W Sejmie pierwsze czytanie prezydenckiego projektu o siłach zbrojnych. Sala niemal pusta

Prezydencki projekt ustawy o działaniach organów władzy państwowej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa zakłada przekształcenie Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowództwa Operacyjnego w RSZ w Dowództwo Połączonych Rodzajów Sił Zbrojnych, któremu będą podlegać odtworzone dowództwa poszczególnych rodzajów sił zbrojnych (Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej, Wojsk Specjalnych i WOT).

Projekt został wniesiony do Sejmu po raz pierwszy w sierpniu ubiegłego roku. Z racji, że izba nie zajęła się nim przed wyborami, projekt wymagał ponownego złożenia w nowej kadencji.

Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Jacek Siewiera mówił z mównicy sejmowej, że to "inicjatywa, która nada strukturę, nada właściwą organizację siłom zbrojnym i systemowi reagowania obronnego, kierowania obroną państwa".

- W imieniu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Zwierzchnika Sił Zbrojnych apeluję, by te zmiany w tej ustawie o jakże niepolitycznym tytule, przybrały formę zmian ustawy strategicznej, nadającej nową architekturę sił zbrojnych - powiedział.

Jak dodał, "te prace trwały za poprzedniego parlamentu, trwają i dziś". - I mogą być najsilniejszym sygnałem, jaki polskie państwo wyśle za wschodnią granicę. Szanowni państwo, wysoka izbo, panie marszałku, odstraszanie NATO zaczyna się od przycisków na państwa pulpitach - dodał Siewiera, zwracając się do pojedynczych posłów obecnych na sali posiedzeń.

Prezydent Andrzej Duda podkreślił we wtorek w Rydze, że ustawa zawiera rozwiązania mające wzmocnić przepisy dotyczące użycia broni przez wojsko. - Prace nad tymi projektami mają rozpocząć się w Sejmie w tym tygodniu i ufamy, że będą one odpowiedzią na obecne potrzeby, dając żołnierzom bezpieczniejsze i jaśniejsze możliwości użycia broni w przypadku zagrożenia - dodał.

Podkreślił również, że nowe przepisy będą regulować wiele innych kwestii, wynikających z konieczności obrony polskich granic i szybkiego reagowania w sytuacjach zagrożenia.

Projekt w sprawie wzmacniania zdolności państwa do przeciwdziałania zagrożeniom został skierowany ponownie do Sejmu na początku maja. Jak przekazało wtedy BBN, prezydencka inicjatywa przewiduje wprowadzenie zmian w obszarze militarnym oraz pozamilitarnym, które wzmacniają zdolności do przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym, podprogowym oraz bezpośredniej agresji zbrojnej. "Rozwiązania są odpowiedzią na zmiany w środowisku bezpieczeństwa, w tym nowe formy zagrożeń ze strony Federacji Rosyjskiej, kierowanych przeciwko Polsce oraz pozostałym państwom Unii Europejskiej i NATO" - wskazało wówczas BBN.

Według uzasadnienia do projektu, "proponowane zmiany mają na celu zlikwidowanie zidentyfikowanych niejasności w obszarach kompetencyjnych organów władzy publicznej oraz organów wojskowych, likwidację obszarów uznaniowości w procesach decyzyjnych i tym samym zapewnienie przestrzegania i właściwą realizację" artykułu konstytucji, mówiącego o cywilnej i demokratycznej kontroli Sił Zbrojnych RP.

Jak podkreślono, konieczne jest też doprecyzowanie istniejących rozwiązań m.in. w celu "zagwarantowania szybkiego procesu podejmowania decyzji w przypadku powstania zagrożeń w stanie stałej gotowości obronnej państwa".

Zaznaczono, że projekt realizuje drugi etap reformy kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP. W ramach reformy Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych przekształcone mają zostać w Dowództwo Połączonych Rodzajów Sił Zbrojnych. Utworzone mają zostać poszczególne dowództwa rodzajów sił zbrojnych: Dowództwo Wojsk Lądowych, Dowództwo Sił Powietrznych oraz Dowództwo Marynarki Wojennej.

Projekt zakłada podporządkowanie Wojsk Obrony Terytorialnej Dowódcy Sił Połączonych, utworzenie Wojsk Medycznych oraz Wojsk Wsparcia Sił Zbrojnych jako specjalistycznego komponentu właściwego dla zabezpieczenia medycznego wojsk podporządkowanego Szefowi Sztabu Generalnego WP.

Celem zaproponowanych rozwiązań ma być wzmocnienie systemu kierowania bezpieczeństwem państwa poprzez zwiększenie koordynacji działań, wymiany informacji i natychmiastowego reagowania instytucji władzy publicznej, marszałków Sejmu i Senatu oraz organów dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP.

Przepisy przewidują również wprowadzenie nowego narzędzia, jakim są stałe plany obronne, mające na celu zapewnienia zdolności natychmiastowego reagowania Sił Zbrojnych RP na zagrożenia o charakterze nagłym. "Obejmują one m.in. przeciwdziałania niepożądanym działaniom w cyberprzestrzeni" - wskazano. Regulacja ma być odpowiedzią na zagrożenia wynikające z wykorzystania nowoczesnych technologii na szkodę państwa.

Projekt zakłada wzmocnienie systemu planowania obronnego w państwie poprzez wprowadzenie regulacji dotyczących głównych dokumentów planistycznych, czyli Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej RP, Planu Reagowania Obronnego RP, narodowych planów użycia Sił Zbrojnych do obrony państwa oraz głównych i szczegółowych kierunków rozwoju Sił Zbrojnych RP.

W uzasadnieniu projektu ustawy powołano się na przeprowadzone w styczniu 2023 roku ćwiczenie symulacyjne wysokiego szczebla, w którym udział brał prezydent, a także przedstawiciele ówczesnego rządu i parlamentu poprzedniej kadencji oraz innych instytucji państwa.

"Ćwiczenie wykazało, że obecna sytuacja środowiska bezpieczeństwa (...) wymusza dostosowanie lub dookreślenie zakresu odpowiedzialności zasadniczych organów kierowania obroną państwa" - napisano. Wnioski po ćwiczeniach - zaznaczono - wskazywały m.in. na potrzebę włączenia marszałków Sejmu i Senatu w system kierowania obroną państwa, doprecyzowywanie regulacji dotyczących Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej oraz zaangażowanie "kluczowych organów kierowania obroną państwa" w proces planowania operacyjnego Sił Zbrojnych na każdym z kluczowych etapów.