Forex – co to jest? Kto i jak może handlować na tym rynku?

● Forex to pozagiełdowy, międzynarodowy rynek wymiany walut. ● Forex to największy rynek na świecie, na którym dzienne obroty wynoszą biliony dolarów. ● Na Forex handlują głównie banki, rządy i duże koncerny, a większość transakcji to spekulacje. ● Forex umożliwia korzystanie z dźwigni finansowej, co oferuje zarówno dodatkowe szanse, jak i ryzyka dla inwestorów.

Forex (Foreign Exchange Market) to pozagiełdowy, międzynarodowy rynek wymiany walut. Nie posiada swojej fizycznej siedziby – jest zdecentralizowany, a wymiana na nim odbywa się na specjalnych platformach za pośrednictwem sieci teleinformatycznych. Fundamenty dla działania Forexu zostały utworzone w 1944 roku podczas konferencji w amerykańskim Bretton Woods, ale w praktyce rynek ten zaczął funkcjonować od lat 70. XX wieku wraz z upowszechnieniem się płynnych kursów walutowych.

Forex działa na całym świecie i przez całą dobę z przerwami na weekendy trwającymi od godziny 17 w piątki czasu amerykańskiego (na giełdzie w Nowym Jorku) do godziny 8 w poniedziałki czasu australijskiego (na giełdzie w Sydney). Oznacza to, że w Polsce Forex działa zawsze od godziny 23 w niedzielę do godziny 22 w piątek. 

Podczas konferencji w Bretton Woods utworzone zostały również inne elementy współczesnego systemu finansowego, w tym Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Forex służy przeprowadzaniu operacji wymiany walut, czyli po prostu kupowaniu lub sprzedawaniu jednej waluty za inną po określonym kursie. Kursy walut kształtowane są przez siły rynkowe, czyli popyt i podaż. Wartość obrotów na Forexie wynosi kilka bilionów dolarów dziennie, co czyni go największym rynkiem na świecie.

Na Forexie handlują przede wszystkim banki i inne instytucje finansowe, rządy, międzynarodowe korporacje oraz inwestorzy instytucjonalni. W mniejszym stopniu handlować na tym rynku mogą również inwestorzy indywidualni. Możliwe jest to jednak tylko za pośrednictwem wyspecjalizowanych firm, np. biur maklerskich. Bez ich pośrednictwa inwestorzy indywidualni nie mają dostępu do platform rynku Forex.

Największe znaczenie na rynku Forex mają główne światowe waluty, takie jak euro, dolar amerykański, funt brytyjski czy jen, oraz tzw. pary walutowe tworzone pomiędzy tymi walutami, np. para euro-dolar. Na Forexie wymieniać można jednak waluty z całego świata, co znacząco usprawnia handel międzynarodowy. 

Ze względu na swoją dynamikę i płynność Forex stał się jednocześnie jednym z głównych celów inwestorów spekulacyjnych, czyli podmiotów nie potrzebujących konkretnych walut, ale kupujących je z myślą o zysku z późniejszego odsprzedania drożej. 

Szacuje się, że spekulacja odpowiada za nawet 90 proc. transakcji na rynku Forex. W praktyce na spekulacji tej zyskują jednak głównie duzi gracze instytucjonalni. Według informacji Komisji Nadzoru Finansowego ok. 80 proc. działających w Polsce inwestorów ponosi straty ze swoich inwestycji na Forexie. 

Charakterystyczna dla rynku Forex jest możliwość korzystania na nim z tzw. dźwigni finansowej. Dźwignia finansowa polega na tym, że inwestor może zarządzać znacznie większą kwotą niż rzeczywiście przez niego wpłacona. Dzięki temu spotęgowane zostają efekty jego inwestycji – zarówno zyski jak i straty przychodzą szybciej i mają większą wartość. Korzystanie z dźwigni finansowej może więc być korzystne, ale jednocześnie znacząco podnosi ryzyko każdej inwestycji.

Jednocześnie obrotowi na rynku Forex podlegają nie tylko waluty, ale również niektóre oparte na nich instrumenty finansowe o różnym stopniu bezpieczeństwa dla inwestora. Jednym z ryzykownych rodzajów instrumentów są kontrakty różnicy kursowej (kontrakty CFD) umożliwiające zarabianie na właściwym przewidzeniu zmiany wartości danej waluty w określonym czasie.