Carski biznes na Ukrainie. Jak 29-latek stał się miliarderem?

Kurczenko jest właścicielem m.in. klubu piłkarskiego Metalist Charkówmetalis.ua

Ukraiński biznesmen Serhij Kurczenko, blisko powiązany z Wiktorem Janukowyczem, zarobił 100 mln dolarów na zakupie rosyjskiego gazu po preferencyjnej stawce i sprzedaniu go po wyższych cenach - pisze Reuters. Jeszcze większych pieniędzy miał się dorobić na oszustwach podatkowych. Podobne oskarżenia wysuwał wcześniej ukraiński "Forbes". Kurczenko wówczas wszystkiemu zaprzeczył, kupił magazyn i zwolnił dziennikarzy.

29-letni Kurczenko zarobił fortunę na sprzedaży taniego gazu dostarczonego z Rosji przez firmy prowadzone przez ukraińskiego oligarchę Dmitrija Firtasza. Firtasz ma wieloletnie kontakty handlowe z Moskwą i jego spółki mogły kupować tanio surowiec od Gazpromu - giganta gazowego, kierowanego przez przyjaciół prezydenta Władimira Putina.

Portfel Janukowycza

Niektórzy ukraińscy politycy i eksperci z branży gazowej pytani przez Reuters, uważają, że Firtasz chciał się odwdzięczyć Janukowyczowi. Na specjalnych układach z byłym prezydentem Ukrainy korzystało imperium oligarchy a część z zysków miała być przeznaczana dla Janukowycza.

- Wszyscy na Ukrainie wiedzą, że Kurczenko pełnił rolę portfela, który miał finansować Janukowicza - powiedział Wiktor Chumak, ukraiński deputowany i były szef komisji antykorupcyjnej w parlamencie. Reuters nie był jednak w stanie potwierdzić, czy Kurczenko przekazywał Janukowiczowi pieniądze.

Szczegóły dotyczące tych transakcji były już przedmiotem kontroli ukraińskich urzędników na początku tego roku. Pytania do młodego miliardera oraz do prezydenta skupiały się jednak bardziej na kontraktach dotyczących ropy naftowej i produktów bankowych, a nie gazu. Obaj mężczyźni uciekli z Ukrainy w lutym po obaleniu Janukowycza i teraz mieszkają w Rosji. W marcu Kurczenko został wpisany na unijną listę objętych sankcjami.

Reuters zbadał, jak osoby uprzywilejowane przez Kreml korzystały na zasobach naturalnych Rosji. Proceder rozszerzył się także na Ukrainę, której Moskwa nigdy nie zaakceptowała jako w pełni niepodległe państwo i na które Putin starał się wpływać poprzez dostawy gazu.

Dyrektor w rodzinie

Kurczenko oskarżony jest przez obecny rząd Ukrainy o systematyczne uchylanie się od płacenia milionów dolarów podatków z umów z urzędnikami z administracji Janukowycza. Witalij Jarema, prokurator generalny Ukrainy powiedział, że dochodzenie wykazało, że Kurczenko nie zapłacił państwu 130 mln podatku. Ponadto, miał on ukraść inwestorom bankowym kolejne 180 mln dolarów.

Ukraińscy urzędnicy uważają, że Kurczenko był blisko powiązany z Janukowiczem, który został obalony za jego próby zbliżenia się do Rosji. Warto dodać, że były prezydent również jest oskarżony o przywłaszczenie sobie milionów dolarów państwowych pieniędzy.

Ukraińskie tajne służby opisały Kurczenkę we wrześniu jako "dyrektora finansowego rodziny" - czyli bliskich współpracowników Wiktora Janukowycza.

W marcu ukraińska Prokuratura Generalna zapowiedziała śledztwo w sprawie "stworzenia organizacji przestępczej" przez Kurczenkę. W maju szef MSW Ukrainy Arsen Awakow oskarżył go o manipulację na rynku paliw przy wsparciu "patronów", w tym byłych ministrów. Chodzi o przestępstwa podatkowe odnoszące się do transakcji naftowych. - Taki schemat możliwy jest tylko wtedy, gdy za działaniami stoi prezydent, który na wszystko przymyka oko. To jest carski biznes - powiedział Awakow Reutersowi.

Już nie będzie Serbem

W listopadzie rząd Serbii wszczął przygotowania do odebrania serbskiego obywatelstwa Kurczence. Belgradzki dziennik "Blic" podał, że biznesmen otrzymał serbski paszport po przyspieszonej procedurze imigracyjnej, najpewniej w zamian za obietnicę wsparcia kulejącej gospodarki Serbii milionowymi inwestycjami. Jednak po upublicznieniu tej historii kancelaria premiera Aleksandara Vuczicia przekazała, że "wszczęto działania w celu odebrania obywatelstwa" Kurczence, ponieważ sprawa ta komplikuje starania Serbii o wstąpienie do Unii Europejskiej.

Kurczenko nie odpowiada na prośby Reutersa o komentarz, ale już wcześniej zaprzeczył zarzutom o oszustwa podatkowe oraz o korupcyjne więzi z Janukowyczem. Twierdził, że jest ofiarą prześladowań politycznych. "Jestem uczciwym ukraińskim biznesmenem" - napisał w marcu w oświadczeniu opublikowanym na stronie internetowej swojej firmy Veteg Group.

Janukowicz także nie odpowiada na prośby o komentarz. Firtasz, którego imperium znacznie się powiększyło, gdy Janukowicz był u władzy, nie chce się wypowiadać na ten temat.

Szybkie pieniądze

Kurczenko rozpoczął pracę w wieku 16 lat w firmie Ekspogaz. W ciągu dwóch lat awansował ze stanowiska kuriera do zastępcy dyrektora handlowego, odpowiedzialnego za sprzedaż hurtową. Organizował jednostki operacyjne zajmujące się sprzedażą hurtową gazu płynnego.

Pierwszą firmę założył tuż przed dwudziestymi urodzinami. Pierwsze poważne pieniądze zarobił na inwestycjach w nieruchomości i importowaniu produktów naftowych.

W 2012 roku, 20 miesięcy po tym, jak Janukowicz objął urząd prezydenta Ukrainy, Kurczenko stał się znany w swoim kraju. Wszystko przez artykuł, który ukazał się w ukraińskiej edycji "Forbesa". Magazyn twierdził, że Kurczenko potajemnie kontrolował różne firmy, w których oficjalnie zarejestrowani właściciele nie byli w żaden sposób zaangażowani w prowadzenie "swoich" przedsiębiorstw.

Kurczenko wszystkiemu zaprzeczył i... kupił ukraińskiego "Forbesa". Następnie zmusił oskarżających go dziennikarzy do rezygnacji z pracy. Miliarder jest także właścicielem innych głośnych aktywów: piłkarskiego klubu Metalist Charków oraz rafinerii w Odessie. Ma także udziały w dwóch bankach.

Kilka osób ze znajomością ukraińskiego przemysłu gazowego, w tym jeden z byłych pracowników Kurczenki powiedzieli Reutersowi, że biznesmen kontrolował po cichu mało znaną firmę Lidergaz. Firma miała czerpać ogromne zyski z handlu rosyjskim gazem

Gdzie ta firma?

Po pracownikach firmy, wymienionych w dokumentach rejestracyjnych nie ma jednak ani śladu. A tam gdzie miała znajdować się jej kijowska siedziba reporter Reutersa znalazł zrujnowaną fabrykę. Pracownik kancelarii prawniczej reprezentującej Lidergaz powiedział, że nie był stanie skontaktować się z przedstawicielami przedsiębiorstwa.

Awakow powiedział, że nic nie wiedział o Lidergazie. Ale dwóch ukraińskich urzędników potwierdziło, że Kurczenko kontrolował firmę-widmo. - Zainstalował w niej fałszywych dyrektorów - zaznaczył jeden z nich. - Kupił gaz od firm Firtasza, a następnie sprzedał go na ukraińskim rynku - dodał.

Według byłego pracownika Kurczenki, Lidergaz kupował gaz od firm prowadzonych przez Firtasza, który pierwotnie został zakupiony w Rosji znacznie poniżej ceny rynkowej. Lidergaz odsprzedawał następnie gaz z zyskiem wewnątrz Ukrainy. - Wszystko zaczęło się w 2012 roku i trwało do lipca 2013 roku, to było kilka dużych transakcji - powiedział.

Jego zdaniem, Kurczenko ściśle współpracował z ludźmi Janukowicza. Pracownicy Kurczenki otrzymywali tygodniowe instrukcje przez SMSa. I zawsze miało to miejsce w niedzielę wieczorem, po tym jak Kurczenko odbył cotygodniowe spotkanie z doradcą byłego prezydenta.

Tani gaz na wyłączność

Jak poinformował Reuters w ub. miesiącu Firtasz miał wyłączny dostęp do gazu z Moskwy, który specjalnie dla niego miał niższą cenę. Sprowadzał go dla firm chemicznych, którymi zarządzał na Ukrainie. Z oficjalnych danych wynika, że w 2012 i 2013 roku Lidergaz kupił 3,2 mld m. sześc. gazu od firm chemicznych należących do Firtasza.

Dokumenty korporacyjne Lidergazu, do których dotarł Rauters, pokazują, że firma zapłaciła za gaz 397 dolarów za każdy tys. m. szęśc. gazu, czyli ponad 30 dolarów poniżej ceny rynkowej. Lidergaz odsprzedawał następnie po cenach rynkowych (430 dolarów z tys. m. sześć.) cały gaz kupiony z zakładów chemicznych Firtasza. Oznacza to zysk w wysokości 100 mln dolarów.

W świetle tych ustaleń Naftohaz, największe ukraińskie przedsiębiorstwo sektora paliwowo-energetycznego, poinformował, że zbada transakcje z udziałem Lidergazu.

Jak się okazuje, firma Kurczenki zarabiała jeszcze więcej pieniędzy oszukując na podatkach. Pobierała VAT od sprzedaży gazu, ale nie przekazywała go do dalej budżetu państwa. - Kurczenko nigdy nie zapłacił ani cła, ani VATu - powiedział Ihor Bilous, szef ukraińskiej służby podatkowej.

Kurczenko stanowczo zaprzecza zarzutom o defraudację.

Potężna siła

Awakow wierzy, że potężną siłą stojącą za Kurczenką był Oleksandr Janukowycz - starszy syn byłego prezydenta. - To on podejmował wszystkie decyzje. Razem z Kurczenko grał w jednym zespole - podkreślił.

W ubiegłorocznym wywiadzie dla Forbes Ukraina, Kurczenko wyparł się bliskiej biznesowej zażyłości z Oleksandrem i zaznaczył, że jego przedsiębiorstwa nie potrzebują wsparcia ze strony rządu Janukowycza.

Firtasz został w marcu aresztowany w Austrii na wniosek władz amerykańskich, badających go pod zarzutem korupcji w transakcjach biznesowych w Indiach. Firtasz wyszedł na wolność po wpłaceniu kaucji w wysokości 125 mln euro.

Szef Naftohazu zatrzymany. W tle skandal korupcyjny
Szef Naftohazu zatrzymany. W tle skandal korupcyjnyTVN24 Biznes i Świat

Autor: tol / Źródło: Reuters

Źródło zdjęcia głównego: metalis.ua

Pozostałe wiadomości

Władze Iranu rozważają możliwość zamknięcia Cieśniny Ormuz - poinformowała w sobotę państwowa agencja IRINN, powołując się na wypowiedź parlamentarzysty Esmaila Kosariego z komisji do spraw bezpieczeństwa narodowego.

Rozważają radykalny krok. Kluczowy szlak zagrożony

Rozważają radykalny krok. Kluczowy szlak zagrożony

Źródło:
PAP

Załamana właścicielka sklepu, która wyprzedaje asortyment, staruszek-artysta, który ręcznie maluje szkło, ale martwi się, bo nikt nie wie o jego pasji, jubilerka przegrywająca walkę z wielkimi korporacjami - to bohaterowie popularnych wpisów w mediach społecznościowych. Za łzawymi historiami kryją się jednak oszuści. Wzbudzając współczucie próbują zachęcić do zakupu produktów, które jednak nie mają nic wspólnego z małymi, rodzinnymi firmami i rzemiosłem.

"Z wielkim smutkiem muszę ogłosić". Jak nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze współczucie

"Z wielkim smutkiem muszę ogłosić". Jak nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze współczucie

Źródło:
tvn24.pl

Europejski producent samolotów Airbus jest bliski podpisania umowy z Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na dostawę maszyn pasażerskich A220 - poinformowały źródła branżowe cytowane przez agencję Reuters. Negocjacje toczyły się w warunkach silnej konkurencji ze strony brazylijskiego Embraera, który również ubiegał się o kontrakt z polskim przewoźnikiem.

Bitwa gigantów o polski kontrakt. Wynik niemal przesądzony

Bitwa gigantów o polski kontrakt. Wynik niemal przesądzony

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Państwowy rosyjski koncern Rosatom stanie na czele międzynarodowego konsorcjum, które zbuduje pierwszą elektrownie atomową w Kazachstanie - poinformowała w sobotę kazachstańska agencja energetyki atomowej.

To pierwsza elektrownia jądrowa w tym kraju. Zbudują ją Rosjanie

To pierwsza elektrownia jądrowa w tym kraju. Zbudują ją Rosjanie

Źródło:
PAP

Hybrydowe pociągi PKP Intercity rozpoczną obsługę połączeń pasażerskich od 2027 roku - poinformował prezes spółki Janusz Malinowski. Jak dodał, nowe składy pozwolą skrócić czas przejazdu na trasach częściowo zelektryfikowanych.

Nowość na polskiej kolei. Po torach pojedzie hybryda

Nowość na polskiej kolei. Po torach pojedzie hybryda

Źródło:
PAP

Donald Trump wykazał ponad 600 milionów dolarów dochodu z kryptowalut, pól golfowych, licencji oraz innych źródeł - wynika z oświadczenia majątkowego prezydenta USA. Według obliczeń Reutersa, prezydent zgłosił aktywa o wartości co najmniej 1,6 miliarda dolarów.

Fortuna z krypto i golfa, miliony zbite na Biblii. Trump pokazuje majątek

Fortuna z krypto i golfa, miliony zbite na Biblii. Trump pokazuje majątek

Źródło:
Reuters

Uzgodnione przez państwa członkowskie Unii Europejskiej zmiany w przepisach dotyczących praw pasażerów, w tym zasad przyznawania odszkodowań za opóźnione loty, zostały ocenione przez Rzecznika Praw Pasażerów jako korzystne dla klientów linii lotniczych. Odmienne stanowisko w tej sprawie przedstawił Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wskazuje, że nowe porozumienie obniża dotychczasowy poziom ochrony praw pasażerów.

Spór o zmiany dla pasażerów. Jedni chwalą, inni alarmują

Spór o zmiany dla pasażerów. Jedni chwalą, inni alarmują

Źródło:
PAP

Piątkowa sesja na Wall Street zakończyła się wyraźnymi spadkami głównych indeksów, będącymi reakcją na eskalację napięć i wzajemne ataki rakietowe między Izraelem a Iranem. Zaostrzenie sytuacji na Bliskim Wschodzie przyczyniło się również do gwałtownego wzrostu cen ropy naftowej.

Bliski Wschód w ogniu, rynki reagują. Wyraźne spadki

Bliski Wschód w ogniu, rynki reagują. Wyraźne spadki

Źródło:
PAP

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump zatwierdził przejęcie koncernu U.S. Steel przez japońską spółkę Nippon Steel. Wartość transakcji wynosi 14,9 miliarda dolarów. Tym samym zakończono trwające półtora roku negocjacje, którym towarzyszył sprzeciw związków zawodowych oraz dwie niezależne analizy dotyczące bezpieczeństwa narodowego.

Związkowcy protestowali, Biden blokował. Trump daje zielone światło

Związkowcy protestowali, Biden blokował. Trump daje zielone światło

Źródło:
Reuters

Wyniki postępowania przetargowego na zakup samolotów dla LOT-u zostaną ogłoszone w poniedziałek - powiedział na antenie TVN24 w programie "#BezKitu" Dariusz Klimczak, minister infrastruktury. Szef MI odniósł się także do zapowiedzianych zwolnień grupowych w PKP Cargo.

"Ogłosimy to w poniedziałek". Minister o ważnym kontrakcie

"Ogłosimy to w poniedziałek". Minister o ważnym kontrakcie

Źródło:
tvn24.pl

Prokuratura prowadzi śledztwo w sprawie ujawnienia przez jednego z członków Rady Polityki Pieniężnej informacji niejawnej o klauzuli "tajne" dotyczącej przebiegu niejawnej części posiedzenia RPP - przekazała Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Śledczy w asyście policji weszli w czwartek do siedziby Narodowego Banku Polskiego.

Prokuratura zabrała głos w sprawie wejścia do siedziby NBP

Prokuratura zabrała głos w sprawie wejścia do siedziby NBP

Źródło:
PAP

Jest zgoda na przedłużenie Krajowego Planu Odbudowy do końca 2026 roku - przekazała w piątek w mediach społecznościowych ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. "Już wydawało się, że jest to niemożliwe, a jednak udało się!" - napisała.

Jest zgoda Brukseli w sprawie polskiego KPO

Jest zgoda Brukseli w sprawie polskiego KPO

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Na jedno gospodarstwo domowe przypada tylko jedna opłata abonamentowa. Niezależnie od liczby odbiorników i samochodów użytkowanych w gospodarstwie - informuje Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT). Wyjątek dotyczy przedsiębiorców.

Abonament za radio w samochodzie. KRRiT wyjaśnia

Abonament za radio w samochodzie. KRRiT wyjaśnia

Źródło:
tvn24.pl

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 170 milionów złotych. W Polsce odnotowano jedną wygraną czwartego stopnia. Oto liczby, które wylosowano 13 czerwca 2025 roku.

Wielka kumulacja w Eurojackpot

Wielka kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Aktywów Państwowych pracuje nad zmianami w Prawie pocztowym, które mają odciążyć operatorów pocztowych. Planowana nowelizacja przewiduje między innymi skrócenie okresu przechowywania niedoręczonych przesyłek.

Będą zmiany w sprawie niedoręczonych przesyłek

Będą zmiany w sprawie niedoręczonych przesyłek

Źródło:
PAP

PKO BP, Santander Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank, Alior Bank, Credit Agricole i Bank Pocztowy - klienci tych instytucji finansowych będą musieli liczyć się z utrudnieniami w najbliższym czasie. Chodzi o zaplanowane prace serwisowe.

Utrudnienia dla klientów czołowych banków. "Miej przy sobie gotówkę"

Utrudnienia dla klientów czołowych banków. "Miej przy sobie gotówkę"

Źródło:
tvn24.pl

W przyszłym tygodniu polscy kierowcy mogą zapłacić więcej na stacjach paliw - prognozują analitycy Refleksu. Powodem jest eskalacja konfliktu na linii Izrael-Iran. Podwyżki mogą sięgnąć kilkunastu groszy na litrze w zależności od odpowiedzi Iranu na izraelski atak.

Szykują się podwyżki dla kierowców

Szykują się podwyżki dla kierowców

Źródło:
PAP

Wiceminister finansów Paweł Karbownik złożył rezygnację – dowiedziała się PAP w Ministerstwie Finansów.

Wiceminister finansów złożył rezygnację

Wiceminister finansów złożył rezygnację

Źródło:
PAP

Kraków uplasował się na drugim miejscu zestawienia najlepszych miast dla kobiet podróżujących bez towarzystwa. Dawna stolica Polski wysoką pozycję zawdzięcza między innymi niskiemu wskaźnikowi przestępczości. Prezentujemy pierwszą dziesiątkę.

Najlepsze dla kobiet, które podróżują same. Polskie miasto na podium

Najlepsze dla kobiet, które podróżują same. Polskie miasto na podium

Źródło:
InsureMyTrip, krakow.pl

Inwestorzy z Wall Street coraz chętniej lokują kapitał w metalach szlachetnych. W ten sposób reagują na niepewność związaną z wojną handlową i cłami Donalda Trumpa - opisuje nowy trend portal stacji CNN.

Nowy trend. "Dziwne transakcje na Wall Street"

Nowy trend. "Dziwne transakcje na Wall Street"

Źródło:
CNN

Linie lotnicze przestały latać w przestrzeni powietrznej nad Izraelem, Iranem, Irakiem i Jordanią po izraelskim ataku na Iran - wynika z danych Flightradar24. Na wizualizacji widać, jak pustoszeje niebo nad tymi krajami, a loty pasażerskie omijają niebezpieczną strefę na Bliskim Wschodzie.

Tak samoloty znikały znad Bliskiego Wschodu

Tak samoloty znikały znad Bliskiego Wschodu

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, tvn24.pl

Polskie Linie Lotnicze LOT nie wykorzystują irańskiej przestrzeni powietrznej podczas lotów tranzytowych do Azji - przekazał rzecznik przewoźnika Krzysztof Moczulski. Podkreślił, że połączenia do Indii, a także pozostałych krajów azjatyckich są realizowane zgodnie z rozkładem.

Co z lotami do Azji? Komunikat polskiego przewoźnika

Co z lotami do Azji? Komunikat polskiego przewoźnika

Źródło:
PAP

Giełdy na świecie są na minusie, a ceny ropy na plusie po izraelskim ataku na Iran - podał Reuters. Agencja podkreśliła, że wśród inwestorów widać pęd do bezpiecznych przystani, takich jak złoto, dolar i frank szwajcarski.

Inwestorzy ruszyli do bezpiecznych przystani

Inwestorzy ruszyli do bezpiecznych przystani

Źródło:
Reuters

Ceny w maju 2025 roku wzrosły o 4 procent rok do roku - wynika z danych o inflacji podanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). W porównaniu z poprzednim miesiącem ceny spadły o 0,2 procent.

Inflacja. Nowe dane

Inflacja. Nowe dane

Źródło:
tvn24.pl

- 600 milionów złotych zostało zainwestowane w tym roku w społeczne budownictwo. Najmniej od wielu lat. Żeby zwiększyć tę pulę, potrzebny jest podpis ministra rozwoju i tego podpisu od tygodni nie ma - powiedziała w "Jeden na jeden" w TVN24 ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Mówiła także o eskalacji konfliktu na Bliskim Wschodzie, jego wpływie na wzrost cen ropy i korzyściach dla Rosji i Władimira Putina.

Ministra: tego podpisu od tygodni nie ma

Ministra: tego podpisu od tygodni nie ma

Źródło:
TVN24

Tegoroczna wiosna przyniosła wiele wyzwań dla polskich sadowników. Kapryśna pogoda znacząco wpłynęła na zbiory i jakość owoców. - Ceny dla konsumentów na pewno będą wyższe - mówią przedstawiciele branży.

Pogoda uderza w zbiory. "Ceny na pewno będą wyższe"

Pogoda uderza w zbiory. "Ceny na pewno będą wyższe"

Źródło:
TVN24+