Im starszy bocian, tym bardziej spieszy mu się do Polski

Bociany białe (Ciconia ciconia) rozmnażają się głównie w Europie, w tym w Polsce, ale na zimę odlatują do środkowej lub południowej Afryki. W latach 2013-2020 Ellen Aikens z University of Wyoming i jej współpracownicy z Niemiec - z Instytutu Maxa Plancka i Uniwersytetu w Konstancji - schwytali 258 młodych bocianów białych w pięciu miejscach lęgowych w Niemczech i Austrii. Przed wypuszczeniem ptakom złożono urządzenia pozwalające śledzić nie tylko ich lokalizację, lecz także tempo przemieszczania się oraz ilość energii zużywanej podczas lotu.

W analizowanym okresie udało się zarejestrować 301 migracji 40 bocianów. Jak się okazało, młodsze ptaki (które pierwszą wędrówkę podejmują w wieku zaledwie ośmiu miesięcy) co roku spędzały więcej czasu na wypróbowywaniu różnych tras i odkrywaniu nowych miejsc. Natomiast starsze osobniki wybierały bardziej bezpośrednie trasy migracji, z wiekiem starając się po prostu coraz szybciej dotrzeć do celu. Zdaniem Ellen Aikens ptaki te poprzez doświadczenie uczą się doskonalić trasy.

Jak wskazała Aikens, na wczesnym etapie życia, mając więcej czasu do dyspozycji, bociany gromadzą informacje, aby lepiej poznać swoje otoczenie. Ponieważ jeszcze się nie rozmnażają, nie muszą możliwie szybko docierać na terytoria potrzebne do rozrodu lub budowy gniazd. Starsze bociany latają zdecydowanie szybciej, co prowadzi do dużego wydatku energetycznego. Jak zaznaczyła Aikens, wysiłek związany z szybszym przemieszczaniem się jest jednak opłacalny, ponieważ dorosłe ptaki muszą konkurować z innymi o najlepsze miejsca na gniazdo, aby móc się rozmnażać.

Naukowcy nie lekceważą znaczenia genetyki i "informacji odziedziczonych kulturowo" w migracjach zwierząt, jednak twierdzą, że nowe odkrycia wskazują na indywidualne doświadczenie jako kolejny kluczowy czynnik. "Niezależnie od tego, czy pierwsza migracja wynika z uwarunkowań genetycznych, czy z podążania za świadomymi jednostkami, uczenie się w ciągu życia stanowi dodatkowy i uzupełniający mechanizm kształtujący migrację zwierząt" - czytamy w materiale prasowym na stronie University of Wyoming. "Krajobrazy, przez które przemieszczają się zwierzęta, są złożone i dynamiczne, co wymaga orientacji, gdzie i kiedy występują sprzyjające warunki ułatwiające przemieszczanie się".