Synoptyk: to może być annus horribilis. Jaka prognoza na lato?

[object Object]
Prognoza pogody na sobotę 09.05tvnmeteo.pl
wideo 2/11

Jesteśmy w środku wiosny, jednak według prognoz na kolejne dni, możemy spodziewać się zjawisk pogodowych przypominających bardziej zimę, dlatego część z nas wypatruje już miesięcy letnich. Co przyniesie nam pogoda na czas wakacji? I co z suszą? O tym wszystkim pisze synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Po suchym kwietniu przyszedł maj i nareszcie popadało. W prognozach widać kolejne deszcze, choć to co spadnie, nie wróci już strat poniesionych przez naturę i uprawy w związku z zimowo-wiosenną suszą. Ze zdenerwowaniem patrzymy w przyszłość, bo rok 2020 może okazać się naszym annus horribilis w każdej dziedzinie życia. Maj w prognozach rysuje się jako umiarkowanie chłodny z opadami w normie. Prognozy na kolejne miesiące są bardziej intrygujące, gdyż od dłuższego czasu model meteorologiczny amerykańskiej Narodowej Administracji ds. Oceanu i Atmosfery (NOAA) konsekwentnie "wylicza" na czerwiec i lipiec opady powyżej normy na południu i południowym zachodzie Polski. Sierpień miałby być suchszy, tylko na wschodzie możliwe są silniejsze opady. To wiadomość dobra, w końcu każda kropla wody jest na wagę złota. Jednak prognozowany rozkład opadów wskazuje ewidentnie na ich genezę śródziemnomorską, nie atlantycką. Opadów bowiem ma być więcej niż zwykle w pasie od Włoch i Bałkanów po Europę Środkowo-Wschodnią. Nad tymi regionami kontynentu wiedzie właśnie szlak deszczonośnych wirów niżowych znad Morza Śródziemnego, niosących masy powietrza nasączone wilgocią jak gąbka w kąpieli. Rodzi się więc pytanie, czy tych opadów nie będzie przez chwilę za dużo? Czy z jednej skrajności, z niedoboru deszczu i suszy, nie wpadniemy w krótkotrwały nadmiar opadów niosących podtopienia na południu Polski?

Prognoza odchylenia sumy opadów od normy na czerwiec 2020 (NOAA)NOAA
Prognoza odchylenia sumy opadów od normy na lipiec 2020 (NOAA) NOAA
Prognoza odchylenia sumy opadów od normy na sierpień 2020 (NOAA) NOAA

Co z opadami?

Superkomputer amerykańskiej rządowej agencji do spraw oceanów i atmosfery NOAA, wykorzystujący modele matematyczne, wylicza co kilka dni kolejne prognozy podtrzymujące wersję z większymi opadami od Bałkanów po Polskę. Wyniki kolejnych wyliczeń porównujemy i szukamy w nich trwałego trendu. Przedstawione prognozy odchylenia opadów od normy w miesiącach letnich wskazują na większe niż zwykle opady głównie na południu. Opady niesione przez deszczotwórcze niże znad Morza Śródziemnego są jak najbardziej u nas pożądane. Bo to czego przyroda potrzebuje, to ciepło i wilgoć, a przynoszą je masy powietrza napływające z regionu śródziemnomorskiego. Problem w tym jednak, że raz na kilka lat zrzucają w dorzeczu górnej Odry bądź Wisły ilości wody wielokrotnie przekraczające normy miesięczne. Deszcze te należą do najintensywniejszych w Polsce, o sumach dobowych osiągających często 80-100 litrów wody na metr kwadratowy i więcej, szczególnie w górach i na ich przedpolu. Niże śródziemnomorskie sterują napływem wilgoci znad ciepłego morza i kierują ogromne ilości wody na północny-wschód, w stronę Austrii, Węgier, Czech, Słowacji, Polski i Ukrainy. Przemieszczają się dzięki południkowej cyrkulacji w atmosferze, to znaczy w czasie kiedy dominuje kierunek północ-południe w wymianie mas powietrza. Docierają do Europy Środkowo-Wschodniej przede wszystkim w tych porach roku, w których cyrkulacja strefowa (znad Atlantyku) słabnie, a więc w przejściowych porach roku, wiosną i jesienią. Wędrujące wiry najczęściej wykorzystują szlak przechodzący centralnie przez Polskę.

Szlaki niżów i powodziowy szlak niżów śródziemnomorskich wg Wilhelma Jakoba Van BebberaWilhelm Jakob Van Bebber

Dwie strony deszczu

Dzięki badaniom polskich klimatologów, obejmujących drugą połowę wieku XX oraz początek wieku XXI, wiemy, że zmalała całkowita liczba niżów śródziemnomorskich docierających do naszej części Europy. Średnia ich liczba nad Polską zmniejszyła się w ostatnim półwieczu z dziewięciu do pięciu na rok. A największy spadek częstości występowania tych układów przypada właśnie na wiosnę. Profesorowie Krzysztof Kożuchowski i Jan Degirmendžić stwierdzili w swej publikacji "Niże śródziemnomorskie jako czynnik klimatu Polski", że w okresie od 1958 do 2008 roku opady o genezie śródziemnomorskiej osiągały zwykle maksima w końcu kwietnia oraz w połowie sierpnia.

Czy zatem słabną bądź zanikają te dwa szczyty opadów? Szczególnie odczuwalny ich brak był w tym roku właśnie w kwietniu, kiedy ciepłe i wilgotne masy powietrza zastąpione zostały suchymi płynącymi ze wschodu, południowego wschodu bądź północy. Spadek średniej rocznej sumy obfitych opadów rodem z południa stanowić ma ponad 40 procent ich średniej wieloletniej wysokości. Natomiast jeśli niże śródziemnomorskie pojawiają się już u nas w miesiącach letnich, niosą ze sobą ogromne ryzyko wystąpienia skrajnie wysokich opadów w środkowej Europie. Mogą wystąpić kilkudniowe ulewy nad górami niosące powódź i zniszczenie. Wbudowane w deszczowy front rozciągający się nad Polską chmury burzowe przynoszą w ciągu kilku dni tyle deszczu, ile zwykle spada w czasie całego lata. Ani gleba, ani wegetacja, ani zabetonowane osiedla ludzkie czy rzeki górskie nie są w stanie tej wody przyjąć.

Pogoda na lato

Jakie będzie lato w tym roku? Według modelu NOAA istnieje duża szansa, że ciepło z południa wleje się nad Europę Środkową, Wschodnią i Północną. Odchylenie średniej temperatury miesięcznej od normy w czerwcu i lipcu 2020 w Polsce ma wynieść do 1-2 st. C. Sierpień ma być w normie. Właśnie aktywności układów śródziemnomorskich towarzyszy charakterystyczny rozkład temperatury powietrza nad Europą, która to w warstwie przyziemnej wzrasta z zachodu na wschód.

Będzie bardzo dobrze, jeśli czerwiec okaże się ciepły i deszczowo-burzowy. Oby prognozowane opady ponad normę nie okazały się ulewami, które w ciągu kilku dni niszczą wsie, uprawy i topią drobiazg żyjący na łąkach i polach, by później szybko spłynąć do Bałtyku. Niestety z opadów deszczu zostaje z nami zaledwie kilka procent wody, bo równowaga hydrologiczna w Polsce jest mocno zaburzona.

Prognoza odchylenia temperatury od normy na czerwiec 2020 (NOAA)NOAA
Prognoza odchylenia temperatury od normy na lipiec 2020 (NOAA)NOAA

Od suszy do powodzi

Profesor Paweł Rowiński, hydrolog i wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, zwraca uwagę, że w naszym kraju dość szybko możemy przejść z mówienia o suszy do tematu powodzi. Dawniej susze występowały rzadko, średnio raz na pięć lat. W tej chwili mamy niemal permanentną suszę. Kiedyś dążono do tego, by wszystko, co spadnie, jak najszybciej spływało rzekami do morza bądź do rowów melioracyjnych. Osuszano torfowiska, bagna, stawy i oczka wodne. Pozbywaliśmy się z terenu Polski wszystkiego, co można, jeśli chodzi o wodę opadową - podsumowuje prof. Rowiński.

Skrócono koryta wielu polskich rzek, przyspieszając odpływ wód, by chronić przed powodzią. Wiosną zwykle wody nie brakowało, teraz jest coraz więcej okresów suchych. Mądrym rozwiązaniem byłoby skupienie się na zatrzymywaniu wody tam gdzie spadnie, na tworzeniu małej, lokalnej retencji wody, tej najbardziej naturalnej. Dziś nie jesteśmy dobrze przygotowani ani na suszę, ani na powódź. Co nas czeka latem? Ile wody spadnie? Przyglądamy się zarówno suszy, jak i deszczonośnym wirom niżowym nad Europą. Mieliśmy za mało deszczu, możemy za chwilę mieć go na południu kraju za dużo. Pewne jest, że przyroda zawsze dąży do równowagi, nie bacząc na środki i cenę. Takie jej prawo.

Autor: Arleta Unton-Pyziołek / Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock/NOAA

Pozostałe wiadomości

Wieczorem i w nocy widoczność na drogach znacząco się pogorszy. Niemal w całym kraju pojawią się gęste mgły ograniczające widoczność do 200 metrów. Lokalnie jezdnie mogą pokryć się cienką warstwą lodu. IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia.

Ostrzeżenia IMGW we wszystkich województwach

Ostrzeżenia IMGW we wszystkich województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W prognozie pogody do końca tygodnia nie widać znaczących opadów deszczu, ale to nie oznacza, że będziemy cieszyć się słońcem. Czekają nas dni wypełnione chmurami i mgłami, a dodatkowo się ochłodzi. Już wszędzie temperatura będzie wynosić poniżej 10 stopni Celsjusza.

Czeka nas ochłodzenie. Będzie tylko kilka stopni powyżej zera

Czeka nas ochłodzenie. Będzie tylko kilka stopni powyżej zera

Źródło:
tvnmeteo.pl

Szczyt czynnego stratowulkanu Fudżi w Japonii pokrył się śniegiem. Tak późno biały puch nie spadł w tym miejscu od końca XIX wieku. Wśród przyczyn wystąpienia niepokojącej anomalii naukowcy wymieniają niezwykle gorące lato oraz jesień w Kraju Kwitnącej Wiśni.

W końcu spadł! Na śnieg czekano tam najdłużej od 130 lat

W końcu spadł! Na śnieg czekano tam najdłużej od 130 lat

Źródło:
Reuters

Naukowcy ustalili skład tajemniczych czarnych kulek, które w październiku pojawiły się na plażach w Sydney. Od momentu ich wykrycia popularne wśród turystów miejsca zostały zamknięte. Badania wykazały, że grudki są złożone z ludzkich odchodów i włosów, metamfetaminy, kwasów tłuszczowych i wielu innych substancji.

Obrzydliwe rozwiązanie fascynującej zagadki. "Śmierdzą gorzej niż cokolwiek, co kiedykolwiek wąchałeś"

Obrzydliwe rozwiązanie fascynującej zagadki. "Śmierdzą gorzej niż cokolwiek, co kiedykolwiek wąchałeś"

Źródło:
CNN

Przez południową Kalifornię przetacza się fala dewastujących pożarów. Żywioł niszczy wszystko, co spotka na swojej drodze, w tym budynki i domy. Do szpitali trafiają osoby z obrażeniami. Ogień strawił do tego pory co najmniej cztery tysiące hektarów terenu.

Pożary trawią Kalifornię. Do szpitali trafiają ranni

Pożary trawią Kalifornię. Do szpitali trafiają ranni

Źródło:
PAP, Reuters

Pogoda na dziś - czwartek 7.11. W dzień utrudnieniem będą mgły, na niebie zobaczymy wiele chmur. Na słońce będą mogli liczyć tylko niektóre regiony kraju. Termometry pokażą maksymalnie 11 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - czwartek 7.11. Szansa na słońce tylko dla nielicznych

Pogoda na dziś - czwartek 7.11. Szansa na słońce tylko dla nielicznych

Źródło:
tvnmeteo.pl

W nocy ze środy na czwartek polskiego czasu nad Kubą przeszedł huragan kategorii trzeciej Rafael. Żywioł niósł za sobą potężne wichury o prędkości do 185 km/h oraz obfite opady deszczu. Ekstremalne warunki atmosferyczne doprowadziły do kolejnego w tym roku blackoutu na wyspie. Bez prądu zostało około 10 milionów osób.

Rafael przeszedł nad Kubą. Kraj pogrążył się w ciemnościach

Rafael przeszedł nad Kubą. Kraj pogrążył się w ciemnościach

Źródło:
PAP, CNN, Reuters, NOAA

Trudne warunki atmosferyczne w Kanadzie sparaliżowały pracę krajowej poczty. Z powodu między innymi opadów marznącego deszczu Canada Post poinformowała o wstrzymaniu świadczenia usług w mieście Regina na południu kraju. Skutki pojawienia się zimowej aury odczuli także mieszkańcy oddalonego o kilkaset kilometrów miasta Calgary.

Spadł śnieg, poczta wstrzymała doręczenia

Spadł śnieg, poczta wstrzymała doręczenia

Źródło:
CNN, CTV News

Osoby przebywające na plaży Ocean Beach w Australii Zachodniej przecierały oczy ze zdumienia po tym, jak z wody wypłynął pingwin cesarski. Zwierzę naturalnie występuje w oddalonej o tysiące kilometrów Antarktydzie. Jak opisują świadkowie zdarzenia, ptak po wyjściu na brzeg próbował wykonać ślizg na brzuchu, myląc piasek ze śniegiem.

Pingwin pojawił się tysiące kilometrów od domu

Pingwin pojawił się tysiące kilometrów od domu

Źródło:
CNN

Hiszpanie kolejny dzień walczą ze skutkami największej powodzi od dekad, jaka nawiedziła południowo-wschodnie regiony kraju w ubiegłym tygodniu. W kataklizmie zginęło co najmniej 217 osób. Z każdą godziną maleją szansę na odnalezienie 89 zaginionych.

Powódź w Hiszpanii. Los prawie 90 osób nieznany

Powódź w Hiszpanii. Los prawie 90 osób nieznany

Źródło:
Reuters

Za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba naukowcy zaobserwowali niezwykłą czarną dziurę. Obiekt łamie dotychczas znane modele kosmologiczne i pochłania materię w tempie 40 razy szybszym, niż powinien.

"Ta czarna dziura urządza sobie ucztę"

"Ta czarna dziura urządza sobie ucztę"

Źródło:
Livescience, National Geographic

Głuche samce komarów nie są zdolne do rozmnażania się - wynika z najnowszych badań naukowców. Pozbawienie owadów zmysłu słuchu drastycznie zmieniło ich zachowania godowe i sprawiło, że komary całkowicie straciły zainteresowanie płcią przeciwną. Zdaniem autorów zaskakujące odkrycie może okazać się pomocne w walce z gatunkami roznoszącymi śmiertelne choroby.

Głuche komary nie są zdolne do kopulacji. "Szokujące" odkrycie, które może wiele zmienić

Głuche komary nie są zdolne do kopulacji. "Szokujące" odkrycie, które może wiele zmienić

Źródło:
ScienceDaily

Pakistańskie miasto Lahaur w ostatnich dniach znajduje się na szczycie listy najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie, a kilka dni temu padł rekord stężenia smogu. W związku z tak poważną sytuacją w prowincji Pendżab dla mieszkańców wprowadzono obostrzenia, powstała też inicjatywa na rzecz walki ze złą jakością powietrza.

"Kiedy moje dziecko wróciło do domu, nagle poczuło duszności i zawroty głowy"

"Kiedy moje dziecko wróciło do domu, nagle poczuło duszności i zawroty głowy"

Źródło:
Reuters, India Today, tvnmeteo.pl

Pogięta i porozrzucana blacha - tyle pozostało z dachu sali gimnastycznej Newcastle Public Schools w Oklahomie po tym, jak na teren szkoły w niedzielę nadciągnęło potężne tornado. Z powodu zniszczeń część zajęć w kolejnych dniach odbywała się w trybie zdalnym.

"Cały dach był po prostu zwinięty w burrito"

"Cały dach był po prostu zwinięty w burrito"

Źródło:
CNN

W dotkniętej przez powodzie miejscowości Paiporta, która położona jest w prowincji Walencja, utworzono cmentarzysko zniszczonych samochodów. Codziennie przybywa na nim pokrytych błotem aut.

Cmentarzysko samochodów. "Wszystko straciliśmy"

Cmentarzysko samochodów. "Wszystko straciliśmy"

Źródło:
Reuters

Północne regiony Indii od tygodni zmagają się z ekstremalnym smogiem. W stolicy kraju - Nowym Delhi - poziom zanieczyszczenia kilkukrotnie przekracza dopuszczalne normy. Z powodu skali problemu rozważany jest scenariusz wywołania sztucznego deszczu w celu poprawy jakości powietrza.

"Najbliższe 10 dni będzie kluczowych". Chcą wywołać sztuczny deszcz

"Najbliższe 10 dni będzie kluczowych". Chcą wywołać sztuczny deszcz

Źródło:
Reuters

W hiszpańskiej prowincji Walencja trwają poszukiwania zaginionych osób po ubiegłotygodniowych gwałtownych powodziach. - Wciąż mamy do czynienia z zaginionymi osobami, zniszczonymi domami, pogrzebanymi pod błotem samochodami - powiedział premier Pedro Sanchez. Rząd Hiszpanii przeznaczy łącznie 10,6 mld euro na pomoc dla ofiar kataklizmu. Liczba ofiar śmiertelnych przekracza 200.

"To nie powódź, to tsunami". Apel o próbki DNA

"To nie powódź, to tsunami". Apel o próbki DNA

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Gwałtowne ulewy nawiedziły południe Boliwii. Częściowo pod wodą znalazło się miasto Tarija. Niektórzy mieszkańcy musieli się ewakuować.

"To kompletna katastrofa"

"To kompletna katastrofa"

Źródło:
Reuters

Niemal 24 miliony osób mogą zostać dotknięte skutkami tajfunu Yinxing, który zbliża się do wybrzeży Filipin. Władze postawiły wojsko w stan gotowości. Trwają akcje ewakuacyjne, gromadzone są zapasy żywności. Żywioł ma uderzyć w północno-wschodnie regiony kraju w nocy z czwartku na piątek. Będzie trzecim tajfunem, jaki nawiedzi ten region w ciągu ostatniego miesiąca.

Szykują się na trzeci tajfun w ciągu miesiąca

Szykują się na trzeci tajfun w ciągu miesiąca

Źródło:
Reuters

Latem na niebie mogliśmy oglądać Perseidy, w październiku Orionidy i Drakonidy, a teraz przyszedł czas meteorów z roju Taurydów. W ich przypadku trzeba być cierpliwym, ale popularyzator astronomii Karol Wójcicki przekonuje, że naprawdę warto.

"Przez najbliższy tydzień warto monitorować niebo"

"Przez najbliższy tydzień warto monitorować niebo"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pies rasy cocker spaniel o imieniu Daisy wrócił do swoich właścicieli w południowo-wschodniej Anglii po ośmiu latach od kradzieży - poinformowała stacja Sky News. Policja wpadła na trop czworonoga dzięki czipowi.

Po ośmiu latach od kradzieży wróciła do domu. "Nikt nie powstrzymał łez"

Po ośmiu latach od kradzieży wróciła do domu. "Nikt nie powstrzymał łez"

Źródło:
PAP

Policjanci z miasta Overland w amerykańskim stanie Missouri przeprowadzili nietypową interwencję w salonie piękności. Pomogli wydostać się zamkniętemu w łazience młodemu jeleniowi. Zwierzę wywołało spore zamieszanie.

Jeleń przemknął przez salon piękności

Jeleń przemknął przez salon piękności

Źródło:
UPI

Pierwszy satelita wykonany z drewna poleciał w przestrzeń kosmiczną. Urządzenie zostało zbudowane przez japońskich naukowców i przez najbliższe pół roku będzie poruszać się na wysokości około 400 kilometrów nad Ziemią. Testy mają pokazać, jak obiekt wytrzyma ekstremalne warunki związane ze zmianą ciśnienia i wahaniami temperatury.

Satelita z drewna poleciał w kosmos

Satelita z drewna poleciał w kosmos

Źródło:
Reuters, CNN

Indonezyjskie władze zamierzają ewakuować ponad 16 tysięcy mieszkańców z wiosek położonych wokół wulkanu Lewotobi Laki Laki. Jego erupcja w nocy z niedzieli na poniedziałek zabiła dziewięć osób, istnieje obawa kolejnych wybuchów w niedługim czasie.

Zabici i tysiące uszkodzonych domów. Wulkan wkrótce znów może wybuchnąć

Zabici i tysiące uszkodzonych domów. Wulkan wkrótce znów może wybuchnąć

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Chmura przypominająca latający spodek zawisła nad szczytami. Została uchwycona na nagraniu przez pracownika Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego IMGW-PIB na Kasprowym Wierchu.

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Żubry przechodzą przez asfaltową drogę o poranku. Wędrówkę stada uchwycił na nagraniu Reporter24 pan Antoni. - Lubię sobie spacerować po lesie, a żubrami interesuje się, bo to gatunek, który prawie wyginął - powiedział.

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

Źródło:
Kontakt24

Ochłodzenie, które przyszło do nas w weekend, pozostanie w Polsce na dłużej. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Źródło:
tvnmeteo.pl

W słowackich Tatrach doszło w sobotę do śmiertelnego wypadku. Turyści z Polski próbowali zdobyć Gerlach tak zwaną Drogą Tatarki, ale - jak przekazali słowaccy ratownicy - nie posiadali odpowiedniego sprzętu i utknęli na szczycie. W niedzielę ratownicy przetransportowali ciało Polaka, który zginął prowadząc grupę na najwyższy szczyt w Tatrach.

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Źródło:
PAP