Naukowcy z Uniwersytetu Hebrajskiego opracowali nową technologię, dzięki której stworzyli w laboratorium w pełni funkcjonalne komórki wątroby. To przełom w badaniach organów.
Ludzka wątroba posiada niesamowite właściwości. Potrafi się zregenerować nawet w przypadku 75 procentowego ubytku. Wydawałoby się zatem, że przy takich zdolnościach odbudowywania się, łatwo byłoby wyhodować komórki wątroby w laboratorium. Jednak nie jest to takie proste. Większość prób wytworzenia i rozbudowy komórek, zwanych hepatocytami, powodowała utrwalanie ich jako komórek rakowych, które nie posiadają wielu funkcji metabolicznych. Zespołowi naukowców z Uniwersytetu Hebrajskiego udało się jednak przezwyciężyć te trudności i wyhodować komórki wątroby w laboratorium. Odkryli oni nową technikę, która powoduje szybki wzrost hepatocytów, bez utraty ich funkcji metabolicznych.
- To święty Graal badań wątroby - twierdzi prowadzący badania profesor Yaakov Nahmias i dodaje - Nasza technologia pozwoli tysiącom laboratoriów na badania nad stłuszczeniem wątroby, jej wirusowym zapaleniem, rakiem lub toksycznością leków, za ułamek obecnych kosztów.
Komórki wątroby często wykorzystuje się w badaniach
Wątroba jest największym organem wewnętrznym i w głównej mierze odpowiada za metabolizm. Firmy farmaceutyczne często wykorzystują komórki wątroby do badań nad tym, jak organizm może przetworzyć i oczyścić się z leków oraz nad tym jak dwa leki mogą ze sobą reagować. Jednak komórki ludzkiej wątroby są również przydatne w praktyce klinicznej. Można dzięki nim stworzyć biosztuczną wątrobę, wspomagającą osoby oczekujące na przeszczep organu. Jednak w tym przypadku, rozbudowa i podział komórek, bez utraty ich właściwości, nie były możliwe. Metoda ta miała więc ograniczone możliwości rozwoju klinicznego i farmaceutycznego.
Geny z brodawczaka ludzkiego
Pobierając dwa geny z wirusa brodawczaka ludzkiego, naukowcy byli w stanie uwolnić komórki wątrobowe od ryzyka zatrzymania cyklu komórkowego, tak by mogły one rosnąć i się dzielić. Wykorzystano w tym celu onkostatynę M (OSM) - białko zaangażowane w odbudowę wątroby. Zazwyczaj, gdy naukowcy próbowali zmusić hepatocyty do regeneracji, przypadkowo zmieniali je w rosnące w sposób niekontrolowany komórki rakowe. Jednak wybierając jedynie te komórki, w których wzrost jest ściśle kontrolowany przez onkostatynę M, naukowcy precyzyjnie ograniczyli poziom, na którym komórki się dzielą.
Badacze mają nadzieję, że stworzenie w pełni funkcjonalnych, regenerujących się komórek w laboratorium, będzie prowadziło do bardziej kompleksowych badań leków. Należy pamiętać, że zanim komórki będą mogły zostać użyte do przeszczepu, muszą być poddane mutacjom genetycznym. Jednak wykorzystanie najnowszej technologii stanowi doskonałe źródło komórek do tworzenia biosztucznych wątrób dla pacjentów, którzy oczekują na przeszczep.
Obecnie rozwój techniki pozwala często na ratowanie ludzkiego zdrowia i życia. Do tworzenia organów wykorzystuje się między innymi biodrukarki, które odtwarzają organy z materiału komórkowego.
Autor: zupi/jap / Źródło: IFL Science
Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons (CC BY SA 3.0) / Susano