O postawieniu w tej sprawie zarzutów 11 przedsiębiorcom - wykonawcom przewozów Urząd Ochrony Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) poinformował w poniedziałkowym komunikacie. Jak zaznaczył, zamiast konkurować o zamówienie, przedsiębiorcy mogli umówić się, którzy z nich będą świadczyli usługi w poszczególnych obszarach.

Przetarg o wartości 1,3 miliarda złotych

Z informacji UOKiK wynika, że postępowanie dotyczy przetargu organizowanego przez Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM), będący jednostką Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Przedmiotem zamówienia były usługi pasażerskiego przewozu autobusowego w latach 2022-29 r. o łącznej wartości około 1,3 miliarda złotych.

"Prezes UOKiK zdobył dowody, między innymi podczas przeszukań w siedzibach przewoźników, wskazujące na to, że część uczestników przetargu mogła zmówić się, aby wyeliminować konkurencję i podzielić między sobą intratne zamówienie. Przedsiębiorcy uzgodnili, że utworzą konsorcja, które będą startowały w przetargu" - zaznaczono w informacji.

Wyjaśniono, że samo tworzenie konsorcjów nie jest prawnie niedozwolone. Niedopuszczalna jest jednak sytuacja, w której przedsiębiorcy składający oferty w ramach konsorcjów ustalają ich składy oraz to, który z nich uzyska zamówienie w danej części przetargu.

"Tak mogło być w tej sprawie. Informacje uzyskane przez Prezesa UOKIK, m.in. zawarte umowy oraz korespondencja mailowa, świadczą o tym, że przewoźnicy mogli koordynować swoje działania, tak aby mieć pewność co do tego, kto wygra poszczególne części przetargu i będzie świadczyć usługi na ustalonych pomiędzy sobą obszarach" - wskazał UOKiK.

Jak uściślił, dzięki temu przedsiębiorcy mogli zagwarantować sobie, że nadal będą działali w dotychczas obsługiwanych częściach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, zamiast rywalizować o to między sobą warunkami w przetargu.

"Potwierdzenie naszych podejrzeń oznaczałoby, że przedsiębiorcy chcieli narazić na poważne straty finansowe jednostkę samorządową. To są właśnie konsekwencje zmów przetargowych - wyższe koszty ponoszone przez sektor publiczny, a pośrednio przez podatników i całą gospodarkę" - wskazał cytowany w komunikacie prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję przedsiębiorcom grozi kara finansowa w wysokości do 10 proc. obrotów.

UOKiK przypomniał w poniedziałek, że prezes Urzędu może interweniować wtedy, gdy nieprawidłowości w przetargu dotyczą uzgodnień uczestników przetargu, które mają na celu lub skutkują ograniczeniem konkurencji. Innymi organami, które mogą zająć się nieprawidłowościami przy zamówieniach publicznych, są prezes Urzędu Zamówień Publicznych, ABW, CBA i prokuratura.

To jeden z największych organizatorów transportu zbiorowego w Polsce

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia organizuje komunikację miejską poprzez swoją jednostkę budżetową - Zarząd Transportu Metropolitalnego. Koordynowana przez ZTM komunikacja nosi nazwę Transport GZM.

ZTM jest jednym z największych organizatorów transportu zbiorowego w Polsce. Na ulice 41 miast i gmin Metropolii oraz kilkunastu kolejnych z nią sąsiadujących wysyła 1,5 tysięcy autobusów, tramwajów i trolejbusów. Wszystkie te pojazdy, należące do kilkudziesięciu operatorów, obsługują około 450 linii i zatrzymują się na około 7 tys. przystanków.

W 2021 roku Metropolia objęła udziały największych tamtejszych operatorów komunikacji miejskiej, należących do samorządów miast Przedsiębiorstw Komunikacji Miejskiej w Gliwicach, Katowicach, Sosnowcu i Tychach. Dzięki temu, podobnie jak w przypadku należącego w całości do Metropolii PKM Świerklaniec, spółki te dostają zlecenia w formule in-house, z pominięciem przetargów.

Pod kątem pozostałych prywatnych przewoźników w poprzednich latach ogłaszano postępowania w sprawie zamówień wieloletnich usług transportowych, które miały pozwalać rozszerzać siatkę połączeń i m.in. umożliwiać przedsiębiorcom m.in. finansowanie zakupu taboru.