Rozwinąć skrót LGBTQ+? Proste: lesbijki, geje, osoby biseksualne, tranpłciowe oraz queerowe. Kim są osoby spod znaku "+" i jak o nich mówić? Do tego już potrzeba znajomości języka inkluzywnego. Nie jest obcy, jest właściwy, nie rani. I pozwala zrozumieć, czym rożni się orientacja płciowa od orientacji romantycznej, kim są asy, czym jest deadname i co, a raczej kto kryje się pod literkami GSRD.
Język inkluzywny, czyli włączający, to głos oraz spojrzenie na świat przedstawicielek i przedstawicieli grup społecznie przemilczanych, marginalizowanych czy dyskryminowanych. Inkluzywność sama w sobie nie jest rodzajem poprawności politycznej czy językowej, a wyrazem wrażliwości społecznej i stosowności języka.
Język cały czas się zmienia, do użycia wchodzą nowe pojęcia. Zarówno naukowczynie i naukowcy, jak również społeczności osób społecznie wykluczanych, cały czas szukają nowych sposobów mówienia i opisywania rzeczywistości. Słowniki nie zawsze nadążają za zmianami, jakie zachodzą w języku powszechnym oraz wykorzystywanym we współczesnej humanistyce. Oczywistością jest również to, że właściwe zrozumienie podstawowych pojęć, dotyczących życia społecznego, ludzkiej różnorodności, pozwala na głębsze zrozumienie rzeczywistości i daje narzędzia do szerszego spojrzenia na nią.
Chcemy rozumieć, widzieć w ten sposób, by dostrzegać innych i potrafić się komunikować, żeby nikogo nie ranić. Stąd pojęciownik, który został przygotowany we współpracy z seksuolożką i psycholożką doktorą Agatą Loewe z Instytutu Pozytywnej Seksualności oraz językoznawcą doktorem Tomaszem Łukaszem Nowakiem z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Opisy poszczególnych pojęć powstały na podstawie definicji, stosowanych w najnowszych badaniach szeroko rozumianej humanistyki oraz używanych przez największe organizacje równościowe na świecie. Oczywiście mamy świadomość, że zbiór ważnych pojęć, które służą sojusznictwu ze społecznością LGBTQ+ jest znacznie większy, wybraliśmy te najbardziej podstawowe. Od czegoś trzeba zacząć.
as, asy - środowiskowe określenie na osoby ze spektrum aseksualności. W krajach anglojęzycznych pojawia się pojęcie "ace" pochodzące od fonetycznego skrótu "asexuality". Zarówno w anglojęzycznych tekstach naukowych, jak i prasowych analizach, można spotkać różnego rodzaju określenia jak "ace community" - opisujące społeczność osób aseksualnych.
aseksualność - ["a-" przedrostek wskazujący na zaprzeczenie i/lub brak jakiejś cechy] określenie parasolowe, obejmujące spektrum orientacji bądź tożsamości aseksualnych osób, które całkowicie bądź częściowo nie odczuwają pociągu seksualnego wobec innych osób - niezależnie od ich płci lub genderu. Pojęcie aseksualności nie odnosi się do celibatu czy wstrzemięźliwości seksualnej, gdyż aseksualność jako orientacja/tożsamość seksualna nie jest efektem intencjonalnego wyboru.
Badania wskazują na to, że osoby aseksualne - pomimo braku czerpania przyjemności z kontaktów seksualnych - angażują się w różne zachowania seksualne (masturbacja, współżycie seksualne z innymi osobami). Motywowane są bardzo różnymi argumentami: chęcią zaspokojenia siebie bądź partnerki/partnera romantycznego, chęcią posiadania dziecka. Aseksualność nie determinuje orientacji romantycznej, co oznacza, że osoby aseksualne mogą wchodzić w relacje romantyczne z innymi osobami i mogą być hetero-, homo- i biromantyczne.
abinarność - ["a-" przedrostek wskazujący na zaprzeczenie i/lub brak jakiejś cechy; "binarność"] pojęcie parasolowe, obejmujące te płcie, które zrywają z binarnością płciową, czyli te tożsamości płciowe pomiędzy kobiecością i męskością, gdzie te dwie kategorie są w opozycji, a nie widziane jako dwa odrębne wymiary.
afobia - [tu przedrostek “a-” odnosi się do aseksualności; ze starogreckiego "phobos" - strach, lęk] pojęcie odnoszące się do fobii społecznej, obejmującej całość negatywnych zachowań, wypowiedzi i postaw wobec osób aseksualnych jako grupy społecznej. Jako pojęcie dotyczące nastawienia od innych, powstało w analogii do ksenofobii (strach przed innymi), a zatem nie ma konotacji z definicją "fobii" jako trudnościami lękowymi, opisywanymi przez psychologię kliniczną. Jako główne źródło afobii opisuje się "heteroseksizm", czyli system przekonań i zachowań, wynikający z poglądu o wyższości heteroseksualności nad innymi seksualnościami lub realizacjami ludzkiej seksualności. Zachowania afobiczne, jako postawy dyskryminacyjne i przemocowe, obserwowane są u przedstawicieli wszystkich tożsamości płciowych i seksualnych. Formą afobii jest między innymi kwestionowanie istnienia aseksualności jako jednej z orientacji seksualnych.
aromantyczność - jedna z orientacji romantycznych, którą opisuje się jako brak lub niewielkie zainteresowanie na angażowanie się w relacje romantyczne z inną osobą, niezależnie od jej tożsamości płciowej i seksualnej.
bicourius - ciekawość i/lub otwartość na zachowania seksualne z osobami tej samej płci i odmiennej do typowych partnerów seksualnych danej osoby.
binarność genderowa - założenie wynikające z determinizmu biologicznego, które zakłada istnienie jedynie dwóch płci: biologicznej i kulturowej: kobiecej i męskiej. Binarność genderowa związana jest z biologicznym pojęciem dymorfizm płciowy, opisującym różnice morfologiczne u samic i samców tego samego gatunku. Przeciwstawnym pojęciem jest abinarność, czyli odrzucenie koncepcji o istnieniu jedynie dwóch płci.
bifobia [tu przedrostek "bi" odnosi się do biseksualności; ze starogreckiego "phobos" - strach, lęk] - pojęcie odnoszące się do fobii społecznej, obejmującej całość negatywnych zachowań, wypowiedzi i postaw wobec osób biseksualnych jako grupy społecznej. Bifobia, jako pojęcie dotyczące nastawienia do innych, powstało w analogii do ksenofobii (strach przed innymi), a zatem nie ma konotacji z definicją "fobii" jako trudnościami lękowymi, opisywanymi przez psychologię kliniczną. Jako główne źródło bifobii opisuje się "heteroseksizm", czyli system przekonań i zachowań, wynikający z poglądu o wyższości heteroseksualności nad innymi seksualnościami lub realizacjami ludzkiej seksualności. Formą bifobii jest między innymi kwestionowanie istnienia biseksualności jako jednej z orientacji seksualnych oraz wygłaszanie stereotypów jako faktów (np. o rozwiązłości osób biseksualnych lub o niemożności podjęcia decyzji). Zachowania bifobiczne, jako postawy dyskryminacyjne i przemocowe, obserwowane są u przedstawicieli wszystkich tożsamości płciowych i seksualnych. Osoby biseksualne mogą więc doświadczać dyskryminacji zarówno ze strony osób heteroseksualnych, jaki i homoseksualnych jako te, które nie należą ani do jednej, ani do drugiej grupy osób.
biseksualność [z greckiego "bi-" - przedrostek oznaczający "oboje, dwa"] - określenie parasolowe, odnoszące się do orientacji seksualnej, spektrum zachowań seksualnych, pociągu seksualnego do przedstawicielek, przedstawicieli więcej niż jednej płci biologicznej czy kulturowej.
cispłciowość - pojęcie dotyczące osób, których tożsamość płciowa, a więc płeć doświadczana jest zbieżna z płcią przypisaną przy urodzeniu (metrykalną, biologiczną).
coming out [z ang. "come out" - ujawnić swoją orientację seksualną, wyjrzeć, pojawiać się, ukazać się] - w potocznym rozumieniu pojęcie dotyczy sytuacji, w której osoba nieheteroseksualna informuje bliskich bądź swoje otoczenie o tym, że jest nieheteroseksualna. Z perspektywy badawczej "coming out" jest procesem, który może trwać całe życie, a który polega na rozeznawaniu, kim się jest w sensie płciowym czy seksualnym. Poszczególne etapy tego procesu to rozpoznanie własnej tożsamości płciowej i/lub orientacji seksualnej, akceptacja i docenienie własnej tożsamości płciowej i seksualnej oraz duma z jej posiadania. Badacze zwracają uwagę, że etap dumy jest momentem, w którym dana osoba jest zdolna do dzielenia się tą informacją z innymi osobami.
deadnaming [z ang. "dead name" - "martwe imię"] - przemocowa i upokarzająca postawa wobec osoby transpłciowej, polegająca na uporczywym używaniu imienia metrykalnego.
demiseksualność [z łac. "dimidos" - "połowiczny"] - orientacja seksualna ze spektrum aseksualności, obejmująca osoby, które nie doświadczają pociągu seksualnego, dopóki nie stworzą silnej więzi z ewentualną partnerką czy partnerem. Więź ta nie musi być więzią emocjonalną czy romantyczną.
duma - jedno z podstawowych pojęć języka społeczności LGBTQ+. Słownikowo "duma" definiowana jest między innymi jako "poczucie własnej godności i wartości", "zadowolenie i satysfakcja z własnych lub czyichś osiągnięć" (za Słownikiem Języka Polskiego PWN). Duma jest zatem przeciwieństwem "wstydu", "poczucia poniżenia", "dyskryminacji społecznej", "napiętnowania".
"Duma" (z ang. "pride") pojawiła się podczas pierwszych manifestacji równościowych w Stanach Zjednoczonych, które organizowano w konsekwencji zamieszek w Stonewall 28 czerwca 1969 roku. Pojęcie to stało się również wyrazem postawy afirmatywnej, celebrującej własne poczucie godności i społecznej widoczności osób LGBTQ+.
gender [dosłownie z ang. "rodzaj" - w języku polskim słowo "gender" odmienia się jak "basen"] - we współczesnej humanistyce, w szczególności w studiach kulturowych, pojęcie genderu stosowane jest jako określenie płci kulturowej. Wielu badaczy dowodzi, że płeć kulturowa jest konstruktem kulturowym, odrzucając koncepcję odwołującą się do czynników biologicznych. Za pojęciem "gender" stoi więc całość cech, ról społecznych i kulturowych, a także stereotypów i uprzedzeń, związanych z potocznym rozumieniem "kobiecości"” i "męskości" danego społeczeństwa czy społeczności. Płeć kulturowa jest zatem konstruktem, formułowanym i performowanym na drodze wychowania w danej kulturze.
gej [z ang. "gay" - radosny] - najbardziej neutralne znaczeniowo określenie osoby identyfikującej się jako mężczyzna, która odczuwa pociąg seksualny i/lub utrzymuje relacje seksualne z innymi mężczyznami.
heteroseksizm [połączenie "heteroseksualności" i "seksizmu"] - suma postaw, zachowań, przekonań, wynikających z poglądu o wyższości heteroseksualności oraz cispłciowości nad innymi orientacjami seksualnymi i tożsamościami płciowymi. W tekstach naukowych można również spotkać pojęcie heterocentryzmu jako synonim heteroseksizmu. Bywa definiowany jako założenie, że każdy człowiek z natury jest heteroseksualny.
