IPN prowadzi śledztwo w celu wyjaśnienia okoliczności zabójstwa przez Niemców w czasie II wojny światowej prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Pion śledczy Instytutu bada siedem hipotez.
IPN poszukuje w Polsce i za granicą nowych źródeł. Przesłuchiwani są świadkowie, prowadzone są też poszukiwania archiwalne.
W śledztwie ustalono, że Starzyńskiego aresztowało Gestapo w październiku 1939 r. W więzieniu na Pawiaku przebywał do końca grudnia 1939 r., kiedy wywieziono go w nieznanym kierunku. Istnieje szereg sprzecznych ze sobą hipotez co do dalszych losów Starzyńskiego i okoliczności jego śmierci. Wszystkie są poddawane "procesowej weryfikacji" przez IPN.
Siedem hipotez
1. Był więziony w Dachau i tam rozstrzelany 17 sierpnia lub października 1943 r. 2. Był więźniem obozu koncentracyjnego Dora, skąd w drugiej połowie 1944 r. przewieziono go do pracy w fabryce w Wittenberge nad Łabą, gdzie w końcu marca lub w początkach kwietnia 1945 r. został rozstrzelany w grupie więźniów 3. Został zamęczony w obozie w Baalberge powiat Bernburg wiosną 1944 r. 4. Był więziony na przełomie 1942/1943 r. w Berlinie w Spandau, gdzie mógł zostać zamordowany lub skąd przewieziono go do innego więzienia 5. Przebywał w więzieniu Moabit w Berlinie i tam został zamordowany pod koniec 1943 r. 6. Był w 1944 roku więźniem obozu we Flossenburgu i tam został zamordowany na kilka dni przed wyzwoleniem obozu przez wojska amerykańskie w kwietniu 1945 r. 7. Był więźniem obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen lub Oranienburgu i w jednym z nich mógł zostać zgładzony.
Bohaterski obrońca stolicy
Starzyński działał przed I wojną światową w niepodległościowych organizacjach. Służył w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego, przeszedł cały szlak bojowy I Brygady. Działał w POW. Od listopada 1918 r. służył w Wojsku Polskim.
Chciałem, by Warszawa była wielka (...) I dziś widzę ją wielką ... Chciałem, by Warszawa była wielka (...) I dziś widzę ją wielką ...
W 1934 r. został mianowany komisarycznym prezydentem m.st. Warszawy. Zainicjował plany rozwoju stolicy.
W wojnie 1939 r., po odmowie ewakuacji ze stolicy, pełnił funkcję komisarza cywilnego przy Dowództwie Obrony Warszawy. Jako znakomity organizator, podtrzymywał ducha oporu słynnymi przemówieniami radiowymi.
Po kapitulacji miasta był współtwórcą struktur administracji podziemnej. W październiku 1939 aresztowało go Gestapo.
Źródło: PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Urzad Miasta Warszawy/www.um.warszawa.pl