Rzecznik KE pytany o sprawę Romanowskiego. "Kraje członkowskie mają obowiązek wykonania ENA"

Rzecznik Komisji Europejskiej pytany o sprawę Romanowskiego, powiedział: Po pierwsze, nie komentujemy konkretnych przypadków. Mogę powiedzieć, że państwa członkowskie mają obowiązek wykonania Europejskiego Nakazu Aresztowania.

Dodał, że w tym przypadku sędzia na Węgrzech będzie musiał przeanalizować Europejski Nakaz Aresztowania, aby stwierdzić, czy wystąpiły pewne przesłanki, na podstawie których może odmówić jego wykonania.

- Ta finalna decyzja, jeśli chodzi o wykonanie Europejskiego Nakazu Aresztowania, będzie musiała zostać podjęta w ciągu 60 dni – przypomniał de Keersmaecker.

Dodał, że azyl może być przyznawany "tylko w bardzo wyjątkowych okolicznościach".

Grabiec mówił, że "porównania dotyczące sytuacji na Białorusi czy w Rosji same się nasuwają". - Do tej pory skorumpowani politycy z Europy, z terenu Unii Europejskiej uciekali do jakichś egzotycznych państw, bądź właśnie na wschód. Może nie jest przypadkiem, że pan Romanowski był kolegą z ministerstwa pana Schmydta, jeden poprosił o azyl na Białorusi, drugi poprosił o azyl na Węgrzech - wskazał.

- Zresztą analogie dotyczące wspierania przez Węgry Rosji nasuwają się same. Wczorajsza deklaracja pana Viktora Orbana, że zamierza blokować sankcje wobec Rosji, sankcje europejskie, że chce zniesienia tych sankcji, wskazuje na polityczną bliskość Węgier i Rosji - powiedział. 

- Zresztą spodziewam się, że wypowiedzi pana Romanowskiego zostaną użyte przez propagandę moskiewską przeciwko Europie, przeciwko Polsce. Możemy się zapewne tego w najbliższym czasie spodziewać - ocenił szef KPRM.

Szef KPRM Jan Grabiec zapytany, czy wypowiedzi polityków, porównujące Węgry z reżimem Alaksandra Łukaszenki mogą niekorzystnie wpłynąć na polsko-węgierskie stosunki, powiedział: jeśli te deklaracje znajdą potwierdzenie w dokumentach, jeśli rzeczywiście rząd węgierski zdecydował się na objęcie ochroną osoby poszukiwanej na mocy przepisów europejskich, podejrzewanej o ciężkie przestępstwa, poszukiwanej w celu postawieniu tych zarzutów, zresztą dzisiaj słyszeliśmy o nowych zarzutach, które udokumentowała prokuratura, to rzeczywiście sytuacja Węgier jest trudna, stawiają się poza nawiasem prawa europejskiego w tym zakresie.

Hołownia mówił, że "stała się rzecz bez precedensu". - Polski poseł uciekł przed wymiarem sprawiedliwości na Węgry, poprosił o azyl polityczny, w ten sposób zdradzając własne państwo - mówił.

Jak powiedział, "widzi w tym jasną decyzję o trwałym uchylaniu się od wypełniania swojego poselskiego mandatu".

- W tej uchwale zwracamy się do służb Sejmu, aby znalazły sposób, aby jak najszybciej wyciągnąć praktyczne konsekwencje z decyzji pana posła Romanowskiego, bo skoro nie chce wypełniać swojego mandatu poselskiego, oznacza, że nie powinien pobierać za to uposażenia - dodał. 

- Zaproponuję też, ale to jest rzecz pewnie na styczeń, zmianę w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, która tę sytuację ustawowo doprecyzuje - przekazał. Chodzi o dodanie art 5a o brzmieniu: "Poseł lub senator w czasie pozbawienia wolności, albo względem którego wydano postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, nie wykonuje praw i obowiązków wynikających z niniejszej ustawy".

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia powiedział na piątkowej konferencji, że prezydium Sejmu podjęło uchwałę, w której wyraża opinię, iż Romanowski, poprzez swoje wystąpienie o azyl polityczny, jednoznacznie zadeklarował publicznie zamiar trwałego uchylania się od podstawowego obowiązku posła jakim jest obecność na posiedzeniu Sejmu.

Marszałek Sejmu zaznaczył, że prezydium Izby w uchwale jednoznacznie potępia postępowanie Romanowskiego i wzywa wszelkie właściwe organy Sejmu i szefa kancelarii Sejmu do podjęcia działań mających na celu wyciągnięcie wobec posła Romanowskiego "wszelkich prawnych i finansowych konsekwencji".

Wroński odniósł się także do kwestii wezwania do Warszawy na konsultacje ambasadora RP na Węgrzech, Sebastiana Kęcieka. - Wezwanie na konsultacje do Polski ambasadora polskiego w Budapeszcie, oznacza, że nie będzie ambasadora Polski w Budapeszcie, gdyż będzie przebywał na bezterminowych konsultacjach w Warszawie - powiedział. 

Rzecznik MSZ Paweł Wroński na konferencji prasowej poinformował o sprawie wezwania ambasadora Węgier do MSZ. Jak powiedział, spotkał się on z minister Departamentu Polityki Europejskiej Agnieszką Kowalską. Wroński przekazał, że ambasadorowi Węgier została wręczona nota protestacyjna w związku z decyzją rządu węgierskiego w sprawie Romanowskiego. 

Jak mówił, pani Agnieszka Kowalska poinformowała ambasadora, że "Polska została zaskoczona tą kwestią". 

- Jesteśmy tą sprawą zbulwersowani, jest to działanie nieprzyjazne wobec państwa polskiego a także zasad Unii Europejskiej - dodał. 

Korneluk podkreślał, że "prokuratura odnośnie pana Romanowskiego i jego statusu wykonała wszystko". - W tej chwili to sąd węgierski będzie podejmował decyzje w zakresie ENA odnośnie pana Romanowskiego - dodał. 

Korneluk: jeszcze wiele osób jest zaplanowanych do zatrzymania i postawienia zarzutów

Korneluk w sprawie Romanowskiego: Prokurator dostrzega konieczność uzupełnienia zarzutów o kolejne siedem bardzo poważnych przestępstw natury kryminalnej związanej z wydatkowaniem przez niego w sposób przestępczy środków z Funduszu Sprawiedliwości. Najpierw zostanie skierowany wniosek o uchylenie mu immunitetu do polskiego parlamentu. 

Prokurator krajowy Dariusz Korneluk: śledztwo w sprawie Funduszu Sprawiedliwości będzie kontynuowane

Bodnar: sprawa traktowana jest z najwyższym priorytetem, dlatego szef MSZ Radosław Sikorski ogłosił dzisiaj, że wezwie ambasadora Węgier

Bodnar o Romanowskim: mamy do czynienia z sytuacją bezprecedensową. Nikt z nas zapytany w styczniu, w lutym, marcu nie powiedziałby, że pod koniec roku spotkamy się w takich okolicznościach, że osoba podejrzana będzie musiała uciekać na Węgry, żeby ochronić się przed wymiarem sprawiedliwości

Bodnar: śledztwo w sprawie FS ma cały czas charakter rozwojowy, już 23 osoby mają zarzuty, w tym kilku polityków

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar na konferencji prasowej: nie przestanę i będę dalej kontynuował wysiłki dotyczące rozliczeń naruszeń prawa, które miały miejsce w ostatnich latach. Sprawa Funduszu Sprawiedliwości jest traktowana priorytetowo. 

Wkrótce ma się rozpocząć konferencja prasowa ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego Adama Bodnara i prokuratora krajowego Dariusza Korneluka. 

- Uciekali różni ludzie, ci, którzy czują się winni przestępstwom, czy drogowym zabójstwom, czy korupcji. Uciekają i będą uciekać. Jeden siedzi w Londynie, jeden szukał schronienia w Dominikanie. Jeden szuka schronienia w Emiratach, jeden uciekł do Łukaszenki wprost, sędzia Szmydt. Tak, będziemy się spotykali z takimi faktami - mówił Tusk.

- Najważniejsze jest to, że my wiemy jak się tego typu sytuacje kończą. Czasami będziemy musieli dłużej poczekać ale one zawsze kończą się tak samo. Wszyscy, którzy wyobrażają sobie, że będą korzystać z tych trików, ucieczek i pozostaną bezkarni mylą się - powiedział premier.

Dodał, że może zapewnić, że "nasze państwo jest wystarczająco silne i sprawne, żeby tego typu sytuacje miały swoje dobre zakończenie, dobre dla państwa polskiego". 

Do sprawy Romanowskiego odniósł się w Brukseli premier Donald Tusk. - Nie spodziewałem się, że ci, którzy uciekają przed sprawiedliwością, skorumpowani urzędnicy, będą mogli już wybierać między Łukaszenką a Orbanem szukając schronienia przed wymiarem sprawiedliwości - powiedział. 

Prezes PiS Jarosław Kaczyński zapytany na sejmowym korytarzu przez reportera TVN24 Radomira Wita, czy "to nie powód do jakiegoś wstydu, że były wiceminister sprawiedliwości zbiega przed wymiarem sprawiedliwości", odpowiedział, że "przed wymiarem sprawiedliwości nie zbiega (…) tylko po prostu chce uniknąć nie wymiaru sprawiedliwości, tylko działań ludzi, którzy są w miejscach, gdzie być nie powinni, nie mają prawa do tego, to wszystko jest nielegalne". 

- Poza tym, to na co się powołuje, to znaczy te zmiany prezesów sądów, zmiany składów orzekających, inne zabiegi, to wszystko wskazuje na to, że uczciwego procesu tutaj, w tych warunkach politycznych być nie może i są wszelkie podstawy do tego, żeby się od tego uchylić - dodał.

"Zwracamy uwagę, że przyznanie ochrony międzynarodowej w którymkolwiek z państw członkowskich UE nie zwalnia tego kraju z obowiązku wykonania Europejskiego Nakazu Aresztowania. Decyzję w tym zakresie może podjąć jedynie niezależny i niezawisły sąd, gdyż ma ona wyłącznie wymiar prawny, a nie polityczny" - napisało w komunikacie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. 

"Jeśli Węgry uchybią europejskim zobowiązaniom, Polska wystąpi także do Komisji Europejskiej o wszczęcie postępowania w sprawie Węgier zgodnie z art. 259 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej" - dodało. 

Komunikat w sprawie Romanowskiego wydało polskie MSZ.

"Decyzję rządu premiera Viktora Orbana o przyznaniu azylu politycznego Marcinowi Romanowskiemu, poszukiwanemu Europejskim Nakazem Aresztowania, uznajemy za akt nieprzyjazny wobec Rzeczypospolitej Polskiej i sprzeczny z elementarnymi zasadami obowiązującymi państwa członkowskie Unii Europejskiej" - przekazał resort. 

"W szczególności jest to działanie sprzeczne z fundamentalną zasadą lojalnej współpracy w rozumieniu art. 4 ust 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Uzasadnienie tej decyzji rzekomymi prześladowaniami politycznymi jest obraźliwe dla obywateli i polskich władz" - dodał.

Jak poinformowano w komunikacie, "w reakcji na takie działanie zostanie dziś do MSZ wezwany Ambasador Węgier w Polsce, który otrzyma formalny protest strony polskiej w powyższej sprawie".

"Równocześnie Minister Spraw Zagranicznych zdecydował o wezwaniu do Warszawy na konsultacje Ambasadora RP na Węgrzech, Sebastiana Kęcieka" - czytamy.

Prokurator generalny, minister sprawiedliwości Adam Bodnar powiedział w radiu TOK FM, że "prokuratura będzie podejmowała wszelkie możliwe działania, które są wynikiem zastosowania Europejskiego Nakazu Aresztowania, czyli ta procedura będzie dalej kontynuowana". Szef MS podkreślił, że eksperci, prawnicy dość wyraźnie wskazują, że "sprawa zaczyna mieć naturę bardziej polityczno-dyplomatyczną".

- Zakładam, że nasza dyplomacja będzie wykorzystywała wszystkie dostępne środki, aby wskazać, że tego typu działania ze strony jednego państwa członkowskiego w stosunku do drugiego narusza głęboko, nie tylko nasze relacje bilateralne, ale także narusza zasady lojalności wewnątrz Unii Europejskiej - powiedział Bodnar.

Dodał, że organy i instytucje UE również "powinny mieć to na względzie", zwłaszcza KE.

W ocenie Szymańskiego, "procedura w zakresie Europejskiego Nakazu Aresztowania powinna mieć nadany bieg". 

- Powinno odbyć się przesłuchanie przed sądem pana Romanowskiego. Natomiast zakładam, że w trakcie tego postępowania obrona, jak i pan Romanowski pierwsze, co podniosą, to okoliczność udzielenia azylu, czyli wydanie tej decyzji o tej ochronie międzynarodowej. I w mojej ocenie ta decyzja ma zasadniczy wpływ na podejmowane dalej przez sąd węgierski kroki, ponieważ w polskim ustawodawstwie, a te ustawodawstwa są zasadniczo tożsame co do treści, jest tak, że jeżeli komuś udzielono azylu, to w przypadku braku jego zgody na wydanie jest to okoliczność do niewykonywania Europejskiego Nakazu Aresztowania - mówił adwokat 

Dopytywany, czy azyl na Węgrzech bardzo skutecznie wiąże ręce polskiej prokuraturze w sprawie Romanowskiego, odpowiedział: Dokładnie tak. Z perspektywy pana Romanowskiego i jego interesów subiektywnych, zakładam, to był doskonały ruch". 

Arkadiusz Szymański, adwokat z kancelarii Zemła Szymański, komentując w TVN24 sprawę Romanowskiego, powiedział, że "mamy sytuację bezprecedensową, ponieważ w Unii Europejskiej wobec państw członkowskich, które są związane z umowami międzynarodowymi i mają się wspierać w wykonywaniu orzeczeń i w sprawach karnych, takiej sytuacji jeszcze nie było". 

Tłumaczył, że "azyl to decyzja wynikająca z ustawodawstwa krajowego". - Ma charakter administracyjny i tutaj należy sobie postawić znak zapytania, czy jakieś wpływy polityczne mogą mieć przełożenie na decyzję co do udzielenia azylu, który kolokwialnie określa się ochroną międzynarodową. Europejski Nakaz Aresztowania natomiast wynika z członkostwa w Unii Europejskiej. Jest to instytucja, która zakładała odpolitycznienie procesu decyzyjnego i miała być samą współpracą pomiędzy organami sądowymi - mówił.

Według Daniela Hegedusa czwartkowa decyzja w sprawie Romanowskiego wpisuje się szerszą strategię węgierskiego rządu, który "zapewnia azyl swoim nieliberalnym sojusznikom politycznym, borykającym się z kłopotami prawnymi w swoich krajach". Przykładem tej strategii było udzielenie schronienia Nikole Gruewskiemu, premierowi obecnej Macedonii Północnej w latach 2006-16, skazanemu na dwa lata za korupcję.

- Dla Orbana takie przypadki są inwestycjami w przyszłe relacje i sojusze, ponieważ - (w jego ocenie) - kładą podwaliny pod wzajemne przysługi w przyszłości – zauważył węgierski analityk z German Marshall Fund (GMF).

Zdaniem eksperta azyl dla Romanowskiego można również interpretować jako wiadomość dla Donalda Tuska, że węgierska polityka zagraniczna wobec Polski "będzie w przyszłości kierować się czysto partyzancką logiką, przedkładając relacje z PiS nad oficjalne polsko-węgierskie stosunki dyplomatyczne".

Podobna logika kierowała stosunkami Budapesztu z Waszyngtonem za administracji Joe Bidena, kiedy Orban otwarcie popierał Donalda Trumpa kosztem chłodnych relacji oficjalnych z USA – dodał analityk GMF.

Byłemu wiceministrowi sprawiedliwości Marcinowi Romanowskiemu nie grozi ekstradycja nawet w przypadku ewentualnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) – ocenił w rozmowie z PAP Daniel Hegedus, węgierski analityk z German Marshall Fund (GMF).

- Ostateczna decyzja w tej sprawie może należeć do TSUE. Biorąc jednak pod uwagę dotychczasowe lekceważenie przez (premiera Węgier) Viktora Orbana orzeczeń sądu, byłoby prawdziwym zaskoczeniem, gdyby Romanowski został poddany ekstradycji z Budapesztu, nawet jeśli Trybunał orzeknie na korzyść Polski – uważa Hegedus.

Boroń pytany, jak teraz polska policja będzie działała, powiedział: Ustaliliśmy miejsce pobytu pana posła. Wszystkie informacje przekazujemy policji węgierskiej i tutaj nasze działania kontynuujemy. Dalej idziemy w kierunku czerwonej noty Interpolu. Praca policji jest nadal wykonywana. Co do działań Węgier jako państwa, to są decyzje polityczne, prawne i to już nie jest rolą policji. 

Szef KGP: wystąpiliśmy do prokuratury o wystawienie Europejskiego Nakazu Aresztowania z uwagi na to, że wiedzieliśmy podczas naszej pracy operacyjnej, że pan poseł jest już poza granicami kraju. 

Boroń pytany, od kiedy Marcin Romanowski był na Węgrzech, powiedział, że "na pewno był już na Wegrzech przed decyzją sądu" o tymczasowym areszcie. 

Komendant główny policji nadinspektor Marek Boroń w "Jeden na jeden" w TVN24 zapytany, czy można było zrobić więcej, żeby Romanowski nie zdążył wyjechać na Węgry, odparł: Zrobiliśmy wszystko, co do nas należało. Kiedy sąd podjął decyzję o areszcie, mogliśmy podjąć czynności. 

- Narracja rządu skupia się na tym, że Węgrzy nie wiedzą, czy Romanowski jest przestępcą, czy nie, ani nie oceniają sprawy Funduszu Sprawiedliwości. Oni jedynie stwierdzają, że od czasu przejęcia władzy przez obecną koalicję w Polsce mamy do czynienia z kryzysem praworządności – tłumaczył Gabor.

- To nie jest tak, że Orban nagle zaczął troszczyć się o Polskę. Te działania są skierowane przede wszystkim do jego wyborców. Teraz będzie mógł pokazać Węgrom, że to on jest liderem praworządności, zaś Bruksela, Tusk i liberałowie są przeciwko prawu - podkreślił Gabor.

Zdaniem dziennikarza głównym powodem takiego zachowania premiera jest obecna sytuacja gospodarcza na Węgrzech. - Orban ma w tej chwili sporo problemów i musi pokazać, że ich główną przyczyną nie są jego złe rządy, ale działania Brukseli i Warszawy - wyjaśnił dziennikarz.

Przypomina też, że w ostatnich dniach stało się jasne, iż Węgry nie dostaną 1 mld euro z budżetu Unii, a większość węgierskich uczelni zostanie wykluczona z programów Erasmus Plus i Horyzont Europa. To oznacza, że "w relacjach z Europą Viktor Orban ma już niewiele do stracenia" – podsumował Gabor.

Węgierski dziennikarz Miklosz Gabor, redaktor gazety "Nepszava", powiedział w rozmowie z PAP, że Viktor Orban chciał pokazać Brukseli i Donaldowi Tuskowi, że praworządność można interpretować inaczej, niż robią to oni. Ocenił, że "azyl dla (Marcina) Romanowskiego to działanie skierowane do wyborców Fideszu".