Niezdolność do pracy. Jak zdobyć orzeczenie i do czego ono uprawnia?

Źródło:
TVN 24 Biznes
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rent
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24
wideo 2/3
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24

Niezdolność do pracy to stan, kiedy ze względów zdrowotnych przestajemy być zdolni do wykonywania obowiązków. Z tego tytułu możemy otrzymać orzeczenie. Kto je wydaje i na jak długo? Do czego uprawnia orzeczenie o niezdolności do pracy?

Niezdolność do pracy orzekana jest wobec osób, które ze względów zdrowotnych nie są w stanie wykonywać pracy, do której posiadają kwalifikacje.Niezdolność do pracy może być całkowita lub częściowa.Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydawane jest na nie dłużej niż pięć lat.Wydanie orzeczenia jest podstawą do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Niezdolność do pracy – regulacje prawne

Pojęcie niezdolności do pracy reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei przysługujące z tego tytułu świadczenia wynikają z przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoba niezdolna do pracy

Zgodnie z przepisami za niezdolną do pracy uznaje się osobę, która spełnia dwa warunki:

– częściowo lub całkowicie utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, – nie rokuje odzyskania zdolności do wykonywania pracy zarobkowej po przekwalifikowaniu.

Niezdolności do pracy nie należy mylić z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, która orzekana jest w przypadku osób ze względów zdrowotnych wymagających pomocy w zaspokajaniu swoich podstawowych potrzeb życiowych.

Rodzaje niezdolności do pracy

Niezdolność może być stwierdzona całkowicie lub częściowo: – całkowita niezdolność do pracy za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej, – częściowa niezdolność do pracy – za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Orzeczenie o niezdolności do pracy

Aby uzyskać orzeczenie o niezdolności do pracy, należy w pierwszej kolejności złożyć w ZUS określone dokumenty: – wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, – zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wystawione w ciągu ostatniego miesiąca, – wniosek o wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika, – dodatkowe dokumenty potwierdzające stan zdrowia, m.in. poprzednie orzeczenia.

Po złożeniu tych dokumentów wnioskodawca zostaje wezwany do swojego oddziału ZUS, gdzie lekarz orzecznik przeprowadzi badanie i zweryfikuje dostarczoną dokumentację. Na tej podstawie lekarz wydaje decyzję o orzeczeniu niezdolności do pracy, zawierając w niej datę i przyczynę pojawienia się niezdolności, przewidywany czas jej trwania oraz to, czy niezdolność jest całkowita, czy częściowa. Ponadto lekarz orzeka o celowości przekwalifikowania zawodowego.

Od otrzymanego orzeczenia przysługuje prawo do złożenia w ciągu 14 dni sprzeciwu do trzyosobowej komisji lekarskiej ZUS.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Osoby, które otrzymały orzeczenie o niezdolności do pracy, mogą ubiegać się o rentę z tego tytułu, wypłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby renta ta została przyznana, muszą one spełniać trzy warunki:

– mieć orzeczenie o niezdolności do pracy od lekarza orzecznika ZUS; – mieć wymagany łączny staż ubezpieczeniowy; – niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym, nieskładkowym lub nie później niż 18 miesięcy po ustaniu tych okresów.

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (druk ERN) wraz z wymaganymi załącznikami należy złożyć w swoim oddziale ZUS, wysłać do niego pocztą albo złożyć przez internet za pośrednictwem platformy PUE ZUS.

Wysokość renty, którą można otrzymać, nie jest stała. W każdym przypadku jest ona indywidualnie wyliczana przez ZUS, a na jej wymiar mają wpływ: wysokość dotychczasowych zarobków, liczba przepracowanych okresów składkowych i nieskładkowych oraz to, czy niezdolność do pracy jest całkowita, czy częściowa. 

Renta ta może zostać przyznana na stałe, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na czas określony.

Renta szkoleniowa

Osoby, wobec których orzeczona została niezdolność do wykonywania pracy, a zarazem zalecone zostało im przekwalifikowanie się, mogą ponadto ubiegać się o rentę szkoleniową. 

Renta ta stanowić ma pomoc na czas przekwalifikowywania się, a więc zmieniania zawodu i wdrażania się na nowym stanowisku pracy. Po przyznaniu renty szkoleniowej dana osoba kierowana jest do powiatowego urzędu pracy w celu odbycia szkoleń i przygotowania do nowego zawodu.

Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres sześć miesięcy. Okres ten może zostać wydłużony na wniosek starosty do maksymalnie 30 miesięcy lub skrócony, jeżeli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub gdy wskazana osoba nie uczestniczy w przydzielonych jej szkoleniach.

Renta szkoleniowa wypłacana jest w wysokości 75 proc. podstawy wymiaru renty, ale nie mniej niż najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Na jak długo jest wydawane orzeczenie o niezdolności do pracy?

Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydaje się na okres nie dłuższy niż pięć lat. W przypadkach, gdy zgodnie z wiedzą medyczną dla danej osoby nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, orzeczenie może zostać wydane na dłużej.

Ponadto orzeczenie o niezdolności do pracy można wydać do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jeżeli badana osoba:

– posiadała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej 5 ostatnich lat, – nadal jest niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej, – ma mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Po osiągnięciu wieku emerytalnego osobie pobierającej dotychczas rentę z tytułu niezdolności do pracy z urzędu przyznaje się emeryturę w wysokości nie niższej niż pobierana dotychczas renta.

Chorobowe po ustaniu zatrudnienia

Osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym za czas niezdolności do pracy przysługuje również zasiłek chorobowy. Jego otrzymywanie nie wyklucza się z pobieraniem renty z tytułu niezdolności do pracy. Wypłacany jest on w wysokości 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia, od którego płacone były składki chorobowe, lub 70 proc. za czas pobytu w szpitalu.

W określonych sytuacjach możliwe jest również pobieranie zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Dzieje się tak na przykład, gdy niezdolność do pracy rozpoczęła się w okresie ubezpieczenia chorobowego i nieprzerwanie trwa, a posiadana umowa o pracę wygasła w międzyczasie.

Całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie

Czy osoba uznana za niezdolną do pracy może mimo to podjąć pracę? Orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy nie uniemożliwia podjęcia zatrudnienia. Jest to możliwe na przykład w sytuacji, gdy miejsce pracy osoby z orzeczeniem zostaje do niej specjalnie dostosowane.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN 24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Trwa wymiana ciosów między Donaldem Trumpem i Elonem Muskiem. Prezydent USA powiedział, że był "bardzo zaskoczony" i "rozczarowany" swoim niedawnym sprzymierzeńcem Elonem Muskiem po tym, jak ten skrytykował jego ustawę budżetową. To zaczęło lawinę komentarzy byłego współpracownika. Prezydent Trump nie pozostał dłużny i napisał: "Elon Musk oszalał". Jego były współpracownik następnie "zrzucił bombę".

Gorąco na linii Trump-Musk. Wymiana ciosów i oskarżeń między byłymi współpracownikami

Gorąco na linii Trump-Musk. Wymiana ciosów i oskarżeń między byłymi współpracownikami

Aktualizacja:
Źródło:
BBC, PAP

Zatrzymany w środę były członek zarządu Orlen S.A. Michał R. usłyszał w czwartek zarzut niedopełnienia obowiązków nadzorowania i dbania o majątek Orlen S.A. - poinformowała w czwartek Prokuratura Regionalna w Warszawie. Michał R. nie przyznał się do zarzucanych mu czynów i złożył wyjaśnienia.

Są zarzuty dla byłego członka zarządu Orlenu

Są zarzuty dla byłego członka zarządu Orlenu

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Jesień - to wtedy według analityków Rada Polityki Pieniężnej może zdecydować się na kolejne cięcie stóp. Prezes NBP Adam Glapiński nie wydaje się spieszyć z obniżkami stóp procentowych - oceniają ekonomiści mBanku. Eksperci banku Santander zwracają uwagę na rzeczową i krótką konferencję. "Naszym zdaniem zasygnalizowała kolejną zmianę w nastawieniu banku centralnego, ponownie w kierunku bardziej jastrzębiej polityki" - stwierdzili w komentarzu.

Analitycy: bank centralny bardziej jastrzębi. Wskazali, kiedy kolejne cięcie stóp

Analitycy: bank centralny bardziej jastrzębi. Wskazali, kiedy kolejne cięcie stóp

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Podczas Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Orlenu nie udzielono absolutorium byłemu prezesowi spółki Danielowi Obajtkowi. Nowe władze, na czele z prezesem Ireneuszem Fąfarą, dostały zielone światło od akcjonariuszy. W uzasadnieniu rekomendacji dla walnego zgromadzenia powołano się na stwierdzone w audytach i kontrolach liczne nieprawidłowości. W czwartek w Płocku zdecydowano też o wysokości dywidendy.

Były zarząd Obajtka bez absolutorium od akcjonariuszy Orlenu

Były zarząd Obajtka bez absolutorium od akcjonariuszy Orlenu

Źródło:
PAP

W czwartek odbyła się rozmowa telefoniczna pomiędzy prezydentem USA Donaldem Trumpem a przywódcą Chin Xi Jinpingiem. W ocenie Amerykanina była ona "bardzo dobra", obaj rozmówcy zaprosili się nawzajem do złożenia wizyt, a zespoły z USA i Chin mają wkrótce spotkać się znów, by omówić kwestie handlowe. Według chińskich mediów Trump "wyraził ogromny szacunek" wobec Chin.

Pekin i Waszyngton po "bardzo dobrej rozmowie". Trwała półtorej godziny

Pekin i Waszyngton po "bardzo dobrej rozmowie". Trwała półtorej godziny

Źródło:
PAP

- RPP nie zapowiada ścieżki przyszłych stóp procentowych, nie zobowiązuje się do żadnych decyzji - poinformował prezes NBP Adam Glapiński. Szef banku centralnego wskazał, że RPP spodziewa się "w całym roku 2025 wyższego wzrostu PKB niż w roku ubiegłym".

Glapiński o stopach: nie zobowiązujemy się do żadnych decyzji, nawet werbalnie

Glapiński o stopach: nie zobowiązujemy się do żadnych decyzji, nawet werbalnie

Źródło:
tvn24.pl

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych - podano w komunikacie po posiedzeniu. Decyzja była zgodna z oczekiwaniami analityków. To już 8. obniżka stóp procentowych - od czerwca 2024 r. - Europejski Bank Centralny po czerwcowej obniżce stóp procentowych o 25 punktów bazowych jest dobrze pozycjonowany i w dobrym miejscu - oceniła na konferencji prezes EBC Christine Lagarde.

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych w strefie euro

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych w strefie euro

Źródło:
tvn24.pl, PAP

We Francji spada spożycie wina. Jak podaje w czwartkowym wydaniu dziennik "Le Figaro", znacznie spadła sprzedaż tego alkoholu w super- i hipermarketach, a to główne miejsca zakupu. Jak wyliczono, Francuzi kupili o 35 milionów butelek mniej wina niż w 2024 roku.

Francuzi piją mniej wina. Spadek liczony w dziesiątkach milionów

Francuzi piją mniej wina. Spadek liczony w dziesiątkach milionów

Źródło:
PAP

Europejska Organizacja Konsumentów, zrzeszająca 45 europejskich organizacji konsumenckich z 32 krajów, złożyła skargę do Komisji Europejskiej przeciwko Shein. Chińskiej platformie fast fashion zarzuca się stosowanie tak zwanych "dark patterns", To nielegalne taktyki mających na celu nakłonienie klienta do dokonywania zakupów.

Skarga na Shein. Za manipulacyjne praktyki sprzedażowe

Skarga na Shein. Za manipulacyjne praktyki sprzedażowe

Źródło:
Reuters

W 2024 roku blisko dwa miliony podatników w Polsce osiągnęło dochód przekraczający 120 tysięcy złotych - wynika z danych Ministerstwa Finansów. Z kolei 8,7 miliona podatników skorzystało z tak zwanej ulgi dla młodych, czyli podatku zerowego.

Rekordy podatkowe. Resort podał dane

Rekordy podatkowe. Resort podał dane

Źródło:
PAP

Amerykański przedsiębiorca Stephen Lynch uważa, że niemieccy urzędnicy z rezerwą odnoszą się do jego propozycji zakupu niedziałającego gazociągu Nord Stream 2 - podał w czwartek "New York Times". Dodał, że liczy na zmianę stanowiska europejskich przywódców, podkreślając, że "gaz nie popłynie przed osiągnięciem pokoju na Ukrainie".

Co ze sprzedażą Nord Stream 2? Amerykański inwestor o "sceptycyzmie Berlina"

Co ze sprzedażą Nord Stream 2? Amerykański inwestor o "sceptycyzmie Berlina"

Źródło:
PAP

Rosnąca niepewność gospodarcza w USA związana z polityką celną administracji Donalda Trumpa wpływa na decyzje przedsiębiorców i konsumentów - ostrzega CNN. Podkreśla, że firmy notują wyższe koszty, podnoszą ceny i wstrzymują zatrudnienie.

Uderzają w Trumpa. "Rozpętuje piekło"

Uderzają w Trumpa. "Rozpętuje piekło"

Źródło:
CNN

Będziemy pilnować, aby przepisy były realizowane bez żadnych obejść i uników - napisała w mediach społecznościowych ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, przekazując, że prezydent Andrzej Duda zadeklarował, że podpisze ustawę o jawności cen mieszkań.

"Pan prezydent zadeklarował, że podpisze ustawę"

"Pan prezydent zadeklarował, że podpisze ustawę"

Źródło:
tvn24.pl

Firma Procter & Gamble zamierza w najbliższych dwóch latach zwolnić 7000 pracowników, czyli około sześć procent globalnej siły roboczej - podała Agencja Reutera. Ma to przeciwdziałać rosnącym kosztom w związku z niepewnością co do ceł Donalda Trumpa.

Gigant chce zwolnić 7000 osób

Gigant chce zwolnić 7000 osób

Źródło:
Reuters

Adam Bodnar, prokurator generalny i minister sprawiedliwości, poinformował w czwartek w mediach społecznościowych o tymczasowym aresztowaniu Moniki J., byłej głównej księgowej i prokurent spółki Cinkciarz.pl. "Usłyszała zarzut współdziałania w popełnieniu przestępstwa oszustwa" - przekazał, dodając, że przyznała się do zarzucanego czynu. Prokuratura w komunikacie wyjaśniła, że chodzi o "zarzut niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie przekraczającej 112 milionów złotych". Grozi jej kara do 25 lat pozbawienia wolności.

Areszt dla byłej głównej księgowej Cinkciarz.pl

Areszt dla byłej głównej księgowej Cinkciarz.pl

Źródło:
tvn24.pl

Węgierski MOL, który przejął stacje Lotosu, ma w Polsce coraz mniejsze przychody i większe straty - donosi w czwartek "Puls Biznesu".

Z impetem weszli do Polski. Liczą straty

Z impetem weszli do Polski. Liczą straty

Źródło:
PAP

W maju sprowadzono do Polski ponad 80 tysięcy używanych aut z zagranicy, czyli o 2 procent więcej rok do roku. Ich średni wiek to 12,11 roku - podał Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar. Wyraźny wzrost odnotowano w imporcie elektryków.

To sprowadzamy. Skok w jednej grupie

To sprowadzamy. Skok w jednej grupie

Źródło:
PAP

Bułgaria, najbiedniejszy kraj Unii Europejskiej, szykuje się przystąpienia do strefy euro. Tymczasem po zwycięstwie Karola Nawrockiego w wyborach prezydenckich perspektywa dołączenia Polski do tego klubu jest bardziej odległa niż kiedykolwiek - pisze Politico.

Euro w Polsce "bardziej odległe niż kiedykolwiek"

Euro w Polsce "bardziej odległe niż kiedykolwiek"

Źródło:
PAP

W 2024 roku na świecie żyło niemal 23,5 miliona osób z majątkiem płynnym przekraczającymi milion dolarów. Liderem pod tym względem pozostają Stany Zjednoczone - wynika z najnowszego raportu firmy doradczej Capgemini.

W tym kraju żyje najwięcej milionerów

W tym kraju żyje najwięcej milionerów

Źródło:
PAP

W maju 2025 roku wartość zapytań o kredyt mieszkaniowy wzrosła o 46,4 procent rok do roku - przekazało Biuro Informacji Kredytowej. Kredytem było zainteresowanych ponad 38 tysięcy osób w porównaniu do prawie 27 tysięcy w maju poprzedniego roku.

Zmiana na rynku. Nagły wzrost zapytań

Zmiana na rynku. Nagły wzrost zapytań

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump chce zniesienia ustawowego limitu zadłużenia w USA. "Jest zbyt niszczycielski, aby oddać go w ręce polityków, którzy mogą chcieć go wykorzystać" - napisał w mediach społecznościowych.

Trump: to grozi gospodarczą katastrofą

Trump: to grozi gospodarczą katastrofą

Źródło:
PAP

Przedłużający się impas polityczny w Polsce oraz zbliżające się wybory parlamentarne i zakończone prezydenckie ograniczają perspektywy reform gospodarczych i konsolidacji fiskalnej - oceniają agencje ratingowe S&P Global Ratings i Fitch. Eksperci wskazują, że apetyt na zdecydowane działania fiskalne może być coraz mniejszy w obliczu napiętej sceny politycznej. Wynik przyszłych wyborów może dodatkowo utrudnić wdrażanie niezbędnych reform.

Nawrocki w Pałacu, reformy w zawieszeniu. Agencje alarmują

Nawrocki w Pałacu, reformy w zawieszeniu. Agencje alarmują

Źródło:
PAP

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego zatrzymała byłego wysokiego rangą menedżera związanego z Grupą Orlen. Według informacji tvn24.pl chodzi o wiceprezesa koncernu Michała R. Zatrzymanie ma związek z postępowaniem dotyczącym działalności zagranicznej spółki zależnej Orlenu. Do sprawy odniósł się były prezes Daniel Obajtek. Aresztowanie określił "niczym innym jak polityczną zemstą".

Były wiceprezes Orlenu zatrzymany

Były wiceprezes Orlenu zatrzymany

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zgodził się na odroczenie przez Jastrzębską Spółkę Węglową terminu zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne – poinformowała spółka w komunikacie opublikowanym w środę. Wcześniej JSW złożyła wniosek o odroczenie należności w wysokości około 315 milionów złotych.

Miliony złotych do ZUS mogą poczekać. Jedna decyzja, duża ulga

Miliony złotych do ZUS mogą poczekać. Jedna decyzja, duża ulga

Źródło:
PAP

Bułgaria spełniła kryteria i może wstąpić do strefy euro 1 stycznia 2026 roku - przekazała Komisja Europejska (KE). Ostateczną decyzję podejmą kraje członkowskie w Radzie Unii Europejskiej. Bułgarskie społeczeństwo jest mocno podzielone w kwestii przyjęcia europejskiej waluty.

Euro w kolejnym kraju. Bruksela podjęła decyzję

Euro w kolejnym kraju. Bruksela podjęła decyzję

Źródło:
PAP

Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o pozostawieniu stóp procentowych NBP na niezmienionym poziomie. Stopa referencyjna nadal wynosi 5,25 procent. Decyzja była zgodna z oczekiwaniami rynkowymi. Obecny poziom stóp procentowych NBP sprzyja realizacji celu inflacyjnego w średnim okresie – podała Rada Polityki Pieniężnej w środowym komunikacie.

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych

Jest decyzja w sprawie stóp procentowych

Źródło:
PAP

Choć najem mógłby znacząco przyczynić się do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych w Polsce, jego rozwój jest ograniczony - głównie z powodu nieskutecznych regulacji. Jak wskazuje raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), w 2023 roku jedynie 12,7 procent gospodarstw domowych korzystało z najmu, co stanowi jeden z najniższych odsetków w całej Unii Europejskiej.

Polska w ogonie Europy. To mogłoby uzdrowić rynek

Polska w ogonie Europy. To mogłoby uzdrowić rynek

Źródło:
PAP

W 2024 roku w Japonii urodziło się najmniej dzieci od czasu rozpoczęcia prowadzenia ogólnokrajowych statystyk w 1899 roku - poinformowało w środę japońskie ministerstwo zdrowia. Liczba urodzeń wyniosła zaledwie 686 tysięcy, co jest najniższym wynikiem od XIX wieku - przekazała agencja AP.

Alarm demograficzny. Najmniej dzieci od 126 lat

Alarm demograficzny. Najmniej dzieci od 126 lat

Źródło:
PAP

Elon Musk, miliarder i były bliski doradca Donalda Trumpa, w prywatnych rozmowach wyraża rosnące niezadowolenie z decyzji podejmowanych przez administrację USA - poinformowała stacja ABC News.

Miesiąc miodowy się skończył. Musk rozczarowany Trumpem

Miesiąc miodowy się skończył. Musk rozczarowany Trumpem

Źródło:
PAP