Bruksela zabrała głos w sprawie euro w Polsce

Komisja Europejska jest zobowiązana do przedstawienia przynajmniej raz na dwa lata raportu na temat konwergencji krajów członkowskich, które nie należą do eurolandu, a więc stopnia zbliżenia ich wskaźników gospodarczych do unijnej średniej. Warunkiem przystąpienia do strefy euro jest spełnienie czterech warunków - to tak zwane kryteria z Maastricht. Zgodnie z raportem Polska obecnie nie spełnia żadnego z nich.

Jeden warunek, dotyczący stabilnych cen, stanowi, że inflacja nie może być większa niż 1,5 proc. od średniego poziomu cen obliczonego dla trzech państw w strefie euro z najniższą inflacją.

Drugi warunek dotyczy finansów publicznych i nakazuje, by deficyt nie był wyższy niż 3 proc. PKB, a dług publiczny nie przekraczał 60 proc. PKB. W związku z przekroczeniem limitu deficytu Polska ma zostać objęta procedurą nadmiernego deficytu wraz z sześcioma innymi krajami (ostateczną decyzję w sprawie uruchomienia procedury podejmą w lipcu ministrowie finansów krajów członkowskich). W raporcie z 2022 r. warunek równowagi finansów publicznych był jedynym, jaki Polska spełniała.

Warunek trzeci dotyczy stabilnej waluty i stanowi, że państwo chcące przystąpić do strefy euro musi uczestniczyć w mechanizmie kursowym ERM II przez co najmniej dwa lata.

Czwarty warunek przystąpienia do strefy euro dotyczy długoterminowych stóp procentowych. Mogą one być większe najwyżej o 2 pkt proc. od średniej obliczonej dla trzech państw w strefie euro z najniższymi stopami procentowymi.

KE odnotowała też, że Polska nie dostosowała swojego prawa do zapisów traktatowych, co również uniemożliwia jej wejście do strefy euro.

Obecnie nie należy do niej siedem państw członkowskich UE: Bułgaria, Czechy, Dania, Węgry, Polska, Rumunia i Szwecja. KE w raporcie podkreśliła, że wszystkie te państwa z wyjątkiem Danii są prawnie zobowiązane do przystąpienia do strefy euro. Dania korzysta z tzw. klauzuli opt-out, dającej jej możliwość nieprzystępowania do danej polityki UE, i z tego powodu nie podlega ocenie konwergencji.

Spośród krajów członkowskich poza strefą euro najbliżej wejścia jest Bułgaria, która planowała wprowadzić wspólną walutę na początku 2025 r. W ocenie KE Bułgaria nadal nie spełnia jednak warunku dotyczącego stabilności cen. 1 stycznia 2023 r. do strefy euro weszła Chorwacja; obecnie liczy ona 20 państw.