"Historyczny koniec pionierskiej misji". Brytyjski satelita spłonął w atmosferze

Aktualizacja:
Źródło:
BBC, ESA
Fale emitowane przez poszczególne pierwiastki
Fale emitowane przez poszczególne pierwiastkiESA & NASA/Solar Orbiter/SPICE team/G. Pelouze/IAS
wideo 2/8
ESA

Satelita pogodowy Aeolus oficjalnie zakończył swoją misję. W piątek późnym wieczorem spłonął w atmosferze. Inżynierowie Europejskiej Agencji Kosmiczej mają powody do radości - udało im się przeprowadzić pierwsze w pełni kontrolowane sprowadzenie satelity do atmosfery. Dzięki temu testowi pojawiła się szansa na zwalczenie problemu, jaki stanowią kosmiczne śmieci.

W piątek około godziny 21 nad Antarktydą doszło do ponownego wejścia sondy Aeolus w atmosferę ziemską. Zjawisko zostało potwierdzone przez organizację US Space Command.

Jak przekazała Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), tym samym doszło do "historycznego końca pionierskiej misji". Ponowne wejście nastąpiło po serii złożonych manewrów, które sprawiły, że orbita sondy obniżyła się do wysokości 120 kilometrów. Według ESA było to pierwsze tego rodzaju wspomaganie, umożliwiające ponowne wejście w atmosferę. Dzięki nim Aeolus ustawił się tak, że wszystkie jego elementy mogły spłonąć w atmosferze. W innym wypadku istniało ryzyko, że jej części spadając w dół uszkodziłyby inne satelity.

"Naszym zespołom inżynierów, ekspertom od kosmicznych śmieci i dynamiki lotów się udało - Aeolus ponownie wszedł na orbitę zgodnie z obowiązującymi przepisami" - przekazała ESA.

Satelita do zadań "niemożliwych"

Misja satelity Aeolus rozpoczęła się w 2018 roku. Celem sprzętu, noszącego imię greckiego boga wiatru, była obserwacja wzorców pogodowych na kuli ziemskiej. Z uwagi na nowatorski ultrafioletowy laser do mapowania ruchu wiatru, był on swego czasu znany jako satelita od zadań "niemożliwych".

Aeolus wydłużył swój planowany trzyletni czas misji w kosmosie o ponad 18 miesięcy. Chociaż jego instrumenty pomiarowe wciąż pracowały bez zarzutu, urządzenie spaliło prawie całe paliwo. Dodatkowo żywot satelity skróciło Słońce. Rozbłyski i koronalne wyrzuty masy uwalniają materię i promieniowanie, które zwiększają gęstość ziemskiej atmosfery. Zmusiło to Aeolusa do zużywania większej ilości paliwa, aby utrzymać się na orbicie.

Zamiast ryzykować, że satelita zacznie niekontrolowanie spadać - sprzęt waży ponad tonę - w kwietniu naukowcy zdecydowali się na jego sprowadzenie na Ziemię. Od kilku miesięcy Aeolus naturalnie opadał, aż osiągnął pułap 280 kilometrów nad powierzchnią Ziemi.

Aeolus na orbicie - wizja artystyESA/ATG medialab

Przeciw kosmicznym śmieciom

Jak poinformowała ESA w piątek rano Aeolus znajdował się w górnej części naszej atmosfery, poniżej pułapu 160 km. Z minuty na minutę sterowanie satelitą było coraz trudniejsze, ponieważ nie był on przystosowany do manewrów na tak niskich wysokościach. Aby zrównoważyć siłę grawitacji i grubszą atmosferę, centrum kontroli misji musiało opracować nowy sposób sterowania sprzętem.

Chociaż kolejny etap sprowadzania zakończył się sukcesem, ESA przyznała, że w pewnym momencie naukowcy rozważali jego przerwanie. Jak podali, kilka z jego fragmentów mogło dotrzeć do powierzchni wody, w tym fragmenty grafitowego teleskopu czy zbiorniki paliwa, ale ryzyko, że zagrożą one ludzkiemu życiu lub zdrowiu było jednak minimalne.

Specjaliści ESA mają nadzieję, dokonane kontrolowane zejście przyczyni się w przyszłości do zmniejszenia problemu kosmicznych śmieci i niekontrolowanych powrotów.

Autorka/Autor:as,kw/dd

Źródło: BBC, ESA

Źródło zdjęcia głównego: ESA/ATG medialab

Pozostałe wiadomości

W najbliższych dniach do Polski napłynie gorące powietrze pochodzenia zwrotnikowego. Sprawi, że w czwartek miejscami termometry mogą pokazać nawet 30 stopni Celsjusza. Jak przekazał synoptyk tvnmeteo.pl Damian Zdonek, te masy powietrza, oprócz wysokiej temperatury, charakteryzować się będą również obecnością pyłu znad Sahary.

"Szykuje się rzecz niezwykła". Upał i pył saharyjski

"Szykuje się rzecz niezwykła". Upał i pył saharyjski

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na Wielkanoc 2025. W święta będzie ciepło, miejscami termometry pokażą 24 stopnie Celsjusza. Poza tym w Wielkanoc miejscami spodziewane są opady deszczu, a także burze.

Pogoda na Wielkanoc. Święta miejscami mogą być burzowe

Pogoda na Wielkanoc. Święta miejscami mogą być burzowe

Źródło:
tvnmeteo.pl

W środę w wielu regionach będziemy mogli liczyć na pogodną aurę. Lokalnie jednak chmur na niebie pojawi się więcej i spadnie z nich słaby deszcz. W części kraju wystąpi niewielkie ryzyko burz. Sprawdź, gdzie można się ich spodziewać.

Burze w środę. Gdzie mogą się pojawić

Burze w środę. Gdzie mogą się pojawić

Źródło:
tvnmeteo.pl

W środę części kraju zagrożeniem będą silne porywy wiatru. Synoptycy Instytutu Meteorologii i Gospodarki wydali ostrzeżenia pierwszego stopnia. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Uwaga na silny wiatr. Są ostrzeżenia IMGW

Uwaga na silny wiatr. Są ostrzeżenia IMGW

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś. W środę 16.04 w części kraju pojawią się słabe, przelotne opady deszczu. Zrobi się gorąco, termometry pokażą maksymalnie 27 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 16.03. Temperatura poszybuje. Czeka nas eksplozja ciepła

Pogoda na dziś - środa 16.03. Temperatura poszybuje. Czeka nas eksplozja ciepła

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nowo odkryta kometa C/2025 F2 (Swan) zbliża się do Słońca. Jak przekazał Karol Wójcicki, popularyzator astronomii, staje się widoczna na porannym niebie. Jej orbita wskazuje, że ponownie pojawi się w pobliżu Ziemi dopiero za kilkadziesiąt tysięcy lat.

Teraz albo nigdy. Na oglądanie tego kosmicznego gościa będzie tylko chwila

Teraz albo nigdy. Na oglądanie tego kosmicznego gościa będzie tylko chwila

Źródło:
PAP

Sezon na kleszcze trwa w najlepsze. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) opublikowało mapy, które pokazują, gdzie w Europie odnotowuje się najwięcej przypadków kleszczowego zapalenia mózgu (KZM).

KZM w Europie. Mapy pokazują, gdzie jest go najwięcej

KZM w Europie. Mapy pokazują, gdzie jest go najwięcej

Źródło:
ECDC

Rok 2024 był w Europie rekordowy pod względem temperatury - podała we wtorek Światowa Organizacja Meteorologiczna. Eksperci wyjaśnili, że część kontynentu odnotowała najdłuższą w historii falę upałów, a wiele regionów spustoszyła susza. Ubiegły rok przyniósł także najpoważniejsze powodzie od ponad dekady.

Niepokojący raport dotyczący klimatu w Europie

Niepokojący raport dotyczący klimatu w Europie

Źródło:
PAP, Reuters, WMO

Na skutek burz piaskowych, jakie nawiedziły Irak, wielu mieszkańców miało poważne problemy oddechowe. Wystąpiły też utrudnienia komunikacyjne. Przez słabą widzialność konieczne było między innymi wstrzymanie ruchu na kilku lotniskach.

Przez pomarańczowe powietrze 1800 osób trafiło do szpitali

Przez pomarańczowe powietrze 1800 osób trafiło do szpitali

Źródło:
AFP, BBC

Niezwykle efektowna zorza polarna może pojawić się na polskim niebie. Według prognoz w najbliższych godzinach do Ziemi dotrze podwójny strumień słonecznej plazmy, co zwiastuje dobre warunki zorzowe. Na razie nie wiadomo jednak, czy do burzy magnetycznej dojdzie najbliższej nocy, czy też tej kolejnej.

"Mamy realną szansę na zorzę polarną, najlepszą od kilku miesięcy"

"Mamy realną szansę na zorzę polarną, najlepszą od kilku miesięcy"

Źródło:
space.com, Z głową w gwiazdach, O kosmosie i astronautyce - Adam Hurcewicz, tvnmeteo.pl

Naukowcy wyhodowali ludzki ząb w laboratorium. W przyszłości zastosowane przez nich metody mogą okazać się alternatywą dla konwencjonalnego leczenia stomatologicznego. Badacze podkreślili jednak, że minie sporo czasu, zanim implanty zastąpią naturalne zęby.

Wyhodowali ludzki ząb. "To może zrewolucjonizować stomatologię"

Wyhodowali ludzki ząb. "To może zrewolucjonizować stomatologię"

Źródło:
PAP, BBC, King's College London

Słonie afrykańskie z lokalnego ogrodu zoologicznego błyskawicznie zareagowały na trzęsienie ziemi, jakie w poniedziałek nawiedziło Kalifornię. Starsze zwierzęta instynktownie zbiły się w grupę dookoła najmłodszych osobników, wypatrując dalszych zagrożeń. Zachowanie to pokazuje, jak silne więzi łączą słoniowe rodziny.

Ziemia się zatrzęsła, słonie pobiegły na pomoc młodym

Ziemia się zatrzęsła, słonie pobiegły na pomoc młodym

Źródło:
Reuters, LA Times

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,2 nawiedziło w poniedziałek stan Kalifornia - poinformowała Amerykańska Służba Geologiczna (USGS). Wstrząsy były odczuwalne między innymi w Los Angeles.

Trzęsienie ziemi w Kalifornii

Trzęsienie ziemi w Kalifornii

Źródło:
USGS, tvnmeteo.pl, CNN, foxla.com, fox5atlanta.com, The Guardian, PAP

Gwiazda muzyki pop Katy Perry poleciała w kosmos. Na pokładzie rakiety New Shepard znalazło się jeszcze pięć innych kobiet. Amerykańska piosenkarka podzieliła się w mediach społecznościowych nagraniem, pokazującym wnętrze kapsuły przed startem.

Katy Perry już na Ziemi. Pokazała nagranie sprzed lotu w kosmos

Katy Perry już na Ziemi. Pokazała nagranie sprzed lotu w kosmos

Aktualizacja:
Źródło:
BBC, Blue Origin

Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowy film, który pokazuje reakcję wilków na zapach człowieka.

Tak wilki reagują na zapach człowieka. Niezwykłe nagranie

Tak wilki reagują na zapach człowieka. Niezwykłe nagranie

Źródło:
Kontakt24

Nawet 250 litrów deszczu na metr kwadratowy i więcej może spaść w tym tygodniu w środkowej i południowej Europie - wynika z prognoz. Ulewy ma przynieść jeden z niżów, który nabierze wilgoci w rejonie Zatoki Genueńskiej. Układ niskiego ciśnienia dotrze także do Polski i sprawi, że święta będą deszczowe.

Niebezpieczna kumulacja opadów i "duże zagrożenie" w kilku regionach Europy

Niebezpieczna kumulacja opadów i "duże zagrożenie" w kilku regionach Europy

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wkrótce rozpocznie się nowy etap trwającej kilka lat renowacji Hagii Sophii. Remont jednej z najbardziej rozpoznawalnych budowli Stambułu skupia się przede wszystkim na ochronie historycznych kopuł przed skutkami potencjalnych trzęsień ziemi.

Symbol Stambułu ma być wzmocniony na wypadek trzęsienia ziemi

Symbol Stambułu ma być wzmocniony na wypadek trzęsienia ziemi

Źródło:
PAP, AP

Jeszcze przed świętami będzie tak ciepło jak bywa w czerwcu albo w lipcu. Jaką temperaturę przyniosą nadchodzące dni? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: lato tydzień po zimie

Pogoda na 16 dni: lato tydzień po zimie

Źródło:
tvnmeteo.pl

W sercu odległej galaktyki w gwiazdozbiorze Panny znajduje się masywna, czarna dziura, która budzi się do życia. Zjawisko kosmiczne, któremu nadano imię Ansky, zaczęło wystrzeliwać intensywne rozbłyski rentgenowskie w regularnych odstępach czasu. To zachowanie bardzo zaintrygowało naukowców.

To zachowanie czarnej dziury zadziwiło naukowców. "Nie wiemy jeszcze, co je powoduje"

To zachowanie czarnej dziury zadziwiło naukowców. "Nie wiemy jeszcze, co je powoduje"

Źródło:
AFP, ESA

Zwolnienia i cięcia w amerykańskim budżecie przeprowadzane w ostatnim czasie przez Donalda Trumpa dotknęły także Narodową Administrację Oceaniczną i Atmosferyczną (NOAA), zajmującą się prognozowaniem pogody. Eksperci w rozmowie z magazynem "Rolling Stone" zwracają uwagę, że takie działania mogą w przyszłości pogorszyć proces ostrzegania przed gwałtownymi zjawiskami w Stanach Zjednoczonych.

Cięcia Trumpa. Nawet prognozy pogody są zagrożone

Cięcia Trumpa. Nawet prognozy pogody są zagrożone

Źródło:
Rolling Stone, tvnmeteo.pl

Naukowcy z Grecji opracowali modele, które przewidują, kiedy i jak mocno drzewa oliwne i dęby będą pylić. To przełomowe odkrycie może pomóc osobom uczulonym na pyłki tych drzew lepiej przygotować się do sezonu alergicznego.

Te drzewa najczęściej uczulają Greków. Od teraz będzie im lżej

Te drzewa najczęściej uczulają Greków. Od teraz będzie im lżej

Źródło:
greekreporter.com

Pod koniec tygodnia w Hiszpanii wyruszyły pierwsze wielkanocne procesje, co roku przyciągające uwagę całego świata. Niestety niektóre z nich musiały zawrócić do świątyń, a inne w ogóle ich nie opuściły z powodu ulewnych deszczy. Plany efektownych obchodów Wielkiego Tygodnia w Hiszpanii może pokrzyżować gwałtowna aura - donoszą lokalne media.

Słynne obchody Wielkiego Tygodnia zagrożone przez potężne opady

Słynne obchody Wielkiego Tygodnia zagrożone przez potężne opady

Źródło:
PAP, laopiniondemurcia.es

Ulewne deszcze związane z burzą Olivier nawiedziły Wyspy Kanaryjskie. W sobotę władze ogłosiły stan wyjątkowy na jednej z wysp archipelagu - Lanzarote. W związku z gwałtowną aurą strażacy interweniowali ponad 300 razy.

Stan wyjątkowy w turystycznym raju. "Nigdy czegoś takiego nie widziałem"

Stan wyjątkowy w turystycznym raju. "Nigdy czegoś takiego nie widziałem"

Źródło:
PAP, laprovincia.es, rtvc.es

Pełnia Różowego Księżyca była widoczna na niebie w nocy ze soboty na niedzielę. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia tego zjawiska. Pierwsza wiosenna pełnia jest szczególnie istotna, ponieważ na jej podstawie określana jest data Wielkanocy - święta ruchomego.

Różowy Księżyc zalśnił na niebie

Różowy Księżyc zalśnił na niebie

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Niedźwiedzie pojawiły się w sobotę w zakopiańskich Kuźnicach, blisko popularnego szlaku. Zwierzęta te stają się coraz bardziej aktywne, a w pobliże ludzkich siedzib przyciąga je zapach odpadków kuchennych. Jeśli natkniemy się na zwierzę, powinniśmy zachować ostrożność.

Niedźwiedzie w Zakopanem. Pojawiły się przy popularnym szlaku

Niedźwiedzie w Zakopanem. Pojawiły się przy popularnym szlaku

Źródło:
PAP, Tygodnik Podhalański, tvnmeteo.pl

W ciągu ostatnich dwóch dekad Europejczycy skuteczniej przystosowali się do niskiej temperatury niż do ekstremalnych upałów. - To proces, który w nauce nazywamy adaptacją - powiedział jeden z autorów publikacji na ten temat, Zhao-Yue Chen.

Lepiej znosimy zimno niż upały

Lepiej znosimy zimno niż upały

Źródło:
PAP

Wichury nawiedziły w sobotę Chiny. W Pekinie, gdzie podmuchy rozpędzały się do ponad 100 kilometrów na godzinę, wiatr przewracał drzewa i łamał gałęzie. Wystąpiły utrudnienia na drogach. Jeszcze groźniej było na północy, w Mongolii Wewnętrznej, gdzie silnemu wiatrowi towarzyszyły intensywne opady śniegu.

Stolica sparaliżowana. Wiało z prędkością 100 kilometrów na godzinę

Stolica sparaliżowana. Wiało z prędkością 100 kilometrów na godzinę

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, Xinhua, AFP, PAP