W czwartek w słoweńskim Brdzie pod Lublaną zakończył się dwudniowy szczyt prezydentów państw Trójmorza. W obradach uczestniczyli przywódcy 12 państw położonych między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym. Był to czwarty szczyt tej polsko-chorwackiej inicjatywy. W tegorocznym spotkaniu uczestniczyli też szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker oraz prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier.
Prezydent Słowenii Borut Pahor podkreślił na konferencji prasowej po szczycie, że Inicjatywa Trójmorza ma na celu przede wszystkim pobudzenie rozwoju gospodarczego krajów regionu i całej Europy, wzmocnienie spójności m.in. poprzez modernizację infrastruktury, a także wzmocnienie więzi transatlantyckich.
Zaznaczył, że kraje Inicjatywy pozostają otwarte na partnerstwo z krajami Bałkanów Zachodnich oraz Partnerstwa Wschodniego. - Zachęcamy Komisję Europejską do włączenia Inicjatywy Trójmorza w proces tworzenia swoich polityk. Doceniamy, że po raz drugi jest z nami szef Komisji – powiedział Pahor.
"Wiatr w żagle"
Prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović przekonywała, że Inicjatywa Trójmorza "rośnie, rozwija się i złapała już wiatr w żagle". - W tej chwili rodzą się konkretne projekty, które będą dofinansowywane przez Unię Europejską, ale też przez fundusz Trójmorza – mówiła. Jak poinformowała, wsparcie funduszu zadeklarował Europejski Bank Inwestycyjny. Oceniła też, że uczestnictwo Junckera w szczycie potwierdza stałe wsparcie KE i UE dla Inicjatywy.
Przywódcy podkreślali, że narzędziem, które zdynamizuje współpracę w ramach Inicjatywy Trójmorza, ma być też tzw. raport o postępach (progress report) - publikowany cyklicznie dokument obrazujący stopień realizacji projektów z tzw. krótkiej listy projektów priorytetowych.
Sposobem na zaangażowanie w projekty Inicjatywy Trójmorza – obok instytucji europejskich i rządów państw – także podmiotów prywatnych mają być organizowane cyklicznie Fora Biznesu Państw Inicjatywy Trójmorza. W tym roku przy okazji szczytu w Brdzie takie forum odbyło się po raz drugi. Uczestniczył w nim m.in. minister energetyki USA Rick Perry.
Duda: chcemy dogonić zachód Europy
W ocenie prezydenta RP Andrzeja Dudy szczyt pokazał, że współpraca w ramach Inicjatywy Trójmorza "bardzo się rozwinęła". Podkreślił, że jej celem jest stworzenie w Europie Środkowej "efektu kooperacji", tj. skoordynowanie wysiłków m.in. na rzecz działań infrastrukturalnych. - Chcemy pod względem infrastrukturalnym dogonić zachód Europy, a zarazem stworzyć dla przedsiębiorców i turystów lepsze możliwości komunikacji, transportu, rozwoju, także gospodarczego (...), a także zapewnić bezpieczeństwo energetyczne - mówił Duda.
- Chcemy dalej podążać tą drogą, chcemy dalej rozwijać nasze kraje dla pożytku naszych społeczeństw, ale nie tylko, także dla pożytku całej Unii Europejskiej i tych, którzy do Unii przybywają. Przede wszystkim dla tworzenia lepszych perspektyw rozwoju gospodarczego, lepszych perspektyw biznesowych i turystycznych w tej właśnie przestrzeni północ-południe Europy, dla niesienia bezpieczeństwa i dobrobytu dla naszych społeczeństw - mówił prezydent.
Duda zwrócił uwagę, że Fundusz Trójmorza to jedyna zinstytucjonalizowana forma współpracy w ramach tej inicjatywy. - Nie chcemy biurokracji i sekretariatów. Chcemy mieć wspólne projekty i możliwości finansowania tych projektów – podkreślił prezydent.
Wyraził satysfakcję z deklaracji EBI o wsparciu funduszu Trójmorza. Poinformował, że następny szczyt Inicjatywy Trójmorza odbędzie się w Estonii.
"Zainwestowaliśmy 60 miliardów euro"
Juncker wskazał, że w latach 2004-2020 z funduszy strukturalnych w region Inicjatywy Trójmorza "zainwestowaliśmy 60 miliardów euro". - Plan Junckera wygenerował dodatkowe 42 miliardy euro dla 12 państw uczestniczących w Trójmorzu. Jestem przekonany, że zrobiliśmy i dalej będziemy robić wszystko, co tylko możemy, by wspierać lepszą spójność i lepszą siatkę połączeń w tym regionie również w kolejnych latach - powiedział.
Jak dodał, w propozycji Komisji w sprawie budżetu UE na lata 2021-2027 "chcemy wyasygnować 42,3 miliardy euro na lepszą siatkę połączeń, zwłaszcza w tym regionie".
"Obecność Ameryki jest prawdziwym katalizatorem"
Prezydent Rumunii Klaus Iohannis zaznaczył, że Inicjatywa Trójmorza przyczynia się do wzmocnienia więzi transatlantyckich. - Obecność Ameryki jest prawdziwym katalizatorem wzmacniającym naszą współpracę, ma wartość strategiczną, a także jest zasadniczym komponentem naszego partnerstwa transatlantyckiego. Dlatego też z radością przyjmuję obecność amerykańskiego sekretarza energetyki, który również brał udział w szczycie w zeszłym roku w Bukareszcie - powiedział Iohannis.
- Dzisiejsze rezultaty potwierdzają istotę celów, które wyznaczyliśmy sobie podczas szczytu w Bukareszcie i których implementacja jest kontynuowana w ramach obecnego szczytu. Musimy kontynuować takie pragmatyczne działania. Chodzi o to, żeby stwarzać konkretne rozwiązania na rzecz budowania dobrobytu naszych obywateli - dodał Iohannis.
Polsko-chorwacka inicjatywa
Inicjatywa Trójmorza to zapoczątkowana w 2015 roku przez prezydentów Polski i Chorwacji platforma współpracy prezydentów 12 państw położonych między Morzem Adriatyckim, Bałtyckim i Czarnym. Jej celem jest zacieśnianie współpracy infrastrukturalnej, energetycznej i gospodarczej państw Europy Środkowej.
Członkami Inicjatywy są: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry. Dwa lata temu w Warszawie odbył się drugi szczyt Trójmorza, którego gościem specjalnym był prezydent USA Donald Trump.
Autor: momo\mtom / Źródło: PAP