Dewaluacja – czy występuje w Polsce? Czym różni się od deprecjacji i denominacji?

Źródło:
TVN24 Biznes
Piotr Kuczyński o inflacji w Polsce
Piotr Kuczyński o inflacji w PolsceTVN24
wideo 2/4
Piotr Kuczyński o inflacji w PolsceTVN24

Dewaluacja odnosi się do zmiany wartości waluty. Bardzo często mylona jest jednak z innymi pojęciami, takimi jak denominacja czy deprecjacja. Czym jest dewaluacja, a czym denominacja? Czy dewaluacja jest powiązana z inflacją?

Dewaluacja to inicjowane przez władze obniżenie wartości własnej waluty o kursie sztywnym. Polski złoty ma kurs płynny, więc dewaluacja go nie dotyczy – spadek kursu złotego odbywa się na skutek działania sił rynkowych i nazywany jest deprecjacją. Dewaluacji nie należy mylić z denominacją, czyli zmianą nominałów waluty bez ingerowania w jej wartość nabywczą.Dewaluacja jest ściśle powiązana z inflacją i najczęściej powoduje jej szybki wzrost.

Pojęcie dewaluacji nie jest regulowane prawnie i nie posiada definicji ustawowej. Definicja ta pochodzi z nauki o ekonomii i znaleźć ją można w akademickich podręcznikach i opracowaniach ekonomicznych. 

Dewaluacja – co to?

Według definicji języka polskiego PWN dewaluacja to obniżenie wartości waluty danego kraju w stosunku do złota lub walut zagranicznych”. Inaczej mówiąc cena dewaluowanej waluty spada w odniesieniu do innych walut lub złota. Na przykład jedna jednostka tej waluty warta jest już nie tyle, co jeden dolar amerykański, ale tyle co pół dolara. 

Takie osłabienie kursu własnej waluty jest przeprowadzane z inicjatywy władz państwowych ustawowo lub administracyjnie, czyli przez rząd lub przez bank centralny. Odwrotnością dewaluacji jest rewaluacja, czyli inicjowane przez władze zwiększenie kursu własnej waluty.

Dewaluacja występuje jedynie w warunkach funkcjonowania sztywnego kursu walutowego, a więc kursu, którego wartość jest na stałe powiązana z walutą lub walutami innych krajów, np. dolara amerykańskiego lub euro. Dewaluacja oznacza, że władze danego państwa zaczynają utrzymywać określony nowy sztywny kurs swojej waluty w miejsce dotychczasowego, wyższego sztywnego kursu.  

Dewaluacja waluty – zalety

Dewaluacja ma znaczący wpływ na gospodarkę przeprowadzającego ją państwa. Wymuszony w ten sposób spadek wartości własnej waluty oznacza, że rośnie konkurencyjność jego eksportu, a co za tym idzie możliwe jest poprawienie bilansu handlowego

Przykładowo osłabienie waluty, która była dotychczas warta pół euro, do poziomu jednej czwartej euro sprawia, że dla osób posiadających euro wszystkie towary oferowane w tej walucie stały się dwukrotnie tańsze. 

Dewaluacja pieniądza – wady

Osłabienie waluty danego państwa ma jednak również negatywne konsekwencje. Oznacza ono bowiem relatywny wzrost cen i zmniejszenie dostępności wszelkich dóbr importowanych. 

Przeprowadzenie dewaluacji powoduje również wzrost inflacji, a więc wzrost cen dóbr w gospodarce. Gdy inflacja jest zbyt niska, jej wzrost może być pożądany, ale zbyt wysoka inflacja staje się już poważnym problemem i może prowadzić do spadku zamożności społeczeństwa.

W ten sposób zjawiska dewaluacji i inflacji są ze sobą mocno powiązane.

Dewaluacja w Polsce

Dewaluacja nie występuje obecnie w Polsce, ponieważ polski złoty od 2000 roku ma płynny kurs walutowy. Oznacza to, że złotówka podlegać może wzrostowi lub spadkowi swojej wartości jedynie na skutek działania sił rynkowych. Wartość polskiej waluty spada, gdy spada na nią popyt, a ilość waluty pozostaje taka sama – zjawisko to nazywa się wówczas deprecjacją

Przeciwieństwem deprecjacji jest aprecjacja, która ma miejsce wtedy, gdy wartość waluty o kursie płynnym rośnie, a nie zwiększa się przy tym jej ilość. Waluta ta staje się więc bardziej pożądana. Tym samym deprecjacja i aprecjacja w przypadku kursu płynnego waluty są odpowiednikami dewaluacji i rewaluacji w przypadku kursu sztywnego

Ze spadkiem wartości nabywczej polskiego złotego związane jest m.in. zjawisko waloryzacji. 

Kiedy była denominacja?

Pojęcia dewaluacji nie należy mylić z denominacją. Denominacja waluty to zmiana jej nominałów bez ingerowania w jej wartość, czyli kursy walutowe. Jest to działanie czysto techniczne, mające na celu ułatwienie przeprowadzania rozliczeń daną walutą. Denominacja nie wiąże się jednak wprost z ingerencją w kurs danej waluty.

Potrzeba przeprowadzenia denominacji najczęściej pojawia się po okresach wysokiej inflacji i szybkiego wzrostu cen, a co za tym idzie, nominalnej wartości wszystkich transakcji. Denominacja dotyczy wszelkich wyrażanych daną walutą wartości według tego samego przelicznika. Oznacza to, że wartość nabywcza np. pensji minimalnej nie zmienia się

W odniesieniu do denominacji nie można wskazać zjawiska będącego jej przeciwieństwem, ponieważ nie przeprowadza się zmiany nominałów na wyższe. 

W dużym uproszczeniu odwrotnością denominacji można natomiast nazwać inflację. O ile bowiem przy denominacji zmienia się nominał banknotu, ale taka sama pozostaje jego wartość nabywcza, o tyle przy inflacji nominał pozostaje taki sam, ale jego wartość nabywcza maleje. 

Stare pieniądze – przelicznik

Denominacja w powojennej Polsce miała jak dotąd miejsce dwa razy: najpierw w 1950 roku, a ostatnio w 1995 roku. W 1995 roku w ramach reformy walutowej stary złoty (PLZ) został zastąpiony nowym złotym (PLN), przy czym 1 PLN odpowiadał 10 000 PLZ. 

Nie oznaczało to jednak wzrostu cen – zmieniały się jedynie ich wyrażone walutą wartości. W rezultacie ktoś, kto przed reformą zarabiał milion starych złotych, po reformie zarabiał sto złotych. Ale jednocześnie coś, co wcześniej kosztowało 50 000 starych złotych, po reformie kosztowało 5 nowych złotych. 

Można więc powiedzieć, że cała denominacja polegała na odjęciu czterech zer od wszystkich wartości wyrażanych w polskich złotych.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W styczniu 2025 roku sprzedaż Tesli w Unii Europejskiej zaliczyła spadek o połowę w porównaniu do danych z tego samego okresu w zeszłym roku - wynika z raportu Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów ACEA. Jednocześnie udział samochodów elektrycznych w rynku osiągnął rekordowy poziom 15 procent.

To może być "efekt Muska". Gwałtowne załamanie sprzedaży

To może być "efekt Muska". Gwałtowne załamanie sprzedaży

Źródło:
PAP

We wtorek sędzia federalny w Waszyngtonie nakazał administracji Donalda Trumpa wypłacenie środków pomocy zagranicznej beneficjentom dotacji do godziny 23:59 w środę - poinformował Reuters. Sędzia stwierdził, że nie ma oznak wskazujących, iż podjęto jakiekolwiek kroki w celu dostosowania się do wcześniejszego nakazu odmrożenia pieniędzy.

Krótki termin na wypłatę pieniędzy. Decyzja sądu

Krótki termin na wypłatę pieniędzy. Decyzja sądu

Źródło:
Reuters, tvn24.pl

Złoty w trakcie wtorkowej sesji wspiął się na nowe 8-letnie maksima względem euro, które kosztowało nawet 4,131 złotego. Później nasza waluta oddała niemal całość zysków i pod koniec sesji euro kwotowane jest nieco powyżej 4,14 złotego.

Złoty testuje nowe poziomy

Złoty testuje nowe poziomy

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

We wtorek ponad 20 pracowników zrezygnowało z pracy w Departamencie Wydajności Państwa (DOGE) kierowanym przez Elona Muska - podał Reuters, powołując się na informacje agencji AP.

Rzucili papierami, rezygnują z pracy u Muska

Rzucili papierami, rezygnują z pracy u Muska

Źródło:
Reuters

PKO BP wystosował komunikat skierowany do klientów, w którym ostrzega przed oszustami podszywającymi się pod bank. Wysyłają oni fałszywe e-maile z tematem "potwierdzenie przelewu".

Największy bank w Polsce ostrzega. "Możesz stracić pieniądze"

Największy bank w Polsce ostrzega. "Możesz stracić pieniądze"

Źródło:
tvn24.pl

Największy singapurski bank DBS zamierza zredukować zatrudnienie o około czterech tysięcy pracowników. Ma to związek z faktem, że sztuczna inteligencja przejmuje coraz więcej obowiązków wykonywanych do tej pory przez ludzi - informuje portal BBC.

Tysiące osób stracą pracę. Jeden powód

Tysiące osób stracą pracę. Jeden powód

Źródło:
BBC

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 130 milionów złotych. W Polsce najwyższe były dwie wygrane czwartego stopnia - każda w wysokości ponad 400 tysięcy złotych. Oto liczby, które wylosowano 25 lutego 2025 roku.

Bez głównej wygranej w Eurojackpot. Kumulacja rośnie

Bez głównej wygranej w Eurojackpot. Kumulacja rośnie

Źródło:
tvn24.pl

Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie utworzenia Instytutu Badawczego IDEAS - poinformowało Ministerstwo Cyfryzacji (MC) we wtorek. Wskazano przy tym, że nadzór nad jednostką sprawować będą wspólnie resort cyfryzacji i Ministerstwo Obrony Narodowej, a na jej czele stanie profesor Piotr Sankowski.

Powstanie nowy instytut. Rząd przyjął rozporządzenie

Powstanie nowy instytut. Rząd przyjął rozporządzenie

Źródło:
PAP

Od 1 marca zmieni się dyrektor generalny Unilever - giganta produkującego środki czystości, higieny osobistej i artykuły spożywcze. Hein Schumacher ustąpi ze stanowiska po niecałych dwóch latach kierowania firmą. Jak wskazuje Reuters, informacja ta została ogłoszona kilka tygodni po tym, jak firma przedstawiła swoje "rozczarowujące" wyniki za zeszły rok. Następca jest już znany.

Zmiana na czele światowego giganta

Zmiana na czele światowego giganta

Źródło:
Reuters

Stopa bezrobocia w styczniu 2025 roku wyniosła 5,4 procent, wobec 5,1 procent miesiąc wcześniej - podał Główny Urząd Statystyczny.

Tyle wyniosła stopa bezrobocia

Tyle wyniosła stopa bezrobocia

Źródło:
tvn24.pl

Turcja wyeksportuje 420 milionów jaj do Stanów Zjednoczonych w 2025 roku - pisze CNN, powołując się na dane Centralnego Związku Producentów Jaj w Turcji. To najwięcej w historii. W amerykańskich sklepach są braki z powodu ptasiej grypy. Niektóre sieci wprowadziły ograniczenia

Jajeczny kryzys w Stanach Zjednoczonych. Eksport z dalekiego kraju ma uratować sytuację

Jajeczny kryzys w Stanach Zjednoczonych. Eksport z dalekiego kraju ma uratować sytuację

Źródło:
CNN

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł we wtorek, że zablokowanie przez Google dostępu do systemu Android dla aplikacji dla kierowców można uznać za nadużycie dominującej pozycji na rynku. Odmowa dostępu jest jednak uzasadniona, jeśli firma nie ma technicznych możliwości zintegrowania systemu.

Google miał nadużyć swojej pozycji na rynku. Jest wyrok w sprawie zablokowania aplikacji

Google miał nadużyć swojej pozycji na rynku. Jest wyrok w sprawie zablokowania aplikacji

Źródło:
PAP

Elon Musk zagroził w weekend zwolnieniem pracowników federalnych, jeśli nie odpowiedzą na e-mail z prośbą o przedstawienie swoich osiągnięć zawodowych. Teraz zmienia zdanie i wycofuje się ze swoich zapowiedzi. W poniedziałek miliarder ogłosił, że pracownicy otrzymają kolejną szansę, jeśli zgodzi się na to prezydent Donald Trump. Tymczasem federalni urzędnicy w USA zaktualizowali pozew przeciwko Elonowi Muskowi, oskarżając go o naruszenie przepisów prawa pracy - poinformowała w poniedziałek agencja AP.

Musk wycofuje się ze swojej groźby i daje kolejną szansę

Musk wycofuje się ze swojej groźby i daje kolejną szansę

Źródło:
PAP

W całym 2024 roku funkcjonariusze policji przeprowadzili ponad siedem i pół miliona kontroli drogowych, które doprowadziły do wykrycia niemal dwóch i pół miliona przypadków przekroczenia prędkości. Ponad sześćdziesiąt procent z tych naruszeń miało miejsce w rejonie przejść dla pieszych - wynika z danych przekazanych Polskiej Agencji Prasowej przez Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji."

Miliony kontroli na drogach. Tych wykroczeń było najwięcej

Miliony kontroli na drogach. Tych wykroczeń było najwięcej

Źródło:
PAP

W ciągu roku sprzedaż samochodów osobowych chińskich marek w Polsce wzrosła niemal 70-krotnie. W 2024 roku Polacy kupili więcej aut chińskich marek niż citroënów i fiatów łącznie - informuje "Rzeczpospolita".

Skokowy wzrost. Polacy kupują na potęgę auta z tego kraju

Skokowy wzrost. Polacy kupują na potęgę auta z tego kraju

Źródło:
PAP

- PLLuM to model językowy stworzony dla administracji, firm i naukowców. Każdy obywatel może skorzystać z chatbota - przekazał w poniedziałek wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Wiceminister Dariusz Standerski dodał, że powołane przez resort konsorcjum HIVE będzie odpowiedzialne za wdrażanie modeli AI w aplikacji mObywatel i urzędach. Internauci już zwrócili uwagę na niektóre odpowiedzi polskiej sztucznej inteligencji.

Ruszył polski chatbot. "Każdy obywatel może skorzystać"

Ruszył polski chatbot. "Każdy obywatel może skorzystać"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Rosyjski milioner Paweł Mielnikow został uznany przez fiński sąd w Turku za winnego przestępstw podatkowych, których skazany dopuścił się, kierując firmą z siedzibą w Petersburgu.

"Kolekcjoner wysp" skazany za oszustwa podatkowe

"Kolekcjoner wysp" skazany za oszustwa podatkowe

Źródło:
PAP

Apple zapowiada zrealizowanie w USA w ciągu następnych czterech lat inwestycji, których koszt wyniesie 500 miliardów dolarów.

Apple zapowiada wielkie inwestycje

Apple zapowiada wielkie inwestycje

Źródło:
PAP

Główny Inspektorat Sanitarny poinformował o wykryciu szkodliwej dla zdrowia bakterii Escherichia coli w dwóch partiach mąki pszennej. "Spożycie zanieczyszczonego produktu może stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi" - przekazano w komunikacie. Informację w sprawie wycofania produktu opublikowała także sieć Aldi.

Sieć handlowa wycofuje produkt

Sieć handlowa wycofuje produkt

Źródło:
tvn24.pl

W 2024 roku liczba cudzoziemców zgłoszonych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wzrosła o ponad 65 tysięcy osób - przekazał ZUS. Najwięcej z nich pochodzi z Ukrainy, na drugim miejscu są Białorusini, a na trzecim Gruzini.

Ogromna liczba cudzoziemców w ZUS

Ogromna liczba cudzoziemców w ZUS

Źródło:
PAP

Według analityków agencji Moody's 10 procent najzamożniejszych amerykańskich gospodarstw domowych odpowiada za niemal połowę wszystkich wydatków - zwraca uwagę dziennik "The Wall Street Journal". Eksperci agencji podkreślają, że przyszły wzrost gospodarczy USA będzie bardzo silnie uzależniony od tego, czy najbogatsi będą nadal wydawać.

"Gospodarka nigdy jeszcze nie zależała tak bardzo od tej grupy"

"Gospodarka nigdy jeszcze nie zależała tak bardzo od tej grupy"

Źródło:
PAP

Wzrost cen konsumpcyjnych w Polsce w styczniu 2025 roku wyniósł 4,3 procent rok do roku - podał unijny urząd statystyczny Eurostat. Inflacja była wyższa niż w grudniu 2024 roku, gdy wyniosła 3,9 procent. Jednocześnie wciąż plasujemy się mocno powyżej średniej dla wszystkich państw Wspólnoty. Wyprzedają nas Belgia, Chorwacja, Rumunia i Węgry.

Inflacyjna mapa Europy. Polska powyżej średniej

Inflacyjna mapa Europy. Polska powyżej średniej

Źródło:
tvn24.pl

Ponad dwa miliony Polaków rozliczyły swój PIT za 2024 rok przez usługę Twój e-PIT - przekazała Małgorzata Krok, wiceminister finansów i wiceszefowa Krajowej Administracji Skarbowej. - Coraz więcej podatników decyduje się na tę formę - wyjaśniła.

Z tej usługi skorzystały już ponad dwa miliony Polaków

Z tej usługi skorzystały już ponad dwa miliony Polaków

Źródło:
PAP

Pomimo interwencji rządowej masło nadal drożeje. W styczniu jego cena była niemal o 30 procent wyższa niż rok wcześniej. A to jeszcze nie koniec - czytamy w poniedziałkowym wydaniu "Rzeczpospolitej".

Tyle może kosztować masło na Wielkanoc

Tyle może kosztować masło na Wielkanoc

Źródło:
PAP

Ceny pączków w zbliżający się tłusty czwartek powinny zostać na stabilnym poziomie, pomimo, że koszty podstawowych produktów wykorzystywanych do ich smażenia, takich jak jaja, masło i mąka, wzrosły - ocenił BNP Paribas. Z kolei za cukier i olej piekarnie zapłacą mniej. Ile trzeba będzie zapłacić za pączki w zbliżający się tłusty czwartek?

Z lukrem, z konfiturą i te dietetyczne. Ile zapłacimy za pączki w tłusty czwartek?

Z lukrem, z konfiturą i te dietetyczne. Ile zapłacimy za pączki w tłusty czwartek?

Źródło:
PAP