Na budowie Cogiteonu w Krakowie znaleźli schron z II wojny światowej. "Jedyny tego typu" w mieście

Do odkrycia doszło na terenie budowy Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon przy alei Bora-Komorowskiego w Krakowie. Jak poinformowały władze powstającej placówki, budowlę pochodzącą z czasów II wojny światowej znalazł - pod koniec listopada -podczas pracy operator koparki. Dopiero przed świętami udało się jednak ustalić, że ruina pełniła funkcję schronu, wzniesionego przez Niemców.

Budynek był ukryty pod ziemią. O odkryciu powiadomiono archeologów i konserwatora zabytków. Archeolodzy ustalili, że prawdopodobnie schron wzniosły niemieckie służby budowlane hitlerowskiej Luftwaffe w 1944 roku na potrzeby ochrony powietrznej śląskiego węzła rafinerii. - Mamy informację, że to jedyny znany schron tego typu w Krakowie - mówi Piotr Koziarz, rzecznik prasowy Cogiteonu.

ZOBACZ W TVN24 GO: Podziemne miasto - schrony Nowej Huty >>>

Schron jest w złym stanie technicznym i nie będzie nadawał się do tego, by udostępnić jego wnętrze do zwiedzania. W obiekcie znajduje się wygięty korytarz w formie tunelu i dwa pomieszczenia o łącznej powierzchni około 72 metrów kwadratowych. W jednym z nich brakuje stropu, a ściany podpierają stemple. Możliwe, że po wojnie został częściowo rozebrany.

Czytaj też: Schrony w Krakowie. Jest ich 700, ale "nie pomieściłyby wszystkich mieszkańców"

Siedziba Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon powstaje na skraju dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny. W miejscu, w którym stoi schron, władze centrum planują park z ponad setką drzew. Dyrektor Cogiteonu, Piotr Szymański, zaznacza, że "odkrycie nie koliduje z planowaną zabudową ani rozplanowaniem roślin, dlatego aranżacja terenu zielonego przebiega bez przeszkód".

Koziarz podkreśla, że o dalszym losie zabytku zadecyduje konserwator zabytków. - Wnętrze grozi zawaleniem, dlatego nie będzie udostępniane do zwiedzania. Prawdopodobnie obiekt zostanie odgrodzony i oskarpowany - mówi rzecznik Cogiteonu. I dodaje, że w schronie nie znaleziono żadnych wartościowych artefaktów.

Czytaj też: Łódź. Archeolodzy i eksploratorzy znaleźli kilkaset monet. "Skarb łódzkiego getta"

Dr inż. Krzysztof Wielgus, architekt i ekspert w zakresie architektury obronnej, w rozmowie z tvn24.pl podkreśla, że schron niemal na pewno został wybudowany przez Niemców, ale istnieje niewielka szansa na to, że mógł być wybudowany przez Polaków w okresie międzywojennym. - To jednak mało prawdopodobne - ocenia. Ekspert podkreśla, że konstrukcję można zobaczyć na niemieckich planach lotniska.

- W tym miejscu stacjonowały niemieckie samoloty myśliwskie, kiedy nazistowska infrastruktura była zagrożona atakami ze strony aliantów. W tym czasie cele paliwowe były ostrzeliwane przez Amerykanów, więc Niemcy chcieli zabezpieczyć swoją infrastrukturę. W schronach takich, jak ten na lotnisku w Czyżynach przechowywane było paliwo - podkreśla naukowiec. I dodaje, że do budowli prowadziła szutrowa droga, po której do stanowiska tankowania doprowadzane były myśliwce. - Schron miał przetrwać działania szturmowe, ataki z niskiej wysokości. Na niższym poziomie znajdowało się paliwo, wyżej było pomieszczenie dla personelu. Jednak gdyby bomba uderzyła bezpośrednio w ten budynek, niewiele by z niego zostało - zaznacza Wielgus.

Czytaj też: Sprawdzili teren byłego obozu pracy przymusowej. Znaleźli niemal 400 zabytków i ludzkie szczątki

Pytany o to, jaka jest przyszłość zabytku, ekspert odpowiada, że po przeprowadzeniu badań trzeba go zabezpieczyć i wyeksponować strop oraz wejście, a także włączyć w ścieżkę edukacyjną. - Po kilku latach, gdy znajdą się pieniądze na ten cel, warto byłoby go wzmocnić i wpuścić do środka zwiedzających. Na to potrzeba jednak dobrych kilkuset tysięcy złotych - twierdzi.

Budynek Małopolskiego Centrum Nauki powstaje od marca 2021 roku. Wewnątrz znajdzie się m.in. wystawa stała "Człowiek i jego marzenia" z setką urządzeń interaktywnych, sześć laboratoriów i pracowni edukacyjnych, Akademia Dzieci oraz przestrzeń konferencyjna. Jak czytamy w komunikacie, "obok Cogiteonu będzie prawie 300 drzew, kilkaset krzewów, a na dachu powstanie ogród".

Zakończenie budowy planowane jest na sierpień 2023 roku.