Heteroseksizm zakłada, że to, co "heteronormatywne", jest bardziej pożądane społecznie, kulturowo i politycznie oraz że heteroseksualność jest jedyną i właściwą moralnie oraz etycznie formą realizacji ludzkiej seksualności. Heteroseksizm może przejawiać się postawą protekcjonalną osób heteroseksualnych. Często mówi się o heteroseksizmie jako formie lęku społecznego przed nieheteroseksualnością i nieheteronormatywnością, co przejawia się na poziomie instytucjonalnym. Najczęstszym przykładem heteroseksizmu jest społeczna debata nad tym, jakie prawa człowieka i obywatela przysługują osobom nieheteroseksualnym i nieheteronormatywnym.
heteronorma/heteronormatywność [połączenie "heteroseksualności" i "normatywności" - w rozumieniu reguły, tego, co jest normą] - idea zakładająca, że "heteroseksualność" jest normą, a zatem, że to, co heteroseksualne, jest jedynie właściwe, niewymagające wyjaśnienia i będące punktem wyjścia do porównywania innych zjawisk i pojęć, dotyczących orientacji seksualnej i płci. Do "heteronormy" coraz częściej włączane są dodatkowe czynniki, jak typy relacji (preferowana monogamiczna) oraz preferowane formy uprawiania seksu (tu pożądaną jest seks penetracyjny).
heteroseksualność - orientacja seksualna, która opisuje pociąg seksualny lub zachowania seksualne pomiędzy przedstawicielami dwóch różnych płci (zarówno biologicznej, jak i kulturowej).
homoseksualność - orientacja seksualna, która opisuje pociąg seksualny lub zachowania seksualne pomiędzy osobami tej samej płci (zarówno biologicznej, jak i kulturowej).
homofobia - pojęcie odnoszące się do fobii społecznej, obejmującej całość negatywnych zachowań, wypowiedzi i postaw wobec osób homoseksualnych jako grupy społecznej.
interpłciowość [z łac. "inter" - "między"] - pojęcie parasolowe, obejmujące osoby, których ciało anatomicznie i/lub medycznie nie wpisuje się w społeczne, kulturowe bądź medyczne kategorie typowych ciał żeńskich bądź męskich. A zatem interpłciowość dotyczy różnorodności cielesnej, a nie tożsamości seksualnej bądź płciowej. Różnorodność cielesnych cech płciowych może dotyczyć zewnętrznych i/lub wewnętrznych narządów płciowych, struktur hormonalnych i/lub chromosomów.
Są przypadki, gdy cechy interpłciowe widoczne są na etapie prenatalnym bądź przy narodzinach, ale są również przypadki, w których cechy interpłciowe zaczynają być widoczne dopiero w okresie dojrzewania bądź w dorosłości. Są osoby interpłciowe, które ze względu na kontekst społeczno-kulturowy mogą nigdy nie dowiedzieć się na posiadanie cech płciowych, wykraczających poza binarne definicje ciał kobiecych i męskich. Osoby interpłciowe mogą identyfikować się jako kobiety, mężczyźni bądź jako osoby niebinarne.
inkluzywność [z ang. inclusive - "włączanie"] - całość zachowań, działań, postaw, wypowiedzi, których celem jest włączanie osób zmarginalizowanych, wykluczonych społecznie do debaty publicznej czy dyskursu głównego nurtu.
kontinuum orientacji seksualnych - koncepcja, która zakłada, że orientacje psychoseksualne rozciągają się jako kontinuum na osi od wyłącznej heteroseksualności po wyłączną homoseksualność, przechodząc przez różne formy biseksualności.
lesbijka [z gr. "lesbia" - kobieta z Lesbos; nawiązanie do starogreckiej poetki Safony, której twórczość zawierała liczne wątki homoerotyczne] - określenie dotyczące kobiet, które odczuwają pociąg seksualny, romantyczny i emocjonalny do innych kobiet (w tym ciskobiet i transkobiet). W potocznym i zawężonym rozumieniu "lesbijka" to kobieta odczuwająca pociąg seksualny do innej kobiety (kobiecej osoby niebinarnej).
lesbofobia [połączenie "lesbijka" oraz ze starogreckiego "phobos" - strach, lęk] - pojęcie odnoszące się do fobii społecznej, obejmującej całość negatywnych zachowań, wypowiedzi i postaw wobec lesbijek jako grupy społecznej. Jako pojęcie dotyczące nastawienia od innych powstało w analogii do ksenofobii (strach przed innymi), a zatem nie ma konotacji z definicją "fobii" jako trudnościami lękowymi, opisywanymi przez psychologię kliniczną. Zachowania lesbofobiczne, jako postawy dyskryminacyjne i przemocowe, obserwowane są u przedstawicieli wszystkich tożsamości płciowych i seksualnych. Przejawem lesbofobii może być "niewidzialność", marginalizacja lesbijek i osób lesbijskich w debacie publicznej.
LGBTQ+ - akronim od słów: lesbijki, geje, (osoby) biseksualne, (osoby) transpłciowe, (osoby) queerowe. Służy do określenia społeczności ze względu na ich orientację seksualną bądź tożsamość płciową, a które nie są heteroseksualne bądź ich tożsamość płciowa jest inna niż cispłciowa. Znak "+" dodawany jako forma włączania tych osób, których orientacja seksualna bądź tożsamość płciowa nie mieszczą się w wymienionych kategoriach.
Trzeba pamiętać, że "lgb" odwołuje się do orientacji seksualnych, "t" - transpłciowość - jest określeniem parasolowym, dotyczącym tożsamości płciowej, a literka "q" dotyczy zarówno orientacji seksualnych, jak i tożsamości płciowych, które wymykają się heteronormatywnym klasyfikacjom głównego nurtu.
W psychologii i studiach genderowych coraz częściej spotyka się skrótowiec GSRD - gender, sex and relationship diversity (różnorodności genderowe, seksualne i relacyjne), będący alternatywą dla LGBTQ+. Część badaczy uważa, że skrótowiec GSRD w pełniejszy sposób obejmuje osoby nieheteroseksualne i tożsamości inne niż cispłciowe.
misgendering - postawa dyskryminacji i przemocy psychologicznej oraz emocjonalnej, polegająca na kwestionowaniu tożsamości płciowej osób transpłciowych i niebinarnych. Najczęściej przejawia się używaniem niewłaściwych form gramatycznych dla identyfikacji płciowej danej osoby, często wbrew sugestiom dotyczącym tego, jak powinno się do niej zwracać.
neutratyw - klasa leksemów [jednostek systemu słownikowego języka] o trwałym neutralnym (nijakim) rodzaju gramatycznym. W potocznym rozumieniu neutratywy są zbiorem, obejmującym te formy językowe, które nie przypisują konkretnej osobie przynależności do jakiejkolwiek płci.
Wśród neutratywów wyróżnia się: osobatywy (konstrukcje: "osoba+imiesłów", np. zamiast reżyser/reżyserka, osoba reżyserująca), dukatywy (rodzaj postpłciowy rzeczowników, korzystający z końcówki "u" w liczbie pojedynczej oraz "y" w liczbie mnogiej, np. "twórcu"/"twórcy", "przyjaciołu"/"przyjacioły"), a także w języku pisanym iksatywy (wstawianie "x" bądź innego znaku graficznego w miejscu litery, sugerującej rodzaj żeński bądź męski; w rzeczownikach liczby mnogiej wstawia się "xx"; na przykład "Europejkx", "Europejkxx", "twórcx", "twórcxx"). Neutratywy są częścią języka inkluzywnego (włączającego), który daje głos grupom wcześniej społecznie niewidocznym. Neutratywów używa się z myślą o włączeniu do publicznego dyskursu osób niebinarnych i queerowych.
nonkonformizm płciowy - szerokie pojęcie dotyczące postaw i zachowań, związanych z realizacją swojej tożsamości płciowej wbrew tradycyjnym oczekiwaniom społecznym, jakie przypisywane są konkretnej płci.
orientacja seksualna - pojęcie opisujące typowe wzorce zachowań i potrzeb seksualnych oraz preferencji dotyczących tego, kogo uznaje się za atrakcyjnego seksualnie. Pojęcie opisuje więc kwestie związane z atrakcyjnością seksualną, która może mieć wpływ na decyzje (i doświadczenia) związane z aktywnością seksualną, wchodzeniem w relacje bądź związki o podłożu seksualnym.
orientacja romantyczna - pojęcie opisujące preferencje romantyczne danej osoby, dotyczące wzorów i typowych zachowań romantycznych. Ta forma orientacji determinuje decyzje o angażowaniu się w relacje lub związki o podłożu romantycznym. Orientacja romantyczna nie musi być taka sama jak orientacja seksualna. Do głównych orientacji romantycznych zalicza się: heteroromantyczność, biromantyczność, homoromantyczność oraz demiromantyczność.
osoby niebinarne - osoby, które nie identyfikują się ani jako kobieta, ani jako mężczyzna, jednocześnie jako mężczyzna i kobieta bądź ich płeć doświadczana jest płynna.
panseksualność - pojęcie dotyczące orientacji osób, które wchodzą w relację seksualne z innymi osobami, niezależnie od ich orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej.
płeć przypisana (metrykalna, biologiczna) - określenie na płeć wpisywaną przy narodzinach do dokumentów na podstawie cech biologicznych.
płynnopłciowość (ang. gender-fluid) - tożsamość płciowa osoby, która nie identyfikuje się z żadną ustaloną płcią bądź której tożsamość płciowa jest zmienna w czasie pod względem przypisywanych cech.
queer [z ang. "queer" - "dziwak", "zboczeniec"; początkowo wulgarne i obraźliwe określenie, subwerbowane (zredefiniowane i przejęte) przez społeczność nieheteroseksualnych i LGBTQ+] - pojęcie dotyczące osób, które z perspektywy swojej seksualności, płciowości i romantyczności, odchodzą od sztywnych kategorii płciowych i seksualnych. Wywodzi się z teorii, że każda osoba ma prawo do samookreślenia siebie, a zatem nieokreślanie się żadną z przyjętych kategorii jest formą budowania własnej identyfikacji i przeżywania własnej seksualności, romantyczności i płciowości. Zgodnie z tym osoby queer w różnym stopniu wpisują się i/albo zrywają z kategoriami seksualnymi, romantycznymi i płciowymi.
sojusznik/sojuszniczka/sojusznicy/osoba sojusznicza [z ang. "ally" - sojusznik] - odnosi się do osób, które aktywnie wspierają społeczność LGBTQ+. Określenie obejmuje zarówno osoby heteroseksualne i cispłciowe, włączające się w działania wspierające, jak i tych przedstawicieli i przedstawicielki osób LGBTQ+, które wspierają własne bądź inne społeczności (np. lesbijki działające na rzecz osób trans).
Stonewall Inn - bar gejowski położony przy 53 Christopher Street w Greenwich Village na nowojorskim Manhattanie. W drugiej połowie lat 60. był jednym z niewielu miejsc, w którym przedstawiciele osób LGBTQ+ mogli pić alkohol (bar nie posiadał licencji na sprzedaż alkoholu - funkcjonował wówczas zakaz sprzedaży alkoholu homoseksualistom - bar płacił dlatego regularnie łapówki nowojorskim policjantom). W nocy z 27 na 28 czerwca 1969 roku doszło do nalotu policji na bar w ramach szeroko zakrojonej akcji służb. Część z zatrzymanych osób zaczęła stawiać opór. Wybuchły sześciodniowe zamieszki, które określa się jako początek masowych ruchów, walczących o przestrzeganie praw człowieka i obywatelskich osób LGBTQ+. Zwyczajowo dla upamiętnienia wydarzeń ze Stonewall pod koniec czerwca w Nowym Jorku organizowana jest parada równości - pokojowa demonstracja osób LGBTQ+. 28 czerwca stał się Christopher Street Day - Dniem Ulicy Christophera (jest też określany jako Dzień Wyzwolenia Ulicy Christophera), który jest świętowany na różny sposób we wszystkich największych metropoliach świata (tam, gdzie homoseksualność nie jest już przestępstwem karalnym).
W 1999 roku prezydent Stanów Zjednoczonych Bill Clinton jako pierwszy amerykański przywódca ogłosił czerwiec Miesiącem Dumy Gejów i Lesbijek. Powtórzył to rok później. W latach 2009-2016 prezydent Barack Obama ogłaszał czerwiec Miesiącem Dumy LGBT.
stres mniejszościowy - forma stresu doświadczanego na co dzień, wynikająca bezpośrednio z przynależności do społeczności mniejszościowej - w tym do mniejszości płciowej i/lub seksualnej (przy czym przyjmuje się, że nie powinno się używać w przestrzeni publicznej określeń "mniejszość seksualna" czy "mniejszość płciowa", jako określeń stygmatyzujących). Rodzi się w odpowiedzi na dyskryminację, opresję, marginalizację, zagrożenie, doświadczane w związku z przeżywaną tożsamością płciową lub/i orientacją seksualną, jak również z zaangażowania się w nieheteronormatywne formy relacji czy związków. Jest chroniczny i unikatowy dla danej populacji w związku ze społeczną, prawną i psychologiczną stygmatyzacją tej grupy.
tęcza - jako symbol i środek stylistyczny pojawiła się już w starożytności w największych mitologiach, kulturach i religiach. Powszechne wykorzystanie zjawiska, jakim jest tęcza, odnajdujemy przede wszystkim jako boskie posłannictwo, przymierze miedzy bóstwem a człowiekiem czy symbol pokoju.
Choć w tęczy jako zjawisku optycznym wyróżnia się siedem barw, to w 1978 roku Gilbert Baker wymyślił ośmiobarwną flagę, która miała być wyrazem dumy osób LGBTQ+, a każda z nich symbolizowała coś innego (seksualność, życie, ukojenie, światło słońca, naturę, sztukę, spokój i harmonię oraz duchowość). Ostatecznie do powszechnego użycia trafiła flaga z sześcioma barwami: czerwoną, pomarańczową, żółtą, zieloną, niebieską i fioletową. Tęczowa flaga traktowana jest obecnie jako główny symbol społeczności osób LGBTQ+, natomiast reprezentacje poszczególnych orientacji seksualnych i tożsamości płciowych przyjęły własne wersje tęczowych flag, aby zwrócić uwagę na własną grupę.
tożsamość płciowa - forma przeżywania własnej przynależności płciowej. Ta forma identyfikacji, czy samookreślenia się, dotyczy przede wszystkim płci kulturowej (w niektórych opisach znajdziemy płci psychologicznej bądź płci doświadczanej). Oznacza to, że tożsamość płciowa nie musi być zgodna z płcią przypisaną przy urodzeniu (biologiczną, metrykalną).
transpłciowość [z łac. "trans" - "za", "poza", "po drugiej stronie"] - jest określeniem parasolowym, obejmującym znaczeniowo osoby, których tożsamość płciowa jest inna niż płeć metrykalna. Znaczeniowo transpłciowość odnosi się do osób: - niebinarnych; - które na potrzeby artystycznej ekspresji wykorzystują wizerunek związany z inną płcią niż przypisana metrykalnie (drag queens i drag kings); - które zdecydowały się na korektę płci bądź inną formę tranzycji; które pragną binarności lub do niej dążą.
tranzycja [z łac. "transeo" - "przejść przez"] - pojęcie obejmujące wszystkie procedury związane z rozpoczęciem życia zgodnie ze swoją płcią przeżywaną. Potocznie tranzycja łączona jest z korektą płci i/lub uzgodnieniem płci. Korekta płci jest określeniem na liczne procedury medyczne, w tym interwencje chirurgiczne, terapie hormonalne, których celem jest dopasowanie ciała do własnej tożsamości płciowej. Uzgodnienie płci jest pojęciem prawnym, dotyczącym sądownej zmiany płci metrykalnej w dokumentach i personaliach danej osoby, odpowiadającej jej tożsamości płciowej. Poza tym proces tranzycji może odbywać się w wielu sferach: społecznej, kulturowej, językowej i politycznej.
Autorka/Autor: Tomasz-Marcin Wrona
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock