"Obrotowy zraszacz trawników" w kosmosie. Asteroida o sześciu ogonach zadziwia

Smugi pyłu tworzą sześć ogonów asteroidy P/2013 P5NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

- Dosłownie oniemieliśmy, kiedy to zobaczyliśmy - wspomina moment odkrycia zadziwiającego obiektu kosmicznego w pasie planetoid główny badacz misji Hubble'a. Choć najpierw wydawał się nieciekawy i rozmyty, zaskoczył astronomów posiadaniem nie jednego, lecz sześciu ogonów. Wbrew pozorom chodzi nie o kometę, lecz o asteroidę.

P/2013 P5 zdecydowanie odbiega wyglądem od innych znanych asteroid. Zwykle są one widoczne po prostu jako małe punkty światła. W porównaniu z nimi nowo odkryty obiekt prezentuje się niesamowicie. Ze swoimi pylistymi promieniami, rozchodzącymi się od niego jak szprychy w kole astronomom najbardziej skojarzył się z... obrotowym zraszaczem trawników.

Na początku nie zrobiła wrażenia

Na samym początku nic nie zapowiadało takiego efektu. Jako pierwsi P/2013 P5 wypatrzyli badacze korzystający z systemu teleskopów Pan-STARRS (ogłosili to 27 sierpnia). Asteroida nie wydawała się wtedy szczególna - była widoczna jako bardzo rozmyty obiekt. Dopiero dokładniejsze obserwacje dokonane przez teleskop Hubble'a 10 września ujawniły zwielokrotniony ogon.

- Dosłownie oniemieliśmy, kiedy to zobaczyliśmy - powiedział główny badacz misji Hubble'a David Jewitt z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. To wyjątkowe odkrycie zespół Jewitta opisał na łamach czasopisma "Astrophysical Journal Letters".

Nagła zmiana

- Jeszcze bardziej zdumiewające jest to, że "ogonowate" struktury zmieniły się diametralnie w ciągu zaledwie 13 dni. To także nas zaskoczyło. Trudno uwierzyć, że oglądamy asteroidę - podkreślił naukowiec.

Kiedy 23 września Hubble ponownie "spojrzał" na P/2013 P5, okazało się, że jego wygląd kompletnie się zmienił. Wyglądało to tak, jakby cała struktura nagle się odwróciła. - Byliśmy kompletnie przytłoczeni - przyznał Jewitt.

Wiruje tak szybko, że gubi pył

P/2013 P5 przez co najmniej pięć ostatnich miesięcy aktywnie wyrzucała pył. Astronomowie uważają, że tempo obrotu asteroidy mogło wzrosnąć do takiego poziomu, że jej wierzchnie warstwy dosłownie odpadają pod wpływem impetu, co daje efekt osypującego się pyłu. Naukowcy wątpią, żeby ogony powstały na skutek zderzenia z inną asteroidą, bo nie odnotowali, żeby duża ilość pyłu została wyrzucona w przestrzeń kosmiczną.

Staranne modelowanie przeprowadzone przez Jessikę Agarwal z Instytutu Maxa Plancka wykazało, że ogony mogły powstać w wyniku serii gwałtownych, spontanicznych epizodów wyrzucania pyłu. Według obliczeń badaczki dochodziło do nich 15 kwietnia, 18 i 24 lipca, 8 i 26 sierpnia oraz 4 września. Wyrzucony pył następnie uformował się we wstęgi pod wpływem ciśnienia słonecznego.

Utrata masy na razie niewielka

To ono mogło również sprawić, że P/2013 P5 się obróciła. Według Jewitta prawdopodobnie wzrost jej tempa obrotu przyczynił się do osłabienia jej grawitacji. To z kolei powoduje przesuwanie się pyłu w kierunku jej równika, a następnie jego opadanie w przestrzeń kosmiczną i dryfowanie w postaci wydłużonych smug, czyli ogonów.

Naukowcy szacują, że jak dotąd asteroida straciła w ten sposób od 100 do 100 ton materiału, co stanowi niewielką część jej masy. Liczące 1400 m szerokości jądro obiektu jest według nich tysiące razy bardziej masywne od zaobserwowanego wyrzuconego pyłu.

ZOBACZ, JAKIE INNE CUDA ZAUWAŻYŁ TELESKOP KOSMICZNY HUBBLE'A

Najciekawsze widoki z Telskopu Hubble'a
Najciekawsze widoki z Telskopu Hubble'aNASA

Pierwsza z wielu?

Astronomowie zamierzają nadal obserwować P/2013 P5, żeby sprawdzić, czy nadal będzie tracić pył w płaszczyźnie równikowej. Jeśli to odnotują, uzyskają dowód na potwierdzenie procesu rozpadania związanego z dużą szybkością rotacji. Badacze chcą także zmierzyć to tempo. Według teorii Jewitta takie zjawisko musi być powszechne wśród obiektów w pasie planetoid, a nawet może stanowić główną przyczynę umierania tamtejszych małych asteroid.

- W astronomii kiedy trafisz na jedno, ostatecznie znajdziesz całą masę podobnych przykładów - stwierdził naukowiec. - To jest pierwszy poznany przez nas tak niesamowity obiekt, ale prawie na pewno pierwszy z kolejnych podobnych - podkreślił.

Jak dodał, P/2013 P5 jest fragmentem większej asteroidy, która rozpadła się w wyniku kolizji około 200 mln lat temu. Więcej odłamków pozostałych po tym zdarzeniu krąży po orbitach podobnych do tej, jaką ma nowo odkryta asteroida.

Przez 13 dni asteroida P/2013 P5 mocno się zmieniła ( NASA, ESA, and D. Jewitt (UCLA))
Przez 13 dni asteroida P/2013 P5 mocno się zmieniłaPrzez 13 dni asteroida P/2013 P5 mocno się zmieniła ( NASA, ESA, and D. Jewitt (UCLA))NASA, ESA, and D. Jewitt (UCLA)
Przez 13 dni asteroida P/2013 P5 mocno się zmieniła (NASA, ESA, and Z. Levay (STScI/AURA))
Przez 13 dni asteroida P/2013 P5 mocno się zmieniłaPrzez 13 dni asteroida P/2013 P5 mocno się zmieniła (NASA, ESA, and Z. Levay (STScI/AURA))NASA, ESA, and Z. Levay (STScI/AURA)

Autor: js/map / Źródło: NASA

Źródło zdjęcia głównego: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Pozostałe wiadomości

W chorwackiej miejscowości Pisak szaleje pożar. Jak przekazał szef lokalnej straży pożarnej Slavko Tucaković, spłonęło kilka domów. Na Kontakt24 otrzymujemy zdjęcia i nagrania unoszącego się nad tą miejscowością dymu. - Sytuacja na miejscu wygląda dramatycznie - powiedział pan Daniel, Reporter24. Trwa ewakuacja mieszkańców i turystów.

"Nasz znajomy zaczął nas budzić. To się paliło nad nami". Polacy o pożarze w Chorwacji

"Nasz znajomy zaczął nas budzić. To się paliło nad nami". Polacy o pożarze w Chorwacji

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, index.hr

IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed upałem. Obowiązuje też prognoza zagrożeń. Wynika z niej, że w najbliższych dniach możliwe są w części kraju gwałtowne burze.

Żar poleje się z nieba. Wydano alarmy nawet drugiego stopnia

Żar poleje się z nieba. Wydano alarmy nawet drugiego stopnia

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Początek astronomicznego lata przyniósł ze sobą wysoką temperaturę. W niedzielę na sporym obszarze Polski termometry wskażą ponad 30 stopni Celsjusza. Po weekendzie nadal będzie ciepło, choć może popadać.

Po upale przyjdzie załamanie pogody

Po upale przyjdzie załamanie pogody

Źródło:
tvnmeteo.pl

Stwierdzenie "tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną" zostało sformułowane przez Paracelsusa, XVI-wiecznego lekarza uważanego za ojca nowoczesnej medycyny. Prawo to leży u podstaw dzisiejszej toksykologii, przypominając o cienkiej granicy między zbawiennym a szkodliwym działaniem tego samego związku. W ocieplającym się świecie lekarze i badacze muszą jednak mierzyć się z czynnikami przesuwającymi te granice w sposób, który nie do końca możemy przewidzieć.

Co pomaga, a co szkodzi? Zmiany klimatu zacierają granice

Co pomaga, a co szkodzi? Zmiany klimatu zacierają granice

Źródło:
TVN24+

Fala upałów nawiedziła południową Hiszpanię. W piątek termometry pokazały miejscami aż 40 stopni Celsjusza. Przed spiekotą wydano ostrzeżenia meteorologiczne drugiego stopnia. Również w Wielkiej Brytanii było tego dnia gorąco.

Na termometrach aż 40 stopni. "Pij dużo wody, chowaj się w cieniu"

Na termometrach aż 40 stopni. "Pij dużo wody, chowaj się w cieniu"

Źródło:
Reuters

W Turcji trwają prace nad wzmocnieniem wrażliwych punktów konstrukcyjnych słynnego meczetu Hagia Sophia, który położony jest w Stambule. Inżynierowie i eksperci do spraw dziedzictwa kulturowego wykorzystują zaawansowane symulacje trzęsień ziemi, aby lepiej przygotować świątynię na takie wydarzenia.

Przygotowują najsłynniejszy turecki meczet na trzęsienie ziemi

Przygotowują najsłynniejszy turecki meczet na trzęsienie ziemi

Źródło:
Daily Sabah, PAP

Trwające właśnie letnie przesilenie rozpoczyna piękny czas. Jednocześnie zaczynamy jednak przyglądać się kociołkowi śródziemnomorskiemu i szacować, jak realne może być majaczące zwykle o tej porze widmo powodzi. W oparciu o kształtującą się w ostatnich tygodniach cyrkulację powietrza nad Europą - raz z północy, raz z południa - możemy pokusić się o stwierdzenie, że tegoroczne wakacje w Polsce będą typowe: przyjemne, bez długiej suszy i fal gorąca zmieniających lato w piekło.

Lato "utkane z fal gorąca i chłodu". Co mówią modele?

Lato "utkane z fal gorąca i chłodu". Co mówią modele?

Źródło:
TVN24+

W sobotę o godzinie 4.42 rozpoczęło się astronomiczne lato. Potrwa ono do 22 września. Wśród najciekawszych zjawisk do obserwacji na letnim niebie będą roje meteorów, w tym sierpniowe Perseidy, a także zaćmienie Księżyca, które przypadnie 7 września.

Rozpoczęło się astronomiczne lato

Rozpoczęło się astronomiczne lato

Aktualizacja:
Źródło:
timeanddate.com, tvnmeteo.pl, PAP

Pogoda na dziś. Sobota 21.06 przyniesie nam dość spokojną aurę. Jedynie na północy chmur będzie więcej i może silniej powiać wiatr. Termometry pokażą od 22 do 28 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - sobota 21.06. Dziś do 28 stopni na termometrach i pogodne niebo

Pogoda na dziś - sobota 21.06. Dziś do 28 stopni na termometrach i pogodne niebo

Źródło:
tvnmeteo.pl

Jezioro Eyre w Australii wypełniło się wodą, choć przez większość czasu jego misa jest całkowicie sucha. Na skutek intensywnych opadów deszczu we wschodniej części kraju jezioro stopniowo wypełniło się wodą. Co ciekawe, to największy zbiornik na kontynencie, a jego pojawienie się przyciąga zwierzęta.

Zasolona równina zmieniła się w jezioro

Zasolona równina zmieniła się w jezioro

Źródło:
NASA Earth Observatory, ABC News

Lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w kosmos musi poczekać. Start misji Axiom-4, początkowo zaplanowany na 29 maja 2025 roku, był już wielokrotnie przekładany z powodu warunków pogodowych i problemów technicznych. O opóźnieniach w lotach kosmicznych i towarzyszących im procedurach opowiadał w rozmowie z tvnmeteo.pl popularyzator nauki doktor Tomasz Rożek.

Dlaczego lot Polaka w kosmos odsuwa się w czasie? "To skomplikowane"

Dlaczego lot Polaka w kosmos odsuwa się w czasie? "To skomplikowane"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Planowany na niedzielę start misji Ax-4 z polskim astronautą Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim został odwołany, by dać dodatkowy czas na analizę sytuacji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - podała NASA. Ma to związek z wyciekiem w rosyjskim module Zwiezda.

Start misji z polskim astronautą odwołany. Potrzebny jest "dodatkowy czas"

Start misji z polskim astronautą odwołany. Potrzebny jest "dodatkowy czas"

Źródło:
PAP

Podwodne łąki trawy morskiej w Morzu Śródziemnym są zagrożone przez działalność człowieka. To mało znane środowiska, które zapewniają szereg korzyści zarówno zwierzętom, jak i ludziom. Naukowcy zanurzyli się pod wodę, aby ocenić straty wywołane przez ruch turystyczny i rybołówstwo.

Unikatowy ekosystem u wybrzeży Chorwacji zanika

Unikatowy ekosystem u wybrzeży Chorwacji zanika

Źródło:
Reuters

Do Japonii dotarła wczesna fala upałów. Wysoka temperatura doprowadziła już do śmierci co najmniej czterech osób. W ostatnich dniach z powodu udaru cieplnego służby medyczne udzielały pomocy ponad 200 osobom.

Upały przyszły wcześniej niż zwykle. Cztery osoby nie żyją

Upały przyszły wcześniej niż zwykle. Cztery osoby nie żyją

Źródło:
PAP, SCMP

Komary latem potrafią być prawdziwym utrapieniem. Osoby, które nie cierpią tych uciążliwych owadów, z pewnością ucieszą się z tego, że w tym roku powinno być ich mniej. Ekspert z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie wyjaśnia, czemu tego lata komary mogą nam dać spokój.

Co z komarami w tym roku? Ekspert o tym, co nas czeka

Co z komarami w tym roku? Ekspert o tym, co nas czeka

Źródło:
PAP

W centralnych i południowych Chinach ogłoszono pierwsze w tym roku czerwone alerty. Wszystko w związku ze zbliżającym się corocznym monsunem w Azji Wschodniej. Intensywne opady już wyrządziły ogromne szkody, a do kraju zbliża się kolejna porcja ulew.

Monsun przybiera na sile. Pierwsze takie ostrzeżenia w tym roku

Monsun przybiera na sile. Pierwsze takie ostrzeżenia w tym roku

Źródło:
Reuters, Xinhua

W ostatnich dniach część stanu Nowy Jork nawiedziły ulewy. Pogoda sprawiła spore utrudnienia podróżującym. Miejscami deszczu było tak dużo, że padły lokalne rekordy opadów. Na jednej z dróg powstała ogromna dziura.

Po historycznych opadach powstała ogromna dziura

Po historycznych opadach powstała ogromna dziura

Źródło:
WHAM-TV, rochesterfirst.com

W Meksyku trwa usuwanie skutków huragan Erick. Obecnie żywioł już osłabł i stał się cyklonem post-tropikalnym. Silny wiatr łamał drzewa i uszkodził wiele domów. Bez prądu pozostaje ponad 120 tysięcy odbiorców.

"Mam 64 lata i nigdy czegoś takiego nie widziałem"

"Mam 64 lata i nigdy czegoś takiego nie widziałem"

Źródło:
CNN, Reuters, NHC

Martwa foka została znaleziona na plaży w Sarbinowie (woj. zachodniopomorskie). Informację otrzymaliśmy na Kontakt24. Jak wyjaśnił Sebastian Barszczewski z Błękitnego Patrolu WWF, w czwartek do służb wpłynęło kilka podobnych zgłoszeń.

Bałtyk wyrzucił na brzeg kilka martwych fok. Dlaczego zginęły

Bałtyk wyrzucił na brzeg kilka martwych fok. Dlaczego zginęły

Źródło:
Kontakt24

Metan, będący gazem cieplarnianym, stanowi zagrożenie dla klimatu na Ziemi. Jak sugerują nowe badania, dla niektórych istot żyjących w głębi oceanu stanowi jednak pożywny posiłek. CNN pisze o odkryciu "pierwszych pająków morskich napędzanych metanem". Co ciekawe, nie żywią się nim same - w pozyskiwaniu pokarmu wykorzystują mikroskopijnych pomocników.

Odkryli pająki "napędzane" metanem

Odkryli pająki "napędzane" metanem

Źródło:
CNN

Tuż przed północą w poniedziałek niebo nad Polską rozświetlił bolid, czyli jasny meteor. Zjawisko zarejestrowały stacje obserwacyjne sieci Skytinel. Jak przekazali eksperci, na Ziemię mogły spaść fragmenty skał kosmicznych w postaci meteorytów.

Kula ognia nad Polską. Jej fragmenty mogły spaść na Ziemię

Kula ognia nad Polską. Jej fragmenty mogły spaść na Ziemię

Źródło:
Skytinel, tvnmeteo.pl

Przyczyną eksplozji rakiety Starship od SpaceX mogła być awaria zbiornika na azot - przekazał w mediach społecznościowych Elon Musk. Gigantyczny pojazd wybuchł w środę podczas rutynowego testu. Jak przekazała firma, maszyna "doświadczyła poważnej anomalii".

Eksplozja megarakiety Starship. Elon Musk o przyczynie

Eksplozja megarakiety Starship. Elon Musk o przyczynie

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, space.com, Reuters

Tysiące pszczół nie dają żyć pewnemu mieszkańcowi miasta Fulshear w Teksasie. Owady opanowały część budynku, znacznie utrudniając mężczyźnie codziennie funkcjonowanie.

Tysiące pszczół w ścianach domu. "Nie mogę jeść, siedzę jak na szpilkach"

Tysiące pszczół w ścianach domu. "Nie mogę jeść, siedzę jak na szpilkach"

Źródło:
KHOU, tvnmeteo.pl

Ostatnia erupcja Lewotobi Laki-laki na wyspie Flores w Indonezji wymusiła kolejne ewakuacje mieszkańców oraz spowodowała utrudnienia w ruchu lotniczym. Wulkan jest jednak niespokojny od wielu miesięcy, co w negatywny sposób wpływa na lokalną społeczność. Niektórzy musieli przeprowadzić się do schronisk.

Żyją w schronisku od miesięcy, bo na ich domy spada popiół

Żyją w schronisku od miesięcy, bo na ich domy spada popiół

Źródło:
Reuters

W środę temperatura w Hiszpanii przekroczyła 40 stopni Celsjusza. W związku z upałami w części kraju pierwszy raz w tym sezonie wydano czerwone ostrzeżenia, czyli najwyższego stopnia. W czwartek również ma być gorąco, dodatkowo prognozowane są groźne burze.

Ponad 40 stopni, pierwsze czerwone alerty

Ponad 40 stopni, pierwsze czerwone alerty

Źródło:
PAP, meteoalarm.org

Obłoki srebrzyste pojawiły się na niebie nad Suwałkami. Zjawisko to można obserwować gołym okiem, ale by je podziwiać, konieczne jest odpowiednie przygotowanie. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Wyjątkowe chmury rozjaśniły nocne niebo

Wyjątkowe chmury rozjaśniły nocne niebo

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

We wtorek w North Park w hrabstwie Allegheny w Pensylwanii ponad 100 skautek zostało uwięzionych przez szybko wzbierające wody strumienia. Dzięki sprawnej akcji służb dziewczynki udało się uratować.

Skautki uwięzione przez rwącą wodę. "Młodsze dziewczynki były przerażone"

Skautki uwięzione przez rwącą wodę. "Młodsze dziewczynki były przerażone"

Źródło:
CBS News

Wołowscy policjanci pomogli rannemu bocianowi, który znajdował się na jezdni. Ptak był zdezorientowany i nie mógł odlecieć. Niestety obrażenia okazały się zbyt duże i zwierzę padło po kilku godzinach.

Ranny bocian błąkał się po jezdni. "Był zdezorientowany, kulał"

Ranny bocian błąkał się po jezdni. "Był zdezorientowany, kulał"

Źródło:
Komenda Powiatowa Policji w Wołowie, tvnmeteo.pl

Kucyk bez kopytka urodził się w stanie Wirginia. Udzielenie pomocy zwierzęciu nie należało do łatwych, źrebak należał bowiem do półdzikiego stada. Samiczka otrzymała protezę i chociaż nigdy nie będzie mogła wrócić na wolność, znalazła kochającą, przyszywaną rodzinę.

Kucyk urodził się bez kopytka. "Ta klaczka zasługuje na wszystko, co najlepsze"

Kucyk urodził się bez kopytka. "Ta klaczka zasługuje na wszystko, co najlepsze"

Źródło:
Augusta Free Press, chincoteague.com

Azjatyckie brunatnice z gatunku undaria pierzastodzielna pojawiły się na plażach w Portugalii - alarmują lokalni biolodzy. Obecność glonów wakame, które w kuchni japońskiej są przysmakiem, zaobserwowano szczególnie na północno-zachodnim wybrzeżu. Eksperci ostrzegają, że te egzotyczne organizmy są groźne dla miejscowych ekosystemów.

Japoński przysmak pojawił się na plażach Portugalii. To nie są dobre wieści

Japoński przysmak pojawił się na plażach Portugalii. To nie są dobre wieści

Źródło:
PAP, IUCN