"Rewolucyjna" zmiana przepisów w sprawie aptek. Prezydent skierował je do TK

Pod koniec września weszła w życie ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw. Przepisy budzą emocje, bo nowelizacja wprowadza zmiany w Prawie farmaceutycznym, w tak zwanej zasadzie Apteka dla aptekarza. Stąd określenie Apteka dla aptekarza 2.0.

Według Konfederacji Lewiatan przepisy rewolucjonizują kształt polskiego rynku aptecznego. "Nowe prawo doprowadzi do stopniowego rozdrobnienia rynku" - wskazano w czwartkowym komunikacie. W ocenie organizacji nowe przepisy idą znacznie dalej niż nowelizacja z 2017 roku, która wprowadziła między innymi zasadę, że tylko aptekarze lub ich spółki mogą otwierać nowe apteki.

"Obecna nowelizacja zakazuje przejmowania kontroli nad podmiotami prowadzącymi apteki, przez kogokolwiek poza farmaceutami oraz ich spółkami, pod warunkiem, że nie prowadzą lub nie kontrolują czterech lub więcej placówek. Różnica polega na tym, że o ile wcześniej ograniczono przede wszystkim otwieranie nowych aptek, to obecnie zakazuje się również przejmowania kontroli nad aptekami już istniejącymi, wprowadzając jednocześnie kary sięgające nawet 5 milionów i sankcję cofnięcia zezwolenia" - wyjaśniono.

"Nie trzeba jednak chcieć sprzedawać swoich aptek, aby odczuć obowiązywanie nowego prawa. Zdaniem Inspekcji Farmaceutycznej w niektórych sytuacjach zawarcie umowy franczyzy, pożyczki czy innych umów o współpracy gospodarczej może prowadzić do przejęcia kontroli" - dodała organizacja przedsiębiorców w stanowisku.

Konfederacja Lewiatan oceniła też, że nowe przepisy budzą wątpliwości konstytucyjne. "Należy też zadać pytanie o zgodność nowej regulacji z prawem europejskim. Chodzi zarówno o samą jej treść, która może być niezgodna z zasadą swobodnego przepływu kapitału między państwami członkowskimi czy ochroną prawa własności, jak i o tryb jej uchwalenia" - czytamy.

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę 7 września br. Jednocześnie prezydencka minister Małgorzata Paprocka informowała Polską Agencję Prasową, że zawarte w ustawie o ubezpieczeniach eksportowych przepisy dotyczące Prawa farmaceutycznego zostaną skierowane do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej.

Ostatecznie na początku października prezydent skierował do Trybunału Konstytucyjnego, w trybie kontroli następczej, nowelizację ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw. Chodziło o zbadanie zgodności z konstytucją zawartych w niej przepisów Prawa farmaceutycznego.

Jak wyjaśniała TVN24 Biznes Kancelaria Prezydenta RP, "wniesienie wniosku o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją przez uprawniony organ, o którym mowa w art. 191 Konstytucji, nie wstrzymuje obowiązywania przepisów ustawy, której wniosek dotyczy, na czas postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym".

Jednocześnie podkreślono, że "poza właściwością Kancelarii Prezydenta RP pozostaje dokonywanie ocen antycypujących praktykę organów administracji publicznej lub sądów administracyjnych".

Wcześniej prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Elżbieta Piotrowska-Rutkowska zwróciła się do prezydenta Andrzeja Dudy z prośbą o podpisanie nowelizacji wprowadzającej przepisy Apteka dla aptekarza 2.0. 

"Nasze stanowisko jest niezmienne. Naczelna Rada Aptekarska wskazuje, że zmiana prawa uniemożliwiająca dalsze przejmowanie aptek przez podmioty sieciowe stanowi realizację jednego z najważniejszych postulatów środowiska farmaceuty, który był wielokrotnie zgłaszany do właściwych ministrów, Głównego Inspektora Farmaceutycznego oraz przedstawicieli władzy ustawodawczej, w tym w formie oficjalnych stanowisk Naczelnej Rady Aptekarskiej" - podkreślano w komunikacie organizacji po sierpniowym posiedzeniu Rady do Spraw Ochrony Zdrowia, działającej w ramach Narodowej Rady Rozwoju.

"Każda zwłoka w omawianej zmianie prawa oznaczać będzie nieodwracalne skutki, w tym całkowitą likwidację aptek ogólnodostępnych prowadzonych przez farmaceutów i pełną monopolizację obrotu detalicznego produktami leczniczymi przez podmioty sieciowe" - dodano w stanowisku NRA.