Jak działa łódź podwodna? Historia okrętów podwodnych

Źródło:
Polska Zbrojna / PWN
Okręt podwodny ORP Orzeł w Stoczni Wojennej
Okręt podwodny ORP Orzeł w Stoczni WojennejTVN24
wideo 2/3
Okręt podwodny ORP Orzeł w Stoczni WojennejTVN24

Łodzie czy okręty pływające pod wodą od stuleci rozpalały wyobraźnie wynalazców. Pierwsze okręty podwodne były drewniane i mieściły zaledwie jedną osobę. Najnowocześniejsze mają ogromne rozmiary i stanowią ważny element floty.

● Polska Marynarka Wojenna posiada jeden okręt podwodny - ORP Orzeł

● Największy okręt podwodny świata to Tajfun

● Pierwszym atomowym okrętem podwodnym był USS Nautilus

Jak działa okręt podwodny?

Żeby okręt mógł się zanurzyć, konieczna jest celowa utrata pływalności - uzyskanie tzw. wyporności ujemnej, dzięki napełnieniu zbiorników balastowych wodą. Kontrolując pływalność okręt podwodny może płynąć w częściowym zanurzeniu, może również "zawisnąć" bez ruchu w wodzie lub osiąść całkowicie na dnie. Żeby okręt wynurzył się na powierzchnię, następuje usunięcie wody ze zbiorników balastowych - w ten sposób uzyskuje wyporność dodatnią.

Historia okrętów podwodnych

Kto wynalazł łódź podwodną? Jednym z prekursorów był holenderski wynalazca Korneliusz Drebbel. To on w 1620 roku skonstruował pojazd - łódź, która była odwrócona do góry dnem. Odbyła ona podróż po Tamizie w Londynie. W kolejnych stuleciach dalej powstawały nowe projekty łodzi podwodnych. Prym w tworzeniu koncepcji pojazdów wiedli rosyjscy wynalazcy. Przełomem okazał się jednak XVIII wiek, który przyniósł pierwszy okręt podwodny z zastosowaniem bojowym. Mowa oczywiście o okręcie Turtle (żółw). Swoją nazwę zawdzięczał on wyglądowi. Konstruktorem tego drewnianego okrętu był amerykański wynalazca David Bushnell.

Zobacz także: Atomowy rejs na biegun. Tajna misja, która miała przywrócić dumę Amerykanom

Kolejne warte wspomnienia okręty podwodne to Nautilusy. Jeden powstał w 1800 roku ze środków własnych amerykańskiego wynalazcy Roberta Fultona, a drugi w 1801 roku już na zlecenie Napoleona. Ten drugi był nieco większy i mieścił nawet cztery osoby. Dzięki butli ze sprężonym powietrzem umożliwiał pływanie pod powierzchnią wody przez cztery i pół godziny. Co ciekawe Nautilus napędzany był nie pod wodą, a na powierzchni, dzięki żaglowi rozpostartemu na maszcie.

Ważnym etapem był również okręt, który jako pierwszy przeprowadził skuteczną akcję bojową. Był to okręt H.L. Hunley, którego podczas wojny secesyjnej używała Konfederacja. Był on wykonany ze stali, z ręcznym napędem i miejscem dla dziewięciu osób. Uzbrojony był w jedną minę wytykową lub holowaną. 17 lutego 1864 roku doszło do ataku za pomocą miny wytykowej na USS “Housatonic”. Po ataku zatonął zarówno “Housatonic”, jak i Hunley. Wrak odnaleziono dopiero w maju 1995 roku.

W XIX wieku wynalazcy i konstruktorzy projektowali kolejne okręty. Swój udział miał tu również Polak - Stefan Drzewiecki. Skonstruował on jednoosobowy okręt napędzany siłą ludzkich mięśni. To on zastosował po raz pierwszy peryskop.

Ważnym momentem było jednak wodowanie w 1897 roku okrętu skonstruowanego przez Johna Philipa Hollanda. Okręt był wyposażony bowiem w silniki elektryczne, które napędzały śruby pod wodą oraz w silniki benzynowe, które wykorzystywano do pływania nad wodą. Okręt został wcielony do marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych jako USS Holland (SS-1). Wcześniej nosił nazwę “Holland VI”.

Podczas I wojny światowej używano okrętów podwodnych na szeroką skalę. Miały je w swojej flocie między innymi Niemcy - używano okrętów nazywanych U-bootami. Okrętów podwodnych nie zabrakło również w walkach toczonych podczas II wojny światowej. W 1948 roku Auguste Piccard skonstruował batyskaf, czyli statek podwodny, który przeznaczony jest do badań głębinowych. W 1953 roku do użytku oddany został drugi batyskaf - “Trieste”. To właśnie on dotarł do najgłębszego punktu na Ziemi - Głębi Challengera w Rowie Mariańskim.

Pierwszym atomowym okrętem podwodnym był natomiast USS Nautilus. Został on zwodowany 21 stycznia 1954 roku. Wycofany ze służby został natomiast 3 marca 1980 roku. W 1958 roku przepłynął pod biegunem północnym. Obecnie jest on eksponatem w US Navy Submarine Force Museum w New London.

Czytaj też: Atomowy rejs na biegun. Tajna misja, która miała przywrócić dumę Amerykanom

Flota okrętów podwodnych

Ile okrętów podwodnych ma USA? Obecnie Stany Zjednoczone posiadają 53 szybkie okręty podwodne, 14 okrętów podwodnych z rakietami balistycznymi i cztery okręty podwodne z rakietami kierowanymi.

A ile okrętów podwodnych ma Polska? W skład dywizjonu Okrętów Podwodnych wchodzi jedynie okręt podwodny typu Kilo - ORP Orzeł. Został on zwodowany 7 czerwca 1985 roku. Jest to trzeci okręt podwodny o nazwie “Orzeł” w historii Marynarki Wojennej. Pierwszym “Orłem” w Marynarce Wojennej był okręt zwodowany 15 stycznia 1938 roku. Brał on udział w początkowej fazie obrony Wybrzeża. W 1940 roku został uznany za zaginiony. Do tej pory nie wiadomo, gdzie znajduje się jego wrak.

ORP OrzełOkręt podwodny "Orzeł"PAP

Gdzie można zwiedzić okręt podwodny? ORP Orzeł jest niekiedy udostępniany do zwiedzania. Trzeba jednak śledzić na bieżąco aktualności na ten temat.

Największy okręt podwodny

Największymi zbudowanymi okrętami podwodnymi są radzieckie okręty z napędem atomowym - w kodzie NATO określane są jako Typhoon (Tajfun). Obecnie w służbie pozostaje już tylko jedna jednostka - TK-208 “Dmitrij Donskoj”. Pełni ona rolę platformy testowej. Łącznie Tajfunów zbudowano sześć. Są to potężne konstrukcje, mają 172 metry długości i 23 metry szerokości. Załoga może liczyć nawet ponad 150 osób.

Okręty podwodne - tragedia i zatonięcie Kurska

Z działaniem okrętów podwodnych związane są również tragedie i katastrofy. Jedną z największych jest katastrofa rosyjskiego okrętu podwodnego z napędem atomowym K-141 Kursk. Okręt zwodowany został 16 maja 1994 roku i wszedł do służby w rosyjskiej flocie. Dlaczego Kursk zatonął? W 2000 roku, latem, brał udział w rosyjskich manewrach na Morzu Barentsa. 10 sierpnia wypłynął w rejs. Na pokładzie było 118 osób. Z okrętu miały być wystrzelone dwie torpedy ćwiczebne. Doszło jednak do wycieku nadtlenku wodoru, co spowodowało eksplozję. Okręt nie wrócił już do bazy, ponieważ 12 sierpnia 2000 roku doszło do katastrofy. 

Źródło: polska-zbrojna.pl, PWN, wojsko-polskie.pl, histmag.org, US Navy

Bibliografia:

Podwodna historia PWN: okręt podwodny Dywizjon okrętów podwodnych U-booty i ich rola podczas I wojny światowej Submarine Force Facts

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: Polska Zbrojna / PWN

Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia

Pozostałe wiadomości

Środowy start misji Ax-4 z polskim astronautą Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim został odwołany ze względów technicznych - podała firma SpaceX. Nowy termin lotu pozostaje nieznany.

Lot Polaka w kosmos znów przełożony. Przez problemy techniczne

Lot Polaka w kosmos znów przełożony. Przez problemy techniczne

Źródło:
PAP

Gdzie jest burza? W środę 11.06 w części kraju wciąż pojawiają się pojedyncze wyładowania atmosferyczne. Burzom towarzyszą przelotne opady. Śledź aktualną sytuację pogodową w Polsce w tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Grzmi w kilku województwach

Gdzie jest burza? Grzmi w kilku województwach

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nadal nieznana jest nowa data rozpoczęcia misji Ax-4 z udziałem dr. Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. Z powodu usterki technicznej firma SpaceX odwołała dzisiejszy start zaplanowany na godzinę 14 polskiego czasu. O emocjach, jakie mogą towarzyszyć Polakowi i reszcie załogi, opowiadała na antenie TVN24 psycholożka Magdalena Chorzewska.

Problemy misji Ax-4. "On trochę inaczej to przeżywa niż my tutaj"

Problemy misji Ax-4. "On trochę inaczej to przeżywa niż my tutaj"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Usterka techniczna związana z wyciekiem płynnego tlenu stała się przyczyną kolejnego opóźnienia startu misji Ax-4 z udziałem polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. - Trzymajmy kciuki, pewnie wszystko będzie dobrze, ale musimy mieć wszystko zapięte na ostatni guzik - powiedział w TVN24 astronom Jerzy Rafalski.

"Najbezpieczniejszy sprzęt", ale "trzeba dopiąć na ostatni guzik". Stąd opóźnienie

"Najbezpieczniejszy sprzęt", ale "trzeba dopiąć na ostatni guzik". Stąd opóźnienie

Źródło:
TVN24

Lód na Grenlandii topniał w tym roku 17-krotnie szybciej niż przeciętnie - wynika z raportu organizacji World Weather Attribution. Wszystko przez falę ciepła, która nawiedziła ten region w trzecim tygodniu maja. Według islandzkiego instytutu meteorologicznego 94 procent stacji zarejestrowało w ubiegłym miesiącu nowe rekordy temperatury.

Fala ciepła nad Grenlandią i Islandią. Pobito niemal wszystkie rekordy

Fala ciepła nad Grenlandią i Islandią. Pobito niemal wszystkie rekordy

Źródło:
PAP, WWA,

Tragicznie zakończył się niedzielny turniej golfowy w jednym z klubów w amerykańskim stanie Teksas. W trakcie gry, przy idealnych warunkach pogodowych, z nieba uderzył piorun. Nie żyje 40-letni zawodnik, a jego 70-letni ojciec trafił w ciężkim stanie do szpitala.

Piorun śmiertelnie ranił golfistę. Pogoda była idealna

Piorun śmiertelnie ranił golfistę. Pogoda była idealna

Źródło:
ENEX, KXII, tvnmeteo.pl

Co najmniej siedem osób zginęło w wyniku burzy śnieżnej, jaka nawiedziła trzy prowincje w Republice Południowej Afryki. Obfite opady deszczu i śniegu oraz porywisty wiatr doprowadziły także do przerw w dostawie prądu oraz zniszczenia wielu domów. Lokalne władze wydały także ostrzeżenie przed powodzią.

Atak zimy w Republice Południowej Afryki. Nie żyje kilka osób

Atak zimy w Republice Południowej Afryki. Nie żyje kilka osób

Źródło:
PAP

Pogoda na dziś. W środę 11.06 w większości kraju będzie pochmurno. Nie będzie brakować też miejsc, gdzie wystąpią opady deszczu. Na wschodzie kraju może też zagrzmieć. Na termometrach zobaczymy do 20 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 11.06. Dziś warto mieć przy sobie parasol

Pogoda na dziś - środa 11.06. Dziś warto mieć przy sobie parasol

Źródło:
tvnmeteo.pl

W kolejnych dniach temperatura nie będzie zbyt wysoka. Zwrot w pogodzie nastąpi jednak pod koniec tygodnia. Na termometrach zobaczymy miejscami prawie 30 stopni Celsjusza. Czy fala gorąca zostanie z nami na długo? Sprawdź prognozę na kolejne dni.

Zrobi się gorąco. Na jak długo?

Zrobi się gorąco. Na jak długo?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Start misji kosmicznej Ax-4 z doktorem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim po raz kolejny został odwołany. O tym, jak atmosfera niepewności może wpływać na samopoczucie uczestników przyszłego lotu, opowiadał na antenie TVN24 w programie "Fakty po Faktach" Tomasz Rożek, popularyzator nauki.

"Nie mam żadnych wątpliwości, że astronautów się do tego przygotowuje"

"Nie mam żadnych wątpliwości, że astronautów się do tego przygotowuje"

Źródło:
TVN24

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej sporządził eksperymentalną prognozę pogody na wakacje i początek jesieni. Jaka aura spodziewana jest w regionach, w których najchętniej wypoczywają Polacy? Sprawdź najnowsze prognozy na lipiec, sierpień, wrzesień i październik 2025.

Niezwykły skwar ma ominąć jeden region. Prognoza IMGW na wakacje

Niezwykły skwar ma ominąć jeden region. Prognoza IMGW na wakacje

Źródło:
IMGW

Lot Polaka w kosmos znów został przesunięty. Na Florydzie, skąd ma wystartować rakieta Falcon 9 z kapsułą Dragon trwają ostatnie przygotowania. Na start misji Ax-4 z niecierpliwością czekają nie tylko astronauci, ale także naukowcy.

Co łączy wszystkie osoby, które poleciały w kosmos?

Co łączy wszystkie osoby, które poleciały w kosmos?

Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest coraz bliżej lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Wspiera go między innymi brat Mikołaj, z którym rozmawiał korespondent "Faktów" TVN Marcin Wrona.

"Staram się mu doradzić". Mikołaj Uznański o relacji z bratem

"Staram się mu doradzić". Mikołaj Uznański o relacji z bratem

Źródło:
TVN24, PAP

Stado krów poturbowało parę turystów w trakcie spaceru po alpejskiej ścieżce, niedaleko austriackiej miejscowości Heiligenblut am Grossglockner. Zwierzęta przestraszyły się ich psa, który towarzyszył im w trakcie spaceru.

Krowy przestraszyły się psa i poturbowały turystów

Krowy przestraszyły się psa i poturbowały turystów

Źródło:
PAP

Turysta podczas górskiej wyprawy na północy Grecji natknął się w poniedziałek na niedźwiedzia. Mężczyzna został zepchnięty w głąb wąwozu. Ciało poszkodowanego zostało znalezione we wtorek - akcję ratunkową utrudniały warunki pogodowe.

Niedźwiedź zepchnął turystę w przepaść. Mężczyzna zmarł

Niedźwiedź zepchnął turystę w przepaść. Mężczyzna zmarł

Źródło:
PAP, ekathimerini

Budowlańcy zostali uwięzieni przez pożar lasu w kanadyjskiej prowincji Ontario. 19-osobowa ekipa przez kilka godzin chowała się przed dymem w kontenerach transportowych. Ze względu na słabą widzialność niemożliwa była ewakuacja z powietrza, więc budowlańcy musieli ostatecznie ratować się ucieczką.

Przez kilka godzin kryli się w kontenerach. Dookoła szalał pożar

Przez kilka godzin kryli się w kontenerach. Dookoła szalał pożar

Źródło:
The Globe and Mail

W środę i czwartek na naszym niebie pojawi się niezwykła pełnia Truskawkowego Księżyca. Nasz naturalny satelita będzie wyglądał jak ogromna, pomarańczowa kula znajdująca się tuż nad horyzontem. Następna szansa na zaobserwowanie tego zjawiska astronomicznego będzie dopiero za 18 lat.

Truskawkowy Księżyc dziś rozjaśni niebo. Powtórzy się dopiero w 2043 roku

Truskawkowy Księżyc dziś rozjaśni niebo. Powtórzy się dopiero w 2043 roku

Źródło:
tvn24.pl

Start polskiego astronauty w kosmos to wydarzenie, które zapisze się na kartach historii - tak o nadchodzącej misji Ax-4 mówią eksperci i dziennikarze TVN24, którzy z bliska śledzą przygotowania do lotu z przylądka Canaveral. Choć start Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego został przesunięty w czasie ze względu na problemy techniczne, emocje rosną - nie tylko wśród naukowców, ale i tych, którzy zadają sobie pytanie: po co nam to wszystko?

"Start Polaka w kosmos zdarza się raz na kilkadziesiąt lat, tego przegapić nie można"

"Start Polaka w kosmos zdarza się raz na kilkadziesiąt lat, tego przegapić nie można"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Amerykańskie służby schwytały zebrę, która przez kilka dni włóczyła się po stanie Tennessee na Południowym Wschodzie USA. Właściciel ssaka zgłosił jego zaginięcie pod koniec maja. Od tego czasu pasiaste zwierzę było widywane kilkukrotnie i stało się "gwiazdą internetu".

Zebra przez ponad tydzień "zwiedzała" amerykański stan

Zebra przez ponad tydzień "zwiedzała" amerykański stan

Źródło:
CNN, CBS, PAP

W nocy z niedzieli na poniedziałek nad rumuńskim miastem Targu Mures przeszła gwałtowna burza z ulewnym deszczem, silnym wiatrem i gradem. Powaliła dziesiątki drzew, uszkodziła samochody i linie energetyczne.

Potężna burza wyrządziła wiele poważnych szkód

Potężna burza wyrządziła wiele poważnych szkód

Źródło:
Enex

Silny wiatr powalił drzewo w Ustce (woj. pomorskie). W poniedziałek na Wybrzeżu od rana występują niebezpieczne podmuchy. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt24.

Mocno wieje. Wiatr powalił drzewo w Ustce

Mocno wieje. Wiatr powalił drzewo w Ustce

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Po kilku bardzo ciepłych, a nawet gorących dniach temperatura spadnie poniżej 20 stopni. Jak długo potrwa ochłodzenie? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Nadchodzi duże ochłodzenie - czy na długo?

Pogoda na 16 dni. Nadchodzi duże ochłodzenie - czy na długo?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Już niebawem Sławosz Uznański-Wiśniewski zostanie drugim Polakiem w historii, który poleci w kosmos - i pierwszym, który dotrze na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Jego żona, posłanka Aleksandra Uznańska-Wiśniewska towarzyszy mu podczas ostatnich dni przygotowań na Florydzie. Rozmawiał z nią korespondent "Faktów" TVN Marcin Wrona.

Aleksandra Uznańska-Wiśniewska o tym, co czuje przed lotem męża w kosmos

Aleksandra Uznańska-Wiśniewska o tym, co czuje przed lotem męża w kosmos

Źródło:
tvnmeteo.pl, The European Space Agency

Już niebawem Sławosz Uznański-Wiśniewski ma wyruszyć w stronę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Lot na ISS składa się z wielu trudnych, potencjalnie nawet niebezpiecznych momentów. Chociaż z niecierpliwością czekamy na moment startu, eksperci wyjaśniają, że najważniejsze będzie to, co przyjdzie już po nim - od prowadzenia badań po inspirację, jaką lot na ISS wzbudzi w młodych Polakach.

Sławosz Uznański-Wiśniewski leci na ISS. Ten moment będzie najbardziej niebezpieczny

Sławosz Uznański-Wiśniewski leci na ISS. Ten moment będzie najbardziej niebezpieczny

Źródło:
TVN24, PAP, tvnmeteo.pl

Ponad 700 razy interweniowali strażacy w związku z frontem burzowym, który przechodził w niedzielę przez Polskę. W Wielkopolsce dwie osoby zostały ranne po tym, jak drzewa spadły na samochody. Jednym z poszkodowanych był 11-letni chłopiec. W wielu regionach obowiązywały ostrzeżenia meteorologiczne, wydane przez IMGW.

Dwie osoby ranne, uszkodzone auta. Ponad 700 interwencji

Dwie osoby ranne, uszkodzone auta. Ponad 700 interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP

Cypr zmaga się z ogromną suszą. Poziom wody w zbiornikach retencyjnych niebezpiecznie maleje, co widać na zdjęciach satelitarnych. Kurczące się zasoby wody nie pozostały bez wpływu na obchody ważnego dla mieszkańców Cypru święta.

"Święto Potopu" z brakiem wody. Wszystko przez suszę

"Święto Potopu" z brakiem wody. Wszystko przez suszę

Źródło:
EU Copernicus, philenews.com

Włochy przygotowują się na długotrwałą falę upałów. Temperatury sięgające nawet 40 stopni Celsjusza mają utrzymać się niemal do końca czerwca - ostrzegają meteorolodzy.

Szykują się na nadejście afrykańskiego upału

Szykują się na nadejście afrykańskiego upału

Źródło:
PAP, meteo.it

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,4 nawiedziło w niedzielę Kolumbię. Wstrząsy były odczuwalne między innymi w Bogocie, stolicy kraju, gdzie w budynkach rozległy się alarmy. W innych regionach lekko rannych zostało kilka osób, odnotowano uszkodzenia budynków.

Trzęsienie ziemi w Kolumbii. W stolicy rozległy się alarmy

Trzęsienie ziemi w Kolumbii. W stolicy rozległy się alarmy

Źródło:
El Tiempo, CNN, tvnmeteo.pl

Fala upałów zalała Indie, uprzykrzając codzienne życie mieszkańców i turystów. W Nowym Delhi i innych miastach temperatura przekracza 40 stopni Celsjusza, zmuszając ludzi do szukania cienia, unikania wychodzenia z domu i ustawiania się w kolejkach po zimne napoje. Meteorolodzy ostrzegają, że najgorsze dopiero nastąpi.

Fala upałów zalewa kraj, temperatura przekracza 40 stopni

Fala upałów zalewa kraj, temperatura przekracza 40 stopni

Źródło:
Reuters