Kiedy aborcja jest legalna? RPO w piśmie odnosi się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego

Źródło:
tvn24.pl
Leszczyna o wytycznych ministerstwa w sprawie aborcji
Leszczyna o wytycznych ministerstwa w sprawie aborcjiTVN24
wideo 2/6
Leszczyna o wytycznych ministerstwa w sprawie aborcjiTVN24

Rzecznik Praw Obywatelskich, pisząc o przesłankach legalnej aborcji, wskazał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie z 2020 roku został "wydany z udziałem trzech osób nieuprawnionych do orzekania" i przypomina, że organy władzy publicznej powinny stosować się do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w tej sprawie. Stwierdza, że w związku z tym sąd mógłby uznać, że dokonanie czynu, którego karalność wynika z wyroku TK, "nie skutkuje odpowiedzialnością karną".

Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich o stanowisko w związku z wątpliwościami środowiska lekarskiego dotyczącego zakresu obowiązywania ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

W odpowiedzi Marcin Wiącek przypomniał, że w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 roku "zakwestionowano możliwość dokonania aborcji w sytuacji, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu". Dodał, że "w obecnym stanie prawnym nie istnieje procedura pozwalająca na zaskarżenie czy podważenie tego wyroku w sposób, który prowadziłby do 'odżycia' normy uznanej w tym wyroku za niekonstytucyjną".

RPO: wyrok ETPC musi być wykonany

RPO pisze także, że "okolicznością, która nie może być jednak pominięta w ocenie skutków tego wyroku, jest fakt, że został on wydany z udziałem trzech osób nieuprawnionych do orzekania" i powołał się przy tym na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 14 grudnia 2023 roku.

ETPC stwierdził w tym orzeczeniu, że Polska naruszyła Europejską Konwencję Praw Człowieka w stosunku do ciężarnej kobiety, której zakazano dostępu do legalnej aborcji z powodu zespołu Downa u płodu, ze względu na reformę polskiej legislacji.

CZYTAJ TEŻ: ETPCz: Polska naruszyła prawa kobiety, której odmówiono aborcji mimo wady płodu

Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że wyrok ten "rodzi obowiązek jego wykonania po stronie organów władzy publicznej, w tym może mieć wpływ na praktykę orzeczniczą sądów powszechnych". "Należy bowiem zwrócić uwagę, że 'z mocy art. 19 i art. 32 Konwencji sądy powszechne i SN są związane dokonaną przez ETPCz prawną kwalifikacją konkretnego stanu faktycznego jako naruszenia praw podmiotowych, [...]. Z kolei z mocy art. 46 ust. 1 Konwencji sądy powszechne i SN zobowiązane są zmierzać w ramach przysługujących im kompetencji do wyeliminowania tak zakwalifikowanego stanu z obrotu prawnego i przywrócenia stanu sprzed naruszenia tak dalece, jako to możliwe" - czytamy w dalszej części komunikatu na stronie RPO.

Czy sąd mógłby uznać, że czyn, o którym mówi wyrok TK, nie skutkuje odpowiedzialnością karną?

Rzecznik Praw Obywatelskich pisze także, że rozstrzygnięcie ETPCz "powinno być uwzględniane także przez sądy powszechne, w szczególności w kontekście spraw karnych, w których oskarżonemu zarzuca się popełnienie jednego z przestępstw stypizowanych w art. 152 § 1-3 Kodeksu karnego".

§ 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania. § 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

"Może to mieć znaczenie zwłaszcza w razie przypisania na tej podstawie odpowiedzialności karnej lekarzowi dokonującemu przerwania ciąży, kiedy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu" - twierdzi RPO.

Marcin Wiącek wskazuje też, że "jedną z naczelnych zasad odpowiedzialności karnej jest gwarancja, zgodnie z którą czyn zabroniony prawem karnym powinien być określony ustawą (zasada nullum crimen sine lege)". I tłumaczy, iż "zasada ta oznacza, że penalizacja danego zachowania powinna być dokonana w procedurze niebudzącej jakichkolwiek wątpliwości co do jej legalności". "W analizowanej sprawie zakres karalności czynów związanych z przerwaniem ciąży jest aktualnie ukształtowany nie ustawą, lecz wyrokiem TK, który został wydany w składzie zakwestionowanym przez orzeczenie ETPC" - podkreśla Rzecznik.

Wiącek w piśmie do prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej stwierdza, że "w konkretnym stanie faktycznym wyrok ETPC mógłby zostać zastosowany przez sąd karny w taki sposób, że sąd uznałby, iż dokonanie czynu, którego karalność wynika z tego wyroku TK, nie skutkuje odpowiedzialnością karną".

RPO wskazuje na "konieczność podjęcia interwencji legislacyjnej"

Zdaniem Marcina Wiącka "stan prawny dotyczący zasad wykonywania legalnych zabiegów aborcji może w praktyce rodzić wątpliwości i prowadzić do pojawiania się w przestrzeni publicznej różnych, często sprzecznych interpretacji dotyczących przesłanek legalnego przerywania ciąży". Ocenia, że "sytuacja ta jest niekorzystna przede wszystkim z perspektywy pacjentek, które wciąż pozostają w niepewności co do warunków, w których mogą skorzystać z zabiegu w Polsce".

"Także z perspektywy lekarzy jest to stan wysoce niepożądany. Lekarze dokonujący aborcji na podstawie przesłanki embriopatologicznej (wady lub nieuleczalnej choroby płodu - red.) - niezależnie od wskazanego stanowiska dotyczącego skutków wyroków ETPC dla praktyki orzeczniczej sądów powszechnych - pozostają w stanie niepewności co do zakresu odpowiedzialności karnej. W sytuacji zaś bezpodstawnego odmówienia wykonania zabiegu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności odszkodowawczej i dyscyplinarnej. Konsekwencje finansowe mogą też spotkać podmioty lecznicze" - pisze dalej RPO. I dodaje, że "wskazuje to na bezwzględną konieczność podjęcia interwencji legislacyjnej, tak aby zarówno pacjentki, jak i lekarze nie mieli żadnych wątpliwości, w jakich sytuacjach aborcja jest w Polsce legalna".

Co z wyrokiem TK w sprawie aborcji?

W ostatnich tygodniach przedstawiciele obozu rządowego, a także prawnicy, wskazują na potrzebę dodatkowych uregulowań dotyczących aborcji, a także mówią o tym, jak podchodzić do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 roku, który zburzył kompromis aborcyjny w tej sprawie.

4 marca szefowa klubu Lewicy Anna Maria Żukowska zapowiadała, że jeśli Sejm przyjmie uchwałę w sprawie Trybunału Konstytucyjnego (przyjął ją kilka dni później - red.), to wyrok zaostrzający aborcję będzie "niewiążący".

CZYTAJ TEŻ: Co z wyrokiem TK w sprawie aborcji? Żukowska: będzie niewiążący. Prawnicy wyjaśniają

7 marca wiceminister sprawiedliwości Dariusz Mazur oświadczył, że kwestia związana z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji powinna zostać uregulowana ustawą. Przekazał, że orzeczenia TK, które są wadliwe, na przykład ze względu na skład orzekający, "mają utracić moc prawną". Ministra zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w resorcie kończą się prace nad wytycznymi dla podmiotów leczniczych co do aborcji.

CZYTAJ TEŻ: Co z wyrokiem TK w sprawie aborcji? "Kwestia powinna zostać uregulowana ustawą"

Leszczyna o wytycznych ministerstwa w sprawie aborcji
Leszczyna o wytycznych ministerstwa w sprawie aborcjiTVN24

Uchwała w sprawie Trybunału Konstytucyjnego

Uchwała w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego zostałą przyjęta na początku marca. W uchwale zaznaczono m.in.: "Sejm RP stoi na stanowisku, że uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy".

W zaproponowanej przez posłów koalicji rządowej uchwale Sejmu i przyjętej ich głosami zapisano też, że tzw. sędziowie dublerzy - Mariusz Muszyński, Justyn Piskorski i Jarosław Wyrembak - nie są sędziami TK.

Czytaj więcej: Uchwała w sprawie zmian w TK. Posłowie poparli apel do sędziów dublerów

Wyrok TK w sprawie prawa aborcyjnego

22 października 2020 roku Trybunał Konstytucyjny kierowany przez Julię Przyłębską orzekł, że przepis tak zwanej ustawy antyaborcyjnej z 1993 roku zezwalający na aborcję w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wywołało falę protestów w całym kraju.

Orzeczenie TK o dopuszczalności aborcji w przypadku ciężkiego upośledzenia płodu
Orzeczenie TK o dopuszczalności aborcji w przypadku ciężkiego upośledzenia płoduTVN24

OGLĄDAJ REPORTAŻ W TVN24 GO: "Miała mieć na imię..."

Autorka/Autor:mjz//mrz

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego:  Longfin Media / Shutterstock.com

Pozostałe wiadomości

1089 dni temu rozpoczęła się inwazja zbrojna Rosji na Ukrainę. USA chcą doprowadzić do zawieszenia broni do Wielkanocy, w Arabii Saudyjskiej ma dojść do rozmów przedstawicieli USA i Rosji w sprawie zakończenia wojny, a Wołodymyr Zełenski rozpoczął oficjalną wizytę w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W samej Ukrainie ponad 100 tysięcy ludzi pozostaje bez dostaw ciepła po ataku rosyjskiego drona na Mikołajów. Oto co wydarzyło się w Ukrainie i wokół niej w ciągu ostatniej doby.

Wielka Brytania "gotowa" wysłać wojska na Ukrainę, wezwanie do "zamrożenia aktywów" Rosji

Wielka Brytania "gotowa" wysłać wojska na Ukrainę, wezwanie do "zamrożenia aktywów" Rosji

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Europejczyków przestraszyła skala rozmów, które toczą się nad naszymi głowami, o sprawach, które dotyczą naszego europejskiego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa Ukrainy - przyznała w "Faktach po Faktach" Katarzyna Pisarska, przewodnicząca Rady Fundacji imienia Kazimierza Pułaskiego, która uczestniczyła w Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa.

Przebieg Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa. "To nie było tylko nasze zaskoczenie"

Przebieg Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa. "To nie było tylko nasze zaskoczenie"

Źródło:
TVN24

38-letnia Polka w Rzymie była latami przetrzymywana przez swojego włoskiego partnera w piwnicy. Mężczyzna został aresztowany pod zarzutem maltretowania, a kobieta uratowała się, ponieważ wykonała międzynarodowy znak prośby o pomoc - podała komenda policji w stolicy Włoch.

Latami była przetrzymywana w piwnicy. Polkę uratował jeden gest

Latami była przetrzymywana w piwnicy. Polkę uratował jeden gest

Źródło:
PAP, tvn24.pl

W Wildze pod Garwolinem trwa gaszenie pożaru budynku dyskoteki. Ogień pojawił się podczas imprezy charytatywnej. Na miejscu działało w nocy z niedzieli na poniedziałek 46 zastępów straży pożarnej. Pożar został już zlokalizowany.

Ogromny pożar dyskoteki pod Garwolinem

Ogromny pożar dyskoteki pod Garwolinem

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl

Rosyjski okręt podwodny B-265 Krasnodar i należący do marynarki wojennej holownik ratowniczy Jewgienij Czurow kilkadziesiąt godzin temu znajdowały się między Sardynią a Algierią i płynęły na wschód, być może w kierunku Syrii. Ich ruchy pilnie śledziły co najmniej trzy zachodnie samoloty.

Trzy samoloty na tropie okrętu podwodnego. Gdzie płyną Rosjanie?

Trzy samoloty na tropie okrętu podwodnego. Gdzie płyną Rosjanie?

Źródło:
PAP

Imam Muhsin Hendricks, który w 1996 r. ujawnił się jako osoba homoseksualna i od ponad 10 lat prowadził w Kapsztadzie meczet dla muzułmańskiej społeczności LGBTQ, został zastrzelony w mieście Gqeberha - poinformowała rzecznik policji Prowincji Przylądkowej Wschodniej, Sandra Janse van Rensburg.

Egzekucja na imamie. Oddano do niego kilkadziesiąt strzałów

Egzekucja na imamie. Oddano do niego kilkadziesiąt strzałów

Źródło:
PAP

Donald Tusk zawsze miał taką ambicję, żeby trzymać się jak najdalej od wielkiego biznesu, od ludzi wielkich pieniędzy, bo uważał, że z tego tytułu można mieć tylko problemy. Mam wrażenie, że jakiś kopernikański przełom w nim nastąpił - powiedział dziennikarz TVN24 Konrad Piasecki w programie "W kuluarach". Wraz z reporterami Radomirem Witem oraz Arletą Zalewską komentowali propozycję Donalda Tuska skierowaną do Rafała Brzoski, którego zespół ma przygotować propozycje deregulacji dla przedsiębiorców.

"Kopernikański przewrót" Tuska

"Kopernikański przewrót" Tuska

Źródło:
TVN24

Gwiazda popu Shakira trafiła do szpitala w Peru z powodu problemów żołądkowych. Kolumbijska wokalistka musiała odwołać swój koncert w stolicy kraju Limie. "Lekarze, którzy się mną opiekują, powiedzieli mi, że nie czuję się na tyle dobrze, aby wystąpić dziś wieczorem" - napisała.

Shakira wylądowała i trafiła do szpitala

Shakira wylądowała i trafiła do szpitala

Źródło:
Reuters

W niedzielę po południu w miejscowości Łękno w powiecie koszalińskim doszło do zderzenia samochodu osobowego z pociągiem regionalnym. 44-letni kierowca auta zginął na miejscu.

Tragedia na przejeździe kolejowym. 44-latek zginął na miejscu

Tragedia na przejeździe kolejowym. 44-latek zginął na miejscu

Źródło:
PAP

Europejscy urzędnicy nie powinni być zaskoczeni, a jednak działania administracji prezydenta USA Donalda Trumpa w sprawie Ukrainy, Rosji i europejskiej obronności w ostatnich dniach ich zszokowały - opisuje Reuters.

Dni, które zszokowały Europę

Dni, które zszokowały Europę

Źródło:
Reuters

Gdy 12 lat temu abdykował papież Benedykt XVI, świat oniemiał, bo po raz ostatni coś takiego wydarzyło się 700 lat wcześniej. W Watykanie mówi się coraz głośniej o możliwej abdykacji Franciszka. Obecnie choruje. Ostatnio zdecydował, że siostra Raffaella Petrini zostanie w marcu przewodniczącą Gubernatoratu Państwa Watykańskiego.

Historyczna decyzja papieża Franciszka. Zakonnica będzie piastować najwyższe stanowisko w rządzie Watykanu

Historyczna decyzja papieża Franciszka. Zakonnica będzie piastować najwyższe stanowisko w rządzie Watykanu

Źródło:
Fakty TVN

Intensywne opady śniegu uniemożliwiły lądowanie w Królewcu. Z tego powodu na lotnisku Poznań-Ławica lądował samolot A321 lecący z egipskiego Szarm el-Szejk. Na pokładzie było 216 pasażerów. Przed godziną 10 wyruszyli w dalszą podróż.

Leciał z Egiptu do Królewca, lądował w Poznaniu 

Leciał z Egiptu do Królewca, lądował w Poznaniu 

Źródło:
PAP

Pani Paulina przygotowywała się do otwarcia salonu jubilerskiego, otworzyła sejf i wyciągała biżuterię. Wiedziała, że nie może nikomu otwierać. Kiedy jednak do drzwi zapukała kobieta w kurtce kurierskiej, zrobiła wyjątek. Wtedy do sklepu wtargnęło dwóch zamaskowanych mężczyzn.

"Uchyliła drzwi i wpadło dwóch panów w kominiarkach, skrępowali ją i zaciągnęli na zaplecze"

"Uchyliła drzwi i wpadło dwóch panów w kominiarkach, skrępowali ją i zaciągnęli na zaplecze"

Źródło:
TVN24

Sprawa 78-letniej Czoi Mal Dza, skazanej 61 lat temu za odgryzienie kawałka języka mężczyźnie, który usiłował ją zgwałcić, zostanie ponownie rozpatrzona – podała w niedzielę agencja dpa. Kobieta zainspirowana ruchem #MeToo w 2020 roku, czyli 56 lat po zdarzeniu, złożyła wniosek o ponownie rozpatrzenie sprawy. Po latach przesłuchań sąd najwyższy uchylił pierwotny wyrok i zatwierdził apelację Czoi.

Odgryzła gwałcicielowi język, została skazana. Sąd wraca do sprawy

Odgryzła gwałcicielowi język, została skazana. Sąd wraca do sprawy

Źródło:
PAP

Odebrał paczki, w domu je otworzył i od razu powiadomił policję. Zaniepokoiła go ich zawartość. Dopiero wtedy zauważył też, że nie należały do niego. Właściwy odbiorca został zatrzymany, gdy tylko pojawił się w punkcie kurierskim. Grozi mu nawet 20 lat więzienia. Paczki nadane zostały w Hiszpanii.

Otworzył odebrane paczki i od razu wezwał policję

Otworzył odebrane paczki i od razu wezwał policję

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Nagrody BAFTA 2025 za nami. Najlepszym filmem i najlepszym filmem brytyjskim zostało "Konklawe" Edwarda Bergera. Brady Corbet - twórca filmu "The Brutalist" - zwyciężył w kategorii najlepszy reżyser. Dwie nagrody trafiły w ręce twórców amerykańsko-polskiej koprodukcji "Prawdziwy ból" Jessego Eisenberga.

BAFTA 2025. Oto zwycięzcy

BAFTA 2025. Oto zwycięzcy

Źródło:
tvn24.pl
Sojusze na rozdrożu, czyli tydzień, który wstrząsnął Europą i Polską 

Sojusze na rozdrożu, czyli tydzień, który wstrząsnął Europą i Polską 

Źródło:
tvn24
Premium

Szef MSZ Francji Jean-Noel Barrot potwierdził, że w poniedziałek w Paryżu odbędzie się nieformalny szczyt poświęcony bezpieczeństwu europejskiemu. Kancelaria francuskiego prezydenta poinformowała, że zaproszenie otrzymali przywódcy Wielkiej Brytanii, Włoch, Polski, Hiszpanii, Danii, Holandii oraz Niemiec. W szczycie mają uczestniczyć także przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oraz sekretarz generalny NATO Mark Rutte.

"Główne kraje europejskie" zaproszone do Paryża. Wśród nich Polska

"Główne kraje europejskie" zaproszone do Paryża. Wśród nich Polska

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Dziennikarze Reutersa dotarli do treści ankiety z pytaniami dotyczącymi gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy, jaką Stany Zjednoczone przesłały swoim europejskim partnerom. Kwestionariusz zawiera sześć pytań, jedno z nich dotyczy tego, czego Europejczycy potrzebują od Waszyngtonu. Europejscy dyplomaci w rozmowie z agencją przyznają, że nie zapadła jeszcze decyzja w sprawie reakcji europejskich stolic na ankietę - niektórzy są bowiem zdania, że odpowiedź powinna być wspólna.

Waszyngton wysłał ankietę. Wiadomo, o co pyta Europejczyków

Waszyngton wysłał ankietę. Wiadomo, o co pyta Europejczyków

Źródło:
Reuters

Na większe ocieplenie poczekamy do przełomu lutego i marca. Sprawdź długoterminową, 16-dniową prognozę temperatury, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: mróz jeszcze trochę potrzyma

Pogoda na 16 dni: mróz jeszcze trochę potrzyma

Źródło:
tvnmeteo.pl

Reporter TVN24 Artur Molęda został nagrodzony na dziesiątej gali finałowego plebiscytu lotniczego "Cumulusy" na Stadionie Narodowym. Statuetkę w kategorii film otrzymał za reportaż "Strażnicy nieba". Można go zobaczyć w TVN24 GO. Jak mówił nasz dziennikarz, najtrudniejszym zadaniem w pracy nad reportażem było przekonanie wojska, że warto go zrealizować.

Reporter TVN24 Artur Molęda nagrodzony. "Najtrudniej było przekonać wojsko"

Reporter TVN24 Artur Molęda nagrodzony. "Najtrudniej było przekonać wojsko"

Źródło:
TVN24
Z mapą wyrwaną z atlasu i jabłkami w plecaku. Tak ruszyli na podbój świata

Z mapą wyrwaną z atlasu i jabłkami w plecaku. Tak ruszyli na podbój świata

Źródło:
tvn24.pl
Premium

- Często start-upy tworzą ludzie, którzy nie mają pojęcia o programowaniu. Wymyślają rewelacyjne, ale tylko teoretycznie pomysły - twierdzi Artur Majtczak, programista, twórca popularnych Super Kulek i ALLPlayera. - Znam takie, które zdobyły i po dwadzieścia milionów złotych od inwestorów, ale wiem, że nie zbudują rozwiązania - dodaje w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl.

"Wiele start-upów się w tym miejscu wykłada"

"Wiele start-upów się w tym miejscu wykłada"

Źródło:
tvn24.pl