Odrobina szczęścia, geny? Naukowcy wciąż szukają odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że niektóre osoby żyją więcej niż sto lat. Eksperci są zgodni, że w poszukiwaniu odpowiedzi lepiej unikać porad samych stulatków. Bywają kontrowersyjne.
Richard Faragher, profesor biogerontologii na Uniwersytecie w Brighton, w niedawnej rozmowie z "Guardianem" stwierdził, iż naukowcy wciąż próbują ustalić, co sprawia, że niektórzy ludzie żyją dłużej niż 100 lat. Badacz zauważył, że istnieją "dwie główne teorie", które nie wykluczają się wzajemnie.
Wedle pierwszej teorii niektórzy ludzie po prostu mają szczęście. Innymi słowy fakt, że stulatkowie mają pewne nawyki, nie musi oznaczać, że to właśnie one pomogły dożyć sędziwego wieku. - To, że przeżyłeś (tyle lat - red.), paląc 60 papierosów dziennie, nie oznacza, że palenie 60 papierosów dziennie jest dla ciebie dobre - podkreślił Faragher. ZOBACZ TEŻ: Telefon do bliskiej osoby? Nie mają takiej. "Nie chce mi się nawet ubrać"
"Nigdy, przenigdy nie słuchaj porad stulatków"
Druga teoria głosi, że stulatkowie mają określone cechy genetyczne, które zapewniają długie życie. Naukowiec w rozmowie z brytyjskim dziennikiem wskazał, że obie teorie wiodą do tego samego ostrzeżenia: "Nigdy, przenigdy nie słuchaj porad stulatków na temat zdrowia i stylu życia". Dodał, że z wypowiedzi większości stulatków można wywnioskować, że w ciągu swojego życia nie ćwiczyli oni zbyt często, a ich dieta "dość często jest raczej niezdrowa". Do tego część stulatków jest palaczami.
- Fakt, że (stulatkowie) robią wiele z tych niezdrowych rzeczy i mimo to po prostu przechodzą przez (życie), oznacza, że albo mają szczęście, albo są zazwyczaj bardzo dobrze wyposażeni (genetycznie) - powiedział Faragher.
Profesor David Gems, genetyk z Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie, w rozmowie z "Guardianem" przyznał, że ważnym czynnikiem długowieczności jest płeć (kobiety starzeją się wolniej niż mężczyźni), a jednocześnie zgodził się, że ważną rolę odgrywa szczęście, wskazując na zmienność tempa starzenia się. - Prowadzę badania nad nicieniami, które żyją zaledwie kilka tygodni. Osobniki są genetycznie identyczne i są trzymane w identycznych warunkach, ale pierwsze z nich umierają ze starości po około 10 dniach, a ostatnie po blisko 30 dniach - powiedział naukowiec.
Klucz do długowieczności według stulatków
Niektóre rady stulatków warto jednak wziąć sobie do serca, nawet jeśli nie ma naukowych dowodów, że to one są kluczem do przeżycia setki. Maria Branyas Morera, będąca do niedawna najstarszym żyjącym człowiekiem na świecie, pytana o sekret długowieczności mówiła, że wierzy, iż wynika to z "porządku, spokoju, dobrych relacji z rodziną i przyjaciółmi, kontaktu z naturą, stabilności emocjonalnej, braku zmartwień, braku żalu oraz pozytywnego nastawienia i trzymania się z dala od toksycznych ludzi". Hiszpanka zmarła 20 sierpnia w wieku 117 lat.
Włoch Tripolino Giannini, który dożył 111 lat, zagadnięty o klucz do długowieczności, odpowiadał: "lekkie posiłki z kieliszkiem wina, zero papierosów i stresu". Ale już najstarszy mężczyzna świata, świętujący w sierpniu 112. urodziny Brytyjczyk John Tinniswood przyznał niedawno, że nie zna sekretu długowieczności. - Albo żyje się długo, albo krótko i niewiele można na to poradzić - stwierdził.
ZOBACZ TEŻ: Najstarszy mężczyzna świata obchodzi urodziny
Co pozwala na dłuższe życie
Eksperci twierdzą, że istnieją dobrze znane czynniki, które pomagają w wydłużeniu oczekiwanej długości życia: to między innymi poprawa opieki zdrowotnej i warunków sanitarnych.
- Podstawowym czynnikiem, który powoduje nierówności w zdrowiu, a więc też skrócenie oczekiwanej długości życia, jest bieda - mówił prof. dr hab. Bolesław Samoliński, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego oraz Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii WUM, komentując opublikowaną w lipcu prezentację kanadyjskiej firmy Universal Drugstore, która przedstawiła na swojej stronie "Wskaźnik oczekiwanej długości życia".
- Jeśli popatrzymy na kraje, które nie mają wysokiego wskaźnika długości życia i przodują w liczbie przedwczesnych zgonów, to nie są z pewnością te z górnej półki ekonomicznej. Zjawiska kulturowe oczywiście również mają znaczenie, choć mniejsze, np. to, że w niektórych krajach w nadmiarze sięga się po alkohol - dodał ekspert.
W tych krajach ludzie żyją najdłużej
Universal Drugstore stworzyła opracowanie w oparciu o dane OECD. Jeśli chodzi o długość życia, badacze uwzględnili 47 krajów. Na pierwszym miejscu znaleźli się Japończycy dożywający średnio wieku 84,5 lat. Po wyłączeniu mężczyzn przeciętna długość życia w Kraju Kwitnącej Wiśni sięga 88 lat. Na drugim miejscu znaleźli się mieszkańcy Korei Południowej (średnia życia 83,6 lat), a na trzecim Szwajcarzy (83,5).
Autorzy badania podkreślili, że długowieczność związana jest z odpowiednią dietą (bogatą w warzywa, kiszonki, ryby i owoce morza), jakością życia, poziomem opieki medycznej, do której dostęp jest powszechny i bezpłatny, wolnym od zanieczyszczeń środowiskiem, aktywnością fizyczną, dobrobytem gospodarczym. "Powszechnie uważa się, że japońska dieta i jakość żywności w znaczący sposób wpływają na długość życia w tym kraju, czego przykładem jest bardzo niski wskaźnik otyłości. Inni sugerują przyczynę genetyczną, gdyż Japończycy mają zwiększoną odporność na niektóre choroby wieku dorosłego" - odnotowali badacze.
Prof. Samoliński zwrócił uwagę, że wnioski płynące z badania wymagałyby bardziej pogłębionej analizy. Przykładowo: autorzy opracowania wskazali, że Korea Południowa, w której dożywa się średnio prawie 84 lat, zawdzięcza to powszechnej diecie niskotłuszczowej, obfitującej w warzywa oraz w bogate w probiotyki produkty sfermentowane, m.in. kimchi i pastę sojową Doejang. Nie wzięli jednak pod uwagę, że równocześnie w kraju tym coraz częściej obecne są również zachodnioeuropejskie wzorce żywienia.
- Ta uproszczona analiza nie odpowiada nam np. na pytanie, na ile w tych krajach korzysta się z przetworzonej żywności, a to ma spore znaczenie. Jej wpływ na zdrowie nie jest do końca rozpoznany, a może być istotny - dodał kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego.
Źródło: The Guardian, PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock