Misja MFW zakończyła doroczny przegląd gospodarczy i zapoznała się z aktualną sytuacją gospodarczą Polski oraz z planami w zakresie polityki gospodarczej, fiskalnej i monetarnej.
Jak wynika z opublikowanego przez Ministerstwo Finansów oświadczenia końcowego misji MFW, prognozy dla wzrostu gospodarczego Polski są pozytywne, ale ożywienie następuje częściowo kosztem gwałtownego pogorszenia sytuacji fiskalnej: deficyt należy do najwyższych w Europie, a dług publiczny szybko rośnie.
W komunikacie wskazano, że realny PKB wzrósł od końca 2023 r. o 6 proc. napędzany wzrostem realnych płac i silną konsumpcją prywatną. Według przedstawicieli MFW jednocześnie znacznie pogłębiła się nierównowaga fiskalna. Wielkość wydatków odpowiada obecnie poziomom obserwowanym w krajach Europy Zachodniej, podczas gdy dochody pozostają bliższe tym w Europie Środkowo-Wschodniej.
MFW: to powinno być priorytetem
"Zatrzymanie szybkiego wzrostu długu publicznego powinno być priorytetem. Zalecamy łączną konsolidację fiskalną (ograniczenie deficytu sektora finansów publicznych - red.) rzędu 4 proc. PKB do 2030 r., czyli o 2 proc. PKB więcej niż w scenariuszu bazowym. Konsolidacja na poziomie 0,6 proc. PKB przewidziana w budżecie na 2026 r. to dobry pierwszy krok, lecz przy silnym wzroście gospodarczym w przyszłym roku zalecamy poszukiwanie możliwości dodatkowego zmniejszenia deficytu" - napisano w dokumencie.
"Taka ścieżka fiskalna sprowadzi średnioterminowy deficyt do 3 proc. PKB i ustabilizuje dług na relatywnie wysokim poziomie 70 proc. PKB. Dalsza konsolidacja o 1,5 proc. PKB będzie potrzebna w kolejnych latach, by odbudować bufory fiskalne i w pełni dostosować się do unijnych ram fiskalnych" - dodano.
"Dochody będą musiały wzrosnąć"
MFW zauważa, że reformy zależą od preferencji społecznych co do wielkości i roli sektora publicznego.
"Jeśli obecne poziomy wydatków na świadczenia społeczne, obronność i płace w sektorze publicznym mają zostać zachowane, przy jednoczesnym uwzględnieniu przyszłych presji związanych ze starzeniem się społeczeństwa i klimatem, dochody będą musiały wzrosnąć. W tym kontekście w polskim systemie podatkowym wyróżnia się podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), który generuje o 5 pkt. proc. PKB mniej dochodów w porównaniu do średniej UE" - napisano.
"Dochody z VAT można również zwiększyć poprzez ograniczenie zwolnień i preferencyjnych stawek, które należą do najbardziej kosztownych w UE. Ponadto preferencyjne i regresywne opodatkowanie nieruchomości (dochody z najmu, zyski kapitałowe, podatek od nieruchomości i VAT) można ograniczyć, szczególnie w przypadku drugich i trzecich nieruchomości" - napisano.
"Jeśli podwyższenie podatków okaże się niemożliwe, Polska będzie musiała powrócić do mniejszego sektora publicznego, np. poprzez lepsze ukierunkowanie świadczeń społecznych i ograniczenie funduszu płac w sektorze publicznym" - dodano.
MFW o umiejętnościach cyfrowych i urzędach pracy
W ocenie MFW poprawa sytuacji finansowej jest kluczowa dla wiarygodności Polski, zwłaszcza w warunkach ostatniego wzrostu zadłużenia.
"Niedawna poprawa w dziedzinie legislacji finansów publicznych jest dobrym krokiem w kierunku wzmocnienia skuteczności ram fiskalnych poprzez poszerzenie zakresu stabilizującej reguły wydatkowej. Jednocześnie kroki w kierunku ustanowienia Rady Fiskalnej, w tym niedawne powołanie jej przewodniczącego, są mile widziane. Kluczowe jest, aby rada była niezależna i odpowiednio finansowana" - napisano w dokumencie.
"W zakresie produktywności pracy należy skupić się na umiejętnościach i mobilności. Polska ma trzeci najniższy poziom umiejętności cyfrowych w UE, a udział w szkoleniach jest znacznie poniżej średniej UE (25 proc. vs 34 proc.), dlatego ważna jest współpraca z sektorem przedsiębiorstw w celu zwiększenia dostępu i adekwatności szkoleń" - napisano w dokumencie.
"W zakresie mobilności, przy utrzymującym się niskim bezrobociu, urzędy pracy powinny mniej koncentrować się na bezrobociu, a bardziej na dopasowaniu kwalifikacji do potrzeb rynku. Zachęcamy także do ograniczenia liczby zawodów regulowanych (obecnie najwyższa w UE) oraz wsparcia propozycji unijnych dotyczących rozszerzenia systemu automatycznego uznawania kwalifikacji zagranicznych" - dodano.
Wyzwania demograficzne
Jak wskazuje MFW, w zakresie rynku pracy Polska, podobnie jak większość Europy, mierzy się z wyzwaniami demograficznymi i spadkiem liczby przepracowanych godzin.
"Najskuteczniejszymi sposobami przeciwdziałania są stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego oraz dalszy napływ dobrze integrujących się migrantów" - napisano.
"Jeśli te ścieżki nie są możliwe, kluczowe są: ułatwianie pracy w niepełnym wymiarze czasu, szkolenia dla osób nieaktywnych zawodowo oraz usługi wspierające uczestnictwo w rynku pracy, takie jak opieka nad dziećmi i osobami starszymi" - dodano.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) to międzynarodowa instytucja finansowa z siedzibą w Waszyngtonie. Polska wystąpiła z niego w 1950 r., a ponownie przystąpiła w 1986 r. Do głównych celów MFW należy wspieranie międzynarodowej współpracy walutowej, zapewnianie stabilności kursów wymiany, promowanie zrównoważonego wzrostu handlu światowego, ułatwianie międzynarodowych płatności oraz udzielanie pomocy finansowej krajom borykającym się z problemami bilansu płatniczego.
Autorka/Autor: BC/dap
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock