Nasz mózg zaczyna się starzeć mniej więcej w 35. roku życia, a ten proces przyspiesza znacząco 30 lat później. W jaki sposób? Przede wszystkim zaczyna się zmniejszać objętość mózgu, osłabiają się też różne jego funkcje. Ludzki "superkomputer" posiada jednak najróżniejsze mechanizmy, które pozwalają mu walczyć ze starzeniem się.

- Najpotężniejszą bronią, jaką posiada mózg, jest zjawisko plastyczności. Plastyczność rozumiemy jako zdolność do dokonywania najróżniejszych zmian: najczęściej mówimy o powstawaniu nowych połączeń pomiędzy neuronami i uwalnianiu większej bądź mniejszej ilości danej substancji pozwalającej na zintensyfikowanie neurotransmisji lub zwiększenie przeżywalności komórki - tłumaczy dr hab. Monika Liguz-Lęcznar, wicedyrektorka ds. naukowych Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN i profesor Instytutu.

- Dzisiaj, na szczęście dla nas wszystkich, wiemy, że mózg zachowuje zdolność plastyczności zarówno u dorosłych ludzi, jak i w wieku bardzo podeszłym. Jednak im starszy mózg, tym trudniej pobudzić go do zmian w zakresie plastyczności. Stąd tak ważne jest dbanie o aktywność intelektualną czy o odpowiednie dotlenienie i odżywienie mózgu - zwraca uwagę naukowczyni.

Tomasz-Marcin Wrona: Dlaczego mózg się starzeje?

Dr hab. Monika Liguz-Lęcznar: Najprawdopodobniej z tego samego powodu, z którego starzeje się całe nasze ciało - mózg nie jest tu żadnym wyjątkiem, ale pana pytanie ciągle pozostaje bez konkretnej, jednoznacznej odpowiedzi. Są różne próby wytłumaczenia tego procesu. Jedna z najprostszych - na poziomie czysto biologicznym - mówi, że ewolucja wymusza zmienność genetyczną, a do tego potrzebna jest wymiana pokoleń. W efekcie musimy się starzeć, umierać i wydawać na świat nowe pokolenia, bo to generuje zmienność genetyczną, a to z kolei pozytywnie wpływa na procesy ewolucyjne.

Z perspektywy naukowej mózg jest najważniejszym organem w ciele człowieka, bo sprawuje kontrolę nad całym naszym ciałem. Składa się częściowo z bardzo specyficznych komórek, jakimi są neurony, ale również z innych, które są podobne do pozostałych komórek w naszym organizmie. Zachodzą w nich te same podstawowe procesy fizjologiczne - w tym proces starzenia komórkowego, więc i mózg doświadcza jego konsekwencji.