Planetoida Kleopatra przypomina psią kość. Naukowcy pokazali najbardziej szczegółowe zdjęcia

Źródło:
PAP, ESO
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie Słonecznym
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie Słonecznym
ESO/spaceengine.org
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie SłonecznymESO/spaceengine.org

Międzynarodowy zespół naukowców uzyskał najostrzejsze i najbardziej szczegółowe zdjęcia planetoidy Kleopatra, która wyglądem przypomina psią kość. Uzyskano je przy pomocy teleskopu VLT (Bardzo Duży Teleskop). Odkrycie pozwoli naukowcom ustalić, w jaki sposób planetoida się uformowała. W badaniach wzięli udział polscy astronomowie z Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) poinformowało o najnowszych badaniach uzyskanych przy pomocy teleskopu VLT (Bardzo Dużego Teleskopu), pracującego na pustyni Atakama w Chile. Naukowcy z zespołu, którym kierował Franck Marchis, astronom z SETI Institute w Mountain View (USA) i Laboratoire d'Astrophysique de Marseille (Francja), postanowili zbadać dokładnie planetoidę (216) Kleopatrę.

Obiekt krąży wokół Słońca w głównym pasie planetoid pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Jest jednak nietypowy. Od momentu pierwszych radarowych obserwacji około 20 lat temu, pozwalających oszacować kształt, uzyskał przezwisko "planetoidy psiej kości" od kształtu, w którym widoczne są dwa płaty połączone "szyją", podobnego do kości dla psa. W 2008 roku Marchis wraz ze współpracownikami odkrył, że Kleopatra ma dwa księżyce, które nazwano AlexHelios and CleoSelene, od imion dzieci słynnej egipskiej królowej Kleopatry.

- Kleopatra to prawdziwie unikatowe ciało w naszym Układzie Słonecznym - powiedział Franck Marchis. - Nauka dokonuje znacznego postępu dzięki badaniom wartości odstających od normy. Sądzę, że Kleopatra jest jednym z takich przypadków i zrozumienie tego skomplikowanego, wielokrotnego systemu asteroidalnego może nam pomóc w dowiedzeniu się czegoś więcej o Układzie Słonecznym - dodał.

Tak wygląda asteroida Kleopatra w porównaniu z północnymi WłochamiEuropean Southern Observatory

Planetoida Kleopatra

Najnowsze badania obiektu obejmują analizę zdjęć wykonanych w różnych momentach w latach 2017-2019 przy pomocy instrumentu SPHERE na teleskopie VLT. Odkryto, że jeden z płatów jest większy od drugiego, a długość planetoidy (asteroidy) oszacowano na około 270 kilometrów. Udało się też lepiej określić orbity księżyców asteroidy oraz wyznaczyć na nowo masę (wyszła o 35 procent mniejsza niż wcześniejsze szacunki). Z kolei znając objętość i masę można określić średnią gęstość planetoidy, która również okazała się mniejsza niż uważano dotychczas.

Gęstość odpowiada mniej więcej połowie gęstości żelaza. Astronomowie przypuszczają, że planetoida Kleopatra ma skład metaliczny, więc mała gęstość sugeruje strukturę porowatą i obiekt może być po prostu "stertą gruzu". Mógł powstać, gdy ponownie zakumulował się materiał z wielkiego uderzenia.

Księżyce planetoidy

Gruzowa struktura oraz sposób, w jaki się obraca planetoida, pozwalają też wysnuć hipotezy na temat powstania księżyców. Planetoida obraca się z prędkością bliską krytycznej, czyli takiej, przy której zaczęłaby się rozpadać. Zatem nawet niewielkie uderzenia mogły wybić kamienie z jej powierzchni. Te kamienie mogły następnie uformować księżyce AlexHelios i CleoSelene, co oznacza, że naprawdę Kleopatra "urodziła" swoje satelity.

Przetworzony obraz, oparty na obserwacjach wykonanych w lipcu 2017 roku, pokazuje dwa księżyce asteroidy - AlexHelios i CleoSelene, które pojawiają się jako dwie małe białe kropki w prawym górnym i lewym dolnym roguESO/Vernazza, Marchis et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)

Planetoida Kleopatra. Udział polskich naukowców

W badaniach uczestniczyli polscy astronomowie z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wśród nich była doktor Edyta Podlewska-Gaca, która zbierała obserwacje fotometryczne wykonane na małych teleskopach (krzywe zmian blasku), które razem z obrazami z instrumentu SPHERE zamontowanego na teleskopie VLT służą do modelowania kształtów planetoid, wyznaczania parametrów fizycznych i określania ich historii dynamicznej.

Zdjęcia planetoidy Kleopatra widziane pod różnymi kątami w trakcie jej rotacjiESO/Vernazza, Marchis et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)

Asteroida Kleopatra. Unikalna metoda wyznaczania kształtu oparta na algorytmach

Poznańscy astronomowie specjalizują się w badaniach planetoid. Opracowali i wykorzystują unikalną metodę wyznaczania kształtu planetoid opartą na algorytmach genetycznych.

- Metoda ta bardzo dobrze sprawdza się w modelowaniu obiektów niewypukłych, dzięki czemu pozwala odwzorować wgłębienia lub duże kratery na powierzchni planetoid. Dzięki tej metodzie można zweryfikować i udokładnić modele otrzymane przy użyciu innych technik - wskazuje dr Podlewska-Gaca. Jak tłumaczy, kształty planetoid wyznacza się najczęściej z krzywych zmian jasności uzyskanych dla różnych położeń osi obrotu obiektu względem obserwatora. Wówczas daje się obserwować planetoidę pod różnymi kątami, co daje nieco inny kształt krzywej zmian blasku. Właśnie te zmiany niosą cenne informacje o kształcie obiektów. - Wyznaczone w ten sposób modele planetoid można zweryfikować za pomocą obserwacji zakryć gwiazd przez planetoidy lub poprzez obrazowanie przy dużej rozdzielczości przy użyciu optyki adaptacyjnej, jak to zrobiliśmy w przypadku planetoidy Kleopatra - dodała.

Wyniki opublikowano w dwóch artykułach, które ukazały się w czasopiśmie "Astronomy & Astrophysics".

Planetoida o kształcie psiej kościEuropean Southern Observatory
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie Słonecznym
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie SłonecznymESO/spaceengine.org

Autorka/Autor:anw/dd

Źródło: PAP, ESO

Źródło zdjęcia głównego: European Southern Observatory

Pozostałe wiadomości

W poniedziałek przez Polskę przechodzą fronty burzowe. Zjawiska miejscami są gwałtowne, a wyładowaniom towarzyszą porywisty wiatr oraz ulewy. Służby otrzymują setki zgłoszeń, około 90 tysięcy osób nie ma dostępu do prądu. Na Kontakt24 otrzymaliśmy nagrania od naszych czytelników.

Zerwane dachy, powalone drzewa. Dziesiątki tysięcy osób bez prądu

Zerwane dachy, powalone drzewa. Dziesiątki tysięcy osób bez prądu

Źródło:
Portalik25.pl, Jawor

Gdzie jest burza? W poniedziałek 23.06 nad częścią Polski pojawiają się wyładowania atmosferyczne. Burzom towarzyszą opady deszczu oraz silny wiatr. Śledź aktualną sytuację pogodową w kraju na tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Niebezpiecznie w wielu województwach

Gdzie jest burza? Niebezpiecznie w wielu województwach

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli wtorek 24.06. W nocy czeka nas wędrówka burz, które mogą okazać się gwałtowne. W dzień tylko lokalnie pokropi, a termometry pokażą maksymalnie 25 stopni.

Pogoda na jutro - wtorek 24.06. Noc pod znakiem gwałtownych zjawisk

Pogoda na jutro - wtorek 24.06. Noc pod znakiem gwałtownych zjawisk

Źródło:
tvnmeteo.pl

Poniedziałek przyniesie w wielu regionach kraju burzową aurę. Jak będzie wyglądać wędrówka gwałtownych zjawisk wieczorem oraz w ciągu nadchodzącej nocy? Czego się spodziewać? Sprawdziła to synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Tak będą wędrować burze. "Zjawiska mogą nieść zniszczenie"

Tak będą wędrować burze. "Zjawiska mogą nieść zniszczenie"

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Alert RCB w związku z gwałtownymi burzami został wydany w poniedziałek 23.06 do mieszkańców 16 województw. Eksperci ostrzegają przed możliwymi przerwami w dostawie prądu.

Alert RCB. "Przygotuj się na możliwe przerwy w dostawie prądu"

Alert RCB. "Przygotuj się na możliwe przerwy w dostawie prądu"

Źródło:
RCB

Synoptycy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydali ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed burzami. Alarmy obowiązują w całym kraju. Wyładowaniom towarzyszyć będzie porywisty wiatr, w porywach rozpędzający się do 100-115 kilometrów na godzinę.

Cała Polska objęta alarmami przed burzami

Cała Polska objęta alarmami przed burzami

Źródło:
IMGW

Wtorek przyniesie ze sobą odpoczynek od burz i upału. W części kraju możliwe są słabe opady deszczu. Czego spodziewać się w kolejnych dniach? Czeka nas przeplatanka gorąca z chłodniejszymi masami powietrza, mogą też wrócić wyładowania atmosferyczne.

Pogoda na 5 dni. Temperatura na huśtawce

Pogoda na 5 dni. Temperatura na huśtawce

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na greckiej wyspie Chios na Morzu Egejskim od niedzieli szaleją pożary lasów. Z żywiołem walczą całe zastępy strażaków, ewakuowane są kolejne miejscowości, a władze proszą o wodę i żywność. Służby podejrzewają, że ogień mógł zostać wzniecony przez człowieka.

Pożary trawią grecką wyspę. Kolejne ewakuacje

Pożary trawią grecką wyspę. Kolejne ewakuacje

Źródło:
Reuters, greekreporter.com

Tej nocy pojawi się szansa na zobaczenie na niebie nad Polską efektownego, kosmicznego wiru. Zjawisko będzie związane z lotem Falcona 9 i zrzutem paliwa z rakiety. Sprawdź, o której godzinie spojrzeć w górę, by go zobaczyć.

Kosmiczny wir na niebie nad Polską. Szansa już tej nocy

Kosmiczny wir na niebie nad Polską. Szansa już tej nocy

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Mieszkańcy wschodnich regionów Stanów Zjednoczonych zmagają się z niebezpieczną falą upałów. W niedzielę temperatura odczuwalna sięgała 40 stopni Celsjusza. W kolejnych dniach również będzie bardzo gorąco.

Miliony ludzi objętych alarmami przed upałem

Miliony ludzi objętych alarmami przed upałem

Źródło:
PAP, New York Post, CBS News, The Guardian

Naukowcy odkryli, że pewien gatunek ćmy żyjący w Australii, który każdego roku wyrusza na długą wędrówkę, do nawigacji używa gwiazd. To pierwszy raz, gdy poznano taką umiejętność u bezkręgowców pokonujących ogromne dystanse.

Pokonują nawet tysiąc kilometrów, używają gwiazd jako nawigacji

Pokonują nawet tysiąc kilometrów, używają gwiazd jako nawigacji

Źródło:
Phys, AFP

Pogoda na 16 dni. Tomasz Wasielewski odpoczywa na urlopie, a długoterminową prognozę temperatury tym razem przygotował synoptyk tvnmeteo.pl Tomasz Wakszyński. Sprawdź, jaką aurę przyniosą ostatnie dni czerwca i początek lipca.

Pogoda na 16 dni: polskie lato w pełni

Pogoda na 16 dni: polskie lato w pełni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Poniedziałek, czyli 23.06, zapowiada się z dynamiczną pogodą. Prognozowane są burze, którym towarzyszyć ma ulewny deszcz. Niewykluczone jest powstanie trąby powietrznej. W wielu miejscach będzie gorąco, a miejscami - upalnie.

Pogoda na dziś - poniedziałek 23.06. Początek tygodnia z gwałtowną pogodą

Pogoda na dziś - poniedziałek 23.06. Początek tygodnia z gwałtowną pogodą

Źródło:
tvnmeteo.pl

Cały czas trwają badania nad wpływem mikroplastiku na zdrowie człowieka. W artykule opublikowanym na łamach "Journal of the American Heart Association" naukowcy donoszą, że osoby żyjące w pobliżu wód cechujących się wysokim stężeniem małych cząsteczek tworzyw sztucznych są bardziej narażone na wiele groźnych chorób.

Mikroplastik a częstotliwość chorób. Niepokojące obserwacje naukowców

Mikroplastik a częstotliwość chorób. Niepokojące obserwacje naukowców

Źródło:
PAP

Strażacy w amerykańskim stanie Georgia zostali wezwani w czwartek, aby pomóc osobie, która utknęła w błocie. Gdy przybyli na miejsce przekonali się, że w grząskim gruncie faktycznie coś utknęło, ale nie jest to człowiek.

Jelonek utknął w błocie. Strażacy ruszyli na pomoc

Jelonek utknął w błocie. Strażacy ruszyli na pomoc

Źródło:
CNN

Brytyjscy naukowcy przeprowadzili szczegółową analizę kilkunastu tysięcy próbek krwi wyssanej przez komary. Chcieli zbadać, na jakich gatunkach zwierząt żerują te owady. Okazuje się, mają one znacznie bardziej różnorodne i elastyczne upodobania żywieniowe niż wcześniej sądzono.

Zbadali zwyczaje żywieniowe komarów. Wyniki ich zaskoczyły

Zbadali zwyczaje żywieniowe komarów. Wyniki ich zaskoczyły

Źródło:
Uniwersytet w Swansea

W tym roku monsun uderzył w Chiny wcześniej niż zwykle. W ostatnich dniach na południu i w centrum kraju padał ulewny deszcz, który doprowadził do powodzi. Są ofiary śmiertelne. Gwałtowna aura spodziewana jest również w niedzielę, wydano ostrzeżenia meteorologiczne.

"Nigdy wcześniej nie doświadczyłam tak ogromnej powodzi"

"Nigdy wcześniej nie doświadczyłam tak ogromnej powodzi"

Źródło:
Reuters, chinadaily.com.cn, CCTV

W sobotę na Opolszczyźnie i w Małopolsce zaobserwowano wirujące słupy piachu i pyłu, czyli zjawiska nazywane diabełkami pyłowymi. Można je zobaczyć na nagraniach.

Wirujące słupy pyłu i piachu. Nagrania

Wirujące słupy pyłu i piachu. Nagrania

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gorące powietrze napłynęło do wielu regionów Francji. Sprawiło, że w sobotę temperatura maksymalna sięgnęła prawie 40 stopni. Agencja meteorologiczna Meteo France wydała ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed spiekotą.

Napłynęło gorące powietrze. "Upał jest nie do zniesienia"

Napłynęło gorące powietrze. "Upał jest nie do zniesienia"

Źródło:
Reuters, ouest-france.fr, meteofrance.com

Na południu Chorwacji w rejonie Omisza wybuchł pożar. Jak przekazała straż, został wywołany przez człowieka. Ogień strawił kilkanaście domów. Z żywiołem walczy ponad 150 strażaków, choć najgorsze już minęło. Konieczne były ewakuacje mieszkańców oraz turystów. Na Kontakt24 otrzymaliśmy relacje Polaków, którzy przebywają w tamtych rejonach.

Spalone domy, ewakuacje. Straż: znamy przyczynę pożaru

Spalone domy, ewakuacje. Straż: znamy przyczynę pożaru

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, index.hr, PAP

Nawałnice, którym miały towarzyszyć tornada, nawiedziły Dakotę Północną i Minnesotę w USA, doprowadzając do śmierci trzech osób. Wiał silny wiatr, padał intensywny deszcz oraz grad pokaźnych rozmiarów. Blisko 100 tysięcy odbiorców zostało pozbawionych prądu.

Wiatr łamał drzewa i zrywał dachy. Trzy osoby nie żyją

Wiatr łamał drzewa i zrywał dachy. Trzy osoby nie żyją

Źródło:
PAP, KFGO, AP

Na początku czerwca firma ispace próbowała wylądować łazikiem Resilience na Księżycu. Misja zakończyła się niepowodzeniem. Miejsce, gdzie maszyna się rozbiła, można zobaczyć teraz na zdjęciu opublikowanym przez amerykańską agencję kosmiczną NASA.

Drugi raz rozbili się na Księżycu. Widać to na zdjęciu

Drugi raz rozbili się na Księżycu. Widać to na zdjęciu

Źródło:
space.com, NASA

Stwierdzenie "tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną" zostało sformułowane przez Paracelsusa, XVI-wiecznego lekarza uważanego za ojca nowoczesnej medycyny. Prawo to leży u podstaw dzisiejszej toksykologii, przypominając o cienkiej granicy między zbawiennym a szkodliwym działaniem tego samego związku. W ocieplającym się świecie lekarze i badacze muszą jednak mierzyć się z czynnikami przesuwającymi te granice w sposób, który nie do końca możemy przewidzieć.

Co pomaga, a co szkodzi? Zmiany klimatu zacierają granice

Co pomaga, a co szkodzi? Zmiany klimatu zacierają granice

Źródło:
TVN24+

Przez stan New Jersey w USA przeszły burze, które pozbawiły ludzi prądu i łamały drzewa. W wyniku gwałtownej pogody ucierpiał sportowy samochód Jeffa Jonesa, kierowcy wyścigowego, co widać na nagraniu.

"Drzewo przeszło przez dach mojego auta"

"Drzewo przeszło przez dach mojego auta"

Źródło:
Reuters, nj.com, thedrive.com

Fala upałów nawiedziła południową Hiszpanię. W piątek termometry pokazały miejscami aż 40 stopni Celsjusza. Przed spiekotą wydano ostrzeżenia meteorologiczne drugiego stopnia. Również w Wielkiej Brytanii było tego dnia gorąco.

Na termometrach aż 40 stopni. "Pij dużo wody, chowaj się w cieniu"

Na termometrach aż 40 stopni. "Pij dużo wody, chowaj się w cieniu"

Źródło:
Reuters

W Turcji trwają prace nad wzmocnieniem wrażliwych punktów konstrukcyjnych słynnego meczetu Hagia Sophia, który położony jest w Stambule. Inżynierowie i eksperci do spraw dziedzictwa kulturowego wykorzystują zaawansowane symulacje trzęsień ziemi, aby lepiej przygotować świątynię na takie wydarzenia.

Przygotowują najsłynniejszy turecki meczet na trzęsienie ziemi

Przygotowują najsłynniejszy turecki meczet na trzęsienie ziemi

Źródło:
Daily Sabah, PAP