Trwająca już ponad trzy tygodnie rosyjska inwazja na Ukrainę codziennie przynosi informacje o coraz bardziej tragicznych wydarzeniach, związanych ze śmiercią niewinnych cywili. Jak pisze BBC, powołując się na słowa przedstawicieli zachodnich wywiadów, zrozumienie stanu umysłu Władimira Putina "będzie kluczowe", aby nie dopuścić do jeszcze większej eskalacji. "Putin, jak mówią pracownicy wywiadu, jest odizolowany w bańce, którą sam stworzył, do której przenika bardzo mało informacji z zewnątrz, zwłaszcza tych, które mogłyby podważyć jego poglądy" - pisze portal brytyjskiego nadawcy.
Trwa 26. doba rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Władimir Putin ogłosił ją 24 lutego nad ranem. - Okoliczności wymagają od nas zdecydowanych i natychmiastowych działań. Ludowe republiki Donbasu zwróciły się do Rosji z prośbą o pomoc. W związku z tym, zgodnie z artykułem 51 ustawy o Radzie Federacji Rosyjskiej, a także biorąc pod uwagę porozumienia o przyjaźni i pomocy wzajemnej z Republiką Doniecką i Ługańską, podjęliśmy decyzję o przeprowadzeniu specjalnej operacji wojennej – mówił wówczas Putin.
"Zrozumienie jego stanu umysłu będzie kluczowe"
BBC w swoim artykule analizuje działania rosyjskiego przywódcy, próbując znaleźć odpowiedź na pytanie - co sprawia, że Putin decyduje się na kolejne, coraz tragiczniejsze w skutkach posunięcia, które wiążą się często ze śmiercią niewinnych cywili, tak jak to ma miejsce w Ukrainie. Zwraca uwagę, że zachodni szpiedzy "od lat starają się dostać do umysłu Putina, aby lepiej zrozumieć jego intencje".
"Ponieważ wojska rosyjskie, jak się wydaje, ugrzęzły w Ukrainie, potrzeba zrobienia tego stała się jeszcze bardziej konieczna, aby ustalić, jak Putin zareaguje pod presją" - pisze BBC. Dodaje, że "zrozumienie jego stanu umysłu będzie kluczowe", aby uniknąć jeszcze większej eskalacji kryzysu. "Spekulowano, że przywódca Rosji był chory, ale wielu analityków uważa, że w rzeczywistości został odizolowany i zamknięty na wszelkie alternatywne poglądy" - czytamy dalej.
BBC stwierdza, że coraz większa izolacja rosyjskiego przywódcy przejawiała się chociażby na spotkaniach w ostatnim czasie, między innymi z francuskim prezydentem Emmanuelem Macronem, kiedy to obaj przywódcy siedzieli przy odległych końcach długiego stołu. Było to również widoczne podczas spotkania Putina z jego własnym zespołem ds. bezpieczeństwa narodowego w przededniu wojny.
"Początkowy plan wojskowy Putina wyglądał jak coś wymyślonego przez oficera KGB" - twierdzi jeden z pracowników zachodniego wywiadu. Putin wiele lat pracował w tej instytucji. Jak czytamy dalej, plan operacji wojskowej został stworzony w wąskim gronie i z naciskiem na to, aby pozostał on w tajemnicy. "Ale rezultatem był chaos. Rosyjscy dowódcy wojskowi nie byli gotowi i niektórzy żołnierze przekroczyli granicę, nie wiedząc, co robią" - pisze dalej portal brytyjskiego nadawcy.
"Wyzwaniem w zrozumieniu posunięć Kremla jest to, że Putin jest w Moskwie jedynym decydentem"
BBC pisze także, że zachodni szpiedzy wiedzieli o tych planach więcej niż wiele osób zajmujących wysokie państwowe funkcje w Rosji. "Ale teraz stoją przed nowym wyzwaniem - zrozumieniem, co dalej zrobi przywódca Rosji. A to nie jest łatwe" - dodaje.
"Wyzwaniem w zrozumieniu posunięć Kremla jest to, że Putin jest w Moskwie jedynym decydentem" - wyjaśnia John Sipher, który wcześniej kierował operacjami CIA w Rosji. I chociaż poglądy rosyjskiego prezydenta są często wyrażane w publicznych wypowiedziach, to wiedza o tym, jak przełoży je na konkretne działania, jest trudnym wyzwaniem wywiadowczym.
"Niezwykle trudno jest w systemie tak dobrze chronionym jak w Rosji mieć dobre dane wywiadowcze na temat tego, co siedzi w głowie przywódcy, zwłaszcza w sytuacji, gdy tak wielu jego ludzi nie wie, co się dzieje" - mówi BBC sir John Sawers, były szef brytyjskiego MI6.
"Prawdziwi wyznawcy" Putina. Dzielą jego sposób myślenia i obsesje
"Putin, jak mówią pracownicy wywiadu, jest odizolowany w bańce, którą sam stworzył, do której przenika bardzo mało informacji z zewnątrz, zwłaszcza tych, które mogłyby podważyć jego poglądy" - pisze dalej BBC. "Jest ofiarą własnej propagandy w tym sensie, że słucha tylko określonej liczby osób i blokuje wszystko inne. To daje mu spaczony obraz świata" - mówi profesor psychologii Adrian Furnham, autor książki o psychologii szpiegów i szpiegostwie.
Według zachodnich wywiadów krąg tych, z którymi rozmawia Putin, nigdy nie był duży, ale kiedy przyszło do podjęcia decyzji o inwazji na Ukrainę, zawęził to do zaledwie garstki ludzi, do "prawdziwych wyznawców", którzy podzielają sposób myślenia Putina i jego obsesje - czytamy dalej.
Kim otacza się Władimir Putin? Oglądaj w TVN24 GO
"Ci, którzy go obserwują, twierdzą, że rosyjskim przywódcą kieruje chęć przezwyciężenia upokorzenia Rosji w latach 90. oraz przekonanie, że Zachód jest zdeterminowany, by osłabić Rosję i pozbawić ją wpływu" - czytamy dalej w artykule BBC.
Brytyjski nadawca przypomina, że kiedy dyrektor CIA William Burns został poproszony o ocenę stanu psychicznego Putina, powiedział, że dusił się on przez wiele lat "w łatwopalnej kombinacji żalu i ambicji" i stwierdził, że poglądy rosyjskiego przywódcy "stwardniały".
"Czy prezydent Rosji oszalał? To pytanie, które zadaje sobie na Zachodzie wiele osób. Ale niewielu ekspertów uważa to za pomocne. Pewien psycholog z doświadczeniem w tej dziedzinie powiedział, że błędem było założenie, że ponieważ nie możemy zrozumieć decyzji takiej jak inwazja na Ukrainę, określamy osobę, która ją podjęła, jako 'szaloną'" - pisze dalej BBC.
"Poczucie, że kończy mu się czas na wypełnienie tego, co uważa za swoją dziejową misję"
CIA ma specjalny zespół, który zajmuje się "analizą przywództwa" zagranicznych decydentów, czerpiąc z tradycji sięgającej prób zrozumienia Hitlera. Specjaliści badają między innymi pochodzenie, związki i stan zdrowia poszczególnych przywódców. Innym sposobem zrozumienia zachowania przywódców są oceny osób, które miały z nimi bezpośredni kontakt, na przykład innych światowych liderów. "W 2014 roku Angela Merkel podobno powiedziała prezydentowi Obamie, że Putin żyje 'w innym świecie'. Tymczasem prezydent Macron, kiedy niedawno spotkał się z Putinem, podobno stwierdził, że rosyjski przywódca jest 'bardziej sztywny, bardziej odizolowany' w porównaniu z poprzednimi spotkaniami" - pisze BBC.
Co konkretnie zmieniło się w zachowaniu i w sposobie działania Putina? "Niektórzy spekulują, bez wielu dowodów, na temat możliwego złego stanu zdrowia lub wpływu leków. Inni wskazują na czynniki psychologiczne, takie jak poczucie, że kończy mu się czas na wypełnienie tego, co uważa za swoją dziejową misję w ochronie Rosji lub przywróceniu jej wielkości. Rosyjski przywódca wyraźnie odizolował się od innych podczas pandemii COVID-19, co również mogło mieć na niego wpływ psychologiczny" - twierdzi BBC.
Gonienie za szczurem
"Putin prawdopodobnie nie jest chory psychicznie ani się nie zmienił, chociaż działa bardziej pospiesznie i prawdopodobnie jest bardziej odosobniony w ostatnich latach" - mówi Ken Dekleva, były lekarz i dyplomata rządu USA, a obecnie pracownik Fundacji George'a H.W. Busha ds. stosunków amerykańsko-chińskich.
Jak pisze dalej BBC, teraz problemem jest to, że wiarygodne informacje wciąż nie trafiają do zamkniętego otoczenia Putina. "Jego służby wywiadowcze mogły być przed inwazją niechętne do powiedzenia mu wszystkiego, czego nie chciał słyszeć, przedstawiając optymistyczne szacunki w sprawie tego, jak przebiegnie inwazja i jak zostaną przyjęte rosyjskie wojska" - czytamy.
Putin przytaczał kiedyś historię ze swojego dzieciństwa, kiedy to ścigał ogromnego szczura. Kiedy wepchnął go w róg, szczur nagle zaatakował, zmuszając młodego Władimira do ucieczki. "Pytanie, które zadają zachodni politycy, brzmi: co, jeśli Putin czuje się teraz osaczony?" - pisze BBC.
Jak ocenia BBC w swoim artykule, Putin może udawać, że jest niebezpieczny, a nawet irracjonalny – jest to znana taktyka (często nazywana "teorią szaleńca"), w której ktoś mający dostęp do broni jądrowej próbuje zmusić przeciwnika do ustąpienia, przekonując go, że może być na tyle szalony, by jej użyć, pomimo że grozi to śmiercią ogromnej liczby osób. W ten sposób może osiągnąć swoje cele.
Brytyjskie medium konkluduje, że dla zachodnich szpiegów i polityków nie ma dziś ważniejszej rzeczy niż zrozumienie intencji i sposobu myślenia Putina. "Przewidywanie jego reakcji jest kluczowe w ustaleniu, jak daleko mogą posunąć się wobec niego bez wywoływania niebezpiecznej reakcji" - czytamy.
OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO
Źródło: BBC