Podstawa opodatkowania – czym jest i jak ją obliczyć w przypadku różnych podatków?

Źródło:
TVN24 Biznes
Sarnowski o zmianach w podatkach z Polskiego Ładu
Sarnowski o zmianach w podatkach z Polskiego ŁaduTVN24
wideo 2/6
Sarnowski o zmianach w podatkach z Polskiego ŁaduTVN24

Tak zwana podstawa opodatkowania ma fundamentalne znaczenie przy rozliczeniach podatkowych. To od niej zależy faktyczna wysokość należnych do zapłacenia podatków. Czym jest podstawa opodatkowania i w jaki sposób się ją określa? Od czego zależy podstawa opodatkowania?

●     Podstawa opodatkowania to kwota, od której liczona jest wysokość podatku. ●     Podstawa ta jest określana różnie w zależności od rodzaju podatku. ●     W przypadku podatku dochodowego podstawą opodatkowania najczęściej jest dochód. ●     W przypadku podatku VAT podstawą opodatkowania jest obrót, czyli wartość netto.

Podstawa opodatkowania - podstawa prawna

Podstawa opodatkowania jest pojęciem z zakresu prawa podatkowego, jest jednak odrębnie definiowana w zależności od konkretnego podatku. Najczęściej używa się jej w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, lub ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W każdym z tych aktów prawnych szczegółowo opisana jest definicja podstawy opodatkowania w przypadku – odpowiednio – podatku dochodowego lub podatku VAT.

Podstawa opodatkowania - podatek dochodowy

Podstawa opodatkowania jest określoną kwotą (wartością), od której liczona jest wysokość danego podatku. Ustalenie tej wartości nie zawsze jest oczywiste, ponieważ prawo przewiduje wiele wyjątków, zwolnień oraz ulg podatkowych – jedynie prawidłowe wyliczenie podstawy opodatkowania pozwala na zapłacenie podatku w odpowiedniej wysokości.

W przypadku podatku dochodowego podstawę opodatkowania stanowi dochód - dotyczy to zarówno podatku od osób fizycznych, jak i podatku od osób prawnych. Dochodem jest w tym przypadku całość otrzymanych środków (przychód) pomniejszona o koszty ich uzyskania oraz inne odliczenia niepodlegające opodatkowaniu.

Szczegółowe wyjaśnienie różnicy pomiędzy przychodem i dochodem można znaleźć TUTAJ.

Obliczenie podatku dochodowego

Koszty uzyskania przychodu to wydatki, które zostały poniesione, aby przychód ten osiągnąć. Na przykład uzyskanie przychodu ze sprzedaży określonego towaru wymaga wcześniej poniesienia kosztu uzyskania, wyprodukowania czy przetransportowania tego towaru.

Koszty uzyskania przychodu są na bieżąco uwzględniane przy ustalaniu dochodu i wyliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Jak wygląda kwestia kosztów uzyskania przychodu w przypadku pracowników, można sprawdzić TUTAJ.

Drugą kategorią pomniejszającą przy podatku dochodowym podstawę opodatkowania są ulgi i odliczenia. Warto pamiętać, że ulgi mogą dotyczyć podstawy opodatkowania (odejmujemy od dochodu, przez co podstawa się zmniejsza) lub kwoty podatku (ulgę stosujemy dopiero po obliczeniu kwoty podatku). Wśród odliczeń od dochodu można wymienić: obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, ulgę termomodernizacyjną, wpłaty na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego czy darowizny na cele kultu religijnego. Podstawę opodatkowania można pomniejszyć o wysokość straty z lat ubiegłych.

Podstawa opodatkowania - podatek VAT

W przypadku podatku od towarów i usług (VAT) podstawa opodatkowania została zdefiniowana jako "wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał, lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej".

Najprościej mówiąc, podstawą opodatkowania w przypadku podatku VAT jest więc wartość netto towaru czy usługi (obrót) – czyli cena sprzedaży pomniejszona o wartość ujętego w cenie podatku VAT.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług podstawa opodatkowania obejmuje:

●     podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku,

●     koszty dodatkowe m.in. prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia.

Podstawa opodatkowania podatkiem VAT nie obejmuje natomiast:

●     obniżek cen uwzględnionych w momencie sprzedaży oraz rabatów z tytułu wcześniejszej zapłaty,

●     kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy, lub usługobiorcy.

Podstawa opodatkowania - podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

W przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) podstawę opodatkowania stanowi wartość przedmiotu danej umowy. Wysokość tego podatku jest stała i wynosi 2 proc.

Oznacza to, że jeśli przedmiotem np. umowy kupna-sprzedaży jest przedmiot o wartości 50 tys. zł, to cała ta kwota będzie stanowić podstawą opodatkowania, a podatek PCC wyniesie 2 proc. od tej wartości, czyli 1000 zł.

Podatek PCC obowiązuje przy umowach cywilnoprawnych jak m.in. zakup mieszkania czy samochodu.

Podstawa opodatkowania - podatek akcyzowy

W przypadku podatku akcyzowego podstawa opodatkowania określana jest różnie w zależności od rodzaju towaru objętego akcyzą.

W przypadku alkoholu podstawą opodatkowania jest ilość alkoholu wyrażona w litrach. Akcyza na papierosy składa się z dwóch elementów: stawki kwotowej – liczonej od ilości wyrobów tytoniowych oraz stawki procentowej – liczonej od maksymalnej ceny detalicznej wyznaczonej i wydrukowanej na opakowaniu jednostkowym papierosów.. Z kolei w przypadku akcyzy od samochodów osobowych podstawę opodatkowania stanowi ich wartość.

Więcej o działaniu i wysokości podatku akcyzowego można przeczytać TUTAJ.

Źródło:

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Na rynku najmu widać spadek rentowności, choć realne zyski inwestorów rosną - wskazano w raporcie Otodom. Na największe zyski mogą liczyć właściciele lokali w Warszawie - średnio 2654 złote, ale zaskoczeniem jest fakt, że najwyższa stopa zwrotu z inwestycji jest w Płocku.

"Prawdziwą niespodzianką okazał się Płock"

"Prawdziwą niespodzianką okazał się Płock"

Źródło:
PAP

Warner Bros. Discovery ogłosiło kolejny etap podziału na dwie niezależne firmy - z podziału powstaną Warner Bros. i Discovery Global. W każdej z nich wyznaczono liderów i określono strategie działania. W Polsce na czele Discovery Global niezmiennie stoi Kasia Kieli.

Warner Bros. Discovery zapowiada kolejne zmiany

Warner Bros. Discovery zapowiada kolejne zmiany

Źródło:
tvn24.pl

Donald Trump wyjaśnił w rozmowie z brytyjskim premierem Keirem Starmerem w Szkocji, że Wielka Brytania ma "lepszą umowę handlową" niż Unia Europejska, bo łączy go z tym krajem "szczególna więź". Prezydent USA dodał, że ma to związek z tym, iż jego matka była Szkotką.

Mają lepszą umowę, Donald Trump wyjaśnia. "Szczególna więź"

Mają lepszą umowę, Donald Trump wyjaśnia. "Szczególna więź"

Źródło:
PAP

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przyjęło Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK), który w ambitnym scenariuszu przewiduje spadek cen prądu dla odbiorców o 20 procent do 2035 roku.

Ceny prądu niższe o jedną piątą. Resort przyjął nowy plan

Ceny prądu niższe o jedną piątą. Resort przyjął nowy plan

Źródło:
PAP

- Skutki porozumienia handlowego Unii Europejskiej z USA będą odczuwalne w Polsce przez średnie firmy - ocenił profesor Jacek Tomkiewicz z Akademii Leona Koźmińskiego. Dodał, że chodzi tu głównie o polskich podwykonawców dla niemieckiego przemysłu motoryzacyjnego.

Ekspert ostrzega: skutki mogą odczuć średnie biznesy

Ekspert ostrzega: skutki mogą odczuć średnie biznesy

Źródło:
PAP

Samsung Electronics poinformował o zamówieniu na półprzewodniki o wartości ponad 16 miliardów dolarów. Południowokoreańska firma nie podała nazwy zleceniodawcy. Kilka godzin później Elon Musk przekazał jednak, że to Tesla złożyła zamówienie i zasugerował, że skala umowy może być dużo większa.

Musk ogłasza nową umowę. "Trudno przecenić strategiczne znaczenie"

Musk ogłasza nową umowę. "Trudno przecenić strategiczne znaczenie"

Źródło:
PAP

Kolejarze w kilkunastu miejscach w kraju blokowali drogi, protestując przeciwko - ich zdaniem - wygaszaniu przewozów towarowych koleją. Związkowcy chcą zwrócić uwagę rządu na skutki polityki transportowej faworyzującej transport drogowy. - Z naszej strony jest to akt desperacji - powiedział szef Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych Leszek Miętek.

Protest kolejarzy. "Z naszej strony jest to akt desperacji"

Protest kolejarzy. "Z naszej strony jest to akt desperacji"

Źródło:
PAP

O prawie 750 procent wzrósł w Tajwanie eksport dronów w pierwszej połowie 2025 roku - podał portal Taipei News. Dodał, że największym odbiorcą okazała się Polska.

Wzrost eksportu o niemal 750 procent. Głównym odbiorcą Polska

Wzrost eksportu o niemal 750 procent. Głównym odbiorcą Polska

Źródło:
PAP

Porozumienie handlowe Unii Europejskiej z USA budzi optymizm w niemieckiej branży motoryzacyjnej - stwierdził Mariusz Zielonka z Konfederacji Lewiatan. Zastrzegł jednak, że w kontekście ogólnych ustaleń trudno mówić o sukcesie.

"To daje nadzieję dla niemieckiej motoryzacji"

"To daje nadzieję dla niemieckiej motoryzacji"

Źródło:
PAP

Szef Ryanaira Michael O'Leary przyznał, że jego pracownicy są nagradzani za wykrycie każdego przypadku ponadwymiarowego bagażu u pasażerów. I że rozważa właśnie zwiększenie tych nagród. - Jesteśmy zdeterminowani, by eliminować plagę pasażerów ze zbyt dużym bagażem - mówi.

Ryanair zwiększy nagrody za wykrycie pasażerów ze zbyt dużym bagażem

Ryanair zwiększy nagrody za wykrycie pasażerów ze zbyt dużym bagażem

Źródło:
BBC, CNN, tvn24.pl

Ambasada RP w Lizbonie poinformowała w mediach społecznościowych o możliwych trudnościach dla osób korzystających z lotnisk w Portugalii. Do końca wakacji planowane są na nich strajki personelu naziemnego. Podano prawdopodobne terminy.

Lecisz tam na wakacje? Ważna informacja ambasady RP

Lecisz tam na wakacje? Ważna informacja ambasady RP

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Prokuratura Regionalna w Poznaniu poinformowała, że Marcin P., prezes zarządu spółki Cinkciarz.pl jest poszukiwany listem gończym. Obecnie mężczyzna znajduje się poza Polską, sąd zdecydował o jego tymczasowym aresztowaniu.

Prezes Cinkciarza poszukiwany listem gończym

Prezes Cinkciarza poszukiwany listem gończym

Źródło:
PAP

Grupa hakerska Cichy Kruk opublikowała oświadczenie, w którym przyznała się do odpowiedzialności za awarię systemu informatycznego rosyjskiego Aerofłotu. Z jej powodu odwołano ponad 40 lotów.

Hakerzy uderzyli w rosyjskie linie lotnicze

Hakerzy uderzyli w rosyjskie linie lotnicze

Źródło:
PAP

Rynki pozytywnie zareagowały na osiągniecie porozumienia handlowego pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską. Amerykański dolar umocnił się wobec euro oraz japońskiego jena, z kolei bitcoin jest wyceniany po około 119 tysięcy dolarów za jeden token.

Rynki reagują na porozumienie handlowe

Rynki reagują na porozumienie handlowe

Źródło:
PAP

Coraz więcej osób kupuje domy na Karaibach, otrzymując w zamian paszport jednego z krajów regionu - pisze portal BBC. Program szczególnie atrakcyjny ma być dla Amerykanów niezadowolonych z "niestabilnej sytuacji politycznej" Stanów Zjednoczonych.

Kup tu dom, dostaniesz paszport. Program budzi kontrowersje

Kup tu dom, dostaniesz paszport. Program budzi kontrowersje

Źródło:
BBC

Ceny ciepła uwolniono 1 lipca. Jak poinformował minister energii Miłosz Motyka, obecnie jego resort pracuje nad rozwiązaniem, które ograniczyłoby podwyżki na rachunkach. Wskazał przy tym, że ewentualne przedłużenie zamrożenia cen kosztowałoby budżet państwa do 1,5 miliarda złotych.

Uwolnione ceny ciepła. Minister: to byłaby jedna z odpowiedzi

Uwolnione ceny ciepła. Minister: to byłaby jedna z odpowiedzi

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot odnotowano w Polsce wygraną drugiego stopnia w wysokości prawie 3,5 mln złotych. Padła ona w Nowym Sączu - poinformował Totalizator Sportowy.

Prawie 3,5 miliona złotych w Eurojackpot w Polsce. Wiemy, gdzie padła wygrana

Prawie 3,5 miliona złotych w Eurojackpot w Polsce. Wiemy, gdzie padła wygrana

Źródło:
tvn24.pl

Umowa handlowa, którą Stany Zjednoczone i Unia Europejska zawarły w niedzielę, jest gorsza od porozumienia osiągniętego wcześniej przez USA z Wielką Brytanią - ocenił w poniedziałek premier Węgier Viktor Orban.

Orban nie gryzie się w język

Orban nie gryzie się w język

Źródło:
PAP

Serek wiejski wraca do łask - jego popularność w USA rośnie tak szybko, że w niektórych sklepach zaczyna go brakować. Produkt, który przez lata kojarzony był głównie z dietą i kuchnią sprzed dekad, zyskał drugie życie dzięki młodym konsumentom i przepisom publikowanym na TikToku. Sprzedaż w Stanach Zjednoczonych wzrosła o 20 procent w ciągu ostatniego roku, a producenci nie nadążają za popytem.

Produkt tak popularny, że nie nadążają z dostawami. "Pracujemy bez przerwy"

Produkt tak popularny, że nie nadążają z dostawami. "Pracujemy bez przerwy"

Źródło:
CNN

Donald Trump ogłosił w niedzielę, że Stany Zjednoczone i Unia Europejska osiągnęły porozumienie w sprawie umowy handlowej. Stało się to po rozmowach prezydenta USA z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen w Turnberry w Szkocji. W ramach porozumienia ustanowiono stawkę celną w wysokości 15 procent na przeważającą część eksportu unijnego do Stanów Zjednoczonych.

Jest porozumienie handlowe między UE a USA

Jest porozumienie handlowe między UE a USA

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Wyspa Poveglia - uznawana za jedno z najbardziej tajemniczych miejsc w lagunie weneckiej - zostanie przekształcona w park miejski dostępny wyłącznie dla mieszkańców Wenecji. Od 1 sierpnia lokalna społeczność przejmie ją w 99-letnią dzierżawę od państwa i rozpocznie rewitalizację terenu, który przez stulecia służył jako miejsce kwarantanny oraz szpital psychiatryczny. Wokół wyspy narosła legenda.

Zakaz wstępu dla turystów. Mieszkańcy przejmują nawiedzoną wyspę

Zakaz wstępu dla turystów. Mieszkańcy przejmują nawiedzoną wyspę

Źródło:
CNN

Dane osobowe większości z 1,4 miliona klientów Allianz Life w Ameryce Północnej zostały wykradzione przez hakerów - poinformowała spółka-matka ubezpieczyciela.

Wyciek danych klientów giganta. Trwa dochodzenie

Wyciek danych klientów giganta. Trwa dochodzenie

Źródło:
BBC

- Kiedy słucham o tym, co w Polsce może wejść, to mam wrażenie, że cofam się (w czasie o) dwie dekady - mówiła w programie "Wstajesz i weekend" Marta Balukiewicz, autorka reportażu o czeskich parach jednopłciowych, odnosząc się do polskich projektów ustawy o związkach partnerskich. - Wygląda u nas to bardzo źle - ocenił na antenie TVN24 mecenas Artur Kula.

Polska "dwie dekady" za Czechami. "Wygląda to u nas bardzo źle"

Polska "dwie dekady" za Czechami. "Wygląda to u nas bardzo źle"

Źródło:
TVN24

W sobotnim losowaniu Lotto żadnemu z graczy nie udało się wytypować prawidłowo wszystkich sześciu liczb. Oznacza to, że kumulacja rośnie do dziesięciu milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 26 lipca 2025 roku.

Duża kumulacja w Lotto

Duża kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl