Po miesiącach walk nie przynoszących większych zmian, libijscy rebelianci w błyskawiczny sposób opanowali Trypolis. Jak zdołali tak szybko zdobyć duże miasto, które wyszkolone wojsko powinno bronić przez długi czas? Komentatorzy wskazują na dwa czynniki. Wzmożone naloty NATO i dyskretne wsparcie sił specjalnych państw zachodnich.
Według poniedziałkowego wydania "New York Times" w ostatnich dnia lotnictwo zachodnie skoncentrowało ataki na cele w samym Trypolisie i wokół libijskiej stolicy. Miało to w znacznym stopniu przyczynić się do uzyskania przez powstańców przewagi nad siłami lojalnymi wobec Muammara Kaddafiego.
Niewidzialne ręce
Anonimowi przedstawiciele administracji USA poinformowali też, że współpraca między NATO a powstańcami w ostatnich tygodniach stawała się ściślejsza i coraz bardziej zabójcza dla reżimu Kaddafiego. Pomimo tego, że mandat ONZ przewiduje bardziej ochronę ludności cywilnej, a nie opowiadanie się Sojuszu po którejś ze stron konfliktu.
Według wielu ekspertów, w tym z think-tanku Stratfor, zachodnie siły specjalne podążały przed czołowymi oddziałami rebelianckich bojówek. Ich głównym zadaniem miało być wskazywanie celów do precyzyjnych uderzeń lotnictwa NATO. Okazjonalnie mieli też udzielać bezpośredniego wsparcia podczas walki, nie tylko w formie siły ale też dowodzenia.
Nad okolicami Trypolisu miała zostać też roztoczona dokładna obserwacja. - Stany Zjednoczone przez całą dobę monitorowały kurczące się rejony kontrolowane przez reżimową armię, przy czym samoloty bezzałogowe Predator były wykorzystywane do tropienia i okazjonalnych uderzeń na siły Kaddafiego - relacjonuje "NYT". Przed czołem rebeliantów pojawiały się też śmigłowce szturmowe Apache. W jednej z relacji z frontu przekazanych przez korespondenta agencji Reuters, rebelianci, którzy napotkali silniejszy opór na przedmieściach stolicy, ukryli się i "czekali aż NATO zbombarduje wojsko".
Mądrzej nie więcej?
Eksperci zwracają też uwagę, że uderzenia NATO stały się w ostatnim czasie coraz bardziej precyzyjne. - NATO zaczęło działać mądrzej. Uderzenia były bardziej precyzyjne. Była lepsza koordynacja jeśli chodzi o unikanie zbędnych strat - wskazał, cytowany przez "NYT", analityk amerykańskiego think tanku RAND Corporation, Frederic Wehrey.
Od przejęcia przez NATO odpowiedzialności za misję w Libii, samoloty sojuszu wykonały niemal 18 tysięcy misji w tym ponad siedem tysięcy zakończonych uderzeniem w cel. W ostatnich dniach wykonywano po około sto lotów, z których mniej więcej 1/3 kończyło się atakiem.
- Jednocześnie Wielka Brytania, Francja i inne kraje rozmieściły w Libii specjalne siły, których zadaniem było szkolenie i zbrojenie powstańców - twierdzą cytowani przez "NYT" dyplomaci.
Prawie zwycięstwo
Dzięki zachodniemu wsparciu rebelianci obecnie opanowali większą część Trypolisu. Siły rządowe, które miały bronić miasta, rozpłynęły się w powietrzu. Walki mają trwać obecnie jedynie w okolicy kompleksu rządowego Bab al-Azizija.
Rebelianci nie opanowali jednak całego kraju. Całe centrum Libii z miastem Syrta, są kontrolowane przez wojsko i plemiona wierne klanowi Kaddafich. Nie wiadomo, jaka będzie ich reakcja na upadek Trypolisu.
Jak pisze "NYT", prywatnie wielu dyplomatów ostrzega, że może minąć jeszcze kilka dni lub nawet tygodni, zanim reżimowa armia zostanie całkowicie zneutralizowana lub Kaddafi i jego najbliższe otoczenie zdecydują się poddać.
Źródło: PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: US Navy