Czym różnią się testy na koronawirusa? Który i kiedy wybrać?

Dostępne na rynku testy związane z diagnostyką COVID-19 można zasadniczo podzielić na dwie kategorie – testy wykrywające trwające zakażenie wirusem SARS-CoV-2 oraz testy wykrywające przeciwciała mogące świadczyć o przebyciu zakażenia w przeszłości.

MASZ OBJAWY COVID-19? CO ROBIĆ? PORADNIK >>>

Pierwsze z nich, czyli wykonywane przez publiczną służbę zdrowia testy PCR oraz testy antygenowe, są testami wymazowymi, a więc wykonywane są po pobraniu wymazu z górnych dróg oddechowych (z nosogardzieli). Testy na przeciwciała są natomiast testami serologicznymi, co oznacza, że do ich wykonania niezbędna jest próbka krwi.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO >>>

Test PCR jest podstawowym testem zalecanym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). To test genetyczny, który w pobranym od pacjenta materiale wykrywa kod genetyczny wirusa SARS-CoV-2. W tym celu wykonany test musi zostać odesłany do laboratorium, a oczekiwanie na wynik wynosi od kilkunastu godzin do 3 dni.

JAK ZAPISAĆ SIĘ NA TEST NA KORONAWIRUSA >>>

Pozytywny wynik testu PCR oznacza, że w naszym organizmie znajduje się wirus, a więc jesteśmy zakażeni COVID-19. Oznacza to również, że możemy zakażać innych, a więc konieczna jest nasza izolacja.

Testy PCR odznaczają się najwyższą skutecznością zarówno wśród osób posiadających objawy charakterystyczne dla COVID-19, jak i dla osób czujących się zdrowo. Mogą więc służyć nie tylko potwierdzaniu zakażenia u osób chorych, ale również wykrywaniu osób przechodzących COVID-19 bezobjawowo.

Test antygenowy to test immunologiczny, który w pobranym materiale wykrywa antygeny wirusa SARS-CoV-2, czyli jego zakaźne cząsteczki. Wynik testu otrzymuje się już po kilku-kilkunastu minutach, ponieważ nie jest konieczna wysyłka testu do laboratorium. Taki test można wykonać samemu w domu.

Test antygenowy przeznaczony jest dla osób, które mają objawy charakterystyczne dla COVID-19. W przypadku osób bez objawów test również można wykonać na przykład, by sprawdzić, czy nie przechodzi się zakażenia bezobjawowo, jednak jego skuteczność jest wówczas niższa.

Ze względu na niższą skuteczność testu u osób bezobjawowych początkowo pozytywny wynik testu antygenowego był w Polsce jedynie wskazaniem do zrobienia testu PCR. Od jesieni testy antygenowe są już jednak uznawane za taką samą podstawę stwierdzenia koronawirusa jak testy PCR. W przypadku posiadania pozytywnego wyniku testu antygenowego jesteśmy zakażeni COVID-19 i niezbędna jest nasza izolacja.

TESTY ANTYGENOWE W POZ - DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ >>>

Istnieje kilka metod wykonywania testów na przeciwciała – jakościowa, półilościowa i ilościowa. Bez względu na różnice pomiędzy nimi wszystkie służą wykrywaniu przeciwciał przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 we krwi badanego. Ponieważ próbka krwi żylnej musi trafić do laboratorium, oczekiwanie na wynik jest zwykle dłuższe niż w przypadku innych testów i wynosi 1-3 dni.

Wykonanie testu na przeciwciała służy stwierdzeniu, czy badany przeszedł już COVID-19, a w niektórych przypadkach również czy wciąż przechodzi zakażenie (przeciwciała klasy IgM). Testu tego nie wykonuje się u osób mających objawy charakterystyczne dla COVID-19, ponieważ przeciwciała mogą zostać wykryte dopiero po pewnym czasie od zakażenia i nastąpienia odpowiedniej reakcji organizmu.

Testy na przeciwciała nie służą potwierdzaniu zakażenia COVID-19 i wykonywane są jedynie pomocniczo. Zalecane są osobom, które chcą sprawdzić, czy przeszły już zakażenie. Pozytywny wynik testu jest jednocześnie wskazaniem do przeprowadzenia testu PCR, aby potwierdzić, czy wciąż przechodzimy infekcję i możemy zakażać innych.

Szybkie testy płytkowe są rodzajem testu na przeciwciała przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 we krwi badanego. W przeciwieństwie do innych testów na przeciwciała badanie wykonuje się z kropli krwi z palca, a nie z krwi żylnej, dzięki czemu taki test można wykonać samemu w domu, a wyniki ma się już po kilku-kilkunastu minutach.

Badanie szybkim testem płytkowym pozwala na wykrycie przebytego w przeszłości zakażenia COVID-19, a także stwierdzić trwającą infekcję, jeżeli od jej rozpoczęcia minęło dostatecznie dużo czasu.

Szybkie testy płytkowe mają jednak niższą skuteczność niż inne rodzaje testów i są wykonywane jedynie pomocniczo. Uzyskanie pozytywnego wyniku takiego testu jest wskazaniem do przeprowadzenia testu PCR w celu potwierdzenia, czy wciąż przechodzimy infekcję i możemy zakażać innych.

Aby uzyskać prawidłowy wynik testu, ważne jest, aby wykonać go w odpowiednim momencie. W przypadku testów PCR najlepiej je wykonywać jak najszybciej po pojawieniu się objawów charakterystycznych dla COVID-19 lub po kontakcie z osobą zakażoną.

Podobnie w przypadku testów antygenowych – należy je wykonywać w ciągu 5-7 dni od wystąpienia objawów zakażenia. W przypadku testów wymazowych ich skuteczność maleje bowiem wraz z upływem czasu od zakażenia.

Z kolei testy na przeciwciała powinno wykonywać się najwcześniej 2-3 tygodnie po wystąpieniu pierwszych objawów zakażenia. Przeciwciała pojawiają się bowiem we krwi dopiero po pewnym czasie od zakażenia.