Niezdolność do pracy. Jak zdobyć orzeczenie i do czego ono uprawnia?

Źródło:
TVN 24 Biznes
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rent
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24
wideo 2/3
Prezes ZUS o waloryzacji emerytur i rentTVN24

Niezdolność do pracy to stan, kiedy ze względów zdrowotnych przestajemy być zdolni do wykonywania obowiązków. Z tego tytułu możemy otrzymać orzeczenie. Kto je wydaje i na jak długo? Do czego uprawnia orzeczenie o niezdolności do pracy?

Niezdolność do pracy orzekana jest wobec osób, które ze względów zdrowotnych nie są w stanie wykonywać pracy, do której posiadają kwalifikacje.Niezdolność do pracy może być całkowita lub częściowa.Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydawane jest na nie dłużej niż pięć lat.Wydanie orzeczenia jest podstawą do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Niezdolność do pracy – regulacje prawne

Pojęcie niezdolności do pracy reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei przysługujące z tego tytułu świadczenia wynikają z przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoba niezdolna do pracy

Zgodnie z przepisami za niezdolną do pracy uznaje się osobę, która spełnia dwa warunki:

– częściowo lub całkowicie utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, – nie rokuje odzyskania zdolności do wykonywania pracy zarobkowej po przekwalifikowaniu.

Niezdolności do pracy nie należy mylić z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, która orzekana jest w przypadku osób ze względów zdrowotnych wymagających pomocy w zaspokajaniu swoich podstawowych potrzeb życiowych.

Rodzaje niezdolności do pracy

Niezdolność może być stwierdzona całkowicie lub częściowo: – całkowita niezdolność do pracy za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej, – częściowa niezdolność do pracy – za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Orzeczenie o niezdolności do pracy

Aby uzyskać orzeczenie o niezdolności do pracy, należy w pierwszej kolejności złożyć w ZUS określone dokumenty: – wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, – zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wystawione w ciągu ostatniego miesiąca, – wniosek o wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika, – dodatkowe dokumenty potwierdzające stan zdrowia, m.in. poprzednie orzeczenia.

Po złożeniu tych dokumentów wnioskodawca zostaje wezwany do swojego oddziału ZUS, gdzie lekarz orzecznik przeprowadzi badanie i zweryfikuje dostarczoną dokumentację. Na tej podstawie lekarz wydaje decyzję o orzeczeniu niezdolności do pracy, zawierając w niej datę i przyczynę pojawienia się niezdolności, przewidywany czas jej trwania oraz to, czy niezdolność jest całkowita, czy częściowa. Ponadto lekarz orzeka o celowości przekwalifikowania zawodowego.

Od otrzymanego orzeczenia przysługuje prawo do złożenia w ciągu 14 dni sprzeciwu do trzyosobowej komisji lekarskiej ZUS.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Osoby, które otrzymały orzeczenie o niezdolności do pracy, mogą ubiegać się o rentę z tego tytułu, wypłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby renta ta została przyznana, muszą one spełniać trzy warunki:

– mieć orzeczenie o niezdolności do pracy od lekarza orzecznika ZUS; – mieć wymagany łączny staż ubezpieczeniowy; – niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym, nieskładkowym lub nie później niż 18 miesięcy po ustaniu tych okresów.

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (druk ERN) wraz z wymaganymi załącznikami należy złożyć w swoim oddziale ZUS, wysłać do niego pocztą albo złożyć przez internet za pośrednictwem platformy PUE ZUS.

Wysokość renty, którą można otrzymać, nie jest stała. W każdym przypadku jest ona indywidualnie wyliczana przez ZUS, a na jej wymiar mają wpływ: wysokość dotychczasowych zarobków, liczba przepracowanych okresów składkowych i nieskładkowych oraz to, czy niezdolność do pracy jest całkowita, czy częściowa. 

Renta ta może zostać przyznana na stałe, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na czas określony.

Renta szkoleniowa

Osoby, wobec których orzeczona została niezdolność do wykonywania pracy, a zarazem zalecone zostało im przekwalifikowanie się, mogą ponadto ubiegać się o rentę szkoleniową. 

Renta ta stanowić ma pomoc na czas przekwalifikowywania się, a więc zmieniania zawodu i wdrażania się na nowym stanowisku pracy. Po przyznaniu renty szkoleniowej dana osoba kierowana jest do powiatowego urzędu pracy w celu odbycia szkoleń i przygotowania do nowego zawodu.

Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres sześć miesięcy. Okres ten może zostać wydłużony na wniosek starosty do maksymalnie 30 miesięcy lub skrócony, jeżeli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub gdy wskazana osoba nie uczestniczy w przydzielonych jej szkoleniach.

Renta szkoleniowa wypłacana jest w wysokości 75 proc. podstawy wymiaru renty, ale nie mniej niż najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Na jak długo jest wydawane orzeczenie o niezdolności do pracy?

Orzeczenie o niezdolności do pracy zwykle wydaje się na okres nie dłuższy niż pięć lat. W przypadkach, gdy zgodnie z wiedzą medyczną dla danej osoby nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, orzeczenie może zostać wydane na dłużej.

Ponadto orzeczenie o niezdolności do pracy można wydać do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jeżeli badana osoba:

– posiadała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej 5 ostatnich lat, – nadal jest niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej, – ma mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Po osiągnięciu wieku emerytalnego osobie pobierającej dotychczas rentę z tytułu niezdolności do pracy z urzędu przyznaje się emeryturę w wysokości nie niższej niż pobierana dotychczas renta.

Chorobowe po ustaniu zatrudnienia

Osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym za czas niezdolności do pracy przysługuje również zasiłek chorobowy. Jego otrzymywanie nie wyklucza się z pobieraniem renty z tytułu niezdolności do pracy. Wypłacany jest on w wysokości 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia, od którego płacone były składki chorobowe, lub 70 proc. za czas pobytu w szpitalu.

W określonych sytuacjach możliwe jest również pobieranie zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Dzieje się tak na przykład, gdy niezdolność do pracy rozpoczęła się w okresie ubezpieczenia chorobowego i nieprzerwanie trwa, a posiadana umowa o pracę wygasła w międzyczasie.

Całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie

Czy osoba uznana za niezdolną do pracy może mimo to podjąć pracę? Orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy nie uniemożliwia podjęcia zatrudnienia. Jest to możliwe na przykład w sytuacji, gdy miejsce pracy osoby z orzeczeniem zostaje do niej specjalnie dostosowane.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN 24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

- Często start-upy tworzą ludzie, którzy nie mają pojęcia o programowaniu. Wymyślają rewelacyjne, ale tylko teoretycznie pomysły - twierdzi Artur Majtczak, programista, twórca popularnych Super Kulek i ALLPlayera. - Znam takie, które zdobyły i po dwadzieścia milionów złotych od inwestorów, ale wiem, że nie zbudują rozwiązania - dodaje w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl.

"Wiele start-upów się w tym miejscu wykłada"

"Wiele start-upów się w tym miejscu wykłada"

Źródło:
tvn24.pl

PKO BP ostrzega przed e-mailami od oszustów, którzy podszywają się pod bank. W komunikacie przekazano, że kliknięcie w zamieszczony w treści link może poskutkować utratą oszczędności i kontroli nad kontem.

Największy bank w Polsce ostrzega klientów. "Możesz stracić pieniądze"

Największy bank w Polsce ostrzega klientów. "Możesz stracić pieniądze"

Źródło:
tvn24.pl

Banki powinny wypełniać obowiązek informacyjny, czyli dokładnie tłumaczyć, z jakimi kosztami w momencie pozyskiwania kredytu i na przyszłość, muszą liczyć się klienci, a nie zawsze robią to w pełni - zauważyła na antenie TVN24 ekonomistka Joanna Hołub-Iwan. Jej zdaniem ostatni wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tej sprawie wydaje się jednak zbyt surowy.

Ważny wyrok w sprawie kredytów. "Kara wydaje mi się niewspółmierna"

Ważny wyrok w sprawie kredytów. "Kara wydaje mi się niewspółmierna"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Technologiczny gigant Google, na prośbę rządów między innymi Rosji i Chin, usuwał treści, które mogą być niewygodne dla tamtejszych władz. Sprawę opisuje brytyjski Guardian, przywołując ustalenia dziennikarskiego śledztwa tygodnika "Observer".

"Zabawa w Boga". Jak gigant usuwa treści

"Zabawa w Boga". Jak gigant usuwa treści

Źródło:
Guardian, Observer

Na całym świecie obserwujemy rosnący popyt na fizyczne złoto. Jest to związane z obawami przed wprowadzeniem ceł na ten kruszec przez administrację Donalda Trumpa - przekazał Mirosław Budzicki, strateg rynków walutowych w PKO BP. Od początku ubiegłego roku ceny złota wzrosły o ponad 40 procent.

Kolejka nagle zrobiła się dłuższa. "To tak, jakby wiele osób chciało wypłacić środki z bankomatu"

Kolejka nagle zrobiła się dłuższa. "To tak, jakby wiele osób chciało wypłacić środki z bankomatu"

Źródło:
PAP

Zagrożenia są na coraz większą skalę i potrafią być znacznie bardziej groźne i dotkliwe. To już nie jednostki, ale prawdziwa zorganizowana przestępczość - mówi w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl Derek Manky, Global VP Threat Intelligence w firmie Fortinet zajmującej się cyberbezpieczeństwem.

Działają "jak zorganizowana przestępczość", "zarabiają miliardy". Ekspert ostrzega

Działają "jak zorganizowana przestępczość", "zarabiają miliardy". Ekspert ostrzega

Źródło:
tvn24.pl

Japonia po raz pierwszy w historii zdecydowała się na uwolnienie 210 tysięcy ton ryżu z rezerw strategicznych - ogłosił szef resortu rolnictwa Taku Eto. To skutek nagłego wzrostu cen tego zboża, spowodowanego między innymi niskimi zbiorami w 2023 roku.

Cena bije rekordy. Pierwsza taka decyzja w historii

Cena bije rekordy. Pierwsza taka decyzja w historii

Źródło:
PAP

W sobotę ruszyły rozliczenia PIT za 2024 rok. - Zeznania można złożyć na różne sposoby, ale zachęcamy do tego, aby złożyć je przez usługę Twój e-PIT albo przez stronę podatki.gov.pl - przekazał Marcin Łoboda, wiceminister finansów i szef Krajowej Izby Skarbowej (KAS). Według ekspertów przygotowane przez fiskusa rozliczenie warto zweryfikować i skorzystać z możliwości obniżenia podatku.

Ruszyły rozliczenia PIT. Jest jedna nowość

Ruszyły rozliczenia PIT. Jest jedna nowość

Źródło:
PAP

Ulga na dziecko to jedno z najczęściej wybieranych odliczeń w Polsce. Za jej sprawą zwrot podatku może sięgać nawet kilku tysięcy złotych. Zgodnie z deklaracjami urzędników ulgę na dziecko powinniśmy znaleźć w formularzu wstępnie wypełnionym przez fiskusa w ramach usługi Twój e-PIT. Warto zwrócić jednak uwagę na kwestię ewentualnego "dodatkowego zwrotu".

Z tej ulgi korzystają miliony Polaków

Z tej ulgi korzystają miliony Polaków

Źródło:
tvn24.pl

Akcja PIT 2025 ruszyła na dobre. W ramach tegorocznych rozliczeń Ministerstwo Finansów w ramach usługi Twój e-PIT udostępniło wstępnie wypełnione formularze podatkowe. Co zrobić, aby rozliczyć PIT przez internet w 2025 roku?

Jak złożyć PIT przez internet. Trzy sposoby

Jak złożyć PIT przez internet. Trzy sposoby

Źródło:
tvn24.pl

Obecność zagranicznej konkurencji na polskim rynku przełoży się na poszerzenie oferty i spadek cen biletów - stwierdził Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR. Dodał, że na kolei, od momentu zmiany władz w PKP Intercity, trwa "przewrót kopernikański".

"Przewrót kopernikański na kolei"

"Przewrót kopernikański na kolei"

Źródło:
PAP

W piątek Donald Trump złożył podpis pod rozporządzeniem o powołaniu Krajowej Rady do spraw Dominacji Energetycznej. Amerykański prezydent chce zlikwidować bariery regulacyjne, a także zwiększyć krajowe wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej.

Rada do spraw "dominacji energetycznej". Jest decyzja Trumpa

Rada do spraw "dominacji energetycznej". Jest decyzja Trumpa

Źródło:
PAP

W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w piątek odbyło się spotkanie premiera Donalda Tuska z przedsiębiorcami, poświęcone deregulacji - wynika z informacji KPRM przekazanej na platformie X. "Za nami dobre spotkanie. Plan działań gotowy" - napisał później premier Tusk.

Premier spotkał się z przedsiębiorcami. "Plan działań gotowy"

Premier spotkał się z przedsiębiorcami. "Plan działań gotowy"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

CPK (Centralny Port Komunikacyjny) podpisze umowę ramową z dziewięcioma firmami i pięcioma konsorcjami, spośród których wybrani będą wykonawcy sieci ponad 90 kilometrów dróg wokół lotniska - przekazał wiceminister infrastruktury Maciej Lasek. Szacowana wartość kontraktu to ponad 2,2 miliarda złotych netto.

Kontrakt na ponad dwa miliardy złotych. "Jeden z większych"

Kontrakt na ponad dwa miliardy złotych. "Jeden z większych"

Źródło:
PAP

Mołdawski region separatystyczny Naddniestrze zaczął otrzymywać gaz dzięki pożyczce od Rosji i współpracy z rosyjskim Ministerstwem Energetyki - poinformował w piątek szef władz Naddniestrza Wadim Krasnosielski.

Naddniestrze zaczęło otrzymywać gaz

Naddniestrze zaczęło otrzymywać gaz

Źródło:
PAP

Do 20 lutego przedsiębiorcy mogą zmienić formę opodatkowania. Ci, którzy zdecydowali się na zmianę formy opodatkowania i złożyli odpowiednie oświadczenie w urzędzie skarbowym w formie elektronicznej, powinni sprawdzić jego poprawność.

Ważny termin dla przedsiębiorców. Zostało kilka dni

Ważny termin dla przedsiębiorców. Zostało kilka dni

Źródło:
PAP, gov.pl

W samym 2023 roku wydano ponad 25 tysięcy stron aktów prawnych. To jest po prostu olbrzymie przeregulowanie gospodarki - mówi w rozmowie z portalem tvn24.pl prezes zarządu, CEO Comarch S.A. Jarosław Mikos. Komentując pomysł powstania zespołu Rafała Brzoski, chwali rozmach twórcy InPostu. Zwraca uwagę na wyzwania, jakie stoją przed nami w związku z rozwojem sztucznej inteligencji. - AI to tak wielka rewolucja, że jest porównywalna z rewolucją Gutenberga - podkreśla Mikos.

Prezes Comarchu o potrzebie deregulacji: tysiące nowych przepisów, kontrole i wysokie obciążenia

Prezes Comarchu o potrzebie deregulacji: tysiące nowych przepisów, kontrole i wysokie obciążenia

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska odrzuciła w piątek nową propozycję prezydenta USA Donalda Trumpa dotyczącą ceł, która ma jego zdaniem wyrównać warunki handlu. Po raz kolejny zapowiedziała, że zareaguje szybko i stanowczo na amerykańskie nieuzasadnione cła.

