- Rozebrane zostały zabytki, które stały obok siedziby konserwatora zabytków. Tak wygląda w Białymstoku ochrona dziedzictwa - powiedział tvn24.pl społecznik Maciej Rowiński-Jabłokow, założyciel profilu facebookowego Ręce Precz od Dojlid.
Władze miasta rozebrały dwa drewniane domy z końca XIX wieku o adresach Suchowolca 25 i 25a. Budynki należały do kompleksu Pałacu Hasbacha w Dojlidach, w którym mieści się obecnie m.in. siedziba Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (konserwatorem jest Adam Musiuk, który przed tym jak nim został, był zastępcą prezydenta Białegostoku).
Miała być przebudowa, jest rozbiórka
Pałac został wzniesiony w latach 80. XIX wieku przez Ewalda Hasbacha, który zbudował nieopodal tkalnię sukna będącą zaczątkiem dużej fabryki włókienniczej, rozbudowywanej później przez jego syna. W skład założenia pałacowo-fabrycznego Hasbachów wchodziło również osiem XIX-wiecznych domów robotniczych, które przetrwały do naszych czasów i - jako obiekty wpisane do rejestru zabytków - są własnością miasta.
Jeden z nich został wyremontowany, obecnie znajdują się w nim pracownie artystyczne. Miasto miało także odnowić dwa kolejne budynki.
Inwestycja prowadzona była jako - jak wynika z tablicy informacyjnej - "przebudowa i remont dwóch budynków wielorodzinnych i zagospodarowanie terenu". Na początku października społecznicy poinformowali o ich "wyburzeniu". Na zamieszczonych w mediach społecznościowych zdjęciach i nagraniach widać rozebrane już budynki, a na kolejnych - uprzątnięty teren, na którym znajdowały się zabytki.
Prokuratura o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa
W piątek (24 października) Prokuratura Rejonowa Białystok-Południe poinformowała, że - na podstawie materiałów prasowych - wszczęła w tej sprawie śledztwo. Jak przekazał w komunikacie szef tej prokuratury Marek Winnicki, śledztwo prowadzone jest "w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstwa" z art. 108 ust. 1 z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, który dotyczy niszczenia lub uszkodzenia zabytku. Grozi za to do ośmiu lat więzienia.
"Prokurator zwrócił się do właściwych urzędów o przekazanie niezbędnych informacji i dokumentów oraz zlecił Policji przeprowadzenie czynności śledczych, w celu dokładnego ustalenia okoliczności zdarzenia i osób odpowiedzialnych za rozbiórkę historycznych obiektów" - czytamy w komunikacie.
Rzeczniczka prezydenta o grzybie, owadach i szkodnikach
Rzeczniczka prezydenta Białegostoku Urszula Boublej, odpowiadając na pytania mediów w tej sprawie, informowała, że w trakcie prac okazało się, iż "praktycznie wszystkie elementy drewniane są uszkodzone przez czynniki biologiczne" - czyli przez grzyby, owady, szkodniki.
- Dotyczyło to między innymi podwalin, ścian konstrukcyjnych, elementów więźby dachowej, więc tak naprawdę ten stan drewnianych elementów wymusił konieczność ich demontażu - mówiła Radiu Białystok.
Zapewniała, że jest na to stosowna dokumentacja i zdjęcia. Podkreślała, że nie było innego wyjścia jak rozbiórka, ale trwają analizy, które z elementów rozebranych budynków będzie można wykorzystać ponownie.
"Pokłosie wcześniejszych zaniedbań"
Maciej Rowiński-Jabłokow podkreślił w rozmowie z tvn24.pl, że stan budynków nie dziwi.
- To, że pojawił się tam grzyb było efektem tego, że przeciekały dachy, a okna zostały zabite płytami. Rozbiórki są pokłosiem wcześniejszych zaniedbań. Smutne, że wcześniej nie zareagował Wojewódzki Konserwator Zabytków, który widzi te budynki z okna pałacu, w którym ma siedzibę - stwierdził.
Jego zdaniem, niezależnie od wyników prokuratorskiego śledztwa domy zostaną pewnie odbudowane od zera.
- Tak samo zresztą jak pierwszy dom, w którym mieszczą się obecnie pracownie artystyczne. Też został praktycznie zburzony i odbudowany. Nie na tym powinna polegać ochrona zabytków - podkreślił Rowiński-Jabłokow.
Ministerstwo czeka na wyjaśnienia
Wyjaśnień w sprawie rozebranych domów domaga się Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kontrolę u Miejskiego Konserwatora Zabytków, zapowiedział też Podlaski Konserwator Zabytków.
Autorka/Autor: tm/ tam
Źródło: PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Ręce Precz od Dojlid