CPK później niż planowano? Projekt "obarczony licznymi ryzykami"

Według raportu Najwyższej Izby Kontroli (NIK) pełnomocnik rządu ds. CPK nierzetelnie sprawował nadzór nad inwestycją, definiował jej skalę i harmonogram w oparciu o nieaktualne i nierealistyczne dane, a spółka CPK z opóźnieniem przygotowywała dokumenty i nierzetelnie planowała wydatki.

Kontrola NIK wykazała także, że Polskie Porty Lotnicze SA bezpodstawnie odstąpiły od rozwoju lotnisk Chopina i w Modlinie, kierując środki na budowę lotniska w Radomiu – bez uzasadnienia ekonomicznego. W efekcie nie zwiększono przepustowości portów warszawskich, co przełożyło się na utracone przychody. PPL wydatkowały ponad 738 mln zł na Radom, który już w latach 2023–2024 przyniósł 67,5 mln zł strat.

Izba wskazała, że do końca 2023 r. spółka CPK zrealizowała jedynie 4 z 6 zadań przewidzianych w programie. Nie uzyskano m.in. decyzji lokalizacyjnej w terminie – wydano ją dopiero w styczniu 2025 r. z 15-miesięcznym opóźnieniem. Jednocześnie wydatki na część lotniskową programu CPK wyniosły 1,3 mld zł z planowanych 7,7 mld zł, a dokumenty wdrożeniowe były przygotowywane z wielomiesięcznym opóźnieniem.

Wnioski pokontrolne skierowano m.in. do pełnomocnika rządu ds. CPK, zarządu spółki CPK oraz zarządu PPL – wzywając do wzmocnienia nadzoru, urealnienia harmonogramów i budżetu oraz podjęcia działań naprawczych.

Wiceprezes NIK Michał Jędrzejczyk na konferencji na temat wyników kontroli dotyczącej przygotowania i realizacji inwestycji w części lotniskowej CPK podkreślił, że kontrolerzy Izby w żaden sposób nie oceniali zasadności powstania Centralnego Portu Komunikacyjnego, skupili się na nieprawidłowościach przy jego planowaniu, przygotowaniu i budowie.

- Z kontroli wynika, że przygotowanie i realizacja budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego w latach 2021-2023 nie przebiegały prawidłowo. Pełnomocnik rządu do spraw Centralnego Portu Komunikacyjnego nierzetelnie sprawował nadzór nad realizacją inwestycji, nieprawidłowo definiował jej skalę i zakres realizacji zakładając nieaktualne nierealistyczne i niemożliwe do dotrzymania terminy - powiedział Jędrzejczyk.

- Łączna wartość finansowych skutków nieprawidłowości w kontroli w latach 2021-2025, dokładnie do końca maja 2025 roku, wyniosła ponad 1 mld 74 mln zł - wskazał Z kolei dyrektor Departamentu Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji w NIK Jakub Niemczyk

Jędrzejczyk Odniósł się także do wniosku z raportu, że Polskie Porty Lotnicze SA bezpodstawnie odstąpiły od modernizacji lotniska Chopina i rozwijania portu lotniczego w Modlinie.

- Działania takie skutkowały brakiem zwiększenia przepustowości tych portów, a w konsekwencji utraconymi przychodami. (...) Szczególnie bulwersujące dla opinii publicznej (...) są działania byłych prezesów PPL, polegające na zaniechaniu modernizacji lotniska Chopina w 2019 roku i rozwoju lotniska w Modlinie w latach 2019-2023. Doprowadziło to w 2024 roku do utraty przychodów w kwocie około 83 mln zł, a w kolejnych latach może to skutkować stratami szacowanymi na około 226 mln zł - ocenił.

Dodał, że w ocenie Izby odstąpienie od zaplanowanych i zatwierdzonych wcześniej inwestycji w porcie w Modlinie miało doprowadzić do jego zamknięcia, a także mogło być próbą wpłynięcia na przewoźników, aby przenieśli połączenia na lotnisko w Radomiu.

Izba zapowiedziała też złożenie doniesień do prokuratury w związku z przeprowadzoną kontrolą.

Zgodnie z przyjętym harmonogramem budowa Lotniska CPK na terenie gmin Baranów, Wiskitki i Teresin ma rozpocząć się w 2026 r. W 2031 r. port lotniczy ma uzyskać niezbędne certyfikacje, a w 2032 r. ma zostać oddany do użytku wraz z pierwszym odcinkiem KDP w Polsce: Warszawa – CPK – Łódź. Szacowany koszt inwestycji do 2032 r. wynosi 131,7 mld z