"Cła to podatki. Nakładając je, USA opodatkowują własnych obywateli"

"Cła to podatki. Nakładając je, USA opodatkowują własnych obywateli"

Źródło:
PAP

"Ostrzegamy przed wiadomościami wysyłanymi do przedsiębiorców, w których oszuści podszywają się pod portal biznes.gov.pl" - ostrzega resort rozwoju i technologii. To kampania phishingowa, "w której atakujący wykorzystują elementy socjotechniki, aby wyłudzić dane".

"Nie działaj pod wpływem emocji". Resort ostrzega

"Nie działaj pod wpływem emocji". Resort ostrzega

Źródło:
tvn24.pl

W styczniu 2025 roku ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 5,3 procent rok do roku. W stosunku do poprzedniego miesiąca inflacja wyniosła 1,0 procent - wynika ze wstępnych danych GUS.

"Inflacja zaskoczyła". Nowe dane GUS

"Inflacja zaskoczyła". Nowe dane GUS

Źródło:
tvn24.pl

Wydane rozstrzygnięcie będzie miało istotne znaczenie dla blisko 18 milionów spłacanych kredytów, których wartość można szacować na około 190 miliardów złotych - ocenił radca prawny Wojciech Bochenek. Orzeczenie otwiera klientom drogę do tak zwanego darmowego kredytu - dodała prawniczka Karolina Wysmułek.

"Darmowy kredyt". Przełomowy wyrok może mieć znaczenie dla milionów

"Darmowy kredyt". Przełomowy wyrok może mieć znaczenie dla milionów

Źródło:
PAP

Sędzia federalny Amir Ali nakazał administracji prezydenta USA Donalda Trumpa przywrócenie finansowania setkom instytucji zaangażowanych w pomocy dla zagranicy (USAID). Twierdzą one, że zamrożenie na 90 dni funduszy zrujnowało ich działalność.

Sąd odwraca decyzję Trumpa. Pieniądze mają zostać odmrożone

Sąd odwraca decyzję Trumpa. Pieniądze mają zostać odmrożone

Źródło:
PAP

"Klucz do mieszkania" to nowy program mieszkaniowy zaproponowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Resort rozwoju chce w 2025 r. przeznaczyć 2,5 mld zł na mieszkalnictwo komunalne i społeczne. Z kolei program "Pierwsze klucze" będzie skierowany do tych, którzy nie byli właścicielami mieszkań. - Żadna złotówka z tego programu nie popłynie do deweloperów podkreślał minister Paszyk.

"Klucz do mieszkania". Minister rozwoju przedstawił nowy program mieszkaniowy

"Klucz do mieszkania". Minister rozwoju przedstawił nowy program mieszkaniowy

Źródło:
PAP

TikTok powrócił do sklepów z aplikacjami Apple i Google w USA. Wcześniej prezydent Donald Trump opóźnił wprowadzenie zakazu dla aplikacji i zapewnił gigantów technologicznych, że nie zostaną ukarani za dystrybucję - podał Reuters.

TikTok wrócił do sklepów z aplikacjami w USA

TikTok wrócił do sklepów z aplikacjami w USA

Źródło:
Reuters, TVN24

Turyści nie będą już mogli chodzić po ulicach portugalskiej Albufeiry ubrani jedynie w kostium kąpielowy. Nieposłusznym, zgodnie z nowymi przepisami, tak zwanym Kodeksem Zachowań w Albufeirze, grożą mandaty do 1500 euro (według obecnego kursu to 6246 złotych).

Nie chcą bikini na ulicach. Mandaty liczone w tysiącach złotych

Nie chcą bikini na ulicach. Mandaty liczone w tysiącach złotych

Źródło:
PAP