Lawa z wulkanu oddalonego o tysiąc kilometrów pomoże zrozumieć topografię Marsa

Wulkan Mistretta na marsjańskiej równinie Daedalia (po prawej)
Topografia marsjańskiej równiny Daedalia i wulkanu Mistretta wznoszącego się nad trzema kraterami
Źródło: ESA
Sonda Mars Express sfotografowała równinę Daedalia, której obecny wygląd to efekt aktywności dwóch wulkanów. Jednym z nich jest widoczny na zdjęciu Mistretta, a drugim - Arsia Mons, którego lawa rozlała się przeszło 1000 kilometrów od krateru. Dzięki analizie zdjęć tego obszaru naukowcy Europejskiej Agencji Kosmicznej są w stanie lepiej zrozumieć procesy, jakie zachodzą na Czerwonej Planecie i kształtują jej obecny wygląd.

Należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) sonda Mars Express 28 listopada 2013 wykonała zdjęcie obszaru znanego jako równia Daedalia.

Kadr, na którym skupili się naukowcy, przedstawia dwie "fale", zalewające równinę Daedalia, leżącą na obrzeżach wulkanicznego łańcucha Tharsis Montes. Pasmo nieaktywnych od około 4,6 miliarda lat temu wulkanów leży na wyżynie od której wzięła się ich nazwa - Tharsis.

Lata w kolorach

Widoczna po lewej stronie błękitna fala jest strumieniem lawy pochodzącej z oddalonego o około 1000 kilometrów wulkanu Arsia Mons. To najdalej na południe wysunięty wulkan z całego łańcucha Tharsis Montes złożonego z 4 wulkanów tarczowych.

Natomiast w prawej części obrazu znajdują się trzy kratery powstałe w wyniku kolizji kosmicznej skały z powierzchnią Marsa, nad którymi wznosi się wulkan Mistretta.

Największy z kraterów ma ponad 16 kilometrów średnicy. Wyraźnie widać, po dodaniu sztucznych kolorów, różnicę między "starszą", oznaczoną na niebiesko i fioletowo oraz "młodszą" lawą, "pokolorowaną" na odcienie różu i czerwieni.

Topografia marsjańskiej równiny Daedalia i wulkanu Mistretta (po prawej) wznoszącego się nad trzema kraterami
Topografia marsjańskiej równiny Daedalia i wulkanu Mistretta (po prawej) wznoszącego się nad trzema kraterami
Źródło: ESA

Faktura zdradzi wiek

Badacze zwracają uwagę również na różnice w strukturze obu formacji - starsza lawa jest gładsza, a granica między jej końcem a terenem równiny jest subtelna. Zauważalne są także długie linie, tzw. korytarze lawowe, jakie powstają w wyniku "zapadnięcia" się lawy w korytarze podziemne.

Z kolei młodsza lawa jest zdecydowanie mniej wygładzona - jej powierzchnia jest nierówna, widoczne są liczne nierówności i "grudy" powstałe w wyniku "oblepiania" przez lawę zalegających w okolicy skał.

Wiedza z obrazu

Uzyskane zdjęcia pomogą naukowcom w lepszym zrozumieniu historii aktywności wulkanicznej Marsa. Dzięki badanom różnic między poszczególnymi terenami, które powstawały w wyniku zalewania przez lawę z okolicznych wulkanów, naukowcy mają nadzieję na lepsze zrozumienie procesów kształtujących obecną topografię planet.

Lawa z wulkanu Arsia Mons (po lewej) pokrywająca marsjańską równinę Daedalia i wulkan Mistretta (po prawej)
Lawa z wulkanu Arsia Mons (po lewej) pokrywająca marsjańską równinę Daedalia i wulkan Mistretta (po prawej)
Źródło: ESA
Trójwymiarowe zdjęcie równiny Daedalia i wulkanu Mistretta
Trójwymiarowe zdjęcie równiny Daedalia i wulkanu Mistretta
Źródło: ESA
Lawa zalewająca marsjańską równinę Daedalia
Lawa zalewająca marsjańską równinę Daedalia
Źródło: ESA
Animacja NASA

Animacja NASA. Zdjęcia przedstawiają powierzchnię Marsa

Autor: mb/rp / Źródło: ESA

Czytaj także: