Ryczałt ewidencjonowany – dla kogo jest korzystny? Jaka jest stawka ryczałtu?

● Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma opodatkowania dostępna dla przedsiębiorców. ● Ryczałt płaci się od przychodu, bez możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania. ● Stawka ryczałtu zależna jest od rodzaju działalności i wynosi od 2 do 17 proc. ● Nie wszystkie rodzaje działalności można rozliczać na zasadach ryczałtu.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. 

Zasady opodatkowania przedsiębiorców podatkiem dochodowym reguluje ponadto ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest alternatywną formą opodatkowania dostępną dla przedsiębiorców. W odróżnieniu od skali podatkowego, czyli podatku progresywnego, stawka podatku przy ryczałcie nie jest zależna od wysokości osiąganych przychodów, ale od rodzaju prowadzonej działalności. 

Rozliczając się na zasadach ryczałtu inna jest również podstawa opodatkowania – jest nią przychód po uwzględnieniu przysługujących odliczeń np. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Z tego powodu ryczałt od przychodów ewidencjonowanych opłaca się przede wszystkim tym przedsiębiorcom, którzy nie mają wysokich kosztów prowadzenia działalności – nie mogą oni bowiem pomniejszać podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodu. 

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych obejmuje różne stawki podatkowe uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności. Jeżeli prowadzi się kilka rodzajów działalności, stosuje się wówczas kilka odpowiednich stawek.

Stawki ryczałtu od dochodów ewidencjonowanych wahają się od 2 do 17 proc. i wynoszą:

– 2 proc. w przypadku przychodów ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych nieprzetworzonych w sposób przemysłowy, – 3 proc. w przypadku przychodów z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., handlu, produkcji zwierzęcej, – 5,5 proc. w przypadku przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych, przewozów ładunków pojazdami o ładowności powyżej 2 ton, – 8,5 proc. w przypadku przychodów ze świadczenia usług związanych ze zwalczaniem pożarów, edukacją, działalnością bibliotek,  – 8,5 proc. do kwoty 100 tys. zł i 12,5 proc. od nadwyżki ponad tę kwotę w przypadku przychodów z najmu, dzierżawy, usług w zakresie badań naukowych, – 10 proc. w przypadku przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek, – 15 proc. w przypadku przychodów z wykonywania niektórych usług, m.in. kulturalnych i rozrywkowych, reklamowych, magazynowania, pośrednictwa w sprzedaży hurtowej,  – 17 proc. w przypadku przychodów z wykonywania wolnych zawodów, m.in. lekarzy, notariuszy, adwokatów, tłumaczy, księgowych.

Pełny wykaz rodzajów działalności gospodarczej i przypisanych im stawek ryczałtu zawarty został w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. 

Aby rozliczać się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, konieczne jest złożenie pisemnego oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania do właściwego urzędu skarbowego. Oświadczenie to należy złożyć do 20. dnia miesiąca następującego po pierwszym w danym roku podatkowym miesiącu, w którym osiągnięty został podlegający opodatkowaniu przychód. 

Oświadczenie o wyborze ryczałtu można również złożyć od razu podczas rejestrowania nowej działalności gospodarczej. 

Warto pamiętać, że domyślną formą opodatkowania podatkiem dochodowym jest skala podatkowa, czyli podatek progresywny. 

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie jest formą rozliczania się z podatku dochodowego dostępną dla każdego przedsiębiorcy. Z ryczałtu nie mogą skorzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą określonego rodzaju:

– prowadzenie aptek, – kupno i sprzedaż wartości dewizowych, – handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, – wytwarzanie wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych.

Zgodnie z przepisami z ryczałtu nie mogą korzystać również podmioty:

– które mają lub miały umowę o pracę i wykonują dla tego samego pracodawcy działalność zbliżoną do tej wykonywanej w ramach umowy o pracę w obecnym lub w poprzednim roku podatkowym, – opłacające w tym samym roku podatek w formie karty podatkowej, – korzystające z okresowego zwolnienia z podatku dochodowego, – zmieniające w danym roku wykonywaną działalność np. z działalności wykonywanej samodzielnie na działalność wykonywaną w formie spółki z małżonkiem.

Pełna informacja na temat wszystkich wyłączeń w zakresie prawa do korzystania z ryczałtu dostępna jest na stronie biznes.gov.pl. 

Możliwość rozliczania się na zasadach ryczałtu uwarunkowana jest ponadto limitem wysokości osiąganych przychodów. Z ryczałtu nie można skorzystać, jeżeli:

– przychody z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie przekroczyły w danym roku podatkowym wartość 2 mln euro, – suma przychodów wspólników z działalności prowadzonej wyłącznie w formie spółki przekroczyła wartość 2 mln euro.

Jeżeli dana osoba prowadzi jednocześnie działalność samodzielną oraz w formie spółki, limit 2 mln euro liczony jest oddzielnie dla każdej z tych dwóch działalności. Z limitów zwolnieni są jedynie przedsiębiorcy w roku podatkowym, w którym rozpoczynają oni swoją działalność gospodarczą. 

Rozliczanie się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wymaga prowadzenia ewidencji przychodów. Ewidencja ta to forma uproszczonej księgowości, w której ujmuje się wszystkie przychody osiągane z prowadzonej działalności. Nie ma natomiast obowiązku ewidencjonowania w ten sposób swoich kosztów, ponieważ koszty te nie mają wpływu na wysokość należnego podatku.

Osoby rozliczające się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych rozliczają się z urzędem skarbowym poprzez złożenie rocznej deklaracji podatkowej PIT-28. Jeżeli w danym roku podatkowym osiągnięto również dochody podlegające pod inną formę opodatkowania podatkiem dochodowym, należy złożyć za nie drugą, odrębną deklarację podatkową.

Na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego osoby prywatne mogą rozliczać się z przychodów od wynajmu mieszkania.

Akty prawne: Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych