Taksa notarialna – ile wynosi? Koszty notarialne przy zakupie nieruchomości

● Taksa notarialna stanowi wynagrodzenie notariusza za wykonane usługi. ● Wysokość taksy określana jest kwotowo albo zależnie od wartości przedmiotu umowy. ● Maksymalne wysokości taksy notarialnej określone są przepisami. ● Oprócz taksy konieczne bywa zapłacenie u notariusza podatków lub opłat sądowych.

Działalność notariuszy regulowana jest ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie. Dopuszczalna wysokość taksy notarialnej ustalona została natomiast Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej wraz z późniejszymi aktualizacjami. 

Taksa notarialna jest, obok podatków i opłat sądowych, jedną z opłat pobieranych przez notariusza. Taksa stanowi wynagrodzenie notariusza za wykonane usługi, czyli np. przygotowanie lub poświadczenie określonych dokumentów.

Wysokość taksy notarialnej nie jest stała i zależy od rodzaju wykonanej przez notariusza pracy, nakładu tej pracy, a także stawek przyjętych w danej kancelarii notarialnej. Należy bowiem pamiętać, że przepisy określają jedynie maksymalną dopuszczalną wysokość pobieranej taksy notarialnej, a więc taksa ta może być niższa. 

W wielu przypadkach wysokość taksy notarialnej można również negocjować, a notariusz weźmie wówczas pod uwagę indywidualny charakter danej sprawy. Jeżeli w danej okolicy funkcjonuje kilku notariuszy, można również liczyć na to, że będą oni ze sobą konkurowali o klientów i z tego powodu zgodzą się na obniżkę wynagrodzenia.

Warto pamiętać, że taksa notarialna objęta jest podatkiem VAT w wysokości 23 proc. Przy sprawdzaniu jej wysokości czy negocjowaniu z notariuszem należy więc upewnić się, czy kwoty podawane są brutto czy netto.

Maksymalna wysokość taksy notarialnej ustalana bywa na dwa sposoby: kwotowo lub zależnie od wartości przedmiotu czynności notarialnej, np. wartości zawieranej umowy kupna-sprzedaży.

W przypadku wysokości taksy notarialnej określanej kwotowo, zależy ona od rodzaju sporządzanego dokumentu. Przykładowo za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego:

– umowę majątkową małżeńską (intercyzę) – 400 zł, – testament – 50 zł, – zrzeczenie się własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego – 80 zł, – pełnomocnictwo do dokonania jednej czynności 30 zł, do dokonania więcej niż jednej czynności – 100 zł, – oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – 50 zł.

Za sporządzenie protokołu:

– zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub walnego zgromadzenia spółdzielni – 750 zł, – zebrania wspólnoty mieszkaniowej – 300 zł, – przyjęcia dokumentu na przechowanie – 50 zł, a za przechowanie jednego dokumentu za każdy rozpoczęty miesiąc – 20 zł, – otwarcia i ogłoszenia testamentu – maksymalna stawka wynosi 50 zł, – dziedziczenia – maksymalna stawka wynosi 100 zł.

Za sporządzenie wypisu, odpisu lub wyciągu z akt notarialnych lub innego dokumentu maksymalna stawka wynosi 6 zł za każdą rozpoczętą stronę.

Za poświadczenie:

– zgodności odpisu z okazanym dokumentem, za każdą stronę – 6 zł, – pozostawania przy życiu w celu otrzymania emerytury, renty lub innych świadczeń z ubezpieczenia społecznego – 5 zł, w innym celu – 30 zł, – pozostawania osoby w określonym miejscu – 30 zł.

W przypadkach taksy notarialnej ustalanej zależnie od wartości przedmiotu czynności notarialnej maksymalne stawki wynoszą:

– przy wartości do 3 000 zł – 100 zł, – powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3 proc. od nadwyżki powyżej 3 000 zł – powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2 proc. od nadwyżki powyżej 10 000 zł, – powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1 proc. od nadwyżki powyżej 30 000 zł, – powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4 proc. od nadwyżki powyżej 60 000 zł, – powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2 proc. od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł, – powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25 proc. od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, lub nie więcej niż 7 500 zł w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku niektórych wymienionych w rozporządzeniu umów notariusz pobiera przy tym jedynie połowę, ćwierć lub 1/10 maksymalnej stawki taksy notarialnej. Dotyczy to m.in. umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego, umowy przedwstępnej, umowy deweloperskiej czy ustanowienie hipoteki.

Ile w praktyce wynoszą koszty notarialne przy zakupie działki, domu lub kupnie mieszkania? Kupując przykładowo za gotówkę nieruchomość o wartości 400 tys. zł z rynku wtórnego koszty te wyglądałyby następująco:

– taksa notarialna netto – 2370 zł (1010 + 1360 zł), – podatek VAT od taksy notarialnej – 545,10 zł, – podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) – 8000 zł (2 proc. wartości nieruchomości), – opłata sądowa za wpis w księdze wieczystej – 200 zł, – odpis aktu notarialnego – 6 zł za każdą rozpoczętą stronę.

W sumie opłaty u notariusza wyniosą w tym przypadku 11 115,10 zł plus koszt odpisu aktu notarialnego.

Z kolei w przypadku kupna tej samej nieruchomości z rynku pierwotnego (od dewelopera) i na kredyt koszty będą wyglądały następująco:

– taksa notarialna netto – 2370 zł (1010 + 1360 zł), – podatek VAT od taksy notarialnej – 545,10 zł, – opłata sądowa za założenie księgi wieczystej (tylko jeśli nieruchomość jej nie posiada) – 100 zł, – opłata sądowa za wpis w księdze wieczystej – 200 zł, – odpis aktu notarialnego – 6 zł za każdą rozpoczętą stronę.

W sumie opłaty u notariusza wyniosą w tym przypadku 3 115,10 zł lub 3 215,10 zł plus koszt odpisu notarialnego. Przy kupnie nieruchomości na kredyt należy jednak ponadto samodzielnie wnieść dodatkowe opłaty jak wpis hipoteki w księgę wieczystą (200 zł) oraz podatek PCC od ustanowienia hipoteki (najczęściej – 19 zł).

Taksa notarialna nie jest jedyną opłatą, na którą należy być przygotowanym u notariusza. Pobiera on również opłaty za obowiązkowe przy danej umowie podatki i opłaty sądowe. Wysokość tych opłat, w przeciwieństwie do taksy, jest stała i nie podlega negocjacjom. Opłaty te nie są już natomiast objęte podatkiem VAT. 

Przed udaniem się do notariusza warto również uzyskać informację, w jaki sposób możliwe będzie dokonanie u niego zapłaty. Opłaty ponoszone przy okazji usług notarialnych bywają wysokie, a nie każdy notariusz umożliwia zapłatę kartą lub przelewem. 

Przepisy dopuszczają ponadto zwiększenie taksy notarialnej o określone kwoty za dokonanie czynności notarialnej poza kancelarią. Dopłata naliczana jest wówczas od każdej godziny pracy notariusza od opuszczenia przez niego kancelarii do powrotu do niej. 

Akty prawne: Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie; Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej; Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej