List do Von der Leyen. "UE i kraje członkowskie muszą robić więcej"

Premier Donald Tusk wspólnie z szefem greckiego rządu Kyriakosem Mitsotakisem wysłał w czwartek list do przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen, w którym zaapelował o utworzenie tarczy obrony powietrznej - ustaliła Polska Agencja Prasowa. Wystosowanie takiej korespondencji szef rządu zapowiadał już w poniedziałek w "Faktach po Faktach" w TVN24 oraz na wtorkowej konferencji prasowej.

"Europa będzie bezpieczna tak długo, jak długo bezpieczne jest niebo nad nią" - napisali Tusk i Mitsotakis w liście, do którego dotarła PAP. Dlatego też - ich zdaniem - Europa potrzebuje nowego flagowego programu europejskiej tarczy obrony powietrznej. W jego ramach UE zbudowałaby kompleksowy system obrony powietrznej chroniący Unię przed "wszystkimi nadchodzącymi zagrożeniami", takimi jak samoloty, rakiety i drony. Obaj przywódcy zaapelowali o dyskusję na ten temat na szczycie w czerwcu.

CZYTAJ TEŻ: Szefowa KE: jestem zwolenniczką tarczy obrony powietrznej jako wspólnego europejskiego projektu

Jednocześnie obaj szefowie rządów oczekują na szybkie postępy w pracach nad zaproponowanymi niedawno przez KE inicjatywami: strategii na rzecz europejskiego przemysłu obronnego i wcielającego ją w życie programu (przewiduje on m.in. przeznaczenie 1,5 miliarda euro na projekty obronne z budżetu Unii). Czekają również na przygotowywany przez KE raport na temat możliwych opcji dalszego finansowania projektów obronnych.

Autorzy listu ocenili, że rosyjska agresja na Ukrainę pokazała, iż ci, którzy przyjmowali pokój w Europie za rzecz oczywistą, byli w błędzie. Tusk i Mitsotakis wskazali także na "tragiczne wydarzenia" na Bliskim Wschodzie i w innych częściach świata, w Sahelu czy Rogu Afryki. "Nasiliła się rywalizacja geopolityczna, a fundamentalne zasady prawa międzynarodowego są podawane w wątpliwość przez niepokojąco rosnącą liczbę rewizjonistycznych aktorów na świecie. Bardziej niż kiedykolwiek wcześniej stało się jasne, że UE i kraje członkowskie muszą w zakresie bezpieczeństwa i obronności robić więcej i lepiej" - podkreślili.

Jak napisali w liście do szefowej KE premierzy Polski i Grecji, tarcza wzmocni europejską zdolność odstraszania i ogólne zdolności obronne Wspólnoty. Program - zdaniem Tuska i Mitsotakisa - zachęci także europejski przemysł obronny do opracowania najnowocześniejszych technologii i stania się światowym liderem w tej dziedzinie. "To będzie katalizator, który pozwoli Europie na dalszą modernizację jej przemysłu obronnego i bezpieczeństwa" - czytamy w dokumencie.

Jak dodali, "opracowanie i sfinansowanie na poziomie europejskim takiego wspólnego europejskiego projektu obronnego wyśle wyraźny sygnał, że Europa jest zjednoczona i zdeterminowana, żeby się bronić i chronić". Według autorów listu, Unia postrzegana będzie jako siła globalna, której potęga gospodarcza zostanie wzmocniona przez militarną.

"Naszej unii gospodarczej i monetarnej musi towarzyszyć silna unia obronna" - przekonywali przywódcy.

O potrzebie tarczy von der Leyen mówiła dwukrotnie w tym tygodniu w trakcie debat przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Szefowa KE podkreśla jednak, że takie projekty zostaną sfinansowane albo ze składek krajowych, albo z zasobów własnych Unii (są nimi na przykład wspólne unijne podatki). Ona sama jest zwolenniczką tej drugiej opcji.

Obecna przewodnicząca, ubiegająca się o drugą kadencję, należy do tej samej grupy politycznej co Tusk i Mitsotakis - Europejskiej Partii Ludowej, która zgodnie z sondażami, może wygrać wybory i z dużym prawdopodobieństwem obsadzi stanowisko szefowej lub szefa KE.

Po raz pierwszy o budowie "kopuły nad Europą" Tusk powiedział w trakcie wystąpienia na Europejskim Kongresie Gospodarczym 7 maja, w którym udział wzięła także von der Leyen. W kontekście potencjalnego finansowania mówił o minimum 100 miliardach euro. Zaproponował też ewentualnie wykorzystanie pieniędzy, których kraje członkowskie nie wykorzystają w ramach funduszu odbudowy powołanego po pandemii. W Polsce potocznie mówimy o nim KPO.