Planetę, na której rok jest krótszy od ziemskiego miesiąca, odkrył zespół kierowany przez prof. Andrzeja Niedzielskiego. Znajduje się w gwiazdozbiorze Kasjopei, oddalonym o ok. 1600 lat świetlnych od Słońca.
Pracami zespołu, który jak poinformowało we wtorek Centrum Promocji i Informacji UMK odkrył egzotyczną planetę, kierował prof. Andrzej Niedzielski z Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. "Znalezisko" znajduje się przy bardzo starej, blisko dwukrotnie bardziej masywnej niż Słońce gwieździe.
"Ciepły Jowisz" i czerwony olbrzym
Gwiazda macierzysta o nazwie TYC 3667-1280-1 to tzw. czerwony olbrzym. Jest to obiekt o średnicy sześciokrotnie większej niż Słońce i 30 razy jaśniejszy. Znajduje się w gwiazdozbiorze Kasjopei, oddalonym o ok. 1600 lat świetlnych od Słońca.
- Takie planety są niezwykle rzadkie, a ta odkryta jest jedyną znaną przy tak masywnej gwieździe - zaznaczono.
Ciasna orbita i 26-dniowy rok
Planeta, nazwana zgodnie z obowiązującą konwencją TYC 3667-1280-1 b, ma masę ponad pięciokrotnie większą niż Jowisz. TYC 3667-1280-1 b krąży wokół swojej gwiazdy na bardzo ciasnej orbicie - jej "rok" trwa zaledwie 26,5 dnia. Gdyby umieścić ją w Układzie Słonecznym, byłby to najbliższy Słońcu obiekt, o orbicie dwukrotnie ciaśniejszej niż orbita Merkurego. Ze względu na małą odległość od gwiazdy, panująca na niej temperatura wynosi około 1100 st. C.
Jedno z wielu
Jak podkreśliło Centrum Promocji i Informacji, to już dwudziesty układ planetarny odnaleziony przez zespół prof. Niedzielskiego. Wśród odkrytych układów przewagę liczbową mają stare układy planetarne przy tzw. czerwonych olbrzymach, w których to poszukiwaniach zespół się specjalizuje. W trzech z nich jednocześnie odkryte zostały po dwie planety.
Odkrywane przez zespół prof. Niedzielskiego planety zazwyczaj krążą znacznie dalej od swoich gwiazd niż ta przy TYC 3667-1280-1. Rekordzistką wśród nich jest planeta przy gwieździe BD+49 828, która krąży wokół niej w odległości aż 4,2 jednostki astronomicznej, a jej "rok" trwa 2590 dni.
Solo albo w duecie
Wszystkie badania prowadzące do tych odkryć zostały wykonane za pomocą 10-metrowego teleskopu Hobby-Eberly w Teksasie, a ostatnich pięć przy współudziale włoskiego teleskopu Galileusz, którego średnica zwierciadła wynosi 3,6 m. Instrument ten wyposażony jest w jedno z dwóch najdokładniejszych urządzeń na świecie - spektrograf HARPS-N, który umożliwia pomiar prędkości gwiazd z dokładnością wyższą niż 1 m/s.
Umysły z całego świata
Zespół tworzą: prof. Aleksander Wolszczan (Uniwersytet Stanowy Pensylwanii w Stanach Zjednoczonych), dr Eva Villaver (Uniwersytet Autonomiczny w Madrycie w Hiszpanii), dr Grzegorz Nowak (Instytut Astronomiczny Wysp Kanaryjskich w Hiszpanii), dr Monika Adamów (Uniwersytet Stanowy w Teksasie i Obserwatorium Astronomiczne McDonalda w Stanach Zjednoczonych oraz UMK), dr Gracjan Maciejewski (Centrum Astronomii UMK), dr Kacper Kowalik (Narodowe Centrum Zastosowań Superkomputerowych w Illinois w Stanach Zjednoczonych) oraz doktorantki Beata Deka-Szymankiewicz i Michalina Adamczyk z UMK. Badania prof. Niedzielskiego finansowane są przez Narodowe Centrum Nauki.
Autor: msb/jap / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: NASA; ESA; G. Bacon, STScI