Hanna Machińska laureatką Nagrody Obywatelskiej imienia Henryka Wujca

Nagroda Obywatelska im. Henryka Wujca została przyznana w tym roku po raz pierwszy, 10 grudnia, w Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka. Jest to uhonorowanie, jak piszą organizatorzy, "za wyjątkowe wsparcie dla osób działających na rzecz praw człowieka". Wręczenie nagrody odbyło się podczas finału Festiwalu Filmowego WATCH DOCS poświęconemu prawom człowieka w filmie.. Patronem nagrody jest zmarły w 2020 roku opozycjonista z czasów PRL i działacz społeczny Henryk Wujec, a jej organizatorem - Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.

"Nagroda Obywatelska im. Henryka Wujca stanowi docenienie odwagi i wsparcia ze strony wyjątkowych urzędniczek i urzędników, prawniczek i prawników, dziennikarek i dziennikarzy, przedsiębiorczyń i przedsiębiorców oraz innych osób i instytucji z Polski i zagranicy, których nadzwyczajna pracowitość i osobisty wkład wsparły wysiłki społeczeństwa obywatelskiego w wyjątkowo trudnych sytuacjach" - piszą organizatorzy w komunikacie.

Kapitułę konkursu tworzą: Helsińska Fundacja Praw Człowieka - organizator festiwalu, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, w ramach której działa inicjatywa “Nasz Rzecznik”, Stowarzyszenie Amnesty International oraz Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.

Doktor Hanna Machińska pełniła rolę zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) od 2017 roku. Wcześniej, w latach 1991-2017, była dyrektorką Biura Rady Europy w Warszawie.

"Jest prawniczką i działaczką społeczną z niezwykle bogatym dorobkiem w zakresie wdrażania europejskich standardów prawnych do prawa polskiego, w tym w dziedzinie ochrony praw człowieka i prawa antydyskryminacyjnego. Zawsze była też zaangażowana w walkę z dyskryminacją, ksenofobią i nietolerancją. Jest autorką wielu publikacji z zakresu ochrony praw człowieka" - czytamy na stronie internetowej Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek w środę zwolnił Hannę Machińską. Na jej miejsce powołany został doktor habilitowany Wojciech Brzozowski - kierownik Katedry Prawa Wyznaniowego, profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wydało komunikat w tej sprawie. Zapewniono w nim, że rzecznik "wysoko ocenia dorobek i dotychczasową współpracę" z Machińską, a decyzja o odwołaniu "związana jest z przygotowaniem urzędu do nowych wyzwań w zakresie ochrony praw człowieka".

Czytaj też: Rzecznik Praw Obywatelskich tłumaczy decyzję o odwołaniu Machińskiej

Decyzja o zwolnieniu Machińskiej wywołała zaskoczenie wielu komentatorów i reakcje wśród eksperckiego zespołu działającego przy jednym z organów w Biurze RPO.

W piątek prawnik z Fundacji Panoptykon Wojciech Klicki poinformował, że z pracy w funkcjonującej przy Biurze RPO Komisji Ekspertów ds. przestrzegania praw obywatelskich w działaniach służb specjalnych zrezygnowali wszyscy jej członkowie.

Z HANNĄ MACHIŃSKĄ PO ODWOŁANIU Z FUNKCJI ROZMAWIAŁA REPORTERKA TVN24 KATARZYNA GOZDAWA-LITWIŃSKA:

Jeden z członków kapituły, były rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar po zwolnieniu Hanny Machińskiej wydał oświadczenie. "Była wszędzie tam, gdzie było to potrzebne. Prezentowała najwyższy poziom kultury osobistej, taktu i jednoczesnej determinacji w obronie najważniejszych wartości. Przełomowym doświadczeniem dla Biura RPO był monitoring posterunków policji dokonany przez dr Machińską oraz pracowników KMPT (Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur - red.) po zatrzymaniu 48 osób podczas demonstracji solidarnościowej z osobami LGBT+ w dniu 7 sierpnia 2020 r. Sporo energii dr Machińska włożyła też w nagłośnienie sytuacji osób pozbawionych wolności w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie" - napisał.

"Dr Hanna Machińska wraz z zespołem wielokrotnie interweniowała na granicy i upominała się o prawo do życia i ludzką godność. Pokazywała najpiękniejszą twarz swojej wrażliwości i człowieczeństwa. Organizacje społeczne działające na granicy mogły liczyć na jej wsparcie, działania urzędowe, inicjatywy oraz dobre słowo. Podobnie było na granicy polsko-ukraińskiej, kiedy do Polski przyjechały ponad 2 miliony uchodźców z zagranicy. Również w tym przypadku dr Hanna Machińska wraz z zespołem monitorowała sytuację, a także angażowała się w różne akcje pomocowe" - opisał.

"Chciałbym podziękować dr Hannie Machińskiej za jej służbę, a zwłaszcza za to, że mogłem się od niej nauczyć szczególnej wrażliwości na los drugiego człowieka. Dziękuję - już jako obywatel - za to, że po zakończeniu mojej kadencji tak ofiarnie walczyła o każdego pokrzywdzonego człowieka, a swoją aktywnością, nieustępliwością i ciągłym dialogiem z organami władzy pokazywała, jak rozumie misję stania na straży praw i wolności człowieka i obywatela" - dodał były RPO.

"Urząd RPO stracił jedną z najważniejszych obrończyń praw człowieka w Europie. Jestem przekonany, że misja dr Hanny Machińskiej się nie skończyła, a społeczeństwo obywatelskie i akademickie będzie mogło liczyć na jej wsparcie w codziennej walce o prawa człowieka" - zakończył swoje oświadczenie Adam Bodnar.

Henryk Wujec (1940-2020) był fizykiem, działaczem opozycji demokratycznej przeciwko komunistycznym władzom PRL, politykiem i działaczem społecznym. Współorganizował akcję pomocy dla represjonowanych robotników Ursusa i Radomia, współpracował z Komitetem Obrony Robotników, był członkiem Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR”, współzałożycielem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża oraz członkiem władz NSZZ "Solidarność". W latach osiemdziesiątych był więźniem politycznym. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu.

Był także posłem na Sejm w latach 1989-2001, wiceministrem rolnictwa w rządzie Jerzego Buzka oraz doradcą ds. społecznych prezydenta Bronisława Komorowskiego.