Na Sławomira Mentzena w tych wyborach zdecydowanie postawili młodzi. Kandydat Konfederacji wygrał zarówno w grupie wiekowej 18-29 lat z wynikiem 34,8 procent (drugi Adrian Zandberg dostał 18,7 procent głosów), jak i grupie 30-39 lat, w której na Mentzena zagłosowało 24,8 procent wyborców (drugi Rafał Trzaskowski otrzymał 21,6 procent głosów).

Spośród wszystkich wyborców Sławomira Mentzena młodzi - w wieku 18-39 lat - stanowili aż 70,4 procent. A zdecydowana większość głosujących na niego to mężczyźni: stanowią niemal dwie trzecie (64,5 procent) jego elektoratu.

Antysystemowy, radykalna forma polityki

Doktor Michał Kotnarowski z Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk pytany, dlaczego młodzi wybrali teraz Mentzena, wskazuje dwa czynniki: kandydat Konfederacji zwracał się właśnie do młodych, a ponadto był bardzo obecny w mediach społecznościowych. - Pomogło mu też to, że jest kandydatem antysystemowym, takim spoza głównego mainstreamu dwóch najważniejszych partii - komentuje dr Kotnarowski. - To również może młodych przekonywać do niego: że to jest jakaś alternatywa, bardziej radykalna forma polityki, która takim wyborcom może się podobać.

Ekspert zauważa jednak, że drugą ważną grupą, która wybrała Mentzena, są ci niegłosujący w wyborach parlamentarnych w 2023 roku oraz w prezydenckich w 2020. - Czyli to on najsilniej zmobilizował wcześniej niegłosujących. Zarówno tych młodych, którzy głosowali teraz po raz pierwszy, jak i tych, którzy wcześniej po prostu nie chodzili na wybory - komentuje dr Kotnarowski.

"To jest jakiś fenomen"

Zauważa, że jeśli chodzi o grupy zawodowe, to na kandydata Konfederacji głosowali głównie uczniowie/studenci, przedsiębiorcy/właściciele firm i - w mniejszym stopniu - także robotnicy. Dlaczego akurat te grupy wybrały Sławomira Mentzena? - Uczniowie i studenci to właśnie ci młodzi, którzy zagłosowali na niego ze względu na postulaty kierowane do nich i ogólną antysystemowość - odpowiada dr Kotnarowski. - Głosy od przedsiębiorców wiążą się z tym, że Konfederacja zazwyczaj miała dobre poparcie właśnie wśród przedsiębiorców ze względu na swoje propozycje programowe ograniczenia podatków i wolności gospodarczej. Natomiast osoby wykonujące prace fizyczne i robotnicy wśród jego wyborców? To jest bardzo ciekawe, moim zdaniem to jakiś fenomen.

Wyborcami kandydata Konfederacji są głównie mieszkańcy wsi, którzy stanowią prawie połowę jego elektoratu (47,6 procent). Łącznie z mieszkańcami małych miast do 50 tysięcy mieszkańców jest to już 71,4 procent wyborców Mentzena.

Jeśli chodzi o wykształcenie, prawie połowa wyborców Sławomira Mentzena - 46,8 procent - to osoby z wykształceniem średnim lub pomaturalnym. Druga grupa - a jednocześnie ponad jedna trzecia wszystkich głosujących na Mentzena (35,4 procent) - to osoby z wykształceniem wyższym. Tylko 17,8 procent jego wyborców ma wykształcenie zawodowe lub podstawowe.

Doktor Michał Kotnarowski zauważa, że to akurat podobne grupy do tych, które pięć lat temu głosowały na kandydata Konfederacji Krzysztofa Bosaka. - W ogóle jeśli popatrzy się na wyborców Mentzena z tego roku i Bosaka sprzed pięciu lat, pewne rzeczy są uniwersalne - mówi ekspert. - Bosak też miał najwyższe poparcie wśród najmłodszej grupy wyborców. Im starsi wyborcy, tym poparcie dla Bosaka było mniejsze. Czyli to jest w sumie w miarę stałe dla wyborców Konfederacji czy osób związanych z Konfederacją. Bosak też miał ponad dwukrotnie większe poparcie wśród mężczyzn, zwłaszcza młodych - dodaje.

Jednocześnie podkreśla, że jest jedna różnica między Mentzenem z tych wyborów a Bosakiem sprzed pięciu lat. - Mentzen w jakiś sposób zachęcił do siebie przedsiębiorców. Być może dlatego, że sam jest przedsiębiorcą i na takiego się kreował - stwierdza ekspert.