Synoptyk: to może być annus horribilis. Jaka prognoza na lato?

[object Object]
Prognoza pogody na sobotę 09.05tvnmeteo.pl
wideo 2/11

Jesteśmy w środku wiosny, jednak według prognoz na kolejne dni, możemy spodziewać się zjawisk pogodowych przypominających bardziej zimę, dlatego część z nas wypatruje już miesięcy letnich. Co przyniesie nam pogoda na czas wakacji? I co z suszą? O tym wszystkim pisze synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Po suchym kwietniu przyszedł maj i nareszcie popadało. W prognozach widać kolejne deszcze, choć to co spadnie, nie wróci już strat poniesionych przez naturę i uprawy w związku z zimowo-wiosenną suszą. Ze zdenerwowaniem patrzymy w przyszłość, bo rok 2020 może okazać się naszym annus horribilis w każdej dziedzinie życia. Maj w prognozach rysuje się jako umiarkowanie chłodny z opadami w normie. Prognozy na kolejne miesiące są bardziej intrygujące, gdyż od dłuższego czasu model meteorologiczny amerykańskiej Narodowej Administracji ds. Oceanu i Atmosfery (NOAA) konsekwentnie "wylicza" na czerwiec i lipiec opady powyżej normy na południu i południowym zachodzie Polski. Sierpień miałby być suchszy, tylko na wschodzie możliwe są silniejsze opady. To wiadomość dobra, w końcu każda kropla wody jest na wagę złota. Jednak prognozowany rozkład opadów wskazuje ewidentnie na ich genezę śródziemnomorską, nie atlantycką. Opadów bowiem ma być więcej niż zwykle w pasie od Włoch i Bałkanów po Europę Środkowo-Wschodnią. Nad tymi regionami kontynentu wiedzie właśnie szlak deszczonośnych wirów niżowych znad Morza Śródziemnego, niosących masy powietrza nasączone wilgocią jak gąbka w kąpieli. Rodzi się więc pytanie, czy tych opadów nie będzie przez chwilę za dużo? Czy z jednej skrajności, z niedoboru deszczu i suszy, nie wpadniemy w krótkotrwały nadmiar opadów niosących podtopienia na południu Polski?

Prognoza odchylenia sumy opadów od normy na czerwiec 2020 (NOAA)NOAA
Prognoza odchylenia sumy opadów od normy na lipiec 2020 (NOAA) NOAA
Prognoza odchylenia sumy opadów od normy na sierpień 2020 (NOAA) NOAA

Co z opadami?

Superkomputer amerykańskiej rządowej agencji do spraw oceanów i atmosfery NOAA, wykorzystujący modele matematyczne, wylicza co kilka dni kolejne prognozy podtrzymujące wersję z większymi opadami od Bałkanów po Polskę. Wyniki kolejnych wyliczeń porównujemy i szukamy w nich trwałego trendu. Przedstawione prognozy odchylenia opadów od normy w miesiącach letnich wskazują na większe niż zwykle opady głównie na południu. Opady niesione przez deszczotwórcze niże znad Morza Śródziemnego są jak najbardziej u nas pożądane. Bo to czego przyroda potrzebuje, to ciepło i wilgoć, a przynoszą je masy powietrza napływające z regionu śródziemnomorskiego. Problem w tym jednak, że raz na kilka lat zrzucają w dorzeczu górnej Odry bądź Wisły ilości wody wielokrotnie przekraczające normy miesięczne. Deszcze te należą do najintensywniejszych w Polsce, o sumach dobowych osiągających często 80-100 litrów wody na metr kwadratowy i więcej, szczególnie w górach i na ich przedpolu. Niże śródziemnomorskie sterują napływem wilgoci znad ciepłego morza i kierują ogromne ilości wody na północny-wschód, w stronę Austrii, Węgier, Czech, Słowacji, Polski i Ukrainy. Przemieszczają się dzięki południkowej cyrkulacji w atmosferze, to znaczy w czasie kiedy dominuje kierunek północ-południe w wymianie mas powietrza. Docierają do Europy Środkowo-Wschodniej przede wszystkim w tych porach roku, w których cyrkulacja strefowa (znad Atlantyku) słabnie, a więc w przejściowych porach roku, wiosną i jesienią. Wędrujące wiry najczęściej wykorzystują szlak przechodzący centralnie przez Polskę.

Szlaki niżów i powodziowy szlak niżów śródziemnomorskich wg Wilhelma Jakoba Van BebberaWilhelm Jakob Van Bebber

Dwie strony deszczu

Dzięki badaniom polskich klimatologów, obejmujących drugą połowę wieku XX oraz początek wieku XXI, wiemy, że zmalała całkowita liczba niżów śródziemnomorskich docierających do naszej części Europy. Średnia ich liczba nad Polską zmniejszyła się w ostatnim półwieczu z dziewięciu do pięciu na rok. A największy spadek częstości występowania tych układów przypada właśnie na wiosnę. Profesorowie Krzysztof Kożuchowski i Jan Degirmendžić stwierdzili w swej publikacji "Niże śródziemnomorskie jako czynnik klimatu Polski", że w okresie od 1958 do 2008 roku opady o genezie śródziemnomorskiej osiągały zwykle maksima w końcu kwietnia oraz w połowie sierpnia.

Czy zatem słabną bądź zanikają te dwa szczyty opadów? Szczególnie odczuwalny ich brak był w tym roku właśnie w kwietniu, kiedy ciepłe i wilgotne masy powietrza zastąpione zostały suchymi płynącymi ze wschodu, południowego wschodu bądź północy. Spadek średniej rocznej sumy obfitych opadów rodem z południa stanowić ma ponad 40 procent ich średniej wieloletniej wysokości. Natomiast jeśli niże śródziemnomorskie pojawiają się już u nas w miesiącach letnich, niosą ze sobą ogromne ryzyko wystąpienia skrajnie wysokich opadów w środkowej Europie. Mogą wystąpić kilkudniowe ulewy nad górami niosące powódź i zniszczenie. Wbudowane w deszczowy front rozciągający się nad Polską chmury burzowe przynoszą w ciągu kilku dni tyle deszczu, ile zwykle spada w czasie całego lata. Ani gleba, ani wegetacja, ani zabetonowane osiedla ludzkie czy rzeki górskie nie są w stanie tej wody przyjąć.

Pogoda na lato

Jakie będzie lato w tym roku? Według modelu NOAA istnieje duża szansa, że ciepło z południa wleje się nad Europę Środkową, Wschodnią i Północną. Odchylenie średniej temperatury miesięcznej od normy w czerwcu i lipcu 2020 w Polsce ma wynieść do 1-2 st. C. Sierpień ma być w normie. Właśnie aktywności układów śródziemnomorskich towarzyszy charakterystyczny rozkład temperatury powietrza nad Europą, która to w warstwie przyziemnej wzrasta z zachodu na wschód.

Będzie bardzo dobrze, jeśli czerwiec okaże się ciepły i deszczowo-burzowy. Oby prognozowane opady ponad normę nie okazały się ulewami, które w ciągu kilku dni niszczą wsie, uprawy i topią drobiazg żyjący na łąkach i polach, by później szybko spłynąć do Bałtyku. Niestety z opadów deszczu zostaje z nami zaledwie kilka procent wody, bo równowaga hydrologiczna w Polsce jest mocno zaburzona.

Prognoza odchylenia temperatury od normy na czerwiec 2020 (NOAA)NOAA
Prognoza odchylenia temperatury od normy na lipiec 2020 (NOAA)NOAA

Od suszy do powodzi

Profesor Paweł Rowiński, hydrolog i wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, zwraca uwagę, że w naszym kraju dość szybko możemy przejść z mówienia o suszy do tematu powodzi. Dawniej susze występowały rzadko, średnio raz na pięć lat. W tej chwili mamy niemal permanentną suszę. Kiedyś dążono do tego, by wszystko, co spadnie, jak najszybciej spływało rzekami do morza bądź do rowów melioracyjnych. Osuszano torfowiska, bagna, stawy i oczka wodne. Pozbywaliśmy się z terenu Polski wszystkiego, co można, jeśli chodzi o wodę opadową - podsumowuje prof. Rowiński.

Skrócono koryta wielu polskich rzek, przyspieszając odpływ wód, by chronić przed powodzią. Wiosną zwykle wody nie brakowało, teraz jest coraz więcej okresów suchych. Mądrym rozwiązaniem byłoby skupienie się na zatrzymywaniu wody tam gdzie spadnie, na tworzeniu małej, lokalnej retencji wody, tej najbardziej naturalnej. Dziś nie jesteśmy dobrze przygotowani ani na suszę, ani na powódź. Co nas czeka latem? Ile wody spadnie? Przyglądamy się zarówno suszy, jak i deszczonośnym wirom niżowym nad Europą. Mieliśmy za mało deszczu, możemy za chwilę mieć go na południu kraju za dużo. Pewne jest, że przyroda zawsze dąży do równowagi, nie bacząc na środki i cenę. Takie jej prawo.

Autor: Arleta Unton-Pyziołek / Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock/NOAA

Pozostałe wiadomości

IMGW ostrzega przed przymrozkami. Temperatura spadnie w nocy poniżej zera w prawie całym kraju.

IMGW ostrzega prawie całą Polskę

IMGW ostrzega prawie całą Polskę

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Sobotni poranek przyniósł w Polsce spore ochłodzenie - w wielu miastach na termometrach pojawiły się wartości "na minusie", a w dzień zobaczymy na nich nie więcej niż 15 stopni. Prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski opowiadał w TVN24, skąd wziął się ten napływ zimnego powietrza i jak długo potrwa.

Arktyczne powietrze nad Polską. Ciepło "musi poczekać na swoją kolej"

Arktyczne powietrze nad Polską. Ciepło "musi poczekać na swoją kolej"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kwiecień dobiega końca, a na horyzoncie już maj, który w Polsce jest miesiącem dość ciepłym, choć nocne przymrozki nie są rzadkie. Tak stoi w meteorologicznych annałach i w tej materii niewiele się w Polsce zmieniło. Na najbliższe dni rysują się w prognozach trzy fale chłodu, które przynieść mogą lekki mróz. O ile mieszkańcom miast ujemna temperatura po prostu uprzykrzy życie, o tyle ogrodników zmobilizuje do "działań obronnych". Często polegają one na wstawianiu zapalonych zniczy pomiędzy rabatki, sadzonki, pod tunele oraz w skrzynki z kwiatami, co sprawia, że ogrody w kwietniu i maju roztaczają cmentarną aurę.

Trzy fale chłodu w maju. Kiedy ruszyć do ogrodu z pomidorami

Trzy fale chłodu w maju. Kiedy ruszyć do ogrodu z pomidorami

Źródło:
TVN24+

Nawet 1,5 miliona mieszkańców Polski może nie wiedzieć o tym, że ma astmę. Jak tłumaczą eksperci, nieleczona choroba może prowadzić do poważnego pogorszenia jakości życia. Sama diagnoza jednak nie wystarczy - wśród leków na astmę narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać chorych do terapii.

1,5 miliona Polaków może nie wiedzieć, że ją ma

1,5 miliona Polaków może nie wiedzieć, że ją ma

Źródło:
PAP

W stanie New Jersey trwa walka z gigantycznym pożarem lasu. Od wtorku płomienie strawiły ponad 6100 hektarów, niszcząc kilka budynków i zagrażając wielu innym. Jak podali strażacy, do zaprószenia ognia doszło na skutek niewłaściwie zgaszonego ogniska.

Nastolatek rozpalił ognisko. Wybuchł jeden z największych od 20 lat pożarów

Nastolatek rozpalił ognisko. Wybuchł jeden z największych od 20 lat pożarów

Źródło:
Reuters, ABC News

Miłośnicy astronomii będą mieli okazję w czasie najbliższych nocy zobaczyć na niebie Drogę Mleczną. Jak przekazał Karol Wójcicki, autor profilu "Z głową w gwiazdach", warunki będą naprawdę sprzyjające.

"Przed nami najlepszy weekend w roku"

"Przed nami najlepszy weekend w roku"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Sobota 26.04 upłynie w całym kraju pod znakiem słonecznej aury. Termometry pokażą maksymalnie od 10 do 15 stopni.

Pogoda na dziś - sobota 26.04. Słoneczna aura będzie miała swoją cenę

Pogoda na dziś - sobota 26.04. Słoneczna aura będzie miała swoją cenę

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na hawajskiej wyspie Oahu odkryto mięsożerny gatunek gąsienicy. Porusza się po pajęczynach, żywiąc się uwięzionymi owadami. Nazwano ją "kolekcjonerką kości", bo kamufluje się przed pająkami, które chętnie by ją zjadły, "ubierając" się w szczątki martwych owadów.

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Źródło:
Reuters, AP News, science.org

W świetle najnowszych wyliczeń amerykańskiego modelu meteorologicznego GFS wyraźnie widać, że początek majówki będzie przyjemny, choć umiarkowanie ciepły. Potem w pogodzie ma zadziać się więcej.

Pogoda na majówkę. Co pokazuje amerykański model

Pogoda na majówkę. Co pokazuje amerykański model

Źródło:
TVN24+

Archeolodzy odkryli w Peru szczątki zmarłej pięć tysięcy lat temu kobiety. Zdaniem ekspertów prawdopodobnie należała do wyższych sfer w kulturze Caral, która rozwijała się tam równolegle ze starożytnym Egiptem czy Chinami.

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Źródło:
Reuters, PAP

Ogromny wir pojawił się w czwartek w Krzyżowicach w województwie śląskim. Po południu nad jedną z dróg utworzył się lej, który w efektowny sposób unosił masy piasku nad ziemią.

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad 200 razy interweniowały polskie służby w związku ze skutkami intensywnych opadów deszczu i burz, jakie przechodziły w ostatnich godzinach nad Polską. Jak przekazał TVN24 rzecznik Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej zgłoszenia nie dotyczyły żadnych poważnych zdarzeń.

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, Bielskie Drogi, tvnmeteo.pl

Ogromny bolid pojawił się nad brazylijskim stanem Rio Grande do Sul. Według lokalnych ekspertów mógł to być największy zarejestrowany meteor w tym regionie. Obecnie trwają poszukiwania jego szczątków.

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Źródło:
CNN, TVN24, G1 Globo

Objawy pojawiają się przeważnie od 6 do 12 godzin od momentu zatrucia. Większość pacjentów początkowo uskarża się na biegunkę, wymioty i ból głowy, u części występuje nadmierne pocenie się, odrętwienie czy ból w obrębie mięśni i stawów. Później dochodzą dziwniejsze objawy: metaliczny, palący smak w ustach czy poczucie, że ciepłe powierzchnie są lodowato zimne. Skóra zaczyna intensywnie swędzieć, serce nieregularnie bije. Większość objawów utrzymuje się przez kilka dni, ale niektóre mogą prześladować pacjentów przez tygodnie lub miesiące, niekiedy dłużej. Czasami wracają one ze wzmożoną siłą, na przykład po spożyciu alkoholu.

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Źródło:
TVN24+

Od soboty turyści ponownie będą mogli zwiedzać Jaskinię Mroźną w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach. Każdego roku to miejsce jest zamykane na okres zimowy, który przypada na okres od 1 listopada od 25 kwietnia. W tym czasie służy jako schronienie dla zimujących nietoperzy.

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Źródło:
PAP, TPN

Blisko 156 milionów Amerykanów żyje na obszarach, gdzie powietrze zawiera niebezpieczne dla zdrowia stężenie zanieczyszczeń - wynika z najnowszego raportu Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Schorzeń Płuc. Prócz niepokojących danych eksperci zwracają też uwagę na ostatnie decyzje amerykańskiej administracji, które mogą pogłębić problem walki ze smogiem.

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Źródło:
ALAS, PAP, THE Guardian, NPR, CBS News

Ulewy spowodowały zejście osuwiska w środkowym Ekwadorze. Jak podały lokalne media, ruchome masy ziemi uszkodziły kilkanaście domów, a 50 osób zostało ewakuowanych. Osuwisko spowodowało także konieczność zamknięcia biegnącej w pobliżu autostrady E30.

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Źródło:
Ecuavisa, laprensa.com.ec

Dwa duże pożary szaleją w środkowym Izraelu. Ogień zniszczył domy w niektórych miejscowościach, konieczne były ewakuacje. Wiatr kieruje płomienie w kierunku Jerozolimy. Jak podały lokalne media, w walce z żywiołem rannych zostało trzech strażaków.

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Źródło:
Reuters, The Jerusalem Post

Trzęsienie ziemi zakłóciło program na żywo w jednej z tureckich stacji telewizyjnych. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 zatrzęsły całym studiem nagraniowym. Jak podał prowadzący, aktywność sejsmiczna była wyczuwalna już wcześniej.

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Źródło:
Reuters, Ekol TV, tvnmeteo.pl

Po środowym trzęsieniu o magnitudzie 6,2 Stambuł nawiedziła seria wstrząsów wtórnych. Chociaż pierwsza ocena skutków wykazała, że nie doszło do poważnych uszkodzeń, trzęsienia wywołały panikę wśród mieszkańców miasta. Około 150 osób doznało obrażeń podczas wyskakiwania z trzęsących się budynków.

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, EMSC, PAP, BBC, TGRT

Pożar wybuchł we wtorek na terenie amerykańskiego stanu New Jersey. Z powodu rozprzestrzeniającego się ognia ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto też odcinek jednej z najruchliwszych autostrad.

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Źródło:
PAP, Reuters, CNN

We wtorek doszło do erupcji najwyższego wulkanu w Europie. Tryskająca z krateru lawa rozświetliła nocne niebo. Etna znów niepokoi mieszkańców Sycylii.

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Źródło:
Reuters, lasicilia.it, ilmeteo.it

Chiny rozważają budowę elektrowni jądrowej na Księżycu. Miałaby ona zasilać Międzynarodową Stację Badawczą na Księżycu (ILRS), projekt powstający pod egidą chińskiej i rosyjskiej agencji kosmicznej.

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Źródło:
Reuters, PAP

Fala upałów nawiedziła Pakistan. We wtorek w największym mieście tego kraju - Karaczi - temperatura sięgnęła 41 stopni Celsjusza. Władze ostrzegają przed spiekotą, która może zagrażać zdrowiu i życiu.

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

Źródło:
Reuters, thenews.com.pk, arynews.tv

Sonda Lucy przesłała na Ziemię zdjęcia asteroidy 52246 Donaldjohanson. Naukowców zaskoczyły jej wymiary - obiekt był tak długi, że sonda miała problem z uwiecznieniem go w całości. To ostatni przystanek w drodze do ostatecznego celu misji.

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Źródło:
NASA, AP, tvnmeteo.pl

Ulewy nawiedziły w poniedziałek Nowy Orlean. W kilka godzin niektóre dzielnice i obszary podmiejskie znalazły się pod wodą, konieczne było zamknięcie części ulic. W ponad 4000 gospodarstw domowych wystąpiły przerwy w dostawie prądu.

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

Źródło:
NOLA, NWS New Orleans

Rekin zaatakował pływaka u wybrzeży Izraela. Jak podały lokalne media, zwierzę wciągnęło mężczyznę do wody, a ślad po nim zaginął. Szczątki odnaleziono dopiero po 24 godzinach. W historii kraju odnotowano zaledwie cztery przypadki ataków rekinów na ludzi.

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Źródło:
BBC, The Jerusalem Post, tvnmeteo.pl

Władze i studenci amerykańskiej uczelni University of Richmond w Wirginii zmagają się ze skutkami ogromnej awarii prądu, po tym jak wąż dostał się do głównej elektrowni i spowodował tam zwarcie. W efekcie zasilanie straciło kilkanaście budynków, a na kampusie odwołano zajęcia.

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Źródło:
The Collegianur, WTVR

Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowe nagrania z miejscowości Piaski w województwie mazowieckim. Nasz czytelnik zaobserwował tam zjawisko zwane wirem pyłowym.

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl