Nowe wersje szczepionek na covid od września

W piątek do Polski trafiła pierwsza partia szczepionek przeciwko COVID-19 - ponad 450 tysięcy dawek preparatu Moderny Spikevax bivalent Original/Omicron BA.1, zapewniającego ochronę nie tylko przed wirusem z Wuhan, ale również wariantem omikron, który dominuje od początku tego roku (obecnie głównie w formie subwariantów BA.4 i BA.5). Farmaceuci, którzy zamówili preparaty do aptek będących punktami szczepień, spodziewają się ich już w czwartek.

- Obecnie przeciwko nowemu wariantowi omikron uaktualnione zostały dwie szczepionki - Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech oraz Spikevax firmy Moderna. Obydwie zostały zarejestrowane przez Europejską Agencję Leków i dopuszczone do obrotu na rynku europejskim - mówi doktor habilitowany Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Do Polski jako pierwsza trafiła dostawa 450 tysięcy dawek szczepionki Moderny, ale kolejne dostawy zawierać będą najprawdopodobniej szczepionkę Pfizer/BioNTech, ponieważ Moderna przeznacza swoje szczepionki głównie na rynek amerykański.

- Wynika to z tego, że rząd USA był grantodawcą badań nad szczepionką Spikevax. Polska w pierwszej kolejności dostała preparat Moderny, bo firmie tej szybciej udało się wyprodukować nowoczesną szczepionkę niż firmom Pfizer i BioNTech - tłumaczy doktor Dzieciątkowski.

Na czym polega uaktualnienie wirusa do subwariantu omikrona? - Zamiast jednej wersji mRNA typowej dla wirusa z 2020 roku będą dwie wersje - mRNA wirusa z Wuhan oraz mRNA wariantu omikron. W uaktualnionej szczepionce pozostawiono mRNA starej odmiany wirusa, ponieważ generuje ona silniejszą odporność względem wariantu delta SARS-CoV-2, który nadal krąży w populacji - wyjaśnia Dzieciątkowski.

Spikevax Bivalent Original/Omicron BA.1 to szczepionka biwalentna, a więc wykazująca skuteczność względem wirusa z Wuhan, jak i subwariantu omikrona BA.1. Jak twierdzą eksperci, skuteczność względem BA.1 zapewnia również ochronę przeciwko BA.2.

Uaktualniony preparat będą mogły przyjąć tylko osoby, które przyjęły już trzy dawki szczepionki, a więc obie dawki podstawowe i jedną przypominającą. Nowy preparat będzie podawany jako druga dawka przypominająca (drugi booster), nazywany też czwartą dawką. Również EMA potwierdziła, że uaktualnione szczepionki wchodzą do użycia jako booster, a więc nie można ich podać osobom, które nie przyjęły szczepionki podstawowej.

Jeśli na szczepienie przeciw COVID-19 zgłosi się osoba, która nigdy wcześniej nie była szczepiona, zostanie zaszczepiona jedną z czterech szczepionek oryginalnych: klasycznymi preparatami Pfizera lub Moderny, preparatem Johnson&Johnson lub Novavax 

Pierwszym zidentyfikowanym wariantem COVID-19 był tzw. wariant dziki, nazywany wariantem z Wuhan, który wyodrębniono w 2019 r. i na początku 2020 projektowano względem niego dostępne obecnie szczepionki. W sierpniu 2020 r. naukowcy zidentyfikowali brytyjski wariant alfa, południowoafrykański wariant gamma i brazylijski wariant beta. Były one bardziej zjadliwe od wariantu z Wuhan, ale szczepionki działały na nie dość dobrze, w ponad 80 procentach w stosunku do ponad 90 procent działania na wariant z Wuhan.

W październiku 2020 r. w Indiach wykryto wariant delta, początkowo nazywany indyjskim, natomiast w listopadzie 2021 w Botswanie wykryto wariant omikron, który 26 listopada 2021 r. został sklasyfikowany jako wariant zagrożenia (variant of concern), czyli taki, który powoduje falę epidemii (wyróżnia się także warianty zainteresowania - variants of interest, które w pewnych sytuacjach mogą stać się wariantami zagrożenia).

Jak tłumaczył w lipcu tvn24.pl doktor habilitowany Tomasz Dzieciątkowski, omikron był pierwszym wariantem, w obrębie którego zaczęto wyodrębniać subwarianty, czyli linie genetyczne. Na początku 2022 roku wyodrębniono warianty BA.1 i BA.2, które powodowały infekcje zimą i wczesną wiosną, a w maju zaczęto stwierdzać kolejne subwarianty - BA.4 i BA.5, które są odpowiedzialne za większość obecnych infekcji.