Odkręcili kurek z pieniędzmi, teraz są niechlubnym liderem UE

Źródło:
TVN24 Biznes
Ekonomista Oxford Economics Mateusz Urban o błędach węgierskiej gospodarki
Ekonomista Oxford Economics Mateusz Urban o błędach węgierskiej gospodarkiTVN24 BiS
wideo 2/6
Ekonomista Oxford Economics Mateusz Urban o błędach węgierskiej gospodarkiTVN24 BiS

Węgry mają najwyższą inflację w całej Unii Europejskiej. Wzrost cen nad Balatonem utrzymuje się wyraźnie powyżej 20 procent rocznie. Taką sytuację poprzedziły szerokie transfery socjalne oraz mrożenie cen, które rządzący wprowadzali w okresie wyborczym.

Wybory parlamentarne na Węgrzech odbyły się 3 kwietnia 2022 roku. Triumfował w nich Fidesz premiera Viktora Orbana. Andrzej Sadecki z Ośrodka Studiów Wschodnich zwracał uwagę w swojej analizie, że wybory odbywały się w trudnych warunkach gospodarczych. Problemy wywołała pandemia COVID-19, a następnie pogłębiły je skutki inwazji Rosji na Ukrainę.

Czytaj także: Przepis na inflacyjną katastrofę: dosypywanie pustego pieniądza do gospodarki i rozdawnictwo

Działania wyborcze Fideszu

Odpowiedzią Fideszu na tę sytuację był przede wszystkim interwencjonizm państwowy, czyli "regulacje hamujące wzrost cen oraz kierowanie do rodzin i najbiedniejszych grup społecznych transferów socjalnych, co – przynajmniej do czasu elekcji – ma ochronić obywateli przed bolesnymi skutkami dekoniunktury" - wskazywał Sadecki w analizie przygotowanej w marcu 2022 roku, tuż przed pójściem Węgrów do lokali wyborczych.

Od 1 stycznia 2022 roku na Węgrzech podniesiono o 16,5 proc. płacę minimalną. Ponadto zniesiono obowiązek płacenia podatku dochodowego przez osoby poniżej 25. roku życia. "Niektórym grupom zawodowym z sektora publicznego, m.in. pielęgniarkom, pracownikom sektora kultury i żołnierzom, zwiększono pensje" - dodał Andrzej Sadecki. W trakcie kampanii pojawiła się zapowiedź zamrożenia stóp procentowych, co miało ulżyć zwłaszcza kredytobiorcom hipotecznym.

Fidesz mocno zabiegał też o głosy wśród osób starszych, stąd największe podwyżki dostali emeryci.

"Posunięcie to w kalkulacjach wyborczych było obliczone na podtrzymanie popularności Fideszu wśród osób starszych i zneutralizowanie ich niezadowolenia w związku z podwyższeniem od 2022 roku wieku emerytalnego dla mężczyzn i kobiet z 63 do 65 lat. Emerytury od 1 stycznia zostały zwiększone o 5 proc., a w lutym wypłacono 'trzynastkę'" - wyjaśniał przedstawiciel Ośrodka Studiów Wschodnich.

Zamrożenie cen na Węgrzech

Z danych węgierskiego urzędu statystycznego (KSH) wynika, że w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybory parlamentarne, inflacja była na najniższym poziomie w maju 2020 roku, kiedy wynosiła 2,2 proc. rok do roku, następnie obserwowaliśmy wahania, jednak wskaźnik nie przekraczał granicy 6 proc. Aż do października 2021 roku, kiedy ceny w ujęciu rocznym wzrosły o 6,5 proc. W miesiącu, w którym odbywały się wybory parlamentarne, inflacja zbliżała się już do dwucyfrowego poziomu - wynosiła 9,5 proc. rok do roku.

Odpowiedzią rządu na wysoką inflację było administracyjne zamrożenie cen wybranych produktów podstawowych (cukier, mąka pszenna, olej słonecznikowy, udziec wieprzowy, mięso z kurczaka, mleko krowie) w oparciu o wskaźnik cen z 15 października 2021 roku. Każdy sklep - jak przypominał Sadecki - miał przy tym obowiązek umieszczenia w widocznym miejscu komunikatu władz na ten temat z hasłem "Stop wysokim cenom".

Ponadto rząd w Budapeszcie w połowie listopada 2021 roku wprowadził limit ceny benzyny i oleju napędowego na poziomie 480 forintów (około 6 zł) za litr. Pozostałe paliwa były sprzedawane w cenach rynkowych. Niższe ceny paliw były dostępne dla kierowców pojazdów prywatnych, pojazdów rolniczych, taksówek na węgierskich tablicach.

Z tego ostatniego rozwiązania rząd w Budapeszcie wycofywał się w pośpiechu na początku grudnia ubiegłego roku. Stało się to na wniosek węgierskiego koncernu MOL po tym, jak paniczne zakupy i kłopoty z importem doprowadziły w ostatnich dniach do niedoborów paliw w całym kraju. Rządowa konferencja została zorganizowana o godzinie 22.30, a decyzja o zniesieniu limitu została ogłoszona od razu w węgierskim dzienniku urzędowym i weszła w życie o godzinie 23. Pierwotnie limit miał wygasnąć wraz z końcem grudnia. Agencja Bloomberg podawała, że w reakcji na zniesienie limitu ceny paliw skoczyły nawet o 46 proc. 

Węgry liderem Unii Europejskiej

Działania rządu w Budapeszcie nie przynosiły oczekiwanego efektu. Wobec wprowadzanych rozwiązań nie pomagały gwałtowne podwyżki stóp procentowych, o których decydował bank centralny. Zamiast okiełznania inflacji, ta rosła z każdym miesiącem, aż we wrześniu 2022 roku dobiła do 20,1 proc., licząc rok do roku.

Węgry od listopada 2022 roku są niechlubnym liderem UE. Zgodnie z danymi Eurostatu ceny w tym kraju rosną bowiem najszybciej w całej Wspólnocie..

Zamieszanie na stacjach paliw doprowadziło do przyspieszenia średniego wzrostu cen do 25,7 proc. rok do roku w styczniu 2023.

Inflacja na Węgrzechksh.hu

Na przykład Węgier, gdzie szeroka polityka dosypywania pieniędzy gospodarstwom domowym skończyła się źle, zwracał uwagę ekonomista Oxford Economics Mateusz Urban. - Rząd w newralgicznym momencie, gdy inflacja zaczęła rosnąć pod koniec 2021 roku w przeddzień wyborów, zaczął kierować bardzo szerokim strumieniem pieniądze do gospodarstw domowych - mówił Urban w TVN24 BiS.

Ekonomista wskazywał, że chodziło o waloryzację płac w sferze budżetowej, szeroką obniżkę podatków oraz o zamrożenie cen. - Dodatkowo zamrożono raty kredytów na poziomie z końca 2021. To nie pozwoliło polityce chociażby monetarnej utrzymać inflacji w ryzach. Dlatego też Węgry mierzą się z największym poziomem inflacji w Unii Europejskiej - mówił ekspert.

Urban odpowiedział również na pytanie, jak uniknąć błędów popełnionych przez Węgrów. - Nie powinniśmy stymulować niepotrzebnie wydatków, zwłaszcza bez targetowania, wybierania odbiorców, którzy naprawdę tego potrzebują. Już w ogóle nie powinniśmy tego robić z pobudek politycznych - podsumował ekonomista Oxford Economics w TVN24 BiS.

W ostatnim czasie inflacja nad Balatonem zaczęła hamować, jednak nadal jest znacznie powyżej granicy 20 proc. W kwietniu 2023 roku było to 24 proc. rok do roku.

Węgierska inflacja najwyższa w UE - przyczyny

Międzynarodowy Fundusz Walutowy w raporcie z końca lutego 2023 roku napisał, że węgierska "polityka makroekonomiczna w ostatnich latach należała do najbardziej ekspansywnych w UE i pozostała taka, nawet gdy stopa bezrobocia była bardzo niska".

MFW wyjaśnił dalej, że "polityka fiskalna została złagodzona w 2020 r. w odpowiedzi na pandemię, a następnie ponownie pod koniec 2021 r. i na początku 2022 r., kiedy miała miejsce kolejna runda transferów socjalnych i to pomimo silniejszego niż oczekiwano ożywienia gospodarczego po kryzysie związanym z COVID-19".

Fundusz dodał, że "w 2020 r. znacznie poluzowano politykę monetarną i choć węgierski bank centralny zaczął podnosić stopy procentowe w połowie 2021 r., to inflacja była jedną z najwyższych w regionie".

MFW podkreślił także, że coraz niższy kurs krajowej waluty przyczynił się do wyższej inflacji. "W 2022 r. forint osłabił się w stosunku do dolara amerykańskiego bardziej niż waluty większości rynków wschodzących na świecie" - napisano w raporcie.

Z kolei cytowany przez agencję AP główny ekonomista ING Hungary Peter Virovacz w drugiej połowie kwietnia wskazywał, że gdy większość europejskich gospodarek borykała się z podobnymi trudnościami związanymi z inwazją Rosji na Ukrainę - m.in. coraz wyższymi kosztami utrzymania - to nieefektywność węgierskiego rolnictwa i przemysłu spożywczego oraz historyczna dewaluacja waluty - forinta - sprawiły, że inflacja jest na Węgrzech wyższa niż gdziekolwiek indziej w UE.

Autorka/Autor:mb, kris/dap

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Jeśli złoty umocni się wobec dolara bardziej niż frank szwajcarski, Polska może stać się 20. gospodarką świata - stwierdził doktor Piotr Maszczyk ze Szkoły Głównej Handlowej. Podkreślił, że istotną rolę odegrają także demografia i rozwój innowacyjności nad Wisłą.

Ekspert o słowach Donalda Tuska. "Wysokie prawdopodobieństwo"

Ekspert o słowach Donalda Tuska. "Wysokie prawdopodobieństwo"

Źródło:
PAP

Donald Trump wysłał listy do Japonii i Korei Południowej z zapowiedzią wprowadzenia 25-procentowych ceł na import z tych krajów. Prezydent USA pokazał też listy w tej sprawie, które wysłał do Malezji, Kazachstanu, RPA, Laosu i Mjanmy. Lista krajów objętych cłami jest jednak dłuższa.

Donald Trump wysyła listy. Wyjaśnia powody decyzji

Donald Trump wysyła listy. Wyjaśnia powody decyzji

Źródło:
PAP, Reuters

Minister finansów USA Scott Bessent ogłosił, że w ciągu dwóch dni zostaną przedstawione nowe umowy handlowe z amerykańskimi partnerami. W środę upływa wyznaczony przez Waszyngton termin na ich wynegocjowanie.

"W ciągu najbliższych 48 godzin będziemy mieć kilka ogłoszeń"

"W ciągu najbliższych 48 godzin będziemy mieć kilka ogłoszeń"

Źródło:
PAP

Akcje Tesli spadają o ponad siedem procent. W sobotę szef producenta samochodów elektrycznych Elon Musk ogłosił powstanie nowej partii. Polityczne zaangażowanie biznesmena budzi kontrowersje wśród części inwestorów.

Kurs Tesli. Mocna reakcja po ogłoszeniu Elona Muska

Kurs Tesli. Mocna reakcja po ogłoszeniu Elona Muska

Źródło:
PAP

Klarowne i zrozumiałe informacje, większa ochrona klientów i zakaz reklam, w których pożyczka pokazana jest jako sposób poprawy poziomu życia - to główne założenia projektu ustawy o kredycie konsumenckim. Nowe regulacje mają dostosować prawo do unijnych dyrektyw.

Zmiany w kredytach. Jest projekt

Zmiany w kredytach. Jest projekt

Źródło:
PAP

W ramach deregulacji strona społeczna zgłosiła 500 propozycji, powstało około 175 aktów prawnych, a prawie 20 ustaw zostało podpisanych przez prezydenta - przekazał na konferencji prasowej szef Inicjatywy SprawdzaMY, prezes InPostu Rafał Brzoska. Oto najważniejsze rzeczy, które udało się zrobić.

Deregulacja. To się udało zrobić

Deregulacja. To się udało zrobić

Źródło:
PAP, tvn24.pl

- Polska gospodarka w roku 2025 będzie na 20. miejscu na świecie i wyprzedzi Szwajcarię, a siła nabywcza Polaka jest wyższa niż Japończyka - stwierdził w poniedziałek premier Donald Tusk podczas wystąpienia w budynku warszawskiej giełdy. Dodał, że działania w sprawie deregulacji "to największa zmiana ustrojowa od czasu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej".

Tusk: Polska wyprzedzi Szwajcarię

Tusk: Polska wyprzedzi Szwajcarię

Źródło:
PAP

Minister transportu Rosji Roman Starowojt został odwołany przez przywódcę kraju Władimira Putina bez podania przyczyny. Dziennik "Izwiestia" podał, że Starowojt został znaleziony martwy w mieście Odincowo w obwodzie moskiewskim. Zdaniem gazety polityk prawdopodobnie popełnił samobójstwo.

Media: odwołany przez Putina minister znaleziony martwy

Media: odwołany przez Putina minister znaleziony martwy

Źródło:
PAP

Chiny sprzeciwiają się używaniu ceł jako narzędzia nacisku - przekazała w poniedziałek rzeczniczka chińskiego ministerstwa spraw zagranicznych Mao Ning. To odpowiedź Pekinu na sformułowane przez prezydenta Donalda Trumpa ostrzeżenie, że USA będą podwyższać cła dla krajów sprzyjających BRICS.

Groźby Trumpa. Jest reakcja Chin

Groźby Trumpa. Jest reakcja Chin

Źródło:
PAP

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny postawił zarzuty organizatorowi wydarzeń artystycznych Live Nation, kwestionując regulaminy firmy. UOKiK wskazał w komunikacie, że chodzi o zakaz wnoszenia bagaży na organizowane przez firmę imprezy i obowiązkowe opłaty za zostawienie plecaków i torebek w depozycie.

"Kiedy torebka staje się bagażem". Prezes UOKiK postawił zarzuty

"Kiedy torebka staje się bagażem". Prezes UOKiK postawił zarzuty

Źródło:
PAP

Czeska rafineria Litvinov wznowiła pracę po piątkowej awarii prądu - podał Unipetrol, który jest częścią grupy Orlen. 

Czeska rafineria Orlenu wznawia działanie

Czeska rafineria Orlenu wznawia działanie

Źródło:
PAP

Ponad osiem tysięcy gospodarstw domowych w Wiedniu zaczęło nowy tydzień bez prądu. Z powodu awarii zasilania w poniedziałek rano nie jeździło też metro i pociągi w południowej części stolicy Austrii. Służby zdołały już przywrócić dostawy energii elektrycznej do większości odbiorców.

Blackout w europejskiej stolicy

Blackout w europejskiej stolicy

Źródło:
PAP

Pod pretekstem tak zwanego pakietu antyblackoutowego rząd planuje zniesienie taryf na energię elektryczną, które obecnie chronią odbiorców przed nadmiernymi podwyżkami cen ze strony dostawców energii - informuje w poniedziałkowym wydaniu "Rzeczpospolita".

Rewolucja w rachunkach dla milionów Polaków

Rewolucja w rachunkach dla milionów Polaków

Źródło:
PAP

Resort sprawiedliwości zrezygnował z przepisu, który miał gwarantować kredytobiorcom zwrot pieniędzy już po wyroku sądu pierwszej instancji - zwraca uwagę w poniedziałkowym wydaniu "Dziennik Gazeta Prawna".

Ważna zmiana w projekcie ustawy frankowej    

Ważna zmiana w projekcie ustawy frankowej    

Źródło:
PAP

Aparat fotograficzny tylko na czas wakacji, najnowszy smartfon do przetestowania. Najem sprzętu przeżywa boom - informuje poniedziałkowa "Rzeczpospolita".

Nowy trend nad Wisłą

Nowy trend nad Wisłą

Źródło:
PAP

W Paryżu doszło w sobotę do wielu lokalnych awarii prądu, których powodem była niedawna fala upałów - poinformował koncern energetyczny Enedis w komunikacie około północy. Awaria dotknęła między innymi część budynków Zgromadzenia Narodowego, niższej izby parlamentu.

Seria awarii prądu w europejskiej stolicy

Seria awarii prądu w europejskiej stolicy

Źródło:
PAP

Stany Zjednoczone są bliskie zawarcia kilku umów handlowych - poinformował w niedzielę w telewizji CNN amerykański sekretarz skarbu Scott Bessent, nie precyzując jednak, z którymi krajami toczą się rozmowy.

Nowa zapowiedź w sprawie ceł. "Wtedy to się stanie"

Nowa zapowiedź w sprawie ceł. "Wtedy to się stanie"

Źródło:
PAP

Do Państwowej Inspekcji Pracy w 2024 roku wpłynęło około 50 tysięcy skarg na brak wypłat. Urząd wydał decyzje na rekordową kwotę 270 milionów złotych. To tak, jakby cały Inowrocław pracował za darmo. Do tego skargi dotyczą także naruszeń związanych z czasem pracy. Niewypałem okazała się także ustawa o ochronie sygnalistów z zeszłego roku. Zgłoszeń praktycznie nie ma.

Polacy skarżą się na brak wypłat. Rekordowa kwota

Polacy skarżą się na brak wypłat. Rekordowa kwota

Źródło:
PAP

Sprzedaż produkowanego przez Teslę modelu Cybertruck okazała się daleka od szumnych zapowiedzi Elona Muska - zwraca uwagę CNN. Amerykański serwis pisze wręcz o motoryzacyjnej "klapie", za którą mają stać stosunkowo wysoka cena, liczne akcje serwisowe, a także polityczne zaangażowanie najbogatszego człowieka świata.

CNN: motoryzacyjna klapa pomimo szumnych zapowiedzi Muska

CNN: motoryzacyjna klapa pomimo szumnych zapowiedzi Muska

Źródło:
CNN

W piątek w Pradze i kilku innych czeskich miastach miała miejsce kilkugodzinna awaria prądu. To kolejna taka sytuacja po kwietniowym blackoutcie w Hiszpanii i Portugalii. W ocenie profesora Mariusza Ruszla z Politechniki Rzeszowskiej, by nie doszło do takiego zdarzenia w Polsce konieczne jest zwiększenie odporności naszej sieci i przyśpieszenie jej modernizacji. Na wszelki wypadek w każdym domu powinien jednak być zapas wody, latarka oraz gotówka.

"Zapas wody, lekarstwa, gotówka". Co blackout w Czechach powinien powiedzieć nam

"Zapas wody, lekarstwa, gotówka". Co blackout w Czechach powinien powiedzieć nam

Źródło:
PAP