- W całej Europie, zawsze tam, gdzie są kryzysy uchodźcze, odbywa się proceder handlu ludźmi. Dlaczego akurat w Polsce miałoby być inaczej? - pytają Anna i Barbara.

Spotykam się z nimi w mieście niedaleko granicy polsko-białoruskiej. Pracują w Fundacji Bezkres stowarzyszonej w Grupie Granica. Od początku kryzysu uchodźczego opiekują się niepełnoletnimi uchodźcami, którzy docierają do Polski. Tak zwanymi dziećmi granicy albo dziećmi uchodźczymi. Proszą o zachowanie anonimowości - to warunek, by mogły otwarcie opowiedzieć o swojej pracy.

I nie chcą, żeby nazywać je "aktywistkami". Twierdzą, że to pojęcie się zdewaluowało i nie jest odbierane właściwie. Nie oznacza już profesjonalizmu, a często jest kojarzone z naiwnością i czymś w rodzaju histerii. Są więc "pracownicami humanitarnymi".

Barbara: - Zaczęło się od wiadomości z Warszawy, od znajomej z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, że w jednym z domów dziecka przebywają dwie dziewczyny, które potrzebują pomocy. Jedziemy, wchodzimy - faktycznie, są. Obydwie mówią po francusku. Diana jest z Konga, Anastazja z Kamerunu. Anastazja jest bardzo wylewna, od razu udaje się nawiązać z nią kontakt. Energiczna, otwarta.

Wkrótce potem Anastazja trafiła do domu dziecka w Warszawie. Uczyła się języka polskiego i zamierzała pójść do szkoły. Chciała w Polsce skończyć studia.

1 października 2023 roku Barbara była z Anastazją na zakupach.

- Kupowała sobie różne rzeczy, była pełna entuzjazmu, planowała przyszłość w Polsce. Kupiła na przykład lody, które chciała umieścić w zamrażarce, żeby je zjeść w ciągu następnych dni - mówi Barbara i nagle twarz jej tężeje. - Następnego dnia rano okazało się, że nie ma jej w domu dziecka. Zniknęła.

- Może uciekła, postanowiła pojechać gdzieś dalej, na zachód? - pytam.

- Anastazja nie ma nikogo za granicą, żadnej rodziny. Spędziłam z nią wtedy cały dzień. Miała do mnie zaufanie, powiedziałaby mi. Nic na to nie wskazywało. Nie ma takiej opcji, żeby uciekła.

- Czyli według ciebie została porwana?

- Tak, jestem o tym przekonana. I nikt jej dzisiaj nie szuka.

Monika Matus również poznała Anastazję w domu dziecka. Zaprzyjaźniły się i w efekcie została jej prawną opiekunką. Oto jej relacja.

- 1 października 2023 roku, około 22, zadzwoniła do mnie jedna z pracownic domu dziecka. Powiedziała, że ma obowiązek, żeby mi przekazać, że Anastazja nie wróciła do domu. Byłam akurat w Chorwacji, od razu zaczęłam wydzwaniać. Najpierw do samej Anastazji, jednak telefon milczał - "abonent niedostępny". Potem do jej koleżanek, do nauczycielek, żeby się czegokolwiek dowiedzieć. Większość nocy siedziałam na telefonie. To była niedziela. Okazało się, że wyszła z domu dziecka wcześnie rano, przed 9. I że nie wiadomo, gdzie była przez cały dzień. To był dzień, w którym Donald Tusk zorganizował marsz [Miliona Serc - red.], tysiące ludzi przyjechały do Warszawy. Myślałam, że może ona gdzieś poszła, zgubiła się, że może doszło do jakiegoś rasistowskiego incydentu. Ale nic takiego się nie wydarzyło. Anastazja znikła.