Niezdolność do pracy. Jak zdobyć orzeczenie i do czego ono uprawnia?

Źródło:
TVN 24 Biznes
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rent
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24
wideo 2/3
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24

Niezdolność do pracy to stan, kiedy ze względów zdrowotnych przestajemy być zdolni do wykonywania obowiązków. Z tego tytułu możemy otrzymać orzeczenie. Kto je wydaje i na jak długo? Do czego uprawnia orzeczenie o niezdolności do pracy?

Niezdolność do pracy orzekana jest wobec osób, które ze względów zdrowotnych nie są w stanie wykonywać pracy, do której posiadają kwalifikacje.Niezdolność do pracy może być całkowita lub częściowa.Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydawane jest na nie dłużej niż pięć lat.Wydanie orzeczenia jest podstawą do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Niezdolność do pracy – regulacje prawne

Pojęcie niezdolności do pracy reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei przysługujące z tego tytułu świadczenia wynikają z przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoba niezdolna do pracy

Zgodnie z przepisami za niezdolną do pracy uznaje się osobę, która spełnia dwa warunki:

– częściowo lub całkowicie utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, – nie rokuje odzyskania zdolności do wykonywania pracy zarobkowej po przekwalifikowaniu.

Niezdolności do pracy nie należy mylić z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, która orzekana jest w przypadku osób ze względów zdrowotnych wymagających pomocy w zaspokajaniu swoich podstawowych potrzeb życiowych.

Rodzaje niezdolności do pracy

Niezdolność może być stwierdzona całkowicie lub częściowo: – całkowita niezdolność do pracy za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej, – częściowa niezdolność do pracy – za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Orzeczenie o niezdolności do pracy

Aby uzyskać orzeczenie o niezdolności do pracy, należy w pierwszej kolejności złożyć w ZUS określone dokumenty: – wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, – zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wystawione w ciągu ostatniego miesiąca, – wniosek o wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika, – dodatkowe dokumenty potwierdzające stan zdrowia, m.in. poprzednie orzeczenia.

Po złożeniu tych dokumentów wnioskodawca zostaje wezwany do swojego oddziału ZUS, gdzie lekarz orzecznik przeprowadzi badanie i zweryfikuje dostarczoną dokumentację. Na tej podstawie lekarz wydaje decyzję o orzeczeniu niezdolności do pracy, zawierając w niej datę i przyczynę pojawienia się niezdolności, przewidywany czas jej trwania oraz to, czy niezdolność jest całkowita, czy częściowa. Ponadto lekarz orzeka o celowości przekwalifikowania zawodowego.

Od otrzymanego orzeczenia przysługuje prawo do złożenia w ciągu 14 dni sprzeciwu do trzyosobowej komisji lekarskiej ZUS.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Osoby, które otrzymały orzeczenie o niezdolności do pracy, mogą ubiegać się o rentę z tego tytułu, wypłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby renta ta została przyznana, muszą one spełniać trzy warunki:

– mieć orzeczenie o niezdolności do pracy od lekarza orzecznika ZUS; – mieć wymagany łączny staż ubezpieczeniowy; – niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym, nieskładkowym lub nie później niż 18 miesięcy po ustaniu tych okresów.

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (druk ERN) wraz z wymaganymi załącznikami należy złożyć w swoim oddziale ZUS, wysłać do niego pocztą albo złożyć przez internet za pośrednictwem platformy PUE ZUS.

Wysokość renty, którą można otrzymać, nie jest stała. W każdym przypadku jest ona indywidualnie wyliczana przez ZUS, a na jej wymiar mają wpływ: wysokość dotychczasowych zarobków, liczba przepracowanych okresów składkowych i nieskładkowych oraz to, czy niezdolność do pracy jest całkowita, czy częściowa. 

Renta ta może zostać przyznana na stałe, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na czas określony.

Renta szkoleniowa

Osoby, wobec których orzeczona została niezdolność do wykonywania pracy, a zarazem zalecone zostało im przekwalifikowanie się, mogą ponadto ubiegać się o rentę szkoleniową. 

Renta ta stanowić ma pomoc na czas przekwalifikowywania się, a więc zmieniania zawodu i wdrażania się na nowym stanowisku pracy. Po przyznaniu renty szkoleniowej dana osoba kierowana jest do powiatowego urzędu pracy w celu odbycia szkoleń i przygotowania do nowego zawodu.

Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres sześć miesięcy. Okres ten może zostać wydłużony na wniosek starosty do maksymalnie 30 miesięcy lub skrócony, jeżeli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub gdy wskazana osoba nie uczestniczy w przydzielonych jej szkoleniach.

Renta szkoleniowa wypłacana jest w wysokości 75 proc. podstawy wymiaru renty, ale nie mniej niż najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Na jak długo jest wydawane orzeczenie o niezdolności do pracy?

Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydaje się na okres nie dłuższy niż pięć lat. W przypadkach, gdy zgodnie z wiedzą medyczną dla danej osoby nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, orzeczenie może zostać wydane na dłużej.

Ponadto orzeczenie o niezdolności do pracy można wydać do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jeżeli badana osoba:

– posiadała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej 5 ostatnich lat, – nadal jest niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej, – ma mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Po osiągnięciu wieku emerytalnego osobie pobierającej dotychczas rentę z tytułu niezdolności do pracy z urzędu przyznaje się emeryturę w wysokości nie niższej niż pobierana dotychczas renta.

Chorobowe po ustaniu zatrudnienia

Osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym za czas niezdolności do pracy przysługuje również zasiłek chorobowy. Jego otrzymywanie nie wyklucza się z pobieraniem renty z tytułu niezdolności do pracy. Wypłacany jest on w wysokości 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia, od którego płacone były składki chorobowe, lub 70 proc. za czas pobytu w szpitalu.

W określonych sytuacjach możliwe jest również pobieranie zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Dzieje się tak na przykład, gdy niezdolność do pracy rozpoczęła się w okresie ubezpieczenia chorobowego i nieprzerwanie trwa, a posiadana umowa o pracę wygasła w międzyczasie.

Całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie

Czy osoba uznana za niezdolną do pracy może mimo to podjąć pracę? Orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy nie uniemożliwia podjęcia zatrudnienia. Jest to możliwe na przykład w sytuacji, gdy miejsce pracy osoby z orzeczeniem zostaje do niej specjalnie dostosowane.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN 24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Prezydent USA Donald Trump obiecywał Amerykanom, że obniży ceny żywności. Tymczasem od 1 lutego zaczęły obowiązywać cła na produkty z Meksyku i Kanady w wysokości 25 procent. Jak zauważa CNN państwa te odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu, by półki sklepów spożywczych w USA były pełne.

Cła nałożone przez Trumpa mogą się odbić rykoszetem na zwykłych Amerykanach

Cła nałożone przez Trumpa mogą się odbić rykoszetem na zwykłych Amerykanach

Źródło:
CNN

Od soboty rodzice i opiekunowie mogą składać wnioski o 800 plus na nowy okres świadczeniowy, który rozpocznie się 1 czerwca tego roku i potrwa do 31 maja 2026 roku.

Ważna informacja dla rodziców od ZUS. W sprawie 800 plus

Ważna informacja dla rodziców od ZUS. W sprawie 800 plus

Źródło:
PAP

Mówi, że to największe zagłębie sadownicze Europy, że to duży biznes wspierany przez polityków i że sadownicy walczą o pracowników. Potrzebują rąk do pracy, bo owoce nie mogą gnić. - Oferują na przykład raz na tydzień worek ziemniaków, chleb, cebulę, wodę w zgrzewkach. Może nie dają umowy, ale w ten sposób pokazują, że warto u nich pracować - wyjaśnia w rozmowie z biznesową redakcją tvn24.pl doktor Kamil Matuszczyk z Uniwersytetu Warszawskiego, badacz sytuacji pracowników sezonowych.

Zamienia salę wykładową na sady owocowe. Tak bada sytuację pracowników

Zamienia salę wykładową na sady owocowe. Tak bada sytuację pracowników

Źródło:
tvn24.pl

Rok 2024 był dla Turcji rekordowy pod względem liczby gości i przychodów z turystyki - podały w piątek tureckie media. Turcję odwiedziło 52,6 milionów zagranicznych turystów. Największą grupę gości z zagranicy stanowili Rosjanie - 6,7 milionów.

Rosjanie pomogli Turcji w pobiciu rekordu

Rosjanie pomogli Turcji w pobiciu rekordu

Źródło:
PAP

Mołdawia to jedno z najszybciej wyludniających się państw na świecie - powiedział analityk Ośrodka Studiów Wschodnich Kamil Całus. Liczba mieszkańców tego kraju, nie wliczając separatystycznego Naddniestrza, wynosi obecnie 2,401 miliona. To spadek o 13,9 procent w ciągu dekady.

W tym kraju jest jeden z najgorszych kryzysów demograficznych na świecie

W tym kraju jest jeden z najgorszych kryzysów demograficznych na świecie

Źródło:
PAP

Meksyk ma plan A, plan B i plan C na wypadek, gdyby przywódca USA Donald Trump zrealizował swoje zapowiedzi i nałożył 25-procentowe cła – oświadczyła w piątek prezydentka Meksyku Claudia Sheinbaum, podkreślając, że jej rząd zachowuje "chłodną głowę" w oczekiwaniu na ruch Waszyngtonu.

"Plan A, plan B i plan C". Prezydentka zapewnia, że są przygotowani na amerykańskie cła

"Plan A, plan B i plan C". Prezydentka zapewnia, że są przygotowani na amerykańskie cła

Źródło:
PAP

Rząd Wielkiej Brytanii planuje zmniejszenie powierzchni gruntów rolnych w kraju o ponad 10 procent do 2050 roku. Największe cięcia mają dotyczyć pastwisk, a mieszkańcy kraju będą zachęcani do redukcji spożycia mięsa – podał w piątek "The Guardian".

Zamiast pastwisk, lasy albo panele słoneczne. Wyspy Brytyjskie czeka wielka reforma rolnictwa

Zamiast pastwisk, lasy albo panele słoneczne. Wyspy Brytyjskie czeka wielka reforma rolnictwa

Źródło:
PAP, The National

Prezydent USA Donald Trump zapowiedział, że "absolutnie" nałoży cła na towary z Unii Europejskiej. Według przywódcy Stanów Zjednoczonych UE "traktuje nas bardzo źle". Powiedział również, że cła na produkty z Meksyku i Kanady obejmą też ropę naftową i gaz, choć stawka taryfy będzie wynosić 10, a nie 25 procent.

"Podejmiemy bardzo zdecydowane działania". Trump o nałożeniu ceł na Unię Europejską

"Podejmiemy bardzo zdecydowane działania". Trump o nałożeniu ceł na Unię Europejską

Źródło:
PAP

Polacy wyjeżdżający za granicę na tegoroczne zimowe ferie wybierają się głównie na południe Europy oraz na Bliski Wschód - wynika z danych przekazanych przez serwisy turystyczne. Wśród najpopularniejszych krajów są: Hiszpania, Malta, Egipt i Zjednoczone Emiraty Arabskie.

Wyjazd na ferie za granicę. Te kierunki wybierają Polacy

Wyjazd na ferie za granicę. Te kierunki wybierają Polacy

Źródło:
PAP

- Kanada jest przygotowana na celową, energiczną, ale także rozsądną i niezwłoczną reakcję, jeśli Stany Zjednoczone nałożą cła na towary importowane z Kanady - przekazał w piątek kanadyjski premier Justin Trudeau.

Trudeau reaguje na zapowiedź Trumpa. "Nie będę owijał w bawełnę"

Trudeau reaguje na zapowiedź Trumpa. "Nie będę owijał w bawełnę"

Źródło:
PAP

W styczniu 2025 roku płaca minimalna w państwach członkowskich Unii Europejskiej wahała się od 551 euro w Bułgarii do 2638 euro w Luksemburgu. W Polsce wynagrodzenie minimalne wynosiło 4666 złotych (1091 euro), co zapewniło nam dziewiąte miejsce w zestawieniu.

Tu pensja minimalna jest najwyższa. Unijna mapa zarobków

Tu pensja minimalna jest najwyższa. Unijna mapa zarobków

Źródło:
PAP

Od stycznia do grudnia 2024 roku do Portugalii przybyło ponad 408 tysięcy turystów z Polski, co oznacza wzrost o 23,3 procent w porównaniu do 2023 roku - przekazała w piątek portugalska agencja statystyczna INE.

Ponad 400 tysięcy turystów z Polski. Duży wzrost

Ponad 400 tysięcy turystów z Polski. Duży wzrost

Źródło:
PAP

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wzrosła od 1 stycznia 2025 roku do ponad 3,2 tysiąca złotych miesięcznie. Aby je otrzymać trzeba spełnić określone warunki. Komu przysługuje ta forma pomocy finansowej i na jak długo można ją otrzymać?

Świadczenie pielęgnacyjne. Komu przysługuje i ile wynosi?

Świadczenie pielęgnacyjne. Komu przysługuje i ile wynosi?

Źródło:
tvn24.pl

Prezes Agencji Rozwoju Przemysłu Michał Dąbrowski został w piątek odwołany ze stanowiska. Wcześniejsze ustalenia tvn24.pl w tej sprawie w piątek wieczorem potwierdziła w komunikacie ARP. Wkrótce odbędzie się nowy konkurs na to stanowisko. W ubiegłym roku informowaliśmy, że władze Agencji Rozwoju Przemysłu współpracowały z oskarżonym w tak zwanej infoaferze i planowały z jego spółką zawrzeć kontrakt.

Prezes ARP odwołany

Prezes ARP odwołany

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało nową listę zawodów, dla których przewidywane jest szczególnie zapotrzebowanie na polskim rynku pracy. W 2025 roku w wykazie zadebiutowały zawody z poziomu szkoły policealnej: opiekun osoby starszej oraz opiekun w domu pomocy społecznej.

W tych zawodach będzie praca

W tych zawodach będzie praca

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja wzrosła do 260 milionów złotych. W Polsce odnotowano wygraną trzeciego stopnia w wysokości 2,2 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 31 stycznia 2025 roku.

Wielka kumulacja w Eurojackpot

Wielka kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Masło zakupione w ramach przetargu Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (RARS) nie trafiło ani do Czech, ani na Słowację - przekazała tvn24.pl spółka Milkpol Polska sp. z o.o. Wcześniej w mediach pojawiły się sugestie, że część towaru mogła zostać sprzedana na tych rynkach.

Czy masło z rządowych rezerw trafiło do Czech? Mamy odpowiedź firmy

Czy masło z rządowych rezerw trafiło do Czech? Mamy odpowiedź firmy

Źródło:
tvn24.pl

Jarosław Mastalerz został odwołany ze stanowiska prezesa PZU Życie - przekazał w piątek pełniący obowiązki prezes PZU Andrzej Klesyk. Jak dodał, do zmian doszło także w radzie nadzorczej spółki.

Prezes PZU Życie odwołany. "Nie jest nam po drodze"

Prezes PZU Życie odwołany. "Nie jest nam po drodze"

Źródło:
PAP

PKO BP, Pekao, Santander, ING Bank Śląski, mBank - między innymi te instytucje finansowe zaplanowały prace serwisowe w najbliższych dniach. Klienci mogą mieć problemy w korzystaniu z aplikacji, zlecaniu przelewów czy płatnościach kartą.

Będą utrudnienia w największych bankach w Polsce

Będą utrudnienia w największych bankach w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

W czwartek w Lotto padła główna wygrana - przekazał Totalizator Sportowy. Dodał, że szóstka wyniosła dwa miliony złotych, a szczęśliwy zakład zawarto w Szczecinie.

Podano, gdzie padła szóstka w Lotto

Podano, gdzie padła szóstka w Lotto

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Średni koszt najmu mieszkania wzrósł w grudniu 2024 roku o cztery procent rok do roku - wynika z raportu Rankomat.pl i Rentier.io dotyczącego 17 miast w Polsce. Autorzy zaznaczają, że "rok nie był jednolity".

Ceny najmu. W jednym segmencie "dominowały wzrosty"

Ceny najmu. W jednym segmencie "dominowały wzrosty"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Związkowcy z Rafako, prezydent Raciborza i starosta raciborski podpisali się pod listem otwartym do premiera Donalda Tuska o przyspieszenie procedur mających zmierzać do uratowania będącego w upadłości zakładu. Rozpoczęły się w nim zwolnienia grupowe wszystkich pracowników, które potrwają do końca lutego 2025 roku.

Zwolnienia w polskiej firmie. "Został nam już wyłącznie apel do premiera"

Zwolnienia w polskiej firmie. "Został nam już wyłącznie apel do premiera"

Źródło:
PAP

W czwartkowym losowaniu Lotto padła szóstka. Do jednego z graczy trafią dwa miliony złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 30 stycznia 2025 roku.

Padła szóstka w Lotto

Padła szóstka w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

W czwartek weszły w życie przepisy zakazujące wprowadzania do obrotu napojów spirytusowych w tak zwanych alkotubkach - poinformował resort rolnictwa. Jak dodano, ze względu na postulaty producentów, wprowadzono 30-dniowy okres przejściowy, pozwalający na handel "alkotubkami" maksymalnie do 28 lutego tego roku.

"Całkowity zakaz wprowadzenia do obrotu". Rozporządzenie weszło w życie

"Całkowity zakaz wprowadzenia do obrotu". Rozporządzenie weszło w życie

Źródło:
PAP

Stały Komitet Rady Ministrów zaakceptował projekt ustawy w sprawie podniesienia zasiłku pogrzebowego - poinformował w czwartek szef komitetu Maciej Berek. Propozycja resortu rodziny zakłada, że świadczenie wzrośnie od przyszłego roku z 4 tysięcy do 7 tysięcy złotych.

Jest ważna decyzja w sprawie zasiłku pogrzebowego

Jest ważna decyzja w sprawie zasiłku pogrzebowego

Źródło:
PAP

Spółka Black Red White, znany producent mebli, zwiększyła zakres planowanych zwolnień grupowych z około 350 do 421 osób w pierwszym półroczu tego roku - wynika z informacji Powiatowego Urzędu Pracy w Biłgoraju (Lubelskie).

Black Red White zwiększa skalę zwolnień grupowych

Black Red White zwiększa skalę zwolnień grupowych

Źródło:
PAP

Produkt Krajowy Brutto (PKB) Polski wzrósł w 2024 roku o 2,9 procent w porównaniu z 2023 rokiem - podał we wstępnym szacunku Główny Urząd Statystyczny (GUS). Dodał, że w 2023 roku PKB wzrósł o 0,1 procent.

PKB Polski. Najnowsze dane GUS

PKB Polski. Najnowsze dane GUS

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Twój e-PIT będzie niedostępny od 4 do 14 lutego - powiadomił resort finansów. W tych dniach usługa ma być zasilana informacjami o przychodach podatników, co ma umożliwić wygenerowanie PIT-ów.

Twój e-PIT będzie niedostępny. Resort wyjaśnia

Twój e-PIT będzie niedostępny. Resort wyjaśnia

Źródło:
PAP

Publiczne pieniądze wykorzystane do partyjnych celów. Za rządów Zjednoczonej Prawicy miliony złotych z instytucji państwa i państwowych spółek trafiały do Telewizji Republika. To stacja, która sama siebie określa jako niezależną, ale uprawia polityczną propagandę Prawa i Sprawiedliwości. Telewizja cieszyła się przywilejami nie tylko za sprawą publicznych pieniędzy, ale również koncesji na nadawanie naziemne - przyznanej przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Reportaż Marty Gordziewicz ujawniający te powiązania, "Republika propagandy", można obejrzeć w TVN24 GO.

Rzeka publicznych milionów dla TV Republika. "Sposób absolutnie patologiczny"

Rzeka publicznych milionów dla TV Republika. "Sposób absolutnie patologiczny"

Źródło:
TVN24