Zielone światło dla rewolucji w emeryturach. Wszystko, co trzeba wiedzieć

W czwartek Sejm uchwalił ustawę o PPK, zakładającą utworzenie powszechnego, dobrowolnego i prywatnego systemu oszczędzania, współtworzonego przez pracowników, pracodawców i państwo.

Celem emerytalnej rewolucji ma być według rządowych deklaracji wspieranie pracowników w długoterminowym gromadzeniu i pomnażaniu oszczędności na emeryturę. Prawo do skorzystania ze zgromadzonego kapitału uzyska się po ukończeniu 60. roku życia.

Środki przeznaczone na oszczędzanie będą pochodzić zarówno z wpłat pracodawcy, jak i pracownika. Dodatkowo w ramach zachęt skarb państwa będzie finansował wpłatę powitalną i dopłaty roczne.

Pracownicy będą do PPK zapisywani automatycznie, ale będą mogli zrezygnować z uczestnictwa. Środki gromadzone na rachunkach PPK będą miały charakter prywatny i będą mogły być dziedziczone.

Pracodawca będzie płacił składkę podstawową 1,5 procent wynagrodzenia brutto i dobrowolną do 2,5 procent. Wpłata dobrowolna będzie mogła być różnicowana dla poszczególnych grup pracowników ze względu na długość okresu zatrudnienia albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy.

Z kolei pracownik będzie płacił składkę podstawową 2 procent i dobrowolną do 2 procent. Łączna minimalna składka będzie wynosiła więc 3,5 procent, a maksymalna 8 procent. Wyjątek dotyczy osób zarabiających nie więcej niż 120 proc. minimalnego wynagrodzenia, które będą mogły uiszczać mniej niż 2 proc. (ale nie mniej niż 0,5 proc. wynagrodzenia).

Dodatkowo państwo będzie płacić składkę powitalną związaną z przystąpieniem do programu w wysokości 250 zł i dopłatę roczną 240 zł.

Należy pamiętać, że wpłata na PPK z części pracowniczej będzie odejmowana od naszej pensji netto, czyli tego, co otrzymujemy "na rękę".

Instytucjami obsługującymi Pracownicze Plany Kapitałowe będą Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, zakłady ubezpieczeń, powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) oraz pracownicze towarzystwa emerytalne, posiadające zgody i zezwolenia na swoją działalność wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).

Takie instytucje muszą spełniać wiele wymagań, miedzy innymi posiadać co najmniej 3-letnie doświadczenie w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, funduszami inwestycyjnymi otwartymi, funduszami emerytalnymi lub otwartymi funduszami emerytalnymi, a w przypadku zakładów ubezpieczeń – co najmniej 3-letnie doświadczenie w zakresie oferowania ubezpieczeń z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

Każda z instytucji będzie musiała zadbać o to, aby zarządzane przez niego środki gromadzone w ramach PPK mogły być lokowane w co najmniej czterech funduszach inwestycyjnych (lub subfunduszach). Każdy z nich będzie stosował odmienną strategię inwestycyjną, dopasowaną do osób w różnym wieku. W ten sposób starsze osoby będą mogły na przykład inwestować bardziej zachowawczo (np. obligacje), a młodsi wybrać pomnażanie pieniędzy w bardziej agresywny sposób, gdzie stopa zwrotu może być wyższa, ale za cenę większego ryzyka (np. akcje).

Pieniądze, które trafią do funduszu inwestycyjnego, będą mogły być lokowane w papiery wartościowe (akcje, obligacje) denominowane w złotych lub - maksymalnie do 30 proc. wartości funduszu - w walutach państw Unii Europejskiej, EOG i OECD.

To oznacza także podjęcie pewnego ryzyka inwestycyjnego - tym większe, im bardziej wybrany przez nas fundusz inwestycyjny będzie nastawiony na zakup akcji, a tym mniejsze, im częściej będzie wybierał bezpieczne inwestycje - na przykład rządowe obligacje.

Pieniądze będzie można wypłacić po ukończeniu 60. roku życia. Po złożeniu odpowiedniego wniosku 25 proc. środków zgromadzonych zostanie wypłacona jednorazowo, chyba że złożymy wniosek o wypłatę tej części w ratach.

Pozostałych 75 proc. środków wypłacanych będzie w co najmniej 120 miesięcznych ratach, chyba że uczestnik zażąda wypłaty w mniejszej liczbie rat. W takim przypadku będziemy jednak musieli zapłacić podatek od dochodów kapitałowych (tzw. podatek Belki) od kwoty wypłaty przekraczającej 25 proc. wartości aktywów zgromadzonych w PPK.

Uczestnik programu, po osiągnięciu 60 roku życia, będzie mógł także wnioskować o wypłatę środków zgromadzonych w PPK w formie świadczenia małżeńskiego. Będzie to możliwe, gdy małżonek uczestnika PPK również osiągnie 60. rok życia, a małżonkowie wspólnie oświadczą, że chcą skorzystać w wypłaty w formie świadczenia małżeńskiego. Świadczenie to będzie wypłacane przez 120 miesięcy (ma być wypłacane małżonkom wspólnie aż do wyczerpania środków). Jednak w przypadku śmierci jednego z nich, świadczenie to będzie wypłacane drugiemu w dotychczasowej wysokości, aż do wyczerpania zasobów.

Środki z PPK będzie można wypłacić przed ukończeniem 60. roku życia, jako "pożyczkę" na wkład własny w przypadku kredytu na zakup mieszkania lub budowę domu. Trzeba będzie je jednak zwrócić "w wartości nominalnej". Termin zwrotu nie będzie mógł rozpocząć się później niż pięć lat od dnia wypłaty środków i trwać dłużej niż 15 lat od dnia wypłaty środków.

25 proc. zgromadzonych oszczędności będzie można również wypłacić w przypadku poważnej choroby uczestnika, jego współmałżonka lub dziecka uczestnika programu.

Z nowego systemu może skorzystać ponad 11 milionów pracowników (praca na etacie, umowy zlecenia), w tym do około 9 milionów osób zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw oraz ponad 2 milionów osób pracujących w jednostkach sektora finansów publicznych.

Docelowo do programu, według szacunków rządowych, ma przystąpić 8,5 mln osób (75-proc. wskaźnik partycypacji).

Zdaniem jednak prezesa Polskiego Funduszu Rozwoju Pawła Borysa, który brał udział w pracach nad projektem ustawy, "każdy wynik powyżej 50 procent będzie sukcesem". - Osobiście uważam, że każdy wynik powyżej 50 proc. będzie sukcesem. Mówimy bowiem o 6 mln osób - wskazał w rozmowie z "Super Expressem".

Program PPK ma być dobrowolny, jednak w praktyce polega to na tym, że że pracownik - zapisany automatycznie do PPK - może zrezygnować z uczestniczenia w programie po wypełnieniu specjalnej deklaracji. Dodatkowo, będzie musiał to robić co cztery lata, ponieważ rządowy projekt zakłada automatyczny ponowny zapis do programu po tym czasie.

PPK będą wprowadzane na raty. Największe firmy, zatrudniające powyżej 250 osób, zaczną stosować przepisy ustawy od 1 lipca 2019 roku. Podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób - od 1 stycznia 2020 roku, a firmy zatrudniające co najmniej 20 osób - od 1 lipca 2020 roku.

Pozostałe podmioty będą musiały stosować ustawę od 1 stycznia 2021 roku. Ten ostatni termin obowiązuje też podmioty należące do sektora finansów publicznych.

Ministerstwo Finansów szacuje, że emerytura wypłacana przez 10 lat w ramach Pracowniczego Planu Kapitałowego po 40 latach oszczędzania wynosiłaby ponad 2,7 tys zł miesięcznie przy składce 3,5 proc. oraz 5,9 tys. zł przy składce 8 proc. Są to wyliczenia dla osoby zarabiającej 4,5 tys. zł miesięcznie. Założenie jest jednak takie, że rosnąć będą nasze wynagrodzenia, a realna stopa zwrotu z inwestowania środków z PPK wyniesie 3,5 proc.

Paweł Borys przyznawał na antenie TVN24 BiS, że może się zdarzyć sytuacja, że po ukończeniu 60. roku życia uczestnik PPK wyjmie z funduszu mniej pieniędzy, niż wpłacił w postaci składek. - Teoretycznie jest to możliwe, bo fundusze inwestycyjne, które inwestują w aktywa finansowe, mogą ponieść stratę, ale jeśli popatrzymy w dłuższym terminie, jak kształtują się stopy zwrotu, to prawdopodobieństwo tego jest bardzo niewielkie - uspokajał.

Autor: tol//dap / Źródło: tvn24bis.pl, PAP