Co robić, jeśli odczuwasz objawy COVID-19? Gdzie się zgłosić, z kim się skontaktować, jeśli podejrzewasz zakażenie koronawirusem? Przedstawiamy procedurę krok po kroku.
1. Jakie są objawy zakażenia koronawirusem?
Jak podaje Ministerstwo Zdrowia, najczęstsze objawy zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 to:
- wysoka gorączka, - kaszel, - utrata węchu lub smaku, - duszności.
Rzadziej pojawiają się takie objawy jak bóle mięśni i głowy, biegunka, wysypka.
2. Co zrobić, gdy wystąpią objawy COVID-19?
W przypadku zaobserwowania u siebie tych objawów, powinieneś zostać w domu, nie iść do pracy lub szkoły. Aby otrzymać skierowanie na test na obecność koronawirusa, możesz samodzielnie wypełnić internetowy formularz. Jest on dostępny na stronie gov.pl/dom.
Skontaktuj się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej za pośrednictwem teleporady. Na stronie resortu zdrowia dostęny jest rejestr placówek POZ. Lekarz, po przeprowadzeniu oceny stanu zdrowia, zdecyduje, czy skierować cię na test na koronawirusa.
Jeśli lekarz wybrany przez ciebie jako lekarz pierwszego kontaktu akurat nie dyżuruje, twoja przychodnia skieruje cię do lekarza dyżurnego, który go w tym momencie zastępuje i ma prawo wystawić zlecenie na wykonanie testu. Zlecenie wykonania testu może wystawić lekarz dyżurujący w ramach nocnej lub świątecznej opieki zdrowotnej.
Jeżeli pojawią się poważne objawy COVID-19 - zwłaszcza silne duszności - powinieneś od razu dzwonić na numer alarmowy 112 lub 999. Dbając również o innych, pamiętaj, by już na wstępie uprzedzić osobę dyżurną o możliwości zakażenia koronawirusem.
W razie jakichkolwiek wątpliwości, jak się zachowywać, podejrzewając u siebie SARS-CoV-2, możesz również zadzwonić na całodobową infolinię Narodowego Funduszu Zdrowia. Jest ona dostępna pod numerem 800 190 590.
3. Test na obecność koronawirusa. Gdzie go wykonać?
Jeśli masz objawy, które kwalifikują cię do testu na koronawirusa, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej wystawi ci skierowanie na test.
Zlecenie wykonania testu na koronawirusa może także wystawić lekarz dyżurujący w ramach nocnej lub świątecznej opieki zdrowotnej, lekarz, który udziela świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (hospicja) oraz świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej.
Możliwe jest także otrzymanie skierowania na test na koronawirusa przez internet. Jeśli podejrzewasz, że masz koronawirusa, wypełnij formularz kwalifikacyjny. Jeśli system zakwalifikuje cię do testu, masz do wyboru dwie możliwości zapisu - albo przez formularz internetowy, albo zamówić rozmowę z konsultantem.
Test w mobilnym punkcie pobrań
Test na koronawirusa można wykonać w mobilnym punkcie pobrań.
Mogą go wykonać osoby, które mają zlecenie:
- na badanie wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), - na badanie wystawione przez lekarza lub felczera, którzy udzielają świadczeń w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, - na badanie wystawione przez lekarza pracującego w hospicjum lub zakładzie opiekuńczo-leczniczym, - na badanie wystawione przez inspekcję sanitarną, - na badanie wystawione przed przyjęciem do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, - przed przyjęciem do domu pomocy społecznej, - przed przyjęciem do hospicjum, - przed przyjęciem do stacji dializ.
Resort zdrowia przypomina, że badanie należy wykonać jak najszybciej od uzyskania zlecenia. Od dnia zlecenia testu przez lekarza POZ podlegasz 10-dniowej kwarantannie (masz jednak prawo opuścić miejsce jej odbywania na czas pobrania wymazu oraz dojazdu do punktu mobilnego i z powrotem do domu, a także jeżeli musisz udać się do lekarza). Jeżeli wynik testu zleconego przez lekarza POZ będzie negatywny i laboratorium wpisze go do systemu EWP, zostaniesz automatycznie zwolniony z kwarantanny.
Bardzo ważne jest, by do takiego punktu pojechać własnym środkiem transportu. Pod żadnym pozorem nie powinno się korzystać z komunikacji zbiorowej, by nie narażać innych osób na zakażenie. Jeśli nie czujesz się na siłach, by prowadzić samochód, możesz poprosić o pomoc na przykład osobę, z którą mieszkasz. Pamiętaj, by udając się na badanie, zabrać ze sobą dokument ze zdjęciem i numerem PESEL.
Jeżeli nie jesteś osobą samodzielną albo nie masz możliwości dojechania do punktu pobrań, twój lekarz może skontaktować się z Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną i wysłać do ciebie specjalną karetkę, tak zwaną wymazówkę, by pobrać od ciebie wymaz w miejscu zamieszkania.
Takie testy wykonywane są bezpłatnie. Pobrane próbki są transportowane do laboratoriów.
Wynik badania trafi na twoje Internetowe Konto Pacjenta, które musisz założyć na stronie pacjent.gov.pl.
W oczekiwaniu na rezultat powinieneś przebywać w samoizolacji. Powiadom o tym pracodawcę.
4. Jak przygotować się do testu?
Zanim udasz się na pobranie wymazu, musisz pamiętać o kilku zasadach, by nie zafałszować wyniku.
Twoja jama ustna nie może być zanieczyszczona substancjami chemicznymi lub spożywczymi. Dlatego minimum dwie godziny przed badaniem:
- nie spożywaj posiłków, - nie pij, - nie żuj gumy, - nie płucz jamy ustnej i nosa, - nie myj zębów, - nie przyjmuj leków, - nie pal papierosów.
5. Wynik testu jest pozytywny. Co dalej?
Informację o wyniku testu znajdziesz na Internetowym Koncie Pacjenta. Wynik widzi również twój lekarz POZ. O wyniku badania powinna poinformować Cię przychodnia POZ, w której świadczeń udziela Twój lekarz POZ. Ministerstwo Zdrowia przypomina także, że od 1 grudnia w systemie znajdą się również wyniki testu na koronawirusa wykonane prywatnie, nawet jeśli wynik jest negatywny lub nierozstrzygający.
Jeśli wynik testu będzie pozytywny, lekarz rodzinny poinformuje cię o tym. Otrzymasz również informację o tym, jak dalej będzie wyglądało leczenie. Może to być:
- skierowanie do szpitala, - rozpoczęcie izolacji w izolatorium (w izolatoriach mają przebywać między innymi osoby, które nie mogą odbyć kwarantanny w domu, gdyż narażałyby w ten sposób na zakażenie koronawirusem najbliższych), - rozpoczęcie izolacji domowej.
Pamiętaj, by nie wprowadzać lekarza w błąd. Od ciebie zależy bezpieczeństwo i zdrowie osób, z którymi masz kontakt.
6. Twoje obowiązki w czasie izolacji
Izolacja domowa zaczyna się w dniu, w którym pacjent otrzymuje pozytywny wynik testu na koronawirusa.
Po siedmiu dniach izolacji domowej lekarz POZ dzwoni do pacjenta, aby przeprowadzić wywiad. Ustali, kiedy wystąpiły objawy (mogły wystąpić przed uzyskaniem wyniku testu) i kiedy ustąpiły (kiedy ostatnio pacjent miał gorączkę, kaszel, duszność). Na tej podstawie określi, jak długo jeszcze potrwa izolacja. Informacja na ten temat znajdzie się na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP).
Izolacja kończy się po trzech dniach bez objawów, ale nie wcześniej niż po 13 dniach od dnia wystąpienia pierwszych objawów.
Natomiast jeżeli lekarz dzwoni po siedmiu dniach izolacji, a pacjent nie ma objawów choroby, izolacja kończy się po 10 dniach od daty uzyskania pierwszego dodatniego wyniku testu.
Jeśli lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu stwierdzi niepokojące objawy, może przedłużyć izolację. Przekaże tę informację pacjentowi, znajdzie się ona również na jego IKP.
7. Domownicy w czasie twojej izolacji
Kiedy zostanie u ciebie potwierdzone zakażenie koronawirusem, sanepid nałoży kwarantannę na twoich domowników. Potrwa ona od dnia uzyskania przez ciebie pozytywnego wyniku testu do siedmiu dni po zakończeniu twojej izolacji.
Jeśli lekarz zdecyduje o przedłużeniu twojej izolacji, przedłużona będzie też kwarantanna osób, które spędzają ją w tym samym mieszkaniu co ty.
Należy jednak pamiętać, że osoby współzamieszkujące z osobą na kwarantannie, nie podlegają już kwarantannie – czyli, jeśli dziecko idzie na kwarantannę, bo okazało się, że jego nauczycielka jest chora, to jego rodzice nie podlegają automatycznej kwarantannie z tego powodu.
8. Co ci przysługuje w czasie izolacji lub kwarantanny?
Jeśli jesteś w izolacji lub kwarantannie, masz prawo do świadczeń chorobowych - wynagrodzenia za czas choroby, które finansuje pracodawca albo zasiłku chorobowego.
Podstawą wypłaty świadczeń jest informacja w systemie informatycznym Centrum e-Zdrowia (system EWP). Nie musisz więc dostarczać dokumentów w sprawie kwarantanny do swojego pracodawcy.
Nie musisz też mieć zwolnienia lekarskiego z powodu przebywania w izolacji domowej. Powinieneś jednak pamiętać, by poinformować swojego pracodawcę o przyczynie nieobecności w pracy.
Aby otrzymać świadczenie chorobowe z ZUS, trzeba złożyć wniosek o zasiłek chorobowy bezpośrednio do Zakładu lub za pośrednictwem swojego pracodawcy. Wniosek można wypełnić i wysłać elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS.
Źródło: gov.pl, WHO