We Wszystkich Świętych wspominamy tych, którzy odeszli. Wybitni artyści, cenieni naukowcy, działacze społeczni - niektórzy byli z nami jeszcze niedawno.
Piotr Strojnowski (1958-2020)
Piotr Strojnowski, współzałożyciel zespołu Daab, zmarł 27 listopada 2020 roku w wieku 62 lat. Muzyk i wokalista zmagał się z rakiem płuc.
Strojnowski wspólnie z z Dariuszem Gierszewskim, Andrzejem Zeńczewskim i Arturem Miłoszewskim pod koniec 1982 roku założyli zespół reggae o nazwie Daab. Sławę przyniosła im piosenka "Ogrodu serce", znana jako "W moim ogrodzie", która znalazła się na ich debiutanckim albumie z 1986 roku. Tekst - autorstwa Strojnowskiego - pierwotnie był wierszem - listem do dziewczyny, w której się zakochał, ale nie miał odwagi, by go jej przekazać.
Na tym krążku znajdowały się również takie przeboje grupy, jak "Kalejdoskop moich dróg", "Fala ludzkich serc" czy "W zakamarkach naszych dusz". Strojnowski odszedł z zespołu zanim ten krążek ujrzał światło dzienne. Zastąpił go Andrzej Krzywy.
Piotr Strojnowski był także dyplomowanym instruktorem terapii uzależnień. Był między innymi współzałożycielem i współwłaścicielem Centrum Psychoterapii i Psychoedukacji Tot w Ciechanowie.
Hanna Stankówna (1938-2020)
Niezapomniana doktor Tekla w "Seksmisji" czy Hortensja Vitie (czyli filmowa kochanka Iwony Bielskiej) w "Wilczycy", czyli Hanna Stankówna zmarła 14 grudnia 2020 roku. Jej prawdziwe nazwisko brzmiało Stanek-Lisowska, była drugą żoną Jerzego Lisowskiego, wybitnego tłumacza i krytyka literackiego.
Stankówna przyciągała uwagę nie tylko zjawiskową urodą, ale przede wszystkim uniwersalnością warsztatową. Tuż po ukończeniu studiów aktorskich w Warszawie, związała się ze stołecznym Teatrem Polskim - na 40 lat. Z sukcesem tworzyła role dramatyczne i komediowe.
W filmie i telewizji obsadzana była przede wszystkim w rolach bardzo silnych, władczych kobiet, często arystokratek. Trudno sobie dzisiaj wyobrazić filmy Janusza Majewskiego, Stanisława Różewicza, Wojciecha Jerzego Hasa, bez jej udziału. Na dużym ekranie zadebiutowała w 1957 roku w "Prawdziwym końcu wojny" Jerzego Kawalerowicza (nie została wymieniona w napisach). W ostatnich dwóch dekadach swojego życia grała przede wszystkim w serialach, między innymi przez 10 lat w "Na Wspólnej".
Maria Koterbska (1924-2021)
Maria Koterbska, jedna z najważniejszych przedstawicielek polskiej piosenki, zmarła w wieku 96 lat. Debiutowała w 1949 roku. W dorobku miała blisko półtora tysiąca piosenek, z czego około 400 zostało nagranych.
W połowie lat 50. związana była z krakowskim Teatrem Satyryków, co miało ogromny wpływ na jej dalszą karierę. Między innymi dlatego, że jazzowy repertuar częściej zastępowała piosenka aktorska. Ogromne znaczenie dla kariery Koterbskiej miała współpraca z Jerzym Haraldem, który skomponował dla niej "Brzydulę i rudzielca" (a słowa napisała Krystyna Wnukowska - żona Haralda). To on uznawany jest za współtwórcę sukcesu Koterbskiej.
W kolejnych latach śpiewała piosenki z tekstami Wojciecha Młynarskiego, Jeremiego Przybory, Andrzeja Tylczyńskiego, Agnieszki Osieckiej czy Janusza Odrowąża-Wiśniewskiego. Z Koterbską cała Polska śpiewała m.in. "Karuzelę", "Złoty pierścionek", "Serduszko puka w rytmie cza-cza", "Augustowskie noce" , "Parasolki”, "Deszcz", "Mój chłopiec piłkę kopie", "Si seňor", "Do grającej szafy grosik wrzuć".
Koterbska była nie tylko wykonawczynią popularnych piosenek, ale również interpretatorką ambitnych i trudnych utworów jak "Odejdź smutku".
Andrzej Bieniasz (1954-2021)
Andrzej Bieniasz, lider zespołu Püdelsi, zmarł 20 stycznia bieżącego roku. Używał pseudonimów Püdel, Pudel z Gwadelupy i Püdel Düpą.
Pierwszym zespołem, jaki stworzył Bieniasz, był Düpą, w którego skład weszli również Piotr Marek i Andrzej Potoczek. Po samobójczej śmierci Marka w 1985 roku, powstała grupa Püdelsi, która była kontynuacją artystyczną poprzedniego zespołu, a w repertuarze pozostały teksty Marka.
66-letni Bieniasz przez ostatnie miesiące życia walczył z z rzadkim typem nowotworu – chłoniakiem z komórek płaszcza (MCL).
Henryk Jerzy Chmielewski "Papcio Chmiel" (1923-2021)
Henryk Jerzy Chmielewski, uwielbiany przez pokolenia twórca "Tytusa, Romka i A’Tomka", zmarł 22 stycznia 2021 roku w wieku 97 lat. Gdy miał 20 lat dołączył do Armii Krajowej, a rok później - w 1944 roku - jako "Jupiter" - walczył w Powstaniu Warszawskim.
Po latach akcję jednego z zeszytów "Tytusa, Romka i A'Tomka" osadził w czasach Powstania Warszawskiego. W 2009 roku poświęcony trójce bohaterów mural stworzył na murze Muzeum Powstania Warszawskiego. Na muralu Tytus, Romek i A'Tomek pracują w harcerskiej poczcie polowej. - Ten mural to dla mnie osobista zemsta na Niemcach, mogłem się ucieszyć, że Tytus depcze flagę hitlerowską, tym bardziej że, niestety, należę do pokolenia, które ma okupację wciąż przed oczami – mówił dziennikarzom Chmielewski.
Papcio Chmiel karierę rozpoczął w 1947 roku. Rysował dla "Świata Przygód" kontynuację losów Sierżanta Kinga z królewskiej konnicy, a potem w "Świecie Młodych" humoreski, takie jak "Półrocze bumelanta". Początkowo pomysł komiksu o Romku, A'Tomku i małpie wysłanej w kosmos - czyli Tytusie - nie znalazł uznania w redakcji "Świata Młodych". Mistrzowi na pomoc przyszła... wielka polityka.
Kiedy w październiku 1957 roku Rosjanie wystrzelili Sputnik-1, rozpoczynając erę podboju kosmosu, komiks o przygodach kosmicznych okazał się hitem. Od tamtej pory, aż do lat 80., przygody trójki bohaterów systematycznie ukazywały się na łamach "Świata Młodych". Od 1966 cykl funkcjonował w osobnych zeszytach. Pierwsza z serii książeczek nosiła tytuł "Tytus zostaje harcerzem". Od razu zdobyła popularność, sprzedając się w łącznym nakładzie 660 tysięcy egzemplarzy. Podobnie było z następnymi tomami.
Ryszard Kotys (1932-2021)
Ryszard Kotys zmarł 27 stycznia bieżącego roku. Zaledwie kilka dni po tym, jak został przewieziony do szpitala po zdiagnozowaniu u niego COVID-19. Chociaż popularność przyniosła mu rola Mariana Paździocha w serialu „Świat według Kiepskich” (grał w nim przez 21 lat), to w swoim dorobku miał ponad 150 ról filmowych i 40 serialowych.
Kotys ukończył studia w ówczesnej Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego) w 1953 roku. Debiutował w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, a później grał między innymi w gdańskim Teatrze Wybrzeże, wrocławskim Teatrze Polskim, białostockim Teatrze Dramatycznym czy łódzkim Teatrze im. Stefana Jaracza.
Na dużym ekranie debiutował w „Pokoleniu” Andrzeja Wajdy. Grał u Wojciecha Jerzego Hasa, Janusza Majewskiego, Sylwestra Chęcińskiego, Janusza Zaorskiego, Kazimierza Kutza, Agnieszki Holland, Janusza Kondratiuka, Feliksa Falka, Roberta Glińskiego, Juliusza Machulskiego, Krzysztofa Zanussiego, Teresy Kotlarczyk, Bogusława Lindy, Władysława Pasikowskiego czy Łukasza Palkowskiego.
Miał 88 lat.
Wojciech Burszta (1957-2021)
Prof. dr hab. Wojciech Burszta był jednym z najwybitniejszych polskich antropologów kultury, kulturoznawców i krytyków kultury. Do jego najważniejszych zainteresowań naukowych należały teoria i historia kultury, antropologia współczesności, fenomen etniczności, rasizm kulturowy, popnacjonalizm oraz teoria nomadyzmu pretekstowego.
Prof. Burszta był stypendystą Program Fulbrighta i Fundacji Kościuszkowskiej. Wizytował na Uniwersytecie Oksfordzkim, Sorbonie, Uniwersytecie Yale oraz Uniwersytecie Illinois.
Zasiadał w radach naukowych kilkunastu czasopism krajowych i międzynarodowych. W latach 2011-15 był przewodniczącym Komitetu Nauk o Kulturze Polskiej Akademii Nauk. Był autorem ponad 400 publikacji naukowych, w tym jednego z podstawowych podręczników "Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje" oraz "Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność".
Za swoje dokonania został odznaczony Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" oraz Złotym Krzyżem Zasługi nadanym przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Zmarł 5 lutego 2021 roku w wieku 63 lat.
Krzysztof Kowalewski (1937 - 2021)
Krzysztof Kowalewski - jeden z najwybitniejszych aktorów powojennej Polski - zmarł 6 lutego 2021 roku w wieku 83 lat. W dorobku miał 120 ról filmowych i telewizyjnych i ponad tysiąc w Teatrze Polskiego Radia.
Był synem weterana wojny polsko-bolszewickiej i III powstania śląskiego - Cypriana Leona Kowalewskiego, zamordowanego w 1940 roku w Charkowie. Jego matką była wybitna przedwojenna aktorka Elżbieta Kowalewska z domu Herszaft. Przez okres okupacji niemieckiej ukrywała przed synem swoje żydowskie pochodzenie.
Studia aktorskie Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie (obecnie Akademii Teatralnej w Warszawie) ukończył w 1960 roku. W tym samym roku debiutował epizodem w "Krzyżakach" Aleksandra Forda oraz rolą Montano w "Otellu" w Teatrze Klasycznym w Warszawie. Od 1977 roku do śmierci związany był z Teatrem Współczesnym w Warszawie.
Ogromną popularność przyniosły mu rolę w filmach Stanisława Barei: "Nie ma róży bez ognia", "Brunet wieczorową porą", "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz" czy "Miś". Chociaż serca widowni podbił kreacjami komediowymi, w jego dorobku nie brakowało ról w produkcjach dramatycznych, wojennych czy kryminalnych. Współpracował między innymi z Jerzym Stefanem Stawińskim, Janem Rybkowskim, Januszem Morgernsternem, Sylwestrem Chęcińskim, Januszem Zaorskim, Robertem Glińskim, Januszem Majewskim, Krzysztofem Krauzem, Olafem Lubaszenką, Jackiem Bromskim, Jerzym Hoffmanem czy Markiem Koterskim.
Jan Lityński (1946-2021)
Jan Lityński - opozycjonista w czasach PRL-u, poseł i prezydencki doradca zginął tragicznie 21 lutego w wieku 75 lat.
Jan Lityński w okresie PRL był działaczem opozycji antykomunistycznej. Po 1989 roku przez kilka kadencji zasiadał w ławach poselskich, w latach 2010–2015 pełnił funkcję doradcy prezydenta Bronisława Komorowskiego do spraw kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi.
Lityński angażował się w działalność opozycyjną od końca lat 60. W 1968 roku był jednym z organizatorów studenckich wystąpień w trakcie tzw. wydarzeń marcowych.
W drugiej połowie lat 70. współpracował z Biurem Interwencyjnym KSS "KOR".
W 1980 roku, po utworzeniu NSZZ "Solidarność", był jednym z doradców władz związku. W stanie wojennym został internowany do września 1982, później aresztowany. Od 1984 działał w podziemiu jako członek Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ 'Solidarność" regionu Mazowsze. W 1989 był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu.
W latach 1989-2001 zasiadał w ławach poselskich, najpierw jako przedstawiciel Komitetu Obywatelskiego "Solidarność", a następnie Unii Demokratycznej i Unii Wolności.
Aleksander Doba (1946-2021)
Aleksander Doba, podróżnik i kajakarz, zmarł 23 lutego 2021 roku w wieku 74 lat. Doba był w Afryce, uczestniczył w wyprawie na Kilimandżaro.
Aleksander Doba urodził się 9 września 1946 w Swarzędzu. Był emerytowanym inżynierem mechanikiem, absolwentem Politechniki Poznańskiej. W 1975 roku osiedlił się z rodziną w Policach. Turystykę kajakową zaczął uprawiać w 1980 roku. W 1989 roku przepłynął Polskę "po przekątnej" – z Przemyśla do Świnoujścia, pokonując 1189 kilometrów. Wśród jego osiągnięć jest też samotne przepłynięcie Bałtyku "z Polic do Polic" w 80 dni, bez zawijania do zatok na dystansie 4227 kilometrów.
Trzykrotnie samotnie przepłynął kajakiem Atlantyk. Pierwsza przeprawa odbyła się z Afryki do Ameryki Południowej. Wówczas to emerytowany inżynier mechanik z Polic wystartował ze stolicy Senegalu Dakaru 26 października 2010 roku. Po blisko 99 dniach i przebyciu 5394 kilometrów 2 lutego 2011 roku dotarł do Acarau w Brazylii. Dzięki tej wyprawie zapisał się na kartach historii jako pierwszy człowiek, który samotnie przemierzył kajakiem te wody. Druga, z Europy do Ameryki Północnej trwała 167 dni (w latach 2013-2014). 5 października 2013 roku wyruszył z Lizbony. 19 kwietnia 2014 roku Doba postawił nogę na lądzie w New Smyrna Beach na Florydzie. Na oceanie spędził 167 dni, pokonał trasę długości 12 427 kilometrów w dwóch etapach, bowiem niekorzystne wiatry na zachodnim Atlantyku wymusiły zawinięcie na Bermudy. 16 maja 2017 roku wyruszył z Nowego Jorku w swoją trzecią samotną podróż przez Atlantyk. Pokonał ponad 4100 mil morskich i po niemal czterech miesiącach spędzonych na wodzie, 4 września tegoż roku, dopłynął do Le Conquet we Francji.
W wyborach samorządowych w 2014 roku kandydował do sejmiku województwa zachodniopomorskiego z listy Bezpartyjnych Pomorze Zachodnie, jednak nie uzyskał mandatu. Był członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich w 2015 roku. W wyborach samorządowych w 2018 roku otrzymał 9217 głosów i uzyskał mandat radnego wojewódzkiego z listy KWW Bezpartyjni Samorządowcy, jednak zrezygnował z niego tuż po wyborach.
Adam Zagajewski (1945-2021)
Adam Zagajewski, urodzony w 1945 roku we Lwowie, należał do najbardziej znanych współczesnych twórców polskich. Był poetą, prozaikiem, eseistą i tłumaczem, laureatem wielu prestiżowych nagród literackich. Od lat był wymieniany jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla. Jego twórczość tłumaczona jest na wiele języków.
Zagajewski zadebiutował w 1967 roku na łamach "Życia Literackiego". Publikował także w "Odrze" i "Twórczości". W 1968 roku współtworzył krakowską grupę poetycką "Teraz", postulującą powrót do klarowności języka poetyckiego. Młodzi poeci domagali się zakorzenienia języka w codzienności, wzmocnienia jego wpływu na rzeczywistość. Zagajewski wraz z Julianem Kornhauserem stworzyli program ideowo-artystyczny formacji poetyckiej Nowa Fala, którego autorzy apelowali o pokazanie w sztuce "świata nie przedstawionego".
Pierwsze jego książki poetyckie - "Komunikat" (1972) i "Sklepy mięsne" (1975) - stanowiły właśnie realizację nowofalowego postulatu mówienia prawdy o otaczającej rzeczywistości i obnażania fałszu oficjalnego języka. Po podpisaniu w 1975 roku "Memoriału 59", w którym artyści sprzeciwiali się próbom dokonania rządowych zmian w konstytucji PRL, poeta został objęty zakazem publikowania. Na początku lat 80. wyjechał do Francji. Powrócił w 2002 roku i zamieszkał w Krakowie. W 2016 roku Zagajewski został odznaczony insygniami kawalera francuskiej Legii Honorowej.
Autor m.in. zbiorów wierszy: "List. Oda do wielości" (1983), "Jechać do Lwowa" (1985) oraz "Płótno. Paryż" (1990) "Ziemia ognista" (1994), "Trzej aniołowie" (1997), "Pragnienie" (1999), "Asymetria" (2014), "Lotnisko w Amsterdamie" (2016), "Prawdziwe życie" (2019). Cenione były także jego tomy eseistyczne takie jak "Dwa miasta" (1991) "W cudzym pięknie" (1998), "Obrona żarliwości" (2002), "Poeta rozmawia z filozofem" (2007), "Substancja nieuporządkowana" (2019).
Anna Koźmińska (1919-2021)
Anna Koźmińska, najstarsza Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, zmarła 24 marca 2021 r. Odeszła w Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Podczas okupacji niemieckiej Anna Koźmińska, zwana Hanką, wraz ze swoją macochą Marią Koźmińską z domu Hoffman, udzielała pomocy Żydom w Częstochowie. Jesienią 1942 roku Koźmińskie zaopiekowały się ośmioletnim Abrahamem Jabłońskim, żydowskim chłopcem, który wydostał się z częstochowskiego getta dzięki wspólnej akcji rodziny oraz znajomych Polaków. U Koźmińskich ukrywał się do stycznia 1945 roku.
11 lutego 1991 roku Maria i Anna Koźmińskie zostały uhonorowane przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2016 roku Anna Koźmińska otrzymała także przyznany przez Prezydenta RP Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
Miała 101 lat.
Zygmunt Malanowicz (1938-2021)
Zygmunt Malanowicz - ulubiony aktor Krzysztofa Warlikowskiego - zmarł 4 kwietnia 2021 roku w wieku 83 lat. Zadebiutował zanim jeszcze skończył studia aktorskie w łódzkiej Szkole Filmowej w 1963 roku. W 1959 roku pojawił się w epizodzie w "Miejscu na ziemi" Stanisława Różewicza. Jako student trzeciego roku zagrał Chłopaka w kultowym filmie "Nóż w wodzie" Romana Polańskiego. I chociaż kreacja ta przyniosła mu rozgłos, to ze względu na nieprzychylność władzy i nagonkę na twórców filmu, Malanowicz nie zagrał żadnej głównej roli aż do 1970 roku. Jeszcze w latach 60. zagrał u Jerzego Skolimowskiego w "Barierze" (1966 r.) oraz u Andrzeja Wajdy w "Polowaniu na muchy" (1969 r.) i w "Krajobrazie po bitwie" (1970 r.).
"Filmem 'Polowanie na muchy' Wajda przerwał milczenie o mnie, dzięki czemu mogłem ponownie, po siedmioletniej przerwie, być obecny na ekranie" - powiedział aktor w jednym z wywiadów. I dodał: "W 'Krajobrazie po bitwie' pozwoliłem sobie na ukazanie zupełnie odmiennego obrazu księdza, niż to bywało zazwyczaj".
W XXI wieku do filmu powrócił dzięki Jackowi Borcuchowi rolą w "Tulipanach" (2004 rok). Później Malanowicz zagrał u Borcucha we "Wszystko, co kocham". W 2003 roku zagrał Alonza w "Burzy" Shakespeara w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego na deskach Teatru Rozmaitości. W 2008 roku - gdy powstał Nowy Teatr w Warszawie - Warlikowski zaprosił Malanowicza do zespołu aktorskiego. Aktor zagrał we wszystkich najważniejszych realizacjach Warlikowskiego: "Dybuku", "Krumie", "Aniołach w Ameryce", "(A)pollonii", "Końcu", "Opowieściach afrykańskich", "Kabarecie warszawskim" i "Francuzach".
Krzysztof Krawczyk (1946-2021)
Krzysztof Krawczyk - jeden z najpopularniejszych polskich wokalistów - zmarł 5 kwietnia 2021 roku w wieku 74 lat. Był piosenkarzem, gitarzystą i kompozytorem. W swojej twórczości inspirował się popem, bluesem, soulem, jazzem, rock and rollem oraz muzyką country. Karierę muzyczną rozpoczął w 1963 roku z grupą Trubadurzy, dziesięć lat później rozpoczął karierę solową.
W latach 70. wylansował wiele przebojów, m.in. "Jak minął dzień", "Parostatek", "Pamiętam Ciebie z tamtych lat". W 1975 r. otrzymał tytuł Piosenkarza Roku w plebiscycie Klubów Publicystów Estradowych. Trzy lata później zdobył pierwszą nagrodę na festiwalu w Opolu za piosenkę "Pogrążona we śnie Natalia".
Krawczyk występował na wielu festiwalach. W Polsce można było go usłyszeć m.in. w Opolu i Sopocie, za granicą - w NRD, Związku Radzieckim, Jugosławii, Bułgarii, Szwecji, Grecji, Belgii, Holandii. Na początku lat 80. artysta wyjechał na pięć lat do Stanów Zjednoczonych, gdzie koncertował w klubach w Chicago i Las Vegas. Po powrocie do kraju, w 1988 r., miał poważny wypadek samochodowy i musiał wycofać się na pewien czas z występów. Na początku lat 90. wrócił na krótko do USA, by nagrać w Nashville płytę "Eastern Country Album". W połowie lat 90. powrócił na stałe do Polski. Wydał płytę "Gdy nam śpiewał Elvis Presley". Wtedy zaczęto go nazywać "polskim Presleyem".
W 2000 r. wystąpił przed papieżem Janem Pawłem II na placu świętego Piotra. W tym samym roku spotkał się z urodzonym w Sarajewie kompozytorem Goranem Bregovicem. Artyści nagrali razem płytę "Daj mi drugie życie" (2001), z której pochodzi m.in. przebój "Mój przyjacielu". W 2002 r. ukazał się w album Krawczyka "Bo marzę i śnię", zawierający utwory "Bo jesteś Ty" i "Chciałem być". Artysta zaprosił wówczas do współpracy młodsze pokolenie muzyków, m.in. Macieja Maleńczuka i Roberta Gawlińskiego. Producentem płyty, która ma status platynowej, był Andrzej Smolik. W kolejnych latach ukazały się albumy: "To, co w życiu ważne" (2004), "Tacy samotni" (2006), "Warto żyć" (2009), "Nigdy nie jest za późno" (2009, była to setna płyta w dorobku artysty).
Łącznie w swoim dorobku miał 129 oficjalnych wydawnictw muzycznych - nie licząc albumów z Trubadurami. Zmarł 5 kwietnia 2021 roku.
Wiesława Mazurkiewicz (1926-2021)
Wiesława Mazurkiewicz - legendarna aktorka teatralna, którą podbijała serca publiczności w Łodzi, Krakowie i Warszawie. Urodziła się w 1926 roku, a w 1952 ukończyła studia w łódzkiej filmówce. W latach 1951-60 i 1961-63 występowała w Teatrze Nowym w Łodzi założonym przez Kazimierza Dejmka i Janusza Warmińskiego. W latach 1960-61 występowała w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Od 1963 roku swoją karierę związała z Warszawą. W latach 1963-69 pracowała w Teatrze Powszechnym, który przez część tego okresu był połączony z Teatrem Narodowym pod dyrekcją Adama Hanuszkiewicza. W latach 1973-77 występowała na deskach Teatru Rozmaitości. Następnie powróciła do Teatru Powszechnego, gdzie pracowała do 2007 roku. Swoje ostatnie role grała w spektaklach Krystyny Jandy w Och-Teatrze i Teatrze Polonia. Publiczność mogła obejrzeć ją w "Grubych rybach" Michała Bałuckiego w 2009 roku i "Pocztówkach z Europy" Michaela McKeevera.
Mazurkiewicz była głównie aktorką teatralną, ale występowała również w filmach. Na szklanym ekranie pojawiła się między innymi w "Przesłuchaniu" Ryszarda Bugajskiego, "Potopie" Jerzego Hoffmana, "Hydrozagadce" Andrzeja Kondratiuka, "Faraonie" Jerzego Kawalerowicza i "Rewizji osobistej" Andrzeja Kostenki, a także w serialu "Stawka większa niż życie".
Jej głos jest dobrze znany fanom filmowej serii o Harrym Potterze – dubbingowała profesor Minervę McGonagall.
Zmarła w wieku 95 lat 20 kwietnia 2021 roku.
Kazimierz Kord (1930-2021)
Kazimierz Kord, jeden z najwybitniejszych polskich dyrygentów, urodził się w listopadzie 1930 roku. W latach 1949-55 studiował grę na fortepianie u Władimira Nilsena w Konserwatorium w Leningradzie. Następnie od 1956 do 1960 roku uczył się dyrygentury w klasie Artura Malawskiego i Witolda Krzemieńskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie.
W latach 1962-69 był związany - jako jeden z najmłodszych szefów teatrów operowych na świecie - z Miejskim Teatrem Muzycznym w Krakowie. W ciągu ośmiu lat przygotował tam około 30 premier operowych i baletowych. Przez cztery lata był również szefem Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach.
W latach 1960-62 był chórmistrzem i dyrygentem w Operze Warszawskiej. Od 1977 do 2001 roku kierował Filharmonią Narodową w Warszawie. Za dyrekcji Kazimierza Korda Filharmonia Narodowa w Warszawie ugruntowała swoją pozycję na świecie. Dyrygent odbył kilkadziesiąt podróży koncertowych z orkiestrą i chórem filharmonii. Współpracował jednocześnie z wieloma orkiestrami poza granicami Polski - w Europie, Japonii i Ameryce. Jednocześnie był dyrygentem Orkiestry Südwestfunk w Baden-Baden (1980-86). W latach 2005-2006 był dyrektorem muzycznym Teatru Wielkiego - Opery Narodowej.
Przez wiele lat prowadził działalność artystyczną w Metropolitan Opera w Nowym Jorku, gdzie dyrygował m.in. spektaklami "Damy pikowej", "Aidy", "Cosi fan tutte" i "Borysa Godunowa" podczas otwarcia sezonu 1977/1978, a także w Operze w San Francisco, gdzie kierował wykonaniami m.in. "Falstaffa" i "Otella". W Europie współpracował m.in. z teatrami operowymi Amsterdamu, Monachium, Düsseldorfu, Londynu (Covent Garden) i Kopenhagi (Królewska Opera).
Dyrygował również wieloma orkiestrami amerykańskimi - m.in. w Chicago, Cleveland, Pittsburghu, Detroit, Dallas i Cincinnati - oraz europejskimi - m.in. w Londynie (Covent Garden), Monachium (Staatsoper), Paryżu, Berlinie, Wiedniu, Rzymie, Amsterdamie, Leningradzie, Hamburgu, Kolonii, Frankfurcie nad Menem, Moskwie i Stuttgarcie.
W jego repertuarze były m.in. interpretacje dzieł współczesnych, prezentowanych np. podczas koncertów Warszawskiej Jesieni, Forum Lutosławskiego i Festiwalu w Donaueschingen. Dokonał wielu nagrań dla renomowanych firm płytowych, m.in. wydał albumy z utworami Jeana Sibeliusa i IV Symfonią Czajkowskiego z New Philharmonia Orchestra (Decca), "Fidelio" Ludwiga van Beethovena, Requiem Verdiego z cyklu Polskie Nagrania. Zrealizował też wiele nagrań telewizyjnych dla nadawcy radiowo-telewizyjnego Südwestfunk (m.in. msze Josepha Haydna, Requiem Mozarta, utwory Karola Szymanowskiego i George'a Gershwina). Był inicjatorem Forum Lutosławskiego - cykli koncertów połączonych z prezentacją sztuk wizualnych oraz forum dyskusyjnym.
Bronisław Cieślak (1943-2021)
Bronisław Cieślak urodził się w 1943 roku. Pracował jako dziennikarz Polskiego Radia i Telewizji Polskiej. W latach 70. zaczął zajmować się aktorstwem.
Zadebiutował w serialu "Znaki szczególne", a niedługo później dostał główną rolę porucznika Borewicza w kultowym "07 zgłoś się". Szerokiej publiczności przypomniał się rolą detektywa Bronisława Malanowskiego w serialu "Malanowski i partnerzy", emitowanym od 2009 roku. Rolę, która przyniosła mu największą popularność - porucznika Borewicza - bezkompromisowego w walce z przestępcami oficera MO, otrzymał, jak sam wspomniał, dzięki reżyserowi serialu Krzysztofowi Szmagierowi.
Cieślak zaangażował się też w politykę. Od 1971 do 1990 roku był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej .Później, w 1997 roku, dostał się do Sejmu z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Kadencję posła przedłużył w wyborach w 2001 roku, pełnił funkcję rzecznika klubu SLD. W 2005 i 2007 kandydował w kolejnych wyborach parlamentarnych, ale nie zdobył mandatu.
Zmarł 2 maja 2021 roku po ciężkiej chorobie. W wieku 77 lat.
Marek Czudowski (1938-2021)
Marek Czudowski urodził się 20 stycznia 1938 roku w Warszawie. Swoja karierę zaczynał jako fotograf psich wystaw i autor okładek do magazynu "Pies". W latach 70. i 80. stał się jednym z najbardziej znanych polskich fotografów. Zajmował się głównie reportażem. Przed jego obiektywem stanęli m.in.: Charles de Gaulle, Lech Wałęsa, Melchior Wańkowicz, Ignacy Jan Paderewski czy Jan Kanty Pawluśkiewicz.
U Czudowskiego zaczynały się kariery takich polskich top modelek, jak Małgorzata Niemen, Lidia Popiel, Bogna Sworowska czy Marlena Bielińska.
"Marek Czudowski, mój kochany tata, zmarł 28 maja 2021 roku. Jego kariera fotografa nabrała zawrotnego tempa w latach 70. oraz 80. i trwała do lat 90." – napisała w oświadczeniu Kamila Czudowska, córka artysty.
Zbigniew Paweł Nikodemski (1954-2021)
Zbigniew Paweł Nikodemski, klawiszowiec, współzałożyciel zespołu Rezerwat i współtwórca jednego z największych przebojów lat 80. – "Zaopiekuj się mną". Miał 67 lat. Zespół Rezerwat zadebiutował na festiwalu Rockowisko w 1982 roku, a jego pierwszy album pt. "Rezerwat" powstał rok później. W 1987 roku grupa wydała drugą płytę zatytułowaną "Serce" i to na niej znalazły się piosenki współtworzone przez Nikodemskiego: "Zaopiekuj się mną", "Czarownica" czy "Serce dla...".
W latach 90. Nikodemski opuścił Rezerwat. W 2002 roku dołączył do powstającego wówczas zespołu KG Band, z którym nagrał trzy albumy. W październiku ubiegłego roku, pół roku po śmierci lidera Rezerwatu Andrzeja Adamiaka, Nikodemski dołączył do pozostałych członków zespołu, pracując nad jego reaktywacją.
Wojciech Karolak (1939-2021)
Wojciech Karolak był jednym z najbardziej znanych polskich wirtuozów organów Hammonda. Współpracował z takimi artystami jak Andrzej Trzaskowski, Krzysztof Komeda czy Jarek Śmietana. Jego żoną była Maria Czubaszek.
Przygodę z muzyką zaczynał jako saksofonista. W 1961 porzucił ten instrument i przestawił się na klawisze. Rok później założył, wspólnie z Romanem Dylągiem i Andrzejem Dąbrowskim The Karolak Trio, z którym nagrał swoją pierwszą autorską płytę.
Karolak pisał piosenki rozrywkowe i kabaretowe. Autorką tekstów do wielu z nich była Czubaszek. Tworzył także muzykę filmową i teatralną m.in. do filmów: "Filip z konopi", "Konopielka", "Bardzo spokojna wieś", "Szczęśliwy brzeg", "Miłość z listy przebojów", czy "Przyłbice i kaptury".
Wojciech Karolak był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany. Jak przypomina portal Culture.pl, w ankietach magazynu "Jazz International" w latach 1973-74 został uznany za organistę jazzowego Europy, a w rankingu "Jazz Forum" wielokrotnie zwyciężał w kategoriach: aranżer (w latach 1983-86) i organista (1983-88, 1990 oraz 1992-2001). W 2010 został uhonorowany nagrodą "Złoty Fryderyk" za całokształt osiągnięć artystycznych. W 2016 roku został laureatem Polskiej Nagrody Filmowej Orzeł za ścieżkę dźwiękową do filmu "Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy".
Zmarł 23 czerwca 2021 roku. Miał 82 lata.
Włodzimierz Borodziej (1956-2021)
Prof. Włodzimierz Borodziej urodził się w 1956 roku. Ukończył studia w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie następnie uzyskał tytuł doktora oraz doktora habilitowanego. Z Wydziałem Historii związany był zawodowo od lat 70. Tytuł profesora otrzymał w 1996 roku, a profesorem zwyczajnym został w 2004 roku. W latach 1999-2002 prof. Borodziej pełnił funkcję prorektora Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładał także na Uniwersytecie Filipa w Marburgu oraz na Uniwersytecie im. Schillera w Jenie.
Borodziej był również przewodniczącym Rady Naukowej powstającego w Brukseli Domu Historii. Pełnił także funkcję współdyrektora Imre Kertész Kolleg w Jenie, a także funkcję redaktora naczelnego serii "Polskie Dokumenty Dyplomatyczne", wydawanej przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
Do najważniejszych publikacji Włodzimierza Borodzieja należą między innymi "Terror i polityka. Policja niemiecka a polski ruch oporu w Generalnym Gubernatorstwie 1939 - 1944", "Od Poczdamu do Szklarskiej Poręby. Polska w stosunkach międzynarodowych 1945-1947", "Niemcy w Polsce 1945 - 1950. Wybór dokumentów", "Okrągły stół. Dokumenty i materiały", a także "Der Warschauer Aufstand 1944" oraz "Europa und sein Osten. Geschichtskulturelle Herausforderungen". W 2020 roku został uhonorowany nagrodą badawczą Fundacji Maxa Webera przy Kolegium Historycznym w Monachium.
Zmarł po długiej chorobie 11 lipca 2021 roku w wieku 64 lat.
Barbara Połomska (1934-2021)
Barbara Połomska, aktorka określana mianem polskiej Brigitte Bardot, zmarła w 28 lipca 2021 roku. Miała 87 lat.
Na dużym ekranie debiutowała jeszcze w czasie studiów, występując w filmach "Opowieść atlantycka" Wandy Jakubowskiej i "Godziny nadziei" Jana Rybkowskiego. Po ukończeniu krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w roku 1956 podjęła pracę w Teatrze Powszechnym w Łodzi, z którym zawodowo związana była przez 64 lata. Tu debiutowała w 1957 roku rolą Elizy w "Pigmalionie" George'a Bernarda Shawa. Wielkim sukcesem była także jej rola Elizy w "My Fair Lady" w reżyserii Romana Sykały.
Kilkadziesiąt ról stworzonych na deskach Teatru Powszechnego w Łodzi zapewniło Barbarze Połomskiej sympatię oraz uznanie publiczności i krytyki, których odbiciem są uzyskane przez artystkę wyróżnienia m.in. "Złota Maska" za rok 1971, dwukrotne zwycięstwo w plebiscycie "Szukamy ulubieńców publiczności" w 1961 r. i 1965 r. Za rolę Anikijewej w "Garażu" Emila Bragińskiego i Eldara Riazanowa w reżyserii Daniela Bargiełowskiego, przygotowaną na jubileusz 30-lecia pracy artystycznej, otrzymała "Srebrny Pierścień" za największe osiągnięcie artystyczne sezonu 1986/87 w teatrach dramatycznych w Łodzi.
Połomska popularność zdobyła również dzięki rolom filmowym i telewizyjnym. Wystąpiła między innymi w "Skarbie kapitana Martensa" Jerzego Passendorfera, "Eroice" i "Zezowatym szczęściu" Andrzeja Munka, "Ósmym dniu tygodnia" Aleksandra Forda, "Inspekcji pana Anatola" Jana Rybkowskiego, "Dwóch żebrach Adama" Janusza Morgensterna, "Matce Królów" Janusza Zaorskiego czy "Dziejach mistrza Twardowskiego" w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego. Zagrała również w serialach "Kapitan Sowa na tropie" i "W piątą stronę świata" oraz filmie krótkometrażowym "Sposób na Piotrusia".
Julian Eugeniusz Kulski (1929-2021)
Prof. Julian Eugeniusz Kulski wychowany był w kulcie polskich zrywów niepodległościowych. Był synem Juliana Spitosława Kulskiego, wiceprezydenta Warszawy. Szybko zaangażował się w walkę z niemieckim okupantem, najpierw przez akcje małego sabotażu, a w 1941 roku złożył przysięgę żołnierską i wstąpił do Związku Walki Zbrojnej.
Wraz ze swym opiekunem i dowódcą - Ludwikiem Bergerem, Kulski przedostał się kilkakrotnie do getta na rozmowy z członkami żydowskiego podziemia. Aresztowany przez Gestapo w 1942 roku, więziony i bity na Pawiaku, Kulski uniknął Auschwitz tylko ze względu na swój młody wiek i pozycję ojca. To doświadczenie dodatkowo wzmogło w nim wolę walki. Walczył w Powstaniu Warszawskim od chwili jego wybuchu, w ugrupowaniu "Żywiciel".
Po upadku powstania 15-letni Kulski trafił do obozu jenieckiego w Saksonii. Udało mu się uciec i trafił do Anglii. W 1949 r. Kulski wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie ukończył architekturę na Uniwersytecie Yale. Stał się cenionym architektem; jego projekty, między innymi dla Banku Światowego, zrealizowano w 30 krajach. Uważał, że te sukcesy zawdzięcza ciężkiej szkole, jaką przeszedł podczas wojny.
Karolina Kaczorowska (1930-2021)
Karolina Kaczorowska zmarła 21 sierpnia 2021 roku w Londynie w wieku 90 lat. Była wdową po ostatnim prezydencie RP na uchodźctwie - Ryszardzie Kaczorowskim.
Urodziła się w 1930 roku w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie). Po zajęciu przez wojska sowieckie wschodniej części II RP, została w 1940 r. wraz z rodziną wywieziona na Syberię. Związek Sowiecki opuściła wraz z Armią Andersa, której żołnierzami byli jej ojciec, brat i przyszły mąż Ryszard.
Po przyjeździe do Wielkiej Brytanii ukończyła studia na Uniwersytecie w Londynie. Pracowała następnie jako nauczycielka, poświęciła się również działalności w harcerstwie polskim na uchodźstwie i przy tej okazji poznała przyszłego męża, za którego wyszła za mąż w 1952 r. Mieli dwoje dzieci: Alicję i Jadwigę Jagodę, doczekali się również pięciorga wnuków.
U boku męża aktywnie uczestniczyła w życiu społecznym polskiej emigracji, zaangażowana była m.in. w działalność charytatywną Zjednoczenia Polek w Wielkiej Brytanii. 19 lipca 1989 r., gdy Kaczorowski objął urząd Prezydenta RP na Uchodźstwie, została Pierwszą Damą na Uchodźstwie. Jako ostatnia pełniła tę rolę. Półtora roku później, w grudniu 1990 r. Ryszard Kaczorowski przekazał insygnia prezydenckie wybranemu w pierwszych demokratycznych wyborach na ten urząd Lechowi Wałęsie. Karolina Kaczorowska brała udział w ceremonii przekazania insygniów i był to dla niej pierwszy powrót do kraju po 50 latach.
Została pochowana u boku męża w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.
Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz (1928 - 2021)
Jerzy Matuszkiewicz urodził się 10 kwietnia 1928 roku w Jaśle. Dzieciństwo spędził we Lwowie, gdzie uczył się gry na akordeonie i fortepianie. Po wojnie przeprowadził się z rodziną do Krakowa, gdzie dorastał i zbierał pierwsze jazzowe doświadczenia - rozpoczął naukę gry na klarnecie i saksofonie w I klasie Średniej Szkoły Muzycznej.
W 1949 r. przeniósł się do Łodzi, gdzie studiował na wydziale operatorskim Łódzkiej Szkoły Filmowej. Na przełomie lat 1950-51 założył amatorską grupę Melomani, działającą przy łódzkim oddziale YMCA. W zespole grali: pianista Andrzej Trzaskowski, basista Witold Kujawski, perkusista Witold Sobociński oraz trębacz Andrzej "Idon" Wojciechowski. W 1954 roku muzyk brał aktywny udział w organizowaniu krakowskich "Zaduszek Jazzowych", których głównym animatorem był pisarz Leopold Tyrmand. Z Melomanami Matuszkiewicz wziął udział w pierwszych edycjach festiwalu jazzowego w Sopocie, prowadząc ulicami miasta pochód grający jazz nowoorleański. W 1958 r. był członkiem pierwszego jazzowego zespołu, który wystąpił w warszawskiej Filharmonii Narodowej.
Po ukończeniu studiów "Duduś" zamieszkał w Warszawie i związał się z klubem "Hybrydy". Od 1958 roku stał na czele zespołu Traditional Jazz Makers. W 1964 r. został zaproszony przez pisarza i krytyka muzycznego Joachima-Ernsta Berendta do wzięcia udziału w filmie "Jazz aus Polen". Wystąpił w nim jako członek grupy All Stars, obok Krzysztofa Komedy, Jerzego Miliana, Andrzeja Kurylewicza, Romana Dyląga i Tadeusza Federowskiego.
Skomponował muzykę do takich filmów jak "Żebro Adama", "Jak rozpętałem drugą wojnę światową", "Poszukiwany, poszukiwana", "Zaklęte rewiry" oraz seriali telewizyjnych, takich jak "Czterdziestolatek", "Alternatywy 4", "Janosik", "Wojna domowa" czy "Podróż za jeden uśmiech".
Jest także autorem popularnych, serialowych piosenek, takich jak choćby "Stawiam na Tolka Banana" do serialu pod tym samym tytułem (słowa Adam Bahdaj), czy "Wojna domowa" (słowa Ludwik Jerzy Kern) do serialu Jerzego Gruzy, albo "Miłość złe humory ma" (słowa Agnieszka Osiecka) do filmu "Małżeństwo z rozsądku" Stanisława Barei.
Tomasz Knapik (1943-2021)
Tomasz Knapik - przez blisko 60 lat mogliśmy słuchać jego wyjątkowego głosu m.in. w telewizji i radiu. Czytał również informacje o przebiegu trasy w pojazdach warszawskiej komunikacji publicznej. Informację o śmierci słynnego lektora przekazał jego syn, nasz redakcyjny kolega Maciej Knapik.
Swoją pracę w mediach rozpoczął jeszcze przed maturą, w okolicach 1960 roku. Jak mówił, do Rozgłośni Harcerskiej trafił przypadkiem. Kolejne lata pracował najpierw w Polskim Radiu, następnie także w Telewizji Polskiej. Przez kolejne dekady Knapik był lektorem w serialach i filmach, kiedy robiło się to na żywo w studiu. Jak wielokrotnie wspominał, jego ulubioną postacią, której słowa czytał, był Cordell Walker, grany przez Chucka Norrisa w serialu "Strażnik Teksasu", emitowanym w telewizji Polsat.
W latach 2005-07 w TVN24 czytał w programie "Kronika filmowa TVN24". W tym samym czasie był lektorem w programie "Karambol" TVN Turbo. Widzowie tego samego kanału mogą kojarzyć go z programem "Uwaga! Pirat", w którym również był lektorem. Następnie w latach 2015-20 głosu użyczał w segmencie "Polska Kronika Filmowa", który był częścią programu "Pamięć absolutna" TVN24. Od marca 2021 roku Tomasz Knapik czytał "Przegląd Krótkich Form" w programie "Nasze 20-lecie".
Mieszkańcy Warszawy od 2008 roku do dziś słyszą jego charakterystyczny głos w stołecznych autobusach i tramwajach.
Tomasz Knapik zmarł 6 września 2021 r.
Bartosz "Bart" Sosnowski (1983-2021)
Bartosz "Bart" Sosnowski urodził się w Warszawie. W wieku 13 lat rozpoczął naukę gry na gitarze. Po latach, gdy przerwał studia w klasie oboju, by móc się utrzymać, imał się różnych zajęć.
Debiutował w 2006 roku minialbumem "Blokada". Swój pierwszy pełny krążek wydał w 2018 roku - najpierw własnym nakładem, a w październiku 2019 roku reedycję wypuściła wytwórnia Mystic Productions. W związku z tym, że został nagrany na sprzęcie, który w całości mieścił się w torbie podróżnej, album zatytułowany był "The Hand Luggage Studio". Krążek był nominowany do Fryderyka w kategorii Album Roku Blues.
W 2019 roku wystąpił gościnnie podczas koncertu grupy Organek w ramach trasy Męskie Granie. Zaśpiewali wspólnie kawałek "Run On". W marcu 2020 roku ukazał się jego drugi album "Tylko się nie denerwuj". W marcu bieżącego roku ukazał się singiel "Hej!", z gościnnym udziałem Małgorzaty Ostrowskiej. - Bartek ma przede wszystkim niesamowity głos. To jest jego przeogromną zaletą. Bluesa widać od czubka głowy do czubka buta - mówiła Ostrowska w marcu tego roku podczas wspólnej wizyty w studiu "Dzień Dobry TVN".
Sosnowski uwagę krytyków i słuchaczy przykuwał charakterystycznym, zachrypniętym wokalem, który niektórzy porównywali do Joe Cockera. Zmarł nagle 8 września 2021 roku.
Wiesław Gołas (1930-2021)
Wiesław Gołas urodził się w 1930 roku w Kielcach. W 1943 wstąpił do Szarych Szeregów, gdzie przybrał pseudonim Wilk. W grudniu 1944 został aresztowany przez Gestapo. W 1954 roku ukończył warszawską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną. Zadebiutował na scenie Teatru Dolnośląskiego we Wrocławiu. W latach 1955 - 1985 występował na deskach Teatru Dramatycznego, a w latach 1985 - 1992 Teatru Polskiego. Był członkiem Kabaretu Starszych Panów i Kabaretu Dudek.
Gołas był odtwórcą ponad 120 ról filmowych, teatralnych i telewizyjnych. Zagrał między innymi w "Szkicach węglem", "Dezerterze", "Poszukiwanym, poszukiwanej", "Potopie", "Lalce", a także serialach: "Alternatywy 4", "Czterej pancerni i pies", "Czterdziestolatek". Był wykonawcą słynnej piosenki "W Polskę idziemy".
Został uhonorowany między innymi Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Brązowym Medalem "Za zasługi dla obronności kraju". W 2020 roku otrzymał doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości. Zmarł 9 września - miesiąc przed swoimi 91. urodzinami.
Krystyna Kołodziejczyk (1939-2021)
Krystyna Kołodziejczyk urodziła się 30 marca 1939 roku w Częstochowie. Była absolwentką Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi. W 2019 została odznaczona Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
Aktorka debiutowała na wielkim ekranie w filmie dla dzieci "Król Maciuś I". W jednym z wywiadów wspominała, że warsztatu aktorki komediowej uczyła się od największych sław przedwojennego filmu i kabaretu, między innymi Adolfa Dymszy. Wspólnie z nim wystąpiła w cieszącej się wielką popularnością komedii "Cafe pod Minogą" z 1959 roku. W swojej filmografii ma role w komediach takich jak "Kogel-mogel", "C.K. Dezerterzy" i "Pogoda na jutro".
W październiku 1959 roku zadebiutowała na scenie w Teatrze Powszechnym w Łodzi. W kolejnych latach występowała na deskach Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego i Teatrze Polskim w Bydgoszczy. W bydgoskim teatrze poznała swojego pierwszego męża - reżysera Andrzeja Ziębińskiego. Występowała w licznych inscenizacjach w reżyserii Józefa Szajny, Jerzego Grzegorzewskiego oraz Adama Hanuszkiewicza w warszawskim Teatrze Nowym. Pojawiała się także w Teatrze Studio. W ostatnich latach kariery była związana z Och-Teatrem. U boku Barbary Krafftówny występowała w komedii "Trzeba zabić starszą panią" w reżyserii Cezarego Żaka.
W latach 70. często gościła na małym ekranie, między innymi w serialu "Chłopi". Później zasłynęła rolą Heleny Koniuszkowej w serialu Stanisława Barei "Zmiennicy". W ostatnich 20 latach występowała głównie w serialach telewizyjnych, między innymi "Miodowych latach", "Samo życie", "Złotopolskich" i "39 i pół". Pojawiała się także w Teatrze Polskiego Radia. Była również aktorką dubbingową w filmach animowanych i fabularnych. Swojego głosu użyczyła między innymi postaci Marge Dursley z filmu "Harry Potter i więzień Azkabanu".
Zmarła 13 września 2021 roku w wieku 82 lat.
Michał Banaszek "Bezczel" (1984-2021)
Michał Banaszek zmarł 21 września 2021 roku w wieku 37 lat. Raper, znany jako Bezczel, był członkiem zespołu Fabuła. Współpracował z takimi artystami jak Peja, Ten Typ Mes, Paluch.
Wydał siedem płyt: "Duet" (2006), "0,7 na dwóch" (2012, nagrany z Kobrą), "A.D.H.D" (2013), "Słowo honoru" (2014), "Kontrabanda: brat bratu bratem" (2015, nagrany z Chadą i Z.B.U.K.U), "Teraz albo nigdy" (2016) i "8 bila" (2018).
Czesław Lasota (1932-2021)
Czesław Lasota jako aktor został wyróżniony za rolę Biodella w "Poskromieniu złośnicy" Szekspira podczas I Kaliskich Spotkań Teatralnych w 1961 roku, a rok później nagrodzony podczas IV Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu za rolę Ojca Scholastyka w "Igraszkach z diabłem" Drdy Bałtyckiego Teatru Dramatycznego w Koszalinie.
Lasota wystąpił w takich filmach jak "Nie lubię poniedziałku", "Kariera Nikodema Dyzmy" czy "Ogniem i mieczem". Związany z teatrami w całej Polsce, m. in.: Polskim w Bielsku-Białej, Bałtyckim w Koszalinie, Łódzkiej Estrady, im. W. Horzycy w Toruniu, Polskim w Bydgoszczy, Ziemi Opolskiej w Opolu, Dramatycznym w Warszawie, Dramatycznym w Elblągu.
Aktor teatralny, filmowy i radiowy zmarł 28 września 2021 roku.
Paweł Nowisz (1940-2021)
Paweł Nowisz, popularny aktor teatralny i filmowy, zmarł 15 października 2021 roku w wieku 81 lat. Rozpoznawalność przyniosły mu drugoplanowe role telewizyjne i filmowe, między innymi Józefa Goździka w serii "Kogiel-Mogiel". Jedną z ostatnich jego dużych ról kinowych była postać dziadka w filmie Piotra Domalewskiego "Cicha noc".
W 1963 roku ukończył studia na Wydziale Lalkarskim, a rok później na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (obecnie Akademii Sztuk Teatralnych) w Krakowie. W 1964 roku debiutował na scenie Teatru Polskiego w Bielsku-Białej. Dwa lata później został doceniony nagrodą dla młodego aktora za rolę księdza w "Dziadach" podczas VI Kaliskich Spotkaniach Teatralnych.
Aktor miał w dorobku szereg ról w spektaklach telewizji. Na początku lat 80. zaczął coraz częściej pojawiać się w produkcjach telewizyjnych, dziś uznawanych za kultowe: "Alternatywy 4" czy "Zmiennicy". W 1989 roku zagrał w komedii "Galimatias, czyli kogel-mogel II". Do roli Józefa Goździka wrócił w 2019 roku w "Miszmasz, czyli kogel-mogel 3".
Co ciekawe, Nowisz w swojej karierze aż czterokrotnie wcielał się w postać Władysława Gomułki: "Żołnierze wolności" (1977 r.), "Kuchnia polska" (1992 r.), "Prymas w Komańczy" (2010 r.) oraz "Różyczka" (2010 r.). W latach 1991-2001 grał w słynnych filmach: "Rozmowy kontrolowane", "Pułkownik Kwiatkowski", "Kiler", "Fuks", "Chłopaki nie płaczą" czy "Pieniądze to nie wszystko".
Krzysztof Kiersznowski (1950-2021)
Krzysztof Kiersznowski, aktor teatralny i filmowy, znany między innymi z roli "Wąskiego" w "Kilerze", zmarł w wieku 70 lat 24 października.
Krzysztof Kiersznowski urodził się w 1950 roku, pochodził z Warszawy. Do bycia aktorem zainspirowała go matka. Wykształcenie zdobył w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Na deskach teatru zadebiutował w wieku 26 lat. Występował w kilkunastu teatrach, między innymi w Teatrze Ochoty, Studio, Rampa, Capitol.
Popularność przyniosły mu role w komediach Juliusza Machulskiego, między innymi "Vabank", czy "Wąskiego" w serii filmów "Kiler". Zagrał też w takich filmach jak "Statyści", "Cześć, Tereska". Występował też w wielu serialach: "Blondynka", "Barwy Szczęścia", "Twarzą w Twarz".
Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: ipn.gov.pl