Choroba zawodowa - definicja i orzekanie. Wykaz chorób zawodowych

Źródło:
TVN24 Biznes
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rent
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24
wideo 2/2
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24

Nie każda choroba pracownika może zostać uznana za chorobę zawodową. Jakie są przesłanki uznania danej przypadłości za chorobę zawodową? W jaki sposób jest stwierdzana i co daje pracownikowi orzeczenie o chorobie zawodowej?

● Aby stwierdzić chorobę zawodową, musi ona znajdować się w wykazie takich chorób oraz powstać w związku z wykonywaną pracą. ● Pełny wykaz chorób zawodowych znajduje się w rządowym rozporządzeniu. ● Wiele chorób zawodowych jest charakterystycznych dla konkretnych zawodów. ● Osobom z orzeczeniem choroby zawodowej przysługują określone świadczenia, m.in. renta z tytułu niezdolności do pracy.

Choroba zaowodowa - regulacje prawne

Definicja choroby zawodowej zawarta jest w art. 235 Kodeksu Pracy, jednak większość dotyczących chorób zawodowych przepisów znajduje się w innych aktach prawnych. 

Zasady stwierdzania i dokumentowania chorób zawodowych określone zostały w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, zaś zasady przyznawania ze świadczeń z tytułu takiej choroby zawarte zostały w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz ustawie o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.

Szczegółowy wykaz chorób zawodowych zawarty został natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z w sprawie chorób zawodowych. 

Choroba zawodowa - definicja

Zgodnie z definicją choroba zawodowa to taka choroba, która wymieniona została w wykazie chorób zawodowych, a w rezultacie oceny warunków pracy można bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem stwierdzić, że została spowodowana działaniem szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w danym środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. 

Aby uznać daną chorobę za zawodową musi ona więc spełniać dwa warunki: - znajdować się w wykazie chorób zawodowych. - być spowodowana szkodliwymi czynnikami w środowisku pracy albo sposobem wykonywania tej pracy

Choroby zawodowe - zgłoszenie

Chorobę zawodową można stwierdzić zarówno w czasie trwania pracy będącej jej przyczyną, jak też po zakończeniu tej pracy. Długość okresu, w którym wystąpienie objawów choroby umożliwia stwierdzenie choroby zawodowej, zależna jest od rodzaju tej choroby i określona została w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych.

Jeżeli pojawi się podejrzenie choroby zawodowej u pracownika, należy niezwłocznie zgłosić je do Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz okręgowego inspektora pracy. Jeżeli podejrzenia choroby dokonał sam pracownik, zobowiązany jest on poinformować o tym swojego pracodawcę i to pracodawca zobowiązany jest wówczas niezwłocznie dokonać zgłoszenia do właściwych organów. 

Jeżeli podejrzenie choroby zawodowej stwierdził lekarz pracownika, np. podczas badań profilaktycznych lub na skutek rozmowy z pracownikiem, to ten lekarz może dokonać zgłoszenia. Objawy stanowiące podejrzenie choroby zawodowej może również zgłosić bezpośrednio sam zainteresowany, jeżeli jego zatrudnienie już ustało. 

Po otrzymaniu zgłoszenia państwowy inspektor sanitarny kieruje daną osobę na badania do jednostki orzeczniczej. Decyzję o uznaniu danej przypadłości za chorobę zawodową wydaje zawsze lekarz orzecznik biorący przy tej okazji pod uwagę zarówno wyniki badań, jak też pozostałą dokumentację medyczną i przebieg zatrudnienia danej osoby.

Pracownik, który nie zgadza się z decyzją lekarza orzecznika, może w ciągu 14 dni od otrzymania jej wystąpić z wnioskiem o ponowne przeprowadzenie badania przez jednostkę orzeczniczą II stopnia. Odwołanie takie może złożyć również jego pracodawca.

Wykaz chorób zawodowych

Choroby zawodowe to różnorodna grupa chorób spowodowanych długotrwałym lub systematycznym wykonywaniem pracy w szkodliwych dla zdrowia warunkach jak np. zapylenie, promieniowanie, związki chemiczne, hałas, lub też przebywaniem w niedogodnej pozycji bądź nadmiernym obciążeniem fizycznym lub psychicznym. 

Najczęściej choroby te występują po dłuższym czasie wykonywania danej pracy, a ich leczenie również jest długotrwałe. Wśród najczęściej spotykanych chorób zawodowych wskazać można m.in.: - pylice, - nowotwory, - alergie, - gorączkę metaliczną, - rozedmę płuc, - zespół cieśni nadgarstka, - choroby zakaźne lub pasożytnicze.

WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH

Choroba zawodowa zecerów

Wiele chorób zawodowych jest charakterystycznych dla wykonywania konkretnych zawodów. Przykładem tego bywają np. przewlekłe schorzenia narządu głosu (guzki, przerosty) będące efektem pracy nauczycieli czy śpiewaków

Innym przykładem choroby charakterystycznej dla konkretnego zawodu jest pylica płuc wśród górników, spawaczy czy pracowników zakładów przetwórstwa azbestu, gorączka metaliczna wśród spawaczy i odlewników, a dawniej – znana dziś już głównie jako hasło w krzyżówkach – ołowica wśród zecerów i drukarzy.

Co daje orzeczenie choroby zawodowej?

Orzeczenie o chorobie zawodowej uprawnia daną osobę do ubiegania się o określone świadczenia. Są to: - zasiłek chorobowy,  - świadczenie rehabilitacyjne,  - jednorazowe odszkodowanie,  - zasiłek wyrównawczy,  - renta z tytułu niezdolności do pracy.

ZOBACZ >> Więcej o zasiłku chorobowym i zasadach jego przysługiwania również po ustaniu zatrudnienia.

Z kolei pracodawca w przypadku stwierdzenia choroby zawodowej u pracownika zobowiązany jest do ustalenia przyczyn powstania tej choroby i niezwłocznego usunięcia szkodliwych czynników, które ją spowodowały. Musi on również zapewnić realizację zaleceń lekarskich. Ponadto pracodawca jest zobowiązany do prowadzenia rejestru wszystkich przypadków chorób zawodowych w zakładzie pracy.

Wysokość renty z tytułu choroby zawodowej

Jednym ze świadczeń, które przysługuje osobom, które doznały wypadku przy pracy lub u których stwierdzono chorobę zawodową, jest renta z tytułu niezdolności do pracy. Więcej o wypadkach przy pracy możesz przeczytać TUTAJ.

Rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową przyznaje się osobom, które jednocześnie spełniają trzy warunki: - są objęte ubezpieczeniem wypadkowym, - mają stwierdzoną niezdolność do pracy, - niezdolność ta powstała w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową.

O przyznaniu renty decyduje lekarz orzecznik lub komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Aby się o nią ubiegać należy złożyć do ZUS wniosek ERN dostępny oraz niezbędne załączniki, m.in. zaświadczenie o stanie zdrowia na formularzu OL-9 i decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej. 

Wysokość renty zależna jest od osiąganych dotychczas dochodów, stażu pracy oraz stopnia niezdolności do pracy. Szczegółowe zasady wyliczania wysokości renty można znaleźć na stronie ZUS.

Renta z tytułu choroby zawodowej a emerytura

Jeżeli danej osobie jednocześnie przysługuje zarówno renta z ubezpieczenia wypadkowego jak i emerytura będzie ona musiała wybrać jedną z dwóch możliwości jednoczesnego pobierania obu świadczeń:

- pobieranie całości renty oraz połowy emerytury, - pobieranie całości emerytury oraz połowy renty.

Warunkiem pobierania tak połączonych świadczeń jest nieosiąganie w tym czasie jakiegokolwiek przychodu.

Akty prawne: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy; Ustawa z 30 października 2002 o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych; Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób; Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Donald Trump zapowiada nałożenie wysokich ceł na Unię Europejską i Meksyk. Jak ogłosił, 30-procentowe cła na towary importowane z tych krajów mają wejść od 1 sierpnia. Na te zapowiedzi zareagowali przywódcy.

Donald Trump grozi podwyżką ceł. Przywódcy odpowiadają

Donald Trump grozi podwyżką ceł. Przywódcy odpowiadają

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Skontrolowane przez NIK samorządy wydawały na znakowanie, sterylizację lub kastrację bezdomnych zwierząt zaledwie pięć procent z dostępnych środków. Na co idzie reszta pieniędzy? - Najwięcej wygrywają ci, którzy wyłapują zwierzęta i mają swoje schroniska. To jest wielki biznes - mówi w rozmowie z TVN24+ Tadeusz Wypych, szef Biura Ochrony Zwierząt, będącego częścią Fundacji dla Zwierząt KOTERIA, i wskazuje, że chodzi o kilkaset milionów złotych.

Na tym "zarabia się ogromną kasę"

Na tym "zarabia się ogromną kasę"

Źródło:
TVN24+

Widmo podwyżek zawisło nad cenami amerykańskich śniadań. Wszystko za sprawą zapowiedzi ceł Donalda Trumpa na produkty z Brazylii. Mają one wpłynąć między innymi na ceny soku pomarańczowego i kawy. Na nowojorskiej giełdzie już pojawiły się pierwsze zwyżki za sok pomarańczowy.

Drożeje kawa i sok pomarańczowy. Słony rachunek za amerykańskie śniadania

Drożeje kawa i sok pomarańczowy. Słony rachunek za amerykańskie śniadania

Źródło:
tvn24.pl

W środku wakacyjnego sezonu Unia Europejska bierze na celownik opłaty za bagaż podręczny. Parlament chce ukrócić dodatkowe koszty, a linie lotnicze biją na alarm - bilety mogą podrożeć. To jednak nie koniec ich kłopotów: europejscy regulatorzy baczniej przyglądają się takim praktykom jak pobieranie opłat za nadbagaż tuż przed odlotem.

Mała walizka, duży spór. "Jak nie wiadomo, o co chodzi, zazwyczaj chodzi o pieniądze"

Mała walizka, duży spór. "Jak nie wiadomo, o co chodzi, zazwyczaj chodzi o pieniądze"

Źródło:
TVN24+

Francja wszczęła śledztwo karne w sprawie należącej do Elona Muska platformy X w związku z podejrzeniem omanipulowanie przez tę firmę algorytmami w celu "zagranicznej ingerencji" – poinformował portal Politico. Według parlamentarzysty Erica Bothorela, platforma jest coraz dalej od "gwarantowania środowiska bezpiecznego".

Platforma Muska na cenzurowanym we Francji. "Nienawistne, rasistowskie, homofobiczne treści"

Platforma Muska na cenzurowanym we Francji. "Nienawistne, rasistowskie, homofobiczne treści"

Źródło:
PAP

W minionym roku w całej Unii Europejskiej odnotowano rekordowy wzrost liczby ludności do 450,4 miliona osób, pomimo większej liczby zgonów niż urodzeń - poinformował Eurostat. To wynik nasilonych ruchów migracyjnym po pandemii Covid-19. Największy wzrost liczby ludności zanotowała Malta, z kolei Polska i Estonia mają największe spadki.

Rekordowy wzrost ludności w Unii Europejskiej. Polska w tyle tabeli

Rekordowy wzrost ludności w Unii Europejskiej. Polska w tyle tabeli

Źródło:
PAP

Władze Kazachstanu są przywiązane do swojej polityki "dedolaryzacji" i mają pomysł na ochronę własnej waluty - tenge. Od 1 września informacje dotyczące kursów walut muszą zniknąć z przestrzeni publicznej - poinformował prezes Narodowego Banku Kazachstanu.

Z ulic mają zniknąć informacje o kursach walut. Mentalna "dedolaryzacja"

Z ulic mają zniknąć informacje o kursach walut. Mentalna "dedolaryzacja"

Źródło:
PAP

Ryanair chce zwiększyć liczbę lotów z kilku polskich lotnisk. - Spodziewamy się, że we wrześniu lub październiku tego roku ogłosimy plany rozwoju co najmniej trzech naszych dużych polskich baz - Krakowa, Gdańska i Wrocławia - poinformował dyrektor generalny linii Michael O’Leary.

Nowe inwestycje Ryanaira w Polsce. "Jesteśmy w trakcie negocjacji"

Nowe inwestycje Ryanaira w Polsce. "Jesteśmy w trakcie negocjacji"

Źródło:
PAP

Rada Dialogu Społecznego (RDS) nie osiągnęła porozumienia w sprawie waloryzacji rent i emerytur w 2026 roku. Rządowa propozycja została krytycznie oceniona przez związki zawodowe. Ostateczną decyzję w tej sprawie podejmie Rada Ministrów.

Waloryzacja emerytur. Krytyka rządowej propozycji

Waloryzacja emerytur. Krytyka rządowej propozycji

Źródło:
PAP

Nie uzgodniono wspólnego stanowiska w Radzie Dialogu Społecznego (RDS) w sprawie podwyżki płacy minimalnej w 2026 roku. Rząd do 15 września ma czas na podjęcie ostatecznej decyzji.

Brak porozumienia w sprawie płacy minimalnej

Brak porozumienia w sprawie płacy minimalnej

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie odnotowano głównej wygranej, a kumulacja rośnie do 300 milionów złotych. W Polsce najwyższa była wygrana czwartego stopnia w wysokości ponad 900 tysięcy złotych. Oto liczby, które wylosowano 11 lipca 2025 roku.

Wysoka wygrana w Eurojackpot w Polsce

Wysoka wygrana w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Fale upałów coraz bardziej utrudniają turystykę w Rzymie - wskazuje branża turystyczna. Wysokie temperatury zniechęcają do odwiedzin i negatywnie wpływają na zdrowie zarówno zwiedzających, jak i pracowników - podają lokalne media.

Turystyczny problem Rzymu. "To przyczyna poważnych zmian"

Turystyczny problem Rzymu. "To przyczyna poważnych zmian"

Źródło:
PAP

Ferrero, włoski producent Nutelli, przejmuje za 3,1 miliarda dolarów amerykańską firmę WK Kellogg, która jest znana z produkcji kultowych marek płatków śniadaniowych - podał portal stacji CNN.

Gigant kupuje kultową markę

Gigant kupuje kultową markę

Źródło:
CNN

Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) nie dopuściła do obrotu ponad milion sztuk biżuterii ze względu na nieprawidłowości formalne i zbyt wysokie stężenie kadmu i ołowiu. Niebezpieczne ilości metali ciężkich dotyczyły blisko 4,5 tysiąca sztuk.

Toksyczna biżuteria. Norma przekroczona 400 razy

Toksyczna biżuteria. Norma przekroczona 400 razy

Źródło:
PAP

W przyszłym tygodniu ceny autogazu i benzyny mogą wyraźnie się obniżyć - przewidują analitycy e-petrol.pl. Z kolei eksperci Refleksu zapowiadają w najbliższych dniach kilkugroszowe podwyżki cen oleju napędowego.

Szykują się zmiany w cenach paliw. "Wracają obawy o wojnę handlową"

Szykują się zmiany w cenach paliw. "Wracają obawy o wojnę handlową"

Źródło:
PAP

Ambasadorowie państw przy Unii Europejskiej (UE) nie porozumieli się w sprawie kolejnego pakietu sankcji na Rosję. Decyzję ma blokować Słowacja - podało źródło Polskiej Agencji Prasowej.

Sankcje na Rosję. Ten kraj ma blokować nowy pakiet

Sankcje na Rosję. Ten kraj ma blokować nowy pakiet

Źródło:
PAP

Kanada w trakcie negocjacji z USA broni kanadyjskich pracowników i firm - podkreślił premier Mark Carney. W ten sposób zareagował na zapowiedź prezydenta USA Donalda Trumpa w sprawie wprowadzenia 35-procentowych ceł na kanadyjskie towary.

Zdecydowana reakcja na słowa Donalda Trumpa. "Nadal będziemy tak robić"

Zdecydowana reakcja na słowa Donalda Trumpa. "Nadal będziemy tak robić"

Źródło:
PAP

PKO BP, ING Bank Śląski oraz VeloBank - klienci tych instytucji finansowych będą musieli liczyć się z utrudnieniami w nadchodzących dniach.

Dostęp do tych usług będzie utrudniony

Dostęp do tych usług będzie utrudniony

Źródło:
tvn24.pl

Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie ataku hakerskiego na systemy spółki Herbapol Lublin. Hakerzy zażądali 900 tysięcy dolarów okupu. Śledczy ustalają okoliczności i sprawców ataku.

Polska firma Herbapol ofiarą ataku hakerskiego. Żądają 900 tysięcy dolarów

Polska firma Herbapol ofiarą ataku hakerskiego. Żądają 900 tysięcy dolarów

Źródło:
PAP

Od początku prac nad nowelą o mieszkalnictwie społecznym Polska 2050 akcentowała, że możliwość wykupienia lokali społecznych inicjatyw mieszkaniowych w mniejszych ośrodkach jest konieczna, by przeciwdziałać ich depopulacji - stwierdziła szefowa Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Głosowali razem z PiS. Ministra mówi o "gigantycznym problemie"

Głosowali razem z PiS. Ministra mówi o "gigantycznym problemie"

Źródło:
PAP

Do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotarły sygnały o możliwym ograniczeniu swobody wyboru metod dostawy na Allegro - poinformował UOKiK biznesową redakcję portalu tvn24.pl. Jak dodał, są one analizowane obecnie w ramach postępowania wyjaśniającego. Wcześniej o "konflikt interesów" oskarżał Allegro Rafał Brzoska.

Wojna gigantów e-handlu. Urząd zabiera głos

Wojna gigantów e-handlu. Urząd zabiera głos

Źródło:
tvn24.pl

Poznański sąd wyraził zgodę na tymczasowe aresztowanie Marcina P., prezesa zarządu spółki Cinkiciarz.pl, który przebywa poza Polską. Decyzja nie jest prawomocna. Według szacunków prokuratury klienci internetowego kantoru mieli stracić 112 milionów złotych. W marcu tego roku śledczy postawili prezesowi firmy zarzuty, które dotyczą między innymi oszustwa.

Jest decyzja sądu w sprawie aresztu dla prezesa spółki Cinkciarz.pl

Jest decyzja sądu w sprawie aresztu dla prezesa spółki Cinkciarz.pl

Źródło:
PAP

Lotniska w Edynburgu i Birmingham w Wielkiej Brytanii zrezygnowały już z dotychczasowego ograniczenia dotyczącego maksymalnej pojemności płynów w bagażu podręcznym. Teraz zamiast 100 ml wynosi on dwa litry. Pozostałe brytyjskie porty są na różnych etapach wdrażania nowoczesnych technologii, które pozwalają na złagodzenie obostrzeń.

Lotniska rezygnują z uciążliwego limitu. Chodzi o płyny w bagażu podręcznym

Lotniska rezygnują z uciążliwego limitu. Chodzi o płyny w bagażu podręcznym

Źródło:
BBC, tvn24.pl