7 i 21 kwietnia Polacy wezmą udział w wyborach samorządowych. Wybiorą między innymi członków sejmików wojewódzkich, którzy z kolei wyłonią marszałków województwa. Tłumaczymy, jakie są kompetencje tych dwóch organów władzy.
Pierwsza tura wyborów samorządowych odbędzie się 7 kwietnia, a druga 21 kwietnia. Polacy oddadzą swoje głosy na radnych rad gmin (i miast), rad powiatów, sejmików województw, a także prezydentów, burmistrzów miast i wójtów gmin. W Warszawie również na członków rad dzielnic m.st. Warszawy. Nie będą jednak wybierać marszałków województw, którzy są wybierani przez sejmiki województw. Tłumaczymy, jakie są kompetencje tych dwóch organów.
Jakie kompetencje ma sejmik wojewódzki?
Radni do sejmików wybierani są w wyborach bezpośrednich co pięć lat. W województwach do 2 mln mieszkańców w ich skład wchodzi 30 radnych, a na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszkańców przypada kolejnych trzech radnych. Zgodnie z art. 18 ustawy o samorządzie województwa do wyłącznej kompetencji organu należy między innymi:
- stanowienie aktów prawa miejscowego
- uchwalanie strategii rozwoju województwa
- uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego
- uchwalanie budżetu województwa
- określanie zasad udzielania dotacji z budżetu województwa
- uchwalanie przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych
- uchwalanie "Priorytetów współpracy zagranicznej województwa"
- wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa
- powoływanie i odwoływanie skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa
- podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich
- uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa
Zgodnie z Ustawą o samorządzie województwa sejmik województwa wybiera marszałka województwa bezwzględną większością głosów. Natomiast wicemarszałków oraz pozostałych członków zarządów wybiera zwykłą większością głosów.
Marszałek województwa. Co mu podlega, czym się zajmuje
Zgodnie z ustawą marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Wykonując swój urząd, organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz. Marszałek województwa często mylony jest z wojewodą. Ten drugi jednak jest przedstawicielem rządu RP i realizuje jego politykę w regionie. Wybiera go Prezes Rady Ministrów. Marszałek nie jest też przewodniczącym sejmiku województwa.
Czym zajmuje się samorząd województwa, czyli urząd marszałkowski? Według ustawy z 1998 roku są to w szczególności działania w zakresie: edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego; promocji i ochrony zdrowia; kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; pomocy społecznej; polityki prorodzinnej; senioralnej; modernizacji terenów wiejskich; zagospodarowania przestrzennego; ochrony środowiska. Samorząd wojewódzki zajmuje się też kwestią transportu zbiorowego (i tak np. właścicielem Kolei Mazowieckich jest Województwo Mazowieckie - Urząd Marszałkowski) i dróg publicznych. Prowadzi też działania w zakresie kultury fizycznej i turystyki; ochrony praw konsumentów, a nawet obronności czy bezpieczeństwa publicznego.
Źródło: Dziennik Ustaw