Zwrot towaru – kiedy jest możliwy? Czy sprzedawca może odmówić jego przyjęcia?

● Przepisy nie dają prawa do zwrotu pełnowartościowego towaru kupionego w sklepie stacjonarnym. ● Sprzedawca zawsze może sam umożliwić zwrot pełnowartościowego towaru. ● Zwrot towaru zawsze jest możliwy przy zakupie na odległość lub poza lokalem sprzedawcy. ● Zwrot towaru jest też możliwy w przypadku wykrycia jego wad i złożenia reklamacji.

Prawa i obowiązki sprzedawcy oraz konsumenta określa ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Uzupełniająco w kwestiach wszelkich umów cywilnoprawnych, w tym umowy kupna-sprzedaży, zastosowanie znajduje również ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Zwrotem towaru jest odniesienie zakupionego produktu do sprzedawcy z oczekiwaniem oddania zapłaconych za niego pieniędzy. Z reguły zwrot towaru ma miejsce krótko po jego kupnie.

Zgodnie z przepisami sprzedawca nie musi jednak przyjmować takiego zwrotu. Inaczej niż w przypadku prawa do złożenia reklamacji, które przysługuje konsumentowi zawsze, zwrot towaru nie jest możliwy za każdym razem, gdy konsument tego zechce, np. rozmyślając się z dokonanego zakupu.

Możliwość zwrotu pełnowartościowego towaru nie jest przewidziana przepisami, może jednak przewidzieć ją sam sprzedawca. Niektórzy sprzedawcy decydują się na to w ramach swojego prokonsumenckiego podejścia, dając klientowi niejako dodatkowy czas do namysłu.

Jeżeli sprzedawca umożliwia zwrot pełnowartościowego towaru bez podania przyczyny, najczęściej w jakiś sposób jednocześnie ogranicza to prawo:

– określonymi warunkami, np. posiadaniem paragonu lub nierozpakowaniem towaru, – określonym czasem, np. umożliwiając zwrot towaru przez 30 dni od dnia zakupu.

Informacji o tym, czy i na jakich zasadach w danym sklepie istnieje możliwość zwrotu pełnowartościowego towaru, należy szukać bezpośrednio u poszczególnych sprzedawców. Jeżeli dany sprzedawca ustanowił prawo do zwrotu zakupionego towaru, musi on później to prawo honorować. Oznacza to, że jeżeli zwroty dokonywane są zgodnie z ustanowionymi przez niego warunkami, to nie może on wedle uznania przyjmować tych zwrotów lub nie.

O ile przy zakupie w sklepie stacjonarnym zwrot towaru jest możliwy jedynie, gdy umożliwi to sam sprzedawca, w przypadku zakupu przez Internet sytuacja wygląda inaczej. 

Obowiązujące przepisy dają bowiem konsumentowi prawo do odstąpienia od umowy i dokonania zwrotu towaru zawsze, gdy do zakupu doszło na odległość, np. przez internet, lub poza lokalem sprzedawcy, np. na targach lub podczas pokazów. 

W takich sytuacjach konsument ma prawo na zwrot pełnowartościowego towaru bez podania przyczyny, a sprzedawca musi taki zwrot przyjąć pod warunkiem, że towar jest kompletny i nieuszkodzony. Na rezygnację z zakupu dokonanego przez internet i odstąpienie od umowy konsument ma 14 dni od dnia zakupu, a następnie w ciągu kolejnych 14 dni musi on zwrócić zakupiony towar.

Możliwość dokonania zwrotu towaru wygląda inaczej również wtedy, gdy dany towar okazuje się niepełnowartościowy lub niezgodny z umową. W tej sytuacji, po spełnieniu określonych warunków, prawo do dokonania zwrotu może przysługiwać na mocy prawa w ramach reklamacji z tytułu rękojmi. 

W przypadku składania reklamacji wadliwego towaru może on być rozpakowany i nosić ślady użytkowania – czasem jest to niezbędne, aby zorientować się, że towar ma wady. Rękojmia obowiązuje przez dwa lata od zakupu i podlegają jej wszystkie towary konsumpcyjne, nawet żywność.

Stwierdzając wadliwość towaru i reklamując go, konsument może domagać się:

– wymiany towaru na nowy, – naprawienia towaru, – obniżenia ceny towaru (oddania części zapłaconej kwoty), – odstąpienia od umowy i zwrotu towaru.

Złożenie reklamacji towaru nawet w przypadku uznania jej przez sprzedawcę nie zawsze będzie kończyło się zwrotem towaru. Choć to konsument wybiera, jakie w związku z reklamacją zgłasza żądanie, sprzedawca nie zawsze musi żądanie to spełnić. Jeżeli wada towaru nie jest znaczna, sprzedawca może odmówić przyjęcia jego zwrotu, w zamian np. dokonując naprawy towaru.

Co więcej, do złożenia reklamacji nie musi być konieczne posiadanie paragonu za reklamowany towar – składanie reklamacji bez paragonu także jest możliwe. 

Oprócz wynikającego z przepisów konsumenckich prawa do rękojmi, niektórzy sprzedawcy ustanawiają dodatkowe uprawnienie – gwarancję. Konsument ma prawo sam wybrać, czy chce dokonać reklamacji na podstawie rękojmii, czy o reklamację. Co więcej, w przypadku nieuznania raz złożonej reklamacji może on reklamację złożyć ponownie w oparciu o drugą z dostępnych opcji.

W określonych sytuacjach prawo do zwrotu towaru nie obowiązuje nawet, gdyby możliwość ta wynikała z przepisów prawa. Sytuacja taka ma miejsce gdy:

– kupującym jest firma inna niż jednoosobowa działalność gospodarcza, – sprzedającym jest osoba prywatna, – towar został wykonany na specjalne zamówienie kupującego, – towar był produktem o krótkim terminie przydatności lub po otwarciu nie nadaje się już do ponownej sprzedaży.

W takich przypadkach, podobnie jak przy sprzedaży towaru w sklepie stacjonarnym, prawo do dokonania zwrotu wciąż może jednak ustanowić samodzielnie sprzedawca.

Akty prawne: Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta; Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny