Gdyby uchodźcy stworzyli swój własny kraj, byłby on 14. najludniejszym państwem świata - wyliczyła na swojej stronie internetowej Polska Misja Medyczna. Szacuje się, że na całym świecie żyje już ponad 100 milionów osób, które zostały zmuszone do opuszczenia swojego domu. 20 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Uchodźcy.
Jak podaje UNHCR (Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców - red.), pod koniec 2021 roku liczba uchodźców na całym świecie wynosiła ponad 89 milionów. Największa część tej grupy - 53,2 miliona - to ludzie przesiedleni wewnątrz jednego kraju. 27,1 miliona osób w obawie przed prześladowaniami, wojną czy sytuacją ekonomiczną uciekło do innego państwa. 4,6 miliona osób ubiega się o azyl.
Polska Misja Medyczna - pozarządowa humanitarna organizacja non-profit skupiająca swoje działania na uchodźcach i krajach Trzeciego Świata - pisze o liczbie jeszcze wyższej, przekraczającej 100 milionów osób. Tak duża różnica w danych to kwestia nie tylko metodologii wyliczeń, ale również wydarzeń z ostatnich miesięcy, przez które liczba uchodźców wyraźnie wzrosła.
W tym okresie problem uchodźstwa dotknął Polaków bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Najpierw jesienią tysiące ludzi z Bliskiego Wschodu i Afryki próbowały przekroczyć granicę polsko-białoruską, później wybuchła wojna w Ukrainie, a do naszego kraju uciekło kilka milionów Ukraińców.
Skąd pochodzi najwięcej uchodźców?
UNHCR informuje, że 69 proc. uchodźców, którzy uciekli do innego państwa, wywodzi się z pięciu krajów: Syrii (6,8 miliona), Wenezueli (4,6 miliona), Afganistanu (2,7 miliona), Sudanu Południowego (2,4 miliona) oraz Mjanmy (1,2 miliona). To jednak dane z końcówki ubiegłego roku. W tej chwili w ścisłej czołówce jest Ukraina. Od początku wojny swoje domy musiało opuścić ponad 13 milionów Ukraińców. Około pięciu milionów uciekło z kraju.
Według danych UNHCR państwami, na terytorium których przebywa najwięcej uchodźców, są: Turcja (3,8 miliona), Kolumbia (1,8 miliona), Uganda i Pakistan (po 1,5 miliona) oraz Niemcy (1,3 miliona). Gdyby zestawienie powstało kilka miesięcy później, znalazłaby się w nim Polska. Od 24 lutego granicę polsko-ukraińską przekroczyło ponad 4,1 miliona osób uciekających przed wojną. Trzeba jednak pamiętać, że część z nich wróciła już do kraju lub wyjechała do innych państw.
Aż 36,5 miliona osób o statusie uchodźcy to dzieci - przekazuje w zeszłorocznym raporcie UNHCR. Oznacza to, że najmłodsi stanowią ponad 40 proc. ogółu uchodźców na świecie. W latach 2018-2021 półtora miliona dzieci urodziło się w rodzinach, które wcześniej zostały zmuszone do opuszczenia domu. 83 proc. uchodźców przebywa na terenie krajów o niskich lub średnich dochodach. Prawie trzy czwarte osób (72 proc.), które musiały opuścić zamieszkiwane przez siebie państwo, schronienie znalazło w sąsiednich krajach.
Będą uciekać przed klimatem
Główne przyczyny uchodźstwa to wojna i ubóstwo. Pierwszy z wymienionych powodów zmusił do wyprowadzki większość uchodźców z Syrii czy Ukrainy. Kryzys ekonomiczny był przyczyną wzmożonej migracji wśród Wenezuelczyków. Z kolei zeszłoroczny kryzys migracyjny w Afganistanie spowodowany był obawami przed prześladowaniami na tle religijnym i kulturowym po przewrocie politycznym w tym kraju.
W niedalekiej przyszłości jedną z głównych przyczyn migracji ma stać się kryzys klimatyczny. Małgorzata Olasińska-Chart z Polskiej Misji Medycznej, cytowana na stronie organizacji, podkreśla, że uchodźstwo klimatyczne jest bardziej złożone, niż choćby to wojenne.
- Nagłe zjawiska pogodowe, takie jak powodzie, nie znają granic stworzonych przez człowieka, ludzie przemieszczają się w sposób mniej kontrolowany, intuicyjnie szukając schronienia, którego potrzebują jak najszybciej. Ostatecznie na coraz mniejszej przestrzeni żyją coraz większe społeczności, wywodzące się z różnych grup, nieraz skonfliktowane, i walczą między sobą o dostęp do ograniczonych zasobów - wyjaśnia członkini PMM.
Bank Światowy: 216 milionów uchodźców za 30 lat
Coraz częściej do migracji zmuszeni są mieszkańcy terenów, na których powszechny jest problem głodu. W Sudanie już teraz zmaga się z nim ponad jedna trzecia populacji kraju. Duży wpływ na niedobory żywności w krajach Trzeciego Świata ma wojna w Ukrainie. Jak wynika z danych Światowego Programu Żywnościowego ONZ, ponad 50 proc. zboża, które trafiało do państw rozwijających się, pochodziło właśnie z tego kraju.
Eksperci są zgodni, że skala zjawiska przymusowej migracji będzie coraz większa. Jak prognozuje Bank Światowy, w 2050 roku uchodźców na całym świecie ma być 216 milionów. A jeszcze w 2010 roku było ich mniej więcej o połowę mniej niż dziś.
Źródło: UNHCR, Polska Misja Medyczna
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock