"Gdyby to zależało ode mnie, już dzisiaj byłby bezrobotny"

Senatorowie PiS opuszczający salę, żeby nie słuchać wystąpienia rzecznika praw obywatelskich Adama Bodnara na temat stanu przestrzegania praw człowieka i obywatela w Polsce - to symboliczne podsumowanie jego kadencji.

- Walka o dziennikarzy lokalnych, walka o tych, którzy na szczeblu lokalnym rozliczają władzę, bo oni mają znacznie trudniej niż ktokolwiek inny - te słowa rzecznika padły dzień przed orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, a dotyczyły przejęcia przez Orlen grupy Polska Press - dwudziestu dzienników i ponad stu tygodników lokalnych.

Sąd - rozpatrując wniosek rzecznika - zdecydował, że przejęcie musi być wstrzymane. - Dla mnie to jest o tyle ważny sygnał, bo okazuje się, że jednak w tego typu sprawach sąd ochrony konkurencji może odgrywać dla obywateli ważną rolę - stwierdził Bodnar.

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

Rzecznik Praw Obywatelskich, wybrany przez Sejm i Senat, szybko znalazł się na celowniku polityków PiS. - Pan Bodnar ograniczył, zawęził sobie możliwość działania, upolityczniając urząd - mówi minister aktywów państwowych Jacek Sasin. - Gdyby to zależało ode mnie, już dzisiaj byłby bezrobotny - mówił z kolei europoseł PiS Dominik Tarczyński.

Na RPO skarżyli się również politycy wybierani do Sejmu z list PiS, którzy obecnie są sędziami Trybunału Konstytucyjnego. Stanisław Piotrowicz grzmiał, że Adam Bodnar "nie występuje w obronie obywateli". - Pan realizuje misję polityczną - twierdził. - Bojkotuje reformy, bojkotuje działania legalnie wybranych władz - skarżyła się Krystyna Pawłowicz.

- Każde państwo, które rości sobie prawo do pełnej kontroli nad obywatelami, a wszystkie autorytaryzmy czy kraje, które idą drogą autorytarną, taki cel sobie stawiają - mówi profesor Michał Bilewicz z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. - Dla takich struktur państwowych Rzecznik Praw Obywatelskich jest bardzo niebezpieczny, bo chroni obywatela przed państwem - dodaje. Dla Zjednoczonej Prawicy, która wprowadzała swoje porządki w sądownictwie, Adam Bodnar okazał się politycznym problemem. Z ust Rzecznika można było usłyszeć, że ustawy w proponowanym kształcie "będą godziły w prawo do niezależnego sądu", że "mamy kryzys nie tylko konstytucyjny, ale też kryzys naszej państwowości" czy to, iż mamy "inny ustrój, niż jeszcze pięć lat temu".

Twarzą zmian w sądownictwie i politycznych ataków na Adama Bodnara był były prokurator w PRL, Stanisław Piotrowicz. - Jest niewrażliwy na los Polaków. Stanął w obronie sądów, których reformy domagają się obywatele - przekonywał ówczesny polityk PiS. - Tak zwana Zjednoczona Prawica chce zniszczyć niezależne sądy, żeby zapewnić sobie bezkarność. Tak samo ta władza robi wszystko, żeby dezawuować niezależnego Rzecznika profesora Bodnara - uważa prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" profesor Krystian Markiewicz.

Zaledwie kilka miesięcy po dojściu PiS do władzy, budżet Rzecznika Praw Obywatelskich został obcięty o 10 milionów złotych. - Jak się stanie człowiekiem, który będzie pomagał zwykłym ludziom, to znajdą się środki większe na jego działanie - mówił wówczas prokurator generalny Zbigniew Ziobro. Każdego roku wpływało do niego kilkadziesiąt tysięcy spraw. Pomagał zwykłym ludziom na przykład wtedy, gdy policja brutalnie obchodziła się z kobietami, a prokuratura nie reagowała. - Jechał od komisariatu do komisariatu policji w środku nocy, do ludzi, gdzie byli przetrzymywani daleko od domu i od miejsca demonstracji - wspomina Draginja Nadażdin z Amnesty International Polska.

- W Polsce już od pewnego czasu prokuratura działa tylko w tych sytuacjach, w której jest to dla niej opłacalne politycznie - mówi Adam Bodnar. Stąd, jak przekonuje opozycja, nie do końca zgodnie z prawem, pozbyto się politycznego problemu.

Jacek Tacik, asty//now