Sikorski: walczymy właśnie o to, by doświadczenie granic nie wróciło

Z okazji rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski wziął w środę udział w uroczystości w Słubicach wraz z szefową niemieckiej dyplomacji Annaleną Baerbock. Obchody odbywają się również we Frankfurcie nad Odrą.

Podczas wspólnej konferencji prasowej Sikorski podkreślił, że 1 maja 2004 roku Polska znalazła się tam, gdzie jej miejsce. - Wśród przyjaciół, wśród sojuszników, w Europie, w domu. O to walczyły pokolenia Polaków - podkreślił. Według szefa polskiej dyplomacji nadzieje związane z tamtym dniem "spełniły się z nawiązką".

Sikorski przytoczył historię swojego syna, który podczas pandemii COVID-19 po raz pierwszy zetknął się z doświadczeniem zamkniętych granic wewnątrz Unii Europejskiej.

- Właśnie o to walczymy - żeby to doświadczenie granic nie wróciło, żeby źli ludzi, którzy atakują nasze wartości, którzy znowu chcą wrócić do dziewiętnastowiecznych sposobów prowadzenia polityki (...), nie zwyciężyli - zaznaczył minister spraw zagranicznych.

Baerbock podkreśliła, że rozszerzenie Unii na Wschód było wspaniałym momentem. - My, jako kraje, społeczeństwa, jako Europa znaleźliśmy w sobie siłę, aby przezwyciężyć podział Europy i tym samym ostatecznie przeszliśmy do stania się wspólnotą pokoju. Dla nas wszystkich, nie tylko nowych państw członkowskich, było to momentem stania się silniejszym i bezpieczniejszym. I to widzimy w dniu dzisiejszym - zaznaczyła.

Baerbock zwróciła uwagę, że europejska integracja "nie spada z nieba", ale potrzebuje odpowiedzialności, "silnej i odważnej". - I to nas łączy dzisiaj tutaj. Dlatego dzisiaj tutaj, jako aktualni ministrowie spraw zagranicznych, jesteśmy pomiędzy Polską a Niemcami, ponieważ wierzymy, że dzisiaj znowu potrzebujemy tej odważnej odpowiedzialności. Aby z naszej unii gospodarki i handlu stworzyć unię bezpieczeństwa. I tu ważna jest przede wszystkim współpraca pomiędzy naszymi krajami. Europa musi stać się unią bezpieczeństwa - podkreśliła.

W tym kontekście zwróciła uwagę na toczącą się wojnę w Ukrainie i oceniła, że nie możemy sobie pozwolić na szare strefy w Europie. - Unia Europejska musi zostać zreformowana tak, żeby była silniejsza w polityce bezpieczeństwa, żeby mówiła jednym głosem, a równocześnie te kraje, które też chcą zostać częścią tej unii wolności i bezpieczeństwa, przyjąć - oceniła.

Sikorski, nawiązując do wystąpienia Baerbock, mówił o małżeństwach polsko-niemieckich. - Myśmy to zbadali w Ministerstwie Spraw Zagranicznych statystycznie. Co się okazało? Trochę ku naszemu zdziwieniu. Małżeństwa polsko-niemieckie są trwalsze niż małżeństwa polsko-polskie i niemiecko-niemieckie - powiedział szef MSZ.

- Po drugie pani minister zaproponowała, abyśmy się tutaj spotkali ponownie za kolejnych 20 lat. Mam wielką nadzieję, że to nastąpi - dodał.

Sikorski przypominał też, że nie wszyscy byli zwolennikami rozszerzenia i wejścia Polski do UE. - Wtedy nas straszono po polskiej stronie: przyjdą Niemcy i wszystko wykupią. Po 20 latach już możemy powiedzieć, że to nie nastąpiło - stwierdził.

- Wtedy straszyli i to się okazało pudłem. Teraz znowu straszą i jest to równie wiarygodne - dodał.

Podczas wspólnej konferencji prasowej Sikorski był pytany, czy można użyć jeszcze jakichś dyplomatycznych środków, by wpłynąć na Rosję w sprawie Ukrainy.

- Kłopot z prezydentem (Rosji Władimirem - red.) Putinem jest taki, że on nie dotrzymuje słowa i jest kompletnie niewiarygodny - odparł minister. Sikorski przypomniał, że na mocy Memorandum Budapesztańskiego gwarantem niepodległości i nienaruszalności granic Ukrainy jest właśnie m.in. Rosja.

W 1994 r. w Memorandum Budapesztańskim gwarancje bezpieczeństwa Ukrainie złożyły Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Rosja, które zobowiązały się do respektowania suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy. W zamian za to Ukraina pozbyła się broni nuklearnej.

- Władimir Putin ratyfikował traktat graniczny z Ukrainą. (...) Trudno uwierzyć człowiekowi, który mówi de facto: "tamte traktaty złamałem, ale spokojna głowa, jak podpiszę nowy, to już go uhonoruję" - wskazywał Sikorski.

Przypomniał, że jego poprzednik Zbigniew Rau - jako przewodniczący OBWE - był w Moskwie kilka dni przed inwazją. - Próbował dyplomatycznie odwieść Putina od inwazji. Próbowali inni z takim samym rezultatem - podkreślał. - Putin, okazuje się, szanuje tylko nagą siłę gospodarczą i militarną. I w tej walucie musimy go przekonać, że inwazja była błędem, a wojna jest nie do wygrania. Dopiero wtedy jest jakaś szansa na pokój - ocenił szef MSZ.

Baerbock podkreśliła, że ocenia tę sytuację tak samo. - Szczególnie, jeśli chodzi o stosunki dyplomatyczne. Od 2,5 roku pół świata nie czyni nic innego, jak stara się drogą dyplomatyczną przekonać Putina, że nie powinien zadawać jeszcze więcej cierpienia Ukrainie (...) i innym częściom świata - zauważyła.

Szefowa niemieckiej dyplomacji zaznaczyła przy tym, że istotne jest, by nie wspierać rosyjskiej gospodarki, w związku z czym Unia szykuje kolejny pakiet sankcji. Według niej ważne jest również uszczelnienie tych sankcji, które już obowiązują.

Na wspólnej konferencji prasowej padło m.in. pytanie o możliwość dostarczenia Ukrainie pocisków manewrujących Taurus. - Mam nadzieję, że amerykańska decyzja o wysłaniu Ukraińcom słynnych rakiet ATACMS będzie inspiracją dla innych - odpowiedział Sikorski.

Z kolei szefowa niemieckiej dyplomacji stwierdziła, że "to chyba wiadome, jak ważne jest dla nas wszystkich, abyśmy wspierali Ukrainę". - Dlatego mogę się do tego tylko przyłączyć. Widziałam to w Odessie i innych miejscach, w których byłam, jak ważna jest obrona przeciwlotnicza oraz systemy, które dostarczaliśmy - między innymi Patrioty. Dlatego właśnie szczególnie minister obrony (Niemiec - red.) i ja niedawno wszczęliśmy nową inicjatywę, aby na świecie i w Europie postarać się w kwestii obrony przeciwlotniczej - powiedziała. Dodała, że - w sprawie dostawy Taurusów - w Niemczech trwa debata, a rząd próbuje wypracować wspólną decyzję.

W ubiegłym tygodniu agencja dpa informowała, że kanclerz Niemiec Olaf Scholz zamierza pozostać przy swoim sprzeciwie dla dostawy pocisków manewrujących Taurus, nawet jeśli USA miałyby dostarczyć pociski ATACMS. Scholz, zapytany o to w ubiegłą środę na konferencji z premierem Wielkiej Brytanii Rishim Sunakiem, odpowiedział, że "jeśli chodzi o Taurusy, jego decyzja się nie zmieni".

W ubiegłym tygodniu Departament Stanu USA potwierdził, że Waszyngton dostarczył Kijowowi część rakiet ATACMS jeszcze w marcu. Jak wówczas oznajmił doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA Jake Sullivan, Ukraina dysponuje już "znaczącą" liczbą tych pocisków.

W opublikowanej w niedzielę w rozmowie z gazetą "Bild am Sonntag" Sikorski wyraził nadzieję na zmianę decyzji Niemiec w sprawie przekazania Ukrainie pocisków. - Rosjanie zniszczyli już 70 procent potencjału produkcji energii elektrycznej w Ukrainie. To w istocie zbrodnia wojenna - mówił niemieckiej gazecie szef polskiej dyplomacji.

Wcześniej Sikorski i Baerbock złożyli podpisy w księdze pamiątkowej w Słubicach.

Wśród gości, którzy zjawili się, by świętować tam rocznicę wejścia Polski do UE, są też byli szefowie dyplomacji Polski i Niemiec Włodzimierz Cimoszewicz i Joschka Fischer, którzy 1 maja 2004 r. uściskiem dłoni na moście między Frankfurtem a Słubicami przypieczętowali nową erę partnerstwa w dwustronnych relacjach. Przybył także premier Brandenburgii Dietmar Woidke.

Na moście łączącym Słubice i Frankfurt nad Odrą prezentowana jest wystawa fotograficzna "Tu jest Europa - Europa ist Hier", ukazująca historię współpracy polsko-niemieckiej przez pryzmat Europejskiego Dwumiasta Frankfurt nad Odrą Słubice. 

Sikorski i Baerbock odbyli też wspólny spacer przez most.

Po południu w słubickim Collegium Polonicum odbędzie się koncert Brandenburskiej Orkiestry Państwowej we Frankfurcie pod dyrekcją Howarda Griffithsa.