Grzyby trujące – jak je rozpoznać i odróżnić od jadalnych?

[object Object]
Które grzyby są jadalne, a których należy się wystrzegaćJerzy Opioła, Ron Pastorino, Andreas Kunze, Jason Hollinger, Stromilobyces, Włodzimierz Wysocki, berndrd gliwa
wideo 2/5

Grzyby trujące dość łatwo pomylić z jadalnymi. Zjedzenie trującego grzyba, np. muchomora sromotnikowego i muchomora jadowitego, może skończyć się śmiercią. Inne powodują poważne problemy żołądkowe. Jak rozpoznać grzyby trujące i których gatunków nigdy nie zbierać?

Grzyby trujące zawierają toksyny, które są szkodliwe dla człowieka, a ich zjedzenie może mieć różne skutki, w zależności od gatunku.

Początkujący grzybiarze powinni trzymać się zasady, że trujące grzyby to te, które pod kapeluszem mają blaszki, a nie gąbkę.

Kania jadalna najczęściej mylona jest ze śmiertelnie trującymi grzybami: muchomorem sromotnikowym i muchomorem plamistym oraz powodującą zatrucie pokarmowe czubajką czerwieniejącą.

Jest kilka rodzajów zatruć grzybami: cytotropowe (najcięższe, może prowadzić do śmierci), neurotropowe (wywołuje objawy ze strony układu nerwowego) i pokarmowe (bóle brzucha, wymioty, nudności, biegunka).

Najważniejsza reguła podczas grzybobrania brzmi: nie zbieramy grzybów, których nie znamy.

Grzyby trujące w Polsce

Trujących grzybów w Polsce jest ok. 200 gatunków. Dla porównania: tych jadalnych jest ponad tysiąc. Jak sprawdzić, czy grzyb jest trujący? Zebrane okazy należy odszukać w atlasie grzybów. Można też poprosić o ekspertyzę w terenowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

>> Sprawdź też: Kiedy na grzyby? Kalendarz grzybiarza, sezon na grzybobranie

Aby zminimalizować ryzyko pomyłki podczas zbierania grzybów, warto trzymać się zasad opracowanych przez Lasy Państwowe:

Nie rozpoznaje się trujących grzybów po ich gorzkim smaku. Śmiertelnie trujące grzyby często mają przyjemny słodkawy smak.

Nie powinno zbierać się grzybów, które nie są jeszcze w pełni dojrzałe. Młode grzyby nie mają wykształconych wszystkich cech osobniczych, które pomagają w prawidłowej identyfikacji gatunku.

Nie należy zbierać grzybów blaszkowych, jeśli nie mamy stuprocentowej pewności, że są jadalne. To wśród nich jest najwięcej grzybów trujących.

Grzyby trujące i jadalne bywają do siebie bardzo podobnePAP

Grzyby trujące: przykłady

Jak rozpoznać grzyby trujące? Warto mieć przy sobie atlas grzybów. Jeśli cokolwiek budzi wątpliwość, nie należy takiego grzyba zrywać. Przykłady trujących grzybów rosnących w Polsce to:

Muchomor sromotnikowy (zielonawy) – śmiertelnie trujący grzyb, często spotykany w Polsce. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych od lipca do października. Ma lśniący kapelusz o zielonej lub białej barwie. Na trzonie muchomora sromotnikowego znajduje się pierścień. Ma słodkawy zapach. Do zatrucia muchomorem sromotnikowym dochodzi najczęściej przez pomylenie go z czubajką kanią, gąską zielonką, gołąbkiem zielonawym, a nawet łąkową pieczarką.

Muchomor sromotnikowyShutterstock

Muchomor plamisty – silnie trujący grzyb, na który można natknąć się w lasach iglastych i liściastych od lipca do października. Najczęściej rośnie pod sosnami, świerkami, dębami i bukami. Nazwa tego muchomora pochodzi od jego brązowawego kapelusza z białymi plamkami. Cętki jednak mogą zmyć się od deszczu, dlatego muchomor plamisty także bywa mylony z czubajką kanią. Ma zapach podobny do rzodkwi.

Muchomor plamistyShutterstock

Muchomor jadowity – ten śmiertelnie trujący grzyb, zanim w pełni dojrzeje, do złudzenia przypomina jadalną pieczarkę łąkową. Rośnie najczęściej w lasach iglastych lub mieszanych, pod świerkami, sosnami, dębami, brzozami i bukami. Spotyka się go od lipca do października. Ma zapach rzodkiewki.

Muchomor czerwony – najbardziej znany ze wszystkich muchomorów ze względu na swój charakterystyczny czerwony kapelusz upstrzony białymi plamkami. Od lipca do października często spotykany w polskich lasach, ale rzadko powoduje zatrucia, ponieważ jest najbardziej rozpoznawalnym grzybem trującym w Polsce.

Gołąbek wymiotny – w wilgotnych lasach iglastych i na torfowiskach od czerwca do listopada można znaleźć grzyb, który przypomina jadalnego gołąbka wybornego. Gołąbek wymiotny jednak, jak wskazuje nazwa, jest trujący. Pachnie owocami, ale w smaku jest ostry.

Borowik szatański (podgrzybek szatański) – potocznie mylnie nazywany jest również prawdziwkiem szatańskim i szatanem. To grzyb silnie trujący, wydzielający nieprzyjemny zapach zgniłej cebuli i rozkładającego się mięsa. Dobra wiadomość jest taka, że borowik szatański jest w Polsce rzadko spotykany. Pamiętajmy, że to gatunek pod ochroną.

Borowik szatańskiShutteerstock

Lisówka pomarańczowa (kurka fałszywa, jadowita kurka) – to grzyb trujący podobny do kurek jadalnych (czyli pieprznika jadalnego) ze względu na swoje pomarańczowe blaszki. Rośnie w lasach iglastych i mieszanych od września do listopada.

Lisówka pomarańczowaShutterstock

Maślanka wiązkowa – bardzo pospolity grzyb trujący, który rośnie w gromadach od maja do grudnia. Można go spotkać wszędzie, nie tylko w lasach, ale i w ogrodach, na łąkach, przy drogach, w parkach, a nawet na składowanym drewnie. Napotykając grzyby na trawniku, można założyć, że są to trujące maślanki. Spożycie maślanki wiązkowej powoduje zatrucie pokarmowe: wymioty, biegunki, wzdęcia, ból brzucha. Po około dwóch lub trzech dniach objawy mijają.

Grzyb trujący a zatrucia

Wbrew obiegowej opinii spożycie trującego grzyba nie zawsze kończy się śmiercią. Jest kilka rodzajów zatruć grzybami, a ich przebieg zależy od toksyn zawartych w grzybach trujących.

Cytotropowe zatrucie grzybami – najcięższe zatrucie, które ma ciężki przebieg i wysoki wskaźnik śmiertelności. W wyniku zjedzenia grzybów trujących takich jak muchomor sromotnikowy, muchomor wiosenny, muchomor jadowity, zasłonak jadowity, zasłonak rudawy, zasłonak rudy i piestrzenica kasztanowata, dochodzi do trwałego uszkodzenia narządów wewnętrznych: wątroby, śledziony, serca, nerek.

Neurotropowe zatrucie grzybami trującymi – pierwsze objawy ze strony układu nerwowego (pobudzenie, halucynacje) odczuwalne są już po 15 minutach do dwóch godzin od spożycia grzyba trującego. Neurotropowe zatrucie powodują m.in. muchomor czerwony, muchomor plamisty, strzępiak ceglasty.

Zatrucia pokarmowe grzybami trującymi – objawy gastrycznego zatrucia to bóle brzucha, wymioty, nudności, biegunka. Powodują je niektóre gatunki gąsek, gołąbków i mleczajów, a także trująca, podobna do kurki lisówka pomarańczowa.

Warto pamiętać, że zatrucia grzybami mogą spowodować także grzyby jadalne. Są to tzw. zatrucia nieswoiste i powoduje je jedzenie surowych grzybów czy niewłaściwe ich przechowywanie.

Kania a sromotnik: czym się różnią?

Do najczęstszych śmiertelnych w skutkach zatruć grzybami dochodzi przez pomyłkę. Ich częstym winowajcą jest jadalna kania czubajka, a raczej przekonanie grzybiarza, że właśnie kanię wkłada do koszyka. Kania jadalna najczęściej mylona jest ze śmiertelnie trującymi grzybami: muchomorem sromotnikowym i muchomorem plamistym oraz powodującą zatrucie pokarmowe czubajką czerwieniejącą.

Nigdy nie należy zbierać ani jeść kani nie mając stuprocentowej pewności, że jest to na pewno czubajka kania. Jak odróżnić kanię od sromotnika?

Nie należy zbierać młodych grzybów – to na tym etapie muchomor sromotnikowy i czubajka kania są do siebie najbardziej podobne.

Kapelusz kani ma pokrytą odstającymi łuskami powierzchnię, muchomor sromotnikowy ma prawie całkiem gładki kapelusz, nie zawsze ma łatki.

Pierścień pod kapeluszem u muchomora sromotnikowego zwisa i jest nieruchomy, ten u czubajki kani jest wełniasty i można go przesuwać.

Podstawa trzonu sromotnika wyrasta z pochewki (widocznej po odsłonięciu ściółki), kani – nie. Prążki na trzonie kani są ciemne, u muchomora sromotnika – jaśniejsze i żółtawe.

Autor: ks/mro / Źródło: encyklopedialesna.pl, lasy.gov.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Na przełomie kwietnia i maja czeka nas duże, ale krótkie ocieplenie. Jaka będzie majówka? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: początek majówki zupełnie inny niż jej koniec

Pogoda na 16 dni: początek majówki zupełnie inny niż jej koniec

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Poniedziałek 28.04 przyniesie sporo słońca w całym kraju. Zrobi się cieplej, termometry pokażą nawet 20 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - poniedziałek, 28.04. Dużo słońca i nawet 20 stopni

Pogoda na dziś - poniedziałek, 28.04. Dużo słońca i nawet 20 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed przymrozkami, które spodziewane są w poniedziałkowy poranek. Temperatura przy gruncie może spaść miejscami do -7 stopni.

Lodowaty poranek. Niemal cały kraj objęty ostrzeżeniami

Lodowaty poranek. Niemal cały kraj objęty ostrzeżeniami

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W kolejnych dniach w pogodzie pojawią się pewne zmiany. Nie wszędzie będzie już tak słonecznie. Na niebie pojawi się więcej chmur, a miejscami spadnie z nich przelotny deszcz. Może zagrzmieć.

Kiedy i gdzie wrócą burze

Kiedy i gdzie wrócą burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Puma złożyła nietypową wizytę mieszkańcom okolic ruchliwej drogi w rejonie miasta Las Vegas. Zwierzę spacerowało nocą po podwórkach. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

"Nie widzimy tutaj takich zwierząt". Nietypowy gość na nagraniu

"Nie widzimy tutaj takich zwierząt". Nietypowy gość na nagraniu

Źródło:
FOX5

Indyjskie miasto Byrnihat zostało okrzyknięte najbardziej zanieczyszczonym miastem 2024 roku na świecie. Mieszkańcy opowiadają o tym, jak żyje się w takim miejscu.

"Wszędzie sadza", "córka oddychała jak ryba"

"Wszędzie sadza", "córka oddychała jak ryba"

Źródło:
Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

W niedzielę w Tatrach, w rejonie Rysów, doszło do dwóch śmiertelnych wypadków. Turyści spadli z dużej wysokości. Warunki były trudne, dlatego też ratownicy ewakuowali ze szczytu też trzy inne osoby.

Spadli z dużej wysokości w Tatrach. Nie udało się ich uratować

Spadli z dużej wysokości w Tatrach. Nie udało się ich uratować

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, PAP

Suczka o imieniu Valerie, która uciekła właścicielom w czasie kempingu w 2023 roku, została odnaleziona dzięki organizacji Kangala Wildlife Rescue. Jamniczka spędziła ponad 500 dni w australijskim buszu - podaje BBC.

Spędziła ponad 500 dni w australijskim buszu. Odnaleziono zaginioną suczkę

Spędziła ponad 500 dni w australijskim buszu. Odnaleziono zaginioną suczkę

Źródło:
Reuters, BBC

Niektóre gatunki ptaków, które rozmnażają się na większych obszarach geograficznych, mogą wcale nie być tak odporne na zmiany klimatu, jak wcześniej sądzono - wynika z analizy naukowców. Badacze sprawdzili też, czy wielkość mózgów tych zwierząt może pomagać w radzeniu sobie ze skutkami kryzysu klimatycznego.

Duży mózg i większa odporność na zmiany klimatu? Są wątpliwości

Duży mózg i większa odporność na zmiany klimatu? Są wątpliwości

Źródło:
University of Texas at Austin, tvnmeteo.pl

Gwałtowne burze, którym towarzyszyły obfite opady deszczu, doprowadziły do powstania powodzi w południowo-zachodniej części Oklahomy. Ulice w Norman, trzecim co do wielkości mieście tego amerykańskiego stanu, zmieniły się w rwące potoki.

Ulice jak rwące potoki. "Straciliśmy wszystko"

Ulice jak rwące potoki. "Straciliśmy wszystko"

Źródło:
Reuters, CNN, foxweather.com

Przełom kwietnia i maja to idealny moment, aby posłuchać ptasich śpiewów. Dla zwierząt tych nie jest to jednak taka prosta umiejętność. Jak opowiadał ekoaustyk doktor habilitowany Michał Budka, niektóre gatunki potrzebują czasu na naukę śpiewania. Inne, aby zrobić miejsce na nowe dźwięki, muszą "usunąć" stare odgłosy ze swojej pamięci.

Tego o śpiewie ptaków na pewno nie wiedziałeś

Tego o śpiewie ptaków na pewno nie wiedziałeś

Źródło:
PAP

Kilkumetrowa anakonda narobiła strachu pewnej rodzinie z brazylijskiego stanu Amazonas. Na miejsce przyjechali strażacy, którzy schwytali pokaźnych rozmiarów zwierzę. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

Na podwórku pojawiła się 3,5-metrowa anakonda

Na podwórku pojawiła się 3,5-metrowa anakonda

Źródło:
Portaldo Holanda, The Reptarium, Amazon Agency

Czerwony alert wulkaniczny wydano na Kostaryce w związku z wybuchem wulkanu Poas. Trwającej od kilku dni erupcji towarzyszą wyrzuty ogromnej ilości materiału wulkanicznego - kolumny pyłu wznoszą się na wysokość ponad 4000 metrów. Popioły osadziły się także w okolicznych rzekach.

Woda w rzekach stała się gęsta i szara. Ogłoszono czerwony alert

Woda w rzekach stała się gęsta i szara. Ogłoszono czerwony alert

Źródło:
cne.go.cr, The Tico Times

Pod powierzchnią Parku Narodowego Yellowstone leży superwulkan, który drzemie od setek tysięcy lat. Naukowcy odkryli pod nim twór o zaskakujących właściwościach.

Pod superwulkanem kryje się "oddychający" twór

Pod superwulkanem kryje się "oddychający" twór

Źródło:
Live Science

Kwiecień dobiega końca, a na horyzoncie już maj, który w Polsce jest miesiącem dość ciepłym, choć nocne przymrozki nie są rzadkie. Tak stoi w meteorologicznych annałach i w tej materii niewiele się w Polsce zmieniło. Na najbliższe dni rysują się w prognozach trzy fale chłodu, które przynieść mogą lekki mróz. O ile mieszkańcom miast ujemna temperatura po prostu uprzykrzy życie, o tyle ogrodników zmobilizuje do "działań obronnych". Często polegają one na wstawianiu zapalonych zniczy pomiędzy rabatki, sadzonki, pod tunele oraz w skrzynki z kwiatami, co sprawia, że ogrody w kwietniu i maju roztaczają cmentarną aurę.

Trzy fale chłodu w maju. Kiedy ruszyć do ogrodu z pomidorami

Trzy fale chłodu w maju. Kiedy ruszyć do ogrodu z pomidorami

Źródło:
TVN24+

Nawet 1,5 miliona mieszkańców Polski może nie wiedzieć o tym, że ma astmę. Jak tłumaczą eksperci, nieleczona choroba może prowadzić do poważnego pogorszenia jakości życia. Sama diagnoza jednak nie wystarczy - wśród leków na astmę narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać chorych do terapii.

1,5 miliona Polaków może nie wiedzieć, że ją ma

1,5 miliona Polaków może nie wiedzieć, że ją ma

Źródło:
PAP

W stanie New Jersey trwa walka z gigantycznym pożarem lasu. Od wtorku płomienie strawiły ponad 6100 hektarów, niszcząc kilka budynków i zagrażając wielu innym. Jak podali strażacy, do zaprószenia ognia doszło na skutek niewłaściwie zgaszonego ogniska.

Nastolatek rozpalił ognisko. Wybuchł jeden z największych od 20 lat pożarów

Nastolatek rozpalił ognisko. Wybuchł jeden z największych od 20 lat pożarów

Źródło:
Reuters, ABC News

Na hawajskiej wyspie Oahu odkryto mięsożerny gatunek gąsienicy. Porusza się po pajęczynach, żywiąc się uwięzionymi owadami. Nazwano ją "kolekcjonerką kości", bo kamufluje się przed pająkami, które chętnie by ją zjadły, "ubierając" się w szczątki martwych owadów.

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Źródło:
Reuters, AP News, science.org

Archeolodzy odkryli w Peru szczątki zmarłej pięć tysięcy lat temu kobiety. Zdaniem ekspertów prawdopodobnie należała do wyższych sfer w kulturze Caral, która rozwijała się tam równolegle ze starożytnym Egiptem czy Chinami.

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Źródło:
Reuters, PAP

Ogromny wir pojawił się w czwartek w Krzyżowicach w województwie śląskim. Po południu nad jedną z dróg utworzył się lej, który w efektowny sposób unosił masy piasku nad ziemią.

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad 200 razy interweniowały polskie służby w związku ze skutkami intensywnych opadów deszczu i burz, jakie przechodziły w ostatnich godzinach nad Polską. Jak przekazał TVN24 rzecznik Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej zgłoszenia nie dotyczyły żadnych poważnych zdarzeń.

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, Bielskie Drogi, tvnmeteo.pl

Ogromny bolid pojawił się nad brazylijskim stanem Rio Grande do Sul. Według lokalnych ekspertów mógł to być największy zarejestrowany meteor w tym regionie. Obecnie trwają poszukiwania jego szczątków.

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Źródło:
CNN, TVN24, G1 Globo

Objawy pojawiają się przeważnie od 6 do 12 godzin od momentu zatrucia. Większość pacjentów początkowo uskarża się na biegunkę, wymioty i ból głowy, u części występuje nadmierne pocenie się, odrętwienie czy ból w obrębie mięśni i stawów. Później dochodzą dziwniejsze objawy: metaliczny, palący smak w ustach czy poczucie, że ciepłe powierzchnie są lodowato zimne. Skóra zaczyna intensywnie swędzieć, serce nieregularnie bije. Większość objawów utrzymuje się przez kilka dni, ale niektóre mogą prześladować pacjentów przez tygodnie lub miesiące, niekiedy dłużej. Czasami wracają one ze wzmożoną siłą, na przykład po spożyciu alkoholu.

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Źródło:
TVN24+

Od soboty turyści ponownie będą mogli zwiedzać Jaskinię Mroźną w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach. Każdego roku to miejsce jest zamykane na okres zimowy, który przypada na okres od 1 listopada od 25 kwietnia. W tym czasie służy jako schronienie dla zimujących nietoperzy.

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Źródło:
PAP, TPN

Blisko 156 milionów Amerykanów żyje na obszarach, gdzie powietrze zawiera niebezpieczne dla zdrowia stężenie zanieczyszczeń - wynika z najnowszego raportu Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Schorzeń Płuc. Prócz niepokojących danych eksperci zwracają też uwagę na ostatnie decyzje amerykańskiej administracji, które mogą pogłębić problem walki ze smogiem.

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Źródło:
ALAS, PAP, THE Guardian, NPR, CBS News

Ulewy spowodowały zejście osuwiska w środkowym Ekwadorze. Jak podały lokalne media, ruchome masy ziemi uszkodziły kilkanaście domów, a 50 osób zostało ewakuowanych. Osuwisko spowodowało także konieczność zamknięcia biegnącej w pobliżu autostrady E30.

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Źródło:
Ecuavisa, laprensa.com.ec

Po środowym trzęsieniu o magnitudzie 6,2 Stambuł nawiedziła seria wstrząsów wtórnych. Chociaż pierwsza ocena skutków wykazała, że nie doszło do poważnych uszkodzeń, trzęsienia wywołały panikę wśród mieszkańców miasta. Około 150 osób doznało obrażeń podczas wyskakiwania z trzęsących się budynków.

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, EMSC, PAP, BBC, TGRT