Grzyby trujące – jak je rozpoznać i odróżnić od jadalnych?

[object Object]
Które grzyby są jadalne, a których należy się wystrzegaćJerzy Opioła, Ron Pastorino, Andreas Kunze, Jason Hollinger, Stromilobyces, Włodzimierz Wysocki, berndrd gliwa
wideo 2/5

Grzyby trujące dość łatwo pomylić z jadalnymi. Zjedzenie trującego grzyba, np. muchomora sromotnikowego i muchomora jadowitego, może skończyć się śmiercią. Inne powodują poważne problemy żołądkowe. Jak rozpoznać grzyby trujące i których gatunków nigdy nie zbierać?

Grzyby trujące zawierają toksyny, które są szkodliwe dla człowieka, a ich zjedzenie może mieć różne skutki, w zależności od gatunku.

Początkujący grzybiarze powinni trzymać się zasady, że trujące grzyby to te, które pod kapeluszem mają blaszki, a nie gąbkę.

Kania jadalna najczęściej mylona jest ze śmiertelnie trującymi grzybami: muchomorem sromotnikowym i muchomorem plamistym oraz powodującą zatrucie pokarmowe czubajką czerwieniejącą.

Jest kilka rodzajów zatruć grzybami: cytotropowe (najcięższe, może prowadzić do śmierci), neurotropowe (wywołuje objawy ze strony układu nerwowego) i pokarmowe (bóle brzucha, wymioty, nudności, biegunka).

Najważniejsza reguła podczas grzybobrania brzmi: nie zbieramy grzybów, których nie znamy.

Grzyby trujące w Polsce

Trujących grzybów w Polsce jest ok. 200 gatunków. Dla porównania: tych jadalnych jest ponad tysiąc. Jak sprawdzić, czy grzyb jest trujący? Zebrane okazy należy odszukać w atlasie grzybów. Można też poprosić o ekspertyzę w terenowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

>> Sprawdź też: Kiedy na grzyby? Kalendarz grzybiarza, sezon na grzybobranie

Aby zminimalizować ryzyko pomyłki podczas zbierania grzybów, warto trzymać się zasad opracowanych przez Lasy Państwowe:

Nie rozpoznaje się trujących grzybów po ich gorzkim smaku. Śmiertelnie trujące grzyby często mają przyjemny słodkawy smak.

Nie powinno zbierać się grzybów, które nie są jeszcze w pełni dojrzałe. Młode grzyby nie mają wykształconych wszystkich cech osobniczych, które pomagają w prawidłowej identyfikacji gatunku.

Nie należy zbierać grzybów blaszkowych, jeśli nie mamy stuprocentowej pewności, że są jadalne. To wśród nich jest najwięcej grzybów trujących.

Grzyby trujące i jadalne bywają do siebie bardzo podobnePAP

Grzyby trujące: przykłady

Jak rozpoznać grzyby trujące? Warto mieć przy sobie atlas grzybów. Jeśli cokolwiek budzi wątpliwość, nie należy takiego grzyba zrywać. Przykłady trujących grzybów rosnących w Polsce to:

Muchomor sromotnikowy (zielonawy) – śmiertelnie trujący grzyb, często spotykany w Polsce. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych od lipca do października. Ma lśniący kapelusz o zielonej lub białej barwie. Na trzonie muchomora sromotnikowego znajduje się pierścień. Ma słodkawy zapach. Do zatrucia muchomorem sromotnikowym dochodzi najczęściej przez pomylenie go z czubajką kanią, gąską zielonką, gołąbkiem zielonawym, a nawet łąkową pieczarką.

Muchomor sromotnikowyShutterstock

Muchomor plamisty – silnie trujący grzyb, na który można natknąć się w lasach iglastych i liściastych od lipca do października. Najczęściej rośnie pod sosnami, świerkami, dębami i bukami. Nazwa tego muchomora pochodzi od jego brązowawego kapelusza z białymi plamkami. Cętki jednak mogą zmyć się od deszczu, dlatego muchomor plamisty także bywa mylony z czubajką kanią. Ma zapach podobny do rzodkwi.

Muchomor plamistyShutterstock

Muchomor jadowity – ten śmiertelnie trujący grzyb, zanim w pełni dojrzeje, do złudzenia przypomina jadalną pieczarkę łąkową. Rośnie najczęściej w lasach iglastych lub mieszanych, pod świerkami, sosnami, dębami, brzozami i bukami. Spotyka się go od lipca do października. Ma zapach rzodkiewki.

Muchomor czerwony – najbardziej znany ze wszystkich muchomorów ze względu na swój charakterystyczny czerwony kapelusz upstrzony białymi plamkami. Od lipca do października często spotykany w polskich lasach, ale rzadko powoduje zatrucia, ponieważ jest najbardziej rozpoznawalnym grzybem trującym w Polsce.

Gołąbek wymiotny – w wilgotnych lasach iglastych i na torfowiskach od czerwca do listopada można znaleźć grzyb, który przypomina jadalnego gołąbka wybornego. Gołąbek wymiotny jednak, jak wskazuje nazwa, jest trujący. Pachnie owocami, ale w smaku jest ostry.

Borowik szatański (podgrzybek szatański) – potocznie mylnie nazywany jest również prawdziwkiem szatańskim i szatanem. To grzyb silnie trujący, wydzielający nieprzyjemny zapach zgniłej cebuli i rozkładającego się mięsa. Dobra wiadomość jest taka, że borowik szatański jest w Polsce rzadko spotykany. Pamiętajmy, że to gatunek pod ochroną.

Borowik szatańskiShutteerstock

Lisówka pomarańczowa (kurka fałszywa, jadowita kurka) – to grzyb trujący podobny do kurek jadalnych (czyli pieprznika jadalnego) ze względu na swoje pomarańczowe blaszki. Rośnie w lasach iglastych i mieszanych od września do listopada.

Lisówka pomarańczowaShutterstock

Maślanka wiązkowa – bardzo pospolity grzyb trujący, który rośnie w gromadach od maja do grudnia. Można go spotkać wszędzie, nie tylko w lasach, ale i w ogrodach, na łąkach, przy drogach, w parkach, a nawet na składowanym drewnie. Napotykając grzyby na trawniku, można założyć, że są to trujące maślanki. Spożycie maślanki wiązkowej powoduje zatrucie pokarmowe: wymioty, biegunki, wzdęcia, ból brzucha. Po około dwóch lub trzech dniach objawy mijają.

Grzyb trujący a zatrucia

Wbrew obiegowej opinii spożycie trującego grzyba nie zawsze kończy się śmiercią. Jest kilka rodzajów zatruć grzybami, a ich przebieg zależy od toksyn zawartych w grzybach trujących.

Cytotropowe zatrucie grzybami – najcięższe zatrucie, które ma ciężki przebieg i wysoki wskaźnik śmiertelności. W wyniku zjedzenia grzybów trujących takich jak muchomor sromotnikowy, muchomor wiosenny, muchomor jadowity, zasłonak jadowity, zasłonak rudawy, zasłonak rudy i piestrzenica kasztanowata, dochodzi do trwałego uszkodzenia narządów wewnętrznych: wątroby, śledziony, serca, nerek.

Neurotropowe zatrucie grzybami trującymi – pierwsze objawy ze strony układu nerwowego (pobudzenie, halucynacje) odczuwalne są już po 15 minutach do dwóch godzin od spożycia grzyba trującego. Neurotropowe zatrucie powodują m.in. muchomor czerwony, muchomor plamisty, strzępiak ceglasty.

Zatrucia pokarmowe grzybami trującymi – objawy gastrycznego zatrucia to bóle brzucha, wymioty, nudności, biegunka. Powodują je niektóre gatunki gąsek, gołąbków i mleczajów, a także trująca, podobna do kurki lisówka pomarańczowa.

Warto pamiętać, że zatrucia grzybami mogą spowodować także grzyby jadalne. Są to tzw. zatrucia nieswoiste i powoduje je jedzenie surowych grzybów czy niewłaściwe ich przechowywanie.

Kania a sromotnik: czym się różnią?

Do najczęstszych śmiertelnych w skutkach zatruć grzybami dochodzi przez pomyłkę. Ich częstym winowajcą jest jadalna kania czubajka, a raczej przekonanie grzybiarza, że właśnie kanię wkłada do koszyka. Kania jadalna najczęściej mylona jest ze śmiertelnie trującymi grzybami: muchomorem sromotnikowym i muchomorem plamistym oraz powodującą zatrucie pokarmowe czubajką czerwieniejącą.

Nigdy nie należy zbierać ani jeść kani nie mając stuprocentowej pewności, że jest to na pewno czubajka kania. Jak odróżnić kanię od sromotnika?

Nie należy zbierać młodych grzybów – to na tym etapie muchomor sromotnikowy i czubajka kania są do siebie najbardziej podobne.

Kapelusz kani ma pokrytą odstającymi łuskami powierzchnię, muchomor sromotnikowy ma prawie całkiem gładki kapelusz, nie zawsze ma łatki.

Pierścień pod kapeluszem u muchomora sromotnikowego zwisa i jest nieruchomy, ten u czubajki kani jest wełniasty i można go przesuwać.

Podstawa trzonu sromotnika wyrasta z pochewki (widocznej po odsłonięciu ściółki), kani – nie. Prążki na trzonie kani są ciemne, u muchomora sromotnika – jaśniejsze i żółtawe.

Autor: ks/mro / Źródło: encyklopedialesna.pl, lasy.gov.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Niż genueński, zwykle stacjonarny wir z centrum ulokowanym w rejonie północnych Włoch, wyrywa się właśnie z kolebki i rusza w kierunku Bałkanów, a później Polski. Otrzymał imię Gabriel i wszystko wskazuje na to, że będzie odpowiedzialny za przenos ogromnej ilości wilgoci znad Morza Śródziemnego. Przyniesie on ulewne opady deszczu.

"Imponujące" i "alarmujące" opady. Zagrożone są także duże miasta

"Imponujące" i "alarmujące" opady. Zagrożone są także duże miasta

Źródło:
TVN24+

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa rozesłało alerty w związku z prognozowanymi burzami z bardzo silnym wiatrem. Eksperci ostrzegają, że może dojść do przerw w dostawach prądu. W poniedziałek wieczorem RCB wysłało także SMS-owe ostrzeżenie związane z intensywnymi, nawalnymi opadami deszczu.

"Nie zbliżaj się do wezbranych rzek". Nowy alert RCB

"Nie zbliżaj się do wezbranych rzek". Nowy alert RCB

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, RCB

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed ekstremalnymi ulewami oraz burzami, które w najbliższym czasie dotrą do Polski. Dla większości kraju zostały wydane ostrzeżenia pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia. Sprawdź szczegóły.

Aż trzeci stopień ostrzeżeń. IMGW alarmuje przed ulewami i burzami

Aż trzeci stopień ostrzeżeń. IMGW alarmuje przed ulewami i burzami

Źródło:
IMGW

Nad krajem przechodzą fronty burzowe. Niosą wiatr łamiący gałęzie oraz opady deszczu i gradu. W województwie małopolskim trzeba było ewakuować uczestników obozu harcerskiego. W województwie podkarpackim do wieczora służby interweniowały ponad 1100 razy. Na miejsce - by koordynować działaniami - jedzie zastępca komendanta głównego PSP.

Nawałnice w Polsce. Zniszczenia, ewakuacja obozu harcerskiego

Nawałnice w Polsce. Zniszczenia, ewakuacja obozu harcerskiego

Aktualizacja:
Źródło:
Stalowka.net, TVN24

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed gwałtownymi wzrostami stanów wody. W części kraju wydano żółte alarmy przed podtopieniami. Z komunikatu IMGW wynika, że sytuacja hydrologiczna w kolejnych dniach będzie się stawać coraz trudniejsza.

Ryzyko podtopień. Niepokojące prognozy IMGW

Ryzyko podtopień. Niepokojące prognozy IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na wtorek 8.07. Noc przyniesie wielu regionom kraju opady deszczu. W dzień również będzie padać, spodziewane są burze. Miejscami temperatura maksymalna wyniesie zaledwie 19 stopni.

Pogoda na jutro - wtorek 8.07. Nocą popada, a miejscami także zagrzmi

Pogoda na jutro - wtorek 8.07. Nocą popada, a miejscami także zagrzmi

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zalany terminal i zablokowane pasy startowe - to skutki burzy, jaka przeszła dziś nad największym międzynarodowym lotniskiem na Węgrzech. Przez załamanie pogody port lotniczy im. Ferenca Liszta w Budapeszcie wstrzymał prace na niecałe dwie godziny. Część lecących do stolicy Węgier samolotów została przekierowana do innych miast.

Burza sparaliżowała europejskie lotnisko

Burza sparaliżowała europejskie lotnisko

Źródło:
PAP, dailynewshungary.com

Do 91 wzrósł bilans ofiar tragicznej powodzi błyskawicznej w środkowym Teksasie. Kataklizm szczególnie dotknął hrabstwo Kerr, gdzie odbywał się chrześcijański obóz dla dzieci Camp Mystic. Skalę katastrofy i śmiertelną siłę żywiołu oddaje film pokazujący - w przyspieszonym tempie - gwałtowny wzrost stanu wody w rzece Guadalupe.

Tak rósł poziom wody w rzece Guadalupe

Tak rósł poziom wody w rzece Guadalupe

Źródło:
CNN, PAP

Praca na ISS i jej ważność dla Polski - między innymi o te kwestie pytali w poniedziałek Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego dziennikarze zgromadzenie w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Polski astronauta od ponad tygodnia przebywa na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach misji Ax-4.

Czy Sławosz Uznański-Wiśniewski widział Polskę z kosmosu?

Czy Sławosz Uznański-Wiśniewski widział Polskę z kosmosu?

Źródło:
PAP, TVN24

Przed nami nie tylko spektakularne ochłodzenie, ale także ulewy. Co jeszcze przyniosą nadchodzące dni? Kiedy może wrócić upał? Sprawdź najnowszą prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: wpadniemy z jednej skrajności w drugą

Pogoda na 16 dni: wpadniemy z jednej skrajności w drugą

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wulkan Lewotobi Laki-Laki na wschodzie Indonezji ponownie dał o sobie znać - jego erupcja w poniedziałek wyrzuciła popiół na wysokość aż 18 kilometrów, zmuszając władze do ogłoszenia najwyższego stopnia alarmowego. W związku z zagrożeniem wstrzymano także część lotów.

Odwołano loty do turystycznego raju. Gigantyczna erupcja

Odwołano loty do turystycznego raju. Gigantyczna erupcja

Źródło:
Reuters, ABC News

Przed nami załamanie pogody, które potrwa niemal do końca tygodnia. Śródziemnomorski niż przyniesie opady deszczu, które mogą być obfite. Spodziewane są też burze. Sprawdź, jak dużo deszczu może spaść.

Śródziemnomorski niż przyniesie ulewy i burze. Jak dużo deszczu spadnie

Śródziemnomorski niż przyniesie ulewy i burze. Jak dużo deszczu spadnie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burze nawiedziły w niedzielę północne Włochy. Szczególnie niebezpieczna aura panowała w Mediolanie i okolicach, gdzie doszło do śmiertelnego wypadku. Podczas burzy drzewo przygniotło turystów, a jednej osoby nie udało się uratować.

Burza zaskoczyła turystów. Nie żyje kobieta

Burza zaskoczyła turystów. Nie żyje kobieta

Źródło:
PAP, Rai News

W niedzielę firma Axiom Space połączyła się z członkami misji Ax-4 - Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim i Peggy Whitson. Polak powiedział, że cały czas realizują misję. W pewnym momencie podczas transmisji pojawiły się pierogi.

Pierogi w kosmosie. "Smacznego"

Pierogi w kosmosie. "Smacznego"

Źródło:
TVN24

Jeszcze do niedawna w ciepłe, letnie wieczory łąki, parki i ogrody były rozświetlone przez świetliki. Przyrodnicy alarmują jednak, że populacja tych owadów drastycznie maleje, a nawet pojawia się ryzyko ich wyginięcia. Są jednak sposoby na to, aby zatrzymać ten negatywny trend.

Świetliki mogą wyginąć. Ekspert podaje trzy powody

Świetliki mogą wyginąć. Ekspert podaje trzy powody

Źródło:
PAP, Discover Magazine

Grecja przygotowuje się na kilkudniową falę upałów. Z prognoz wynika, że miejscami temperatura sięgnie nawet 42 stopni Celsjusza.

Grecja się "zagotuje". Będzie ponad 40 stopni

Grecja się "zagotuje". Będzie ponad 40 stopni

Źródło:
PAP, newpost.gr, iefimerida.gr

Lew uciekł z ogrodu zoologicznego i zaatakował 53-letniego mężczyznę. Ranny został zabrany do szpitala, a zwierzę zastrzelono. Do zdarzenia doszło w tureckim mieście Manavgat.

Lew uciekł z zoo i zaatakował mężczyznę

Lew uciekł z zoo i zaatakował mężczyznę

Źródło:
PAP, milliyet.com.tr

Europa nie była przygotowana na takie lato. Skwar zaczął się w czerwcu, w południowej i zachodniej części kontynentu, by do sierpnia rozlać się właściwie we wszystkich regionach. Dni były o sześć-siedem stopni cieplejsze niż zazwyczaj o tej porze roku. Ludzie, nienawykli do takiego gorąca, mdleli na ulicach. Często było już za późno, by ich uratować - według wstępnych szacunków na skutek upału zmarło ponad 30 tysięcy ludzi, ale późniejsze analizy podniosły ten tragiczny bilans do nawet 70 tysięcy. W Paryżu zakłady pogrzebowe nie nadążały z przyjmowaniem ciał, a władze podjęły decyzję o przekształceniu magazynu przemysłowego w miejscowości Rungis w tymczasową kostnicę.

Upał może nas zabić na 27 sposobów. Wciąż poznajemy nowe

Upał może nas zabić na 27 sposobów. Wciąż poznajemy nowe

Źródło:
TVN24+

Centralną część Teksasu nawiedziły katastrofalne powodzie. W wyniku żywiołu zginęło co najmniej 50 osób, w tym kilkanaścioro dzieci. Pogoda wyrządziła ogromne szkody na terenie katolickiego obozu Mystic Camp, na którym byli także Polacy, nic im się nie stało. Opowiadali o tym, jak wyglądała ewakuacja i załamanie aury.

"Nie wierzyłyśmy w to, co tam się wydarzyło. To było jak zły sen"

"Nie wierzyłyśmy w to, co tam się wydarzyło. To było jak zły sen"

Źródło:
PAP

Stan wykonania polskiej misji wykonywanej przez Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego wynosi 72,9 procenta. Polski astronauta w sobotę połączył się z młodzieżą w Rzeszowie, kontynuował prace nad polskimi eksperymentami oraz nagrał materiały edukacyjne i promocyjne.

Kolejny pracowity dzień polskiego astronauty

Kolejny pracowity dzień polskiego astronauty

Źródło:
PAP

Potężna fala powodziowa przeszła przez hrabstwo Kerr w Teksasie, gdzie odbywał się chrześcijański obóz Camp Mystic. Wśród uczestników wymiany byli Polacy. Wszyscy są cali i zdrowi - poinformował w sobotę przedstawiciel programu Camp America.

Na obozie Camp Mystic w Teksasie byli Polacy. "Są cali i zdrowi"

Na obozie Camp Mystic w Teksasie byli Polacy. "Są cali i zdrowi"

Źródło:
PAP, Kontakt24, tvnmeteo.pl

Lew zaatakował i zranił kobietę oraz dwoje dzieci. Do zdarzenia doszło w pakistańskim mieście Lahaur. Atak dzikiego zwierzęcia został uchwycony na nagraniu.

Lew rzuca się na kobietę. Dramatyczne nagranie

Lew rzuca się na kobietę. Dramatyczne nagranie

Źródło:
Reuters, timesofindia.indiatimes.com

W sobotę polski astronauta doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski po raz kolejny połączył się z Ziemią. Tym razem odpowiadał na pytania młodzieży zgromadzonej w auli Politechniki Rzeszowskiej.

"Halo Rzeszów? Tu ISS". Kolejne łączenie z polskim astronautą

"Halo Rzeszów? Tu ISS". Kolejne łączenie z polskim astronautą

Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP

Po ponad tygodniu walki z pożarami lasów w tureckiej prowincji Izmir, władze poinformowały o opanowaniu żywiołu. Ogień strawił tysiące hektarów lasów, zniszczył też trzy miejscowości i zabił tysiące zwierząt. W innych częściach kraju nadal trwa walka z żywiołem.

W pożarach zginęły trzy osoby. Walka z ogniem wciąż trwa

W pożarach zginęły trzy osoby. Walka z ogniem wciąż trwa

Źródło:
PAP

Turcję czeka dziewięciodniowa fala upałów. Z prognoz wynika, że temperatura może sięgnąć nawet 50 stopni Celsjusza. Eksperci ostrzegają przed ryzykiem udaru cieplnego i pożarów lasów, a władze apelują o zachowanie szczególnej ostrożności.

"Kopuła ciepła" nad Turcją. Temperatura może sięgnąć 50 stopni

"Kopuła ciepła" nad Turcją. Temperatura może sięgnąć 50 stopni

Źródło:
PAP

Pożar Madre, który od kilku dni pustoszy południową Kalifornię, rozprzestrzenił się już na obszarze o powierzchni przekraczającej 28 tysięcy hektarów, zmuszając setki osób do ewakuacji. To największy tegoroczny pożar w stanie - jego dym dotarł do sąsiednich hrabstw, a ogień wymknął się spod kontroli na trudnym, górzystym terenie.

Największy pożar w tym roku. Ewakuacje, ogień w pobliżu autostrady

Największy pożar w tym roku. Ewakuacje, ogień w pobliżu autostrady

Źródło:
PAP

Po raz pierwszy od ponad stu lat paryżanie i turyści mogą ponownie pływać w Sekwanie. W sobotni poranek otwarto trzy miejskie kąpieliska na rzece, kończąc symbolicznie proces oczyszczania wód zapoczątkowany przed igrzyskami olimpijskimi w 2024 roku.

Paryż wraca do tradycji sprzed rewolucji francuskiej

Paryż wraca do tradycji sprzed rewolucji francuskiej

Źródło:
PAP, Reuters

W części Krety i w okolicach Aten od kilku dni trwa walka z pożarami, które zmusiły mieszkańców i turystów do ewakuacji. Setki strażaków z pomocą śmigłowców walczą z żywiołem. Sytuację pogarsza silny wiatr. Ogień pochłania lasy, gaje oliwne i zagraża domom.

Kolejny dzień walki z żywiołem. "To było bardzo przerażające"

Kolejny dzień walki z żywiołem. "To było bardzo przerażające"

Źródło:
Reuters, Ekathimerini